Propozycje zabaw przeciwko agresji Rosemarie Portman

Zabawa „Otrząsamy się ze złości”
Wszystkie dzieci poruszają się po sali i mimiką twarzy, gestykulacją i głosem pokazują, jakie są złe. Potem zatrzymują się i otrząsają ze swojej złości i zdenerwowania. Następnie odprężone, uspokojone spacerują po sali, ciesząc się na myśl o nowych sprawach.

Zabawa „Papierowa wojna”
Dzieci dzielą się na dwie grupy, które stoją po przeciwnych stronach sali. Na sygnał nauczyciela dzieci formują ze starych gazet kule i obrzucają się nimi wzajemnie. Po upływie określonego wcześniej czasu, dzieci przerywają walkę i wspólnie formują ze wszystkich kulek - dużą kulę pokoju.

Zabawa „Innym spojrzeniem”
Dzieci spacerują po sali, przyglądając się różnym przedmiotom. Potem robią to samo, ale przyglądają się tym przedmiotom z innej perspektywy, np. licząc, kucając, jednym okiem, patrząc spomiędzy rozstawionych nóg. Potem dzieci wypowiadają się na temat nowych doświadczeń. Określają, co było niezwykłe w ćwiczeniu.

Zabawa „Taki sam i inny”
Dzieci siedzą w kole. Dotykają kolejno dzieci, które spełniają wymienione przez nauczyciela warunki. Np. wstańcie i dotknijcie wszystkich chłopców; osoby, które mają niebieskie oczy; mają okulary; czarne włosy; mają spodnie, piegi na nosie itd.

Zabawa „Jestem dumny z tego, że...”
Nauczyciel opowiada dzieciom o nowej umiejętności (np. jazda samochodem po zdobyciu prawa jazdy), z której jest dumny. Pyta dzieci, co zrobiły w ostatnim czasie, z czego czują się dumne, są zadowolone. Chętne dzieci kończą zdanie: - Jestem dumny (dumna) z tego, że...

Zabawa „Uliczka przyjaźni”
Dzieci ustawiają się w dwóch szeregach odwrócone do siebie przodem. Kolejno, od końca tak powstałej uliczki dzieci przechodzą na jej początek. Do osób idących uliczką wszyscy się uśmiechają i życzliwie je dotykają, mogą też mówić im coś przyjemnego.

Zabawa „Układamy dom”
Dzieci dobierają się w kilkuosobowe grupy. Na sygnał nauczyciela tworzą ze swoich ciał różne budowle, np. dom; mur, który chroni przed innymi, zwierzę, które może nas obronić...

Zabawa „Budujemy chroniący nas szałas”
Dzieci dzielą się na 5-6 osobowe grupy. Jedno dziecko w grupie zostaje mistrzem budowy, który z pozostałych osób tworzy szałas. Potem sam do niego wchodzi i powinien się tam czuć dobrze. Potem kolejno dzieci w każdej grupie zostają mistrzem budowy.

Zabawa „Współpraca”
Dzieci dobierają się parami, które połączone są ze sobą sznurkiem (około 30-40 cm). Dzieci trzymają końce sznurka w dłoniach i wykonują wspólnie dobrze zadania, nie rozmawiając ze sobą. Zadania to, np.: wstawanie i siadanie razem; wspólne czołganie, bieganie; przechodzenie nad krzesełkiem; wiązanie kokardki itd.

Zabawa „Głaskanie jeża”
Dzieci dobierają się parami. Jedno dziecko w parze jest jeżem, który się najeżył, bo jest zdenerwowany i urażony. Dziecko-jeż zwija się w kłębek, podciągając kolana pod brodę, obejmując je ramionami, zamyka oczy i wciska głowę między nogi. Drugie dziecko z pary chce pocieszyć jeżyka, wydobyć go z tej izolacji. Głaszcze go, przytula, rozmawia z nim, obraca go w jedną lub w drugą stronę. Po pewnym czasie następuje zmiana ról. Potem dzieci wypowiadają się na temat zdobytych doświadczeń.

Zabawa „Kiedy jestem wściekły”
Dzieci siedzą w kole. Wypowiadają kolejno swoje imię i pokazują, co robią, kiedy są wściekłe. Np. Mam na imię Karolina, kiedy jestem wściekła to robię tak - i dziecko pokazuje, np. machanie ręką i robi groźną minę.

Zabawa „Dzikie zwierzęta”
Dzieci naśladują głosy i ruchy wybranych zwierząt, które są złe, rozdrażnione. Biegają po sali, warczą, prychają, szczerzą zęby. Zagrażają sobie wzajemnie, ale się nie atakują, pozostając tylko przy groźnych gestach i zachowaniu. Po pewnym czasie, na sygnał nauczyciela, zwierzęta zaczynają zachowywać się pokojowo.

Zabawa „Groźne zwierzę”
Dzieci dobierają się w pary i odgrywają scenki przedstawiające spotkanie dwóch zwierząt, które się nie lubią.

Zabawa „Konfliktowe sytuacje”
Dzieci dobierają się w pary i demonstrują scenki przedstawiające różne, podane przez nauczyciela sytuacje, np. jedno dziecko zabiera zabawkę drugiemu; jedno dziecko ma ładne mazaki, a drugie korzysta z nich bez pytania. Potem następuje zamiana ról w poszczególnych scenkach, aby każde dziecko miało szansę wczucia się w rolę każdej postaci.

Zabawa „Start rakiety”
Dzieci przygotowują się do startu rakiety: bębnią coraz szybciej i głośniej palcami po stole; tupią coraz szybciej i głośniej; coraz głośniej naśladują brzęczenie pszczoły; wstają gwałtownie, wyrzucając z głośnym wrzaskiem ramiona do góry - rakieta wystartowała! Potem dzieci siadają powoli na swoich miejscach, cichutko brzęcząc jak pszczoły i powoli przestają, a następnie przez chwilę siedzą cicho - rakieta zniknęła za chmurami.

Zabawa „Podróż do krainy wściekłości”
Nauczyciel opowiada historyjkę, a dzieci wykonują określone ruchy, o których on opowiada.
„Udajemy się pociągiem do dalekiego, tajemniczego kraju (dzieci ustawiają się w rzędzie, tworząc pociąg, który wydając odpowiednie odgłosy porusza się po sali). Dojechaliśmy do krainy Radości. Ludzie, którzy tu mieszkają, są zawsze pełni radości, chodzą uśmiechnięci. Cieszą się cały dzień, od rana do wieczora. Są zadowoleni, witają się z nami, podskakują z radości, tańczą... Nikt nie jest samotny (dzieci naśladują ruchy ludzi z krainy Radości). Niestety, musimy jechać dalej. Wsiadamy do pociągu i odjeżdżamy (pociąg porusza się po całej sali). Nagle robi się ciemno. Pociąg zatrzymuje się. Dotarliśmy do krainy Wściekłości. Tutaj mieszkają ludzie, którzy czują się obrażeni, niesprawiedliwie potraktowani. Są źli, zdenerwowani, chodzą samotnie, tupią, krzyczą, potrząsają głowami, wygrażają potrząsając pięściami (dzieci naśladują ruchy ludzi z tej krainy). Wreszcie nasz pociąg wzywa nas do odjazdu. Zatrzymujemy się, głęboko oddychamy i... uspokojeni wsiadamy do niego. Odjeżdżamy (pociąg porusza się po całej sali). Pociąg zatrzymuje się. Dotarliśmy do ostatniej stacji. Jesteśmy w krainie Spokoju. Wszyscy ludzie w tej krainie uśmiechają się łagodnie, poruszają się spokojnie i ostrożnie, delikatnie głaszczą się, dotykają, prowadzą za ręce, albo siedzą spokojnie (dzieci naśladują
ruchy osób z krainy Spokoju). Potem dzieci rozmawiają na temat podróży.
− Jak się czułyście w czasie podróży?
− Jak czujecie się po jej zakończeniu?
− W której krainie czułyście się najlepiej? Dlaczego?

Zabawa „Ręka nie musi bić”
Dzieci siadają wygodnie na dywanie, zamykają oczy i słuchając nauczyciela, wykonują czynności, o których on mówi: „Siedzicie wygodnie, opieracie się pewnie o podłogę. Skoncentrujcie się na oddechu. Poczujcie, jak oddech przychodzi i odchodzi, przychodzi i odchodzi... Wydychacie z siebie cały niepokój, napięcie, zdenerwowanie. Stajecie się spokojniejsi, coraz spokojniejsi, coraz spokojniejsi... Oddychacie głęboko, równomiernie... Czujecie się lepiej, coraz lepiej - jest wam dobrze, bardzo dobrze, bardzo dobrze... Połóżcie teraz swoją prawą rękę na lewej. Poczujcie, jak wasza prawa ręka czuje się, leżąc na twojej lewej ręce. Pogłaskaj delikatnie lewym palcem wskazującym swoje prawe ręce, najpierw kciuk, potem palec wskazujący, środkowy, serdeczny i mały. Potem pogłaskaj kolejne palce od strony wewnętrznej. Teraz głaszczcie delikatnie wnętrze swojej ręki. Czujecie nierówności - pagórki i doliny? Do czego potrzebujecie tej dłoni? Co możecie nią robić, gdy jest taka odprężona, miła? Czy ta ręka musi bić?”.

-------------------

R. Portman „Gry i zabawy przeciwko agresji” Wydawnictwo „Jedność”, Kielce 1999