Jestem przyjacielem przyrody - program edukacji przyrodniczej

JESTEM PRZYJACIELEM PRZYRODY – PROGRAM EDUKACJI PRZYRODNICZEJ
Autor programu: mgr Marta Bączek – Choroba

Gwałtowne przyspieszenie degradacji środowiska, jakie nastąpiło w ostatnich dziesięcioleciach sprawiło, że problematyka ekologiczna znalazła się w centrum uwagi. Wymaga to podjęcia pilnych środków zaradczych, jak również niezbędne jest dokonywanie zmian w ludzkiej świadomości na drodze edukacji. Kształtowanie właściwej postawy wobec środowiska należy rozpocząć od najmłodszych lat, bowiem świadomość człowieka kształtuje się przez całe życie, jednak jej podstawy każdy zdobywa w dzieciństwie i młodości, kiedy jest wrażliwy na wszystko, co go otacza. Jednym ze skutecznych czynników aktywizujących dzieci jest kontakt z przyrodą, która jest bogatym źródłem przeżyć, wrażeń, doznań. Bezpośrednie zetknięcie dziecka z przyrodą wywołuje u niego chęć aktywnego działania, a także budzi uczucia troski i przyjaźni wobec świata roślin i zwierząt. Edukacja przyrodnicza powinna kształtować u dzieci postawy takie jak: poczucie moralnej odpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego, winna dostarczać rzetelnej wiedzy o środowisku, przemawiać do dziecięcej wyobraźni, rozbudzać w nich z jednej strony sumienie ekologiczne, z drugiej zaś wrażliwość na piękno i bogactwo natury, a także kształtować umiejętność i chęć działania na rzecz środowiska. Edukacja przyrodnicza zajmuje dziś wyjątkowo ważne miejsce w całokształcie oddziaływań wychowawczo - dydaktycznych przedszkola. Obejmuje ona zaznajomienie dzieci ze światem roślin i zwierząt, z przyrodą nieożywioną, a także dostrzegania i przeżywania piękna oraz potrzeby obcowania z nim. Uwrażliwienie dzieci na piękno i konieczność ochrony przyrody sprawia, że właściwie reagują na nieodpowiednie zachowanie innych osób w stosunku do naturalnego środowiska. W zbliżaniu dzieci przedszkolnych do przyrody i zaznajamianiu ich z zagrożeniami ekologicznymi szczególnie ważne jest uczenie się przez przeżywanie.

1. Cele programu:
Cele ogólne:
przekazywanie dzieciom podstawowych wiadomości o ekosystemach, obiektach i zjawiskach przyrodniczych znajdujących się w najbliższym środowisku;
stworzenie sytuacji do bezpośredniego obcowania z przyrodą i dokonywania obserwacji zjawisk przyrodniczych występujących w różnych porach roku, rozwijanie wrażliwości na piękno przyrody;
kształtowanie umiejętności mądrego i odpowiedzialnego współżycia człowieka z przyrodą. Uświadomienie, że życie bez kontaktu z przyrodą jest niemożliwe;
zapoznanie dzieci z podstawowymi zasadami ochrony przyrody;
rozumienie znaczenia czystego środowiska dla zdrowia ludzi, roślin i zwierząt;
rozbudzanie potrzeby kontaktu z naturą
pogłębienie wiadomości na temat roślin i zwierząt żyjących na Ziemi

Cele szczegółowe:
dziecko:
posługuje się słownictwem z zakresu przyrody oraz ekologii;
wyraża postawę poszanowania środowiska;
zna i wykorzystuje zasady poszanowania przyrody,
wie, jak chronić obiekty przyrodnicze;
nie niszczy elementów przyrody;
aktywnie uczestniczy w działaniach ochraniających środowisko;
zdobywa świadomość zależności „człowiek – środowisko”.

2. Adresaci programu:
Programem objęte są dzieci 6-letnie, ale w niektóre działania zostaną włączone wszystkie dzieci uczęszczające do przedszkola.

Program zawiera następujące treści edukacyjne:

Działania i sposób realizacji
Termin realizacji
1. Organizowanie sytuacji edukacyjnych umożliwiających dostrzeganie, poznanie i wiązanie zjawisk występujących w różnych porach roku:
- Jesień (Dojrzewanie owoców w sadzie, zbiór warzyw w ogrodzie, grzybów w lesie; uświadomienie zalet spożywania warzyw i owoców; przygotowanie się zwierząt do zimy; prace jesienne w polu, sadzie, ogrodzie; cechy pogody i klimatu charakterystyczne dla danej pory roku: wiatry, jesienne, częste opady deszczu, mgły, błoto, krótszy dzień)
- Zima (Uświadomienie konieczności dokarmiania ptaków; trudne warunki życiowe zwierząt i ptaków; konieczność odśnieżania dróg, ocieplania mieszkań i noszenia ubrań odpowiednich do pogody)
- Wiosna (dłuższe dni, częste zmiany atmosferyczne; zapoznanie z pierwszymi wiosennymi kwiatami: wiosenne prace w ogrodzie, polu, sadzie; przemiany rozwojowe wybranych zwierząt np. motyl
- Lato (zapoznanie z wybranymi roślinami i zwierzętami żyjącymi w środowisku wodnym; zapoznanie z wybranymi roślinami uprawianymi przez człowieka; charakterystyczne dla lata prace: sianokosy, żniwa; długie dni; wysokie temperatury, które mogą być przyczyną pożarów, ale są też niebezpieczne dla zdrowia a nawet życia człowieka)

Cały rok

2. Urządzanie kącików przyrody zgodnie z aktualną porą roku (umieszczanie w nich wg możliwości materiału przyrodniczego, np. liści, gałązek drzew, kwiatów, grzybów, kasztanów, szyszek, gałązek bazi, owoców, warzyw itp.)

Cały rok
3. Wygłoszenie referatu na Szkoleniowej Radzie Pedagogicznej „Przyroda i nauczyciel – edukacja przyrodnicza dzieci w wieku przedszkolnym”.
październik 2017
4. „Ruch na świeżym powietrzu” - organizowanie wycieczek i spacerów po rodzinnym mieście, do parku, lasu w celu korzystania z różnorodnych rodzajów aktywności ruchowej w przedszkolu i poza nim, czerpanie radości z bezpośredniego kontaktu ze środowiskiem przyrodniczym, promowanie zdrowego stylu życia.

Cały rok
5. Udział w konkursach plastycznych z zakresu ekologii i przyrody – pełnienie roli opiekuna (pomoc w wykonaniu pracy, przygotowanie materiałów, wysłanie prac na konkurs)
Cały rok
6. Zorganizowanie spotkania z leśniczym, hodowcą psa i kotów oraz weterynarzem – budzenie szacunku do pracy ludzi, którzy poświęcają się dla ochrony roślin i zwierząt; kształtowanie takich cech dziecka jak empatia, obowiązkowość, odpowiedzialność, szacunek do zwierząt.

I półrocze
7. Zorganizowanie akcji „Pełna miska dla zwierzaka ze schroniska” - zbiórka karmy dla psów i kotów ze schroniska AZYL w Tarnowie
I półrocze
8. Zorganizowanie konkursu plastycznego „Najpiękniejsza ozdoba bożonarodzeniowa” z wykorzystaniem materiału przyrodniczego, surowców wtórnych oraz techniki origami.
I półrocze
9. Zorganizowanie „Ptasiej stołówki” - dokarmianie ptaków poprzez umieszczanie ziaren w karmniku oraz wieszanie na drzewach innych przysmaków dla ptaków
XII 2017-
II 2018
10. Udział w akcji „Sprzątanie świata” w ramach obchodów Dnia Ziemi – zorganizowanie akcji zbierania śmieci wokół terenu przedszkola; zwrócenie na konieczność segregacji odpadów

Kwiecień 2018
11. Przedstawienie o tematyce ekologicznej „Leśna opowieść” - inscenizacja dla koleżanek i kolegów z przedszkola oraz rodziców zachęcająca do szanowania przyrody i segregacji śmieci

Kwiecień 2018
12. Akcja „Drzewo przyjaźni” - posadzenie drzewa (drzewek) w okolicy przedszkola

II półrocze
13. Zorganizowanie wystawy fotografii „Wiosna, ach to ty!” - zachęcanie do podziwiania i fotografowania piękna wiosennej przyrody podczas spędzania wolnego czasu na łonie natury

Maj 2018

3. Ewaluacja:
Ewaluacja programu „Jestem przyjacielem przyrody” będzie miała na celu pozyskanie informacji na temat:
- poziomu wiedzy oraz umiejętności w zakresie edukacji przyrodniczej u dzieci,
- świadomej postawy dzieci wobec ochrony środowiska

W tym celu przeprowadzona będzie:
• obserwacja dzieci podczas zabaw i zajęć,
• rozmowa indywidualna z dziećmi,
• ankieta - informacja od rodziców na temat zachowań ekologicznych u dzieci