Program edukacji regionalnej "Śląsk - nasza mała Ojczyzna"

Szkoła Podstawowa nr 14 z Oddziałami Integracyjnymi im. Adama Mickiewicza w Zabrzu

WSTĘP

Regionalizm w kształceniu zintegrowanym integruje różne dziedziny wiedzy. Umożliwia nauczenie dziecka szacunku i otwarcia na potrzeby społeczności i kultury poprzez przybliżenie mu własnego regionu, tzw. "małej ojczyzny", o której powinno wiedzieć jak najwięcej. Wiedza powinna uświadomić uczniowi autentyczne wartości środowiska oraz ukształtować poczucie własnej tożsamości. Sytuacja społeczno-polityczna sprzyja promowaniu "małej ojczyzny". Każdy zobowiązany jest dobrze znać tradycje i osiągnięcia naszego miasta i najbliższych okolic. Aby łączyć się z innymi na zasadzie partnerstwa i bezpieczeństwa trzeba wiedzieć o swoich wartościach i umieć się z nimi dzielić.
Realizując treści regionalne przybliżamy dziecku środowisko, z którym jest emocjonalnie związane. Edukacja regionalna w przedstawionym programie, jest punktem wyjścia do rozwijania zainteresowań historycznych, związanych z regionem i tradycją Śląska i Zabrza, zgodnie z zasadą „od tego co bliskie, do tego co dalekie”.
Śląsk, a w nim Zabrze są bogate w historię, zabytki, krajobraz przemysłowy, tradycje i zwyczaje, instytucje i miejsca użyteczności publicznej. Najpierw dziecko poznaje, to co jest mu najbliższe, stopniowo przechodząc do tego co nowe, obce, odległe. Najbliższe otoczenie jest dla dziecka jego małą ojczyzną, światem który jest ważny i stanowi podstawę systemu wartości. Dziecko w młodszym wieku szkolnym uczy się przywiązania do własnej rodziny, miejscowości i tradycji. W późniejszych latach te uczucia przekształcą się w dojrzałą postawę patriotyczną.
Podczas realizacji treści edukacji regionalnej, uczeń ma możliwość samodzielnego odkrywania, badania i doświadczania. Tak zdobyta wiedza ma największą wartość, jest pełniejsza i trwalsza, stanowi zachętę do dalszych działań.
Inspiracją do napisania niniejszego programu stało się przeświadczenie o konieczności zapoznania dzieci z bogata historią, kulturą i tradycjami Zabrza, Śląska, oraz zachęcenie do kultywowania tych tradycji. Nie możemy dopuścić bowiem do zaprzepaszczenia naszego dziedzictwa narodowego, w skład którego wchodzi dorobek kulturowy każdego regionu Polski, w tym także Zabrza.

CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU

Niniejszy program przeznaczony jest dla uczniów klas I-III. Treści edukacji regionalnej mówią przede wszystkim o rzeczach, z jakimi dzieci spotykają się na co dzień i skupiają się wokół najbliższego regionu, obejmując w kolejnych klasach szersze ujęcie tych samych zagadnień. Ich układ umożliwia wielokrotne powroty do ukazywanych treści, ale w bogatszej i bardziej rozwiniętej formie. Dzięki temu dziecko w kolejnych powrotach do poznawanych treści utrwala, wzbogaca swoją wiedzę, tworząc pełniejszy obraz otaczającego go świata. Swoją "wędrówkę" dziecko rozpoczyna od "małej ojczyzny" (rodzinnego miasta), którą zna dobrze, ponieważ widzi ją codziennie, dzięki temu jest mu bliska i swojska. Kończy ją zwiedzając i poznając cały region.
Główne założenia programu, jego cele, treści kształcenia, formy i metody ich realizacji pozwolą na wszechstronny rozwój młodego człowieka zgodnie z jego potencjalnymi możliwościami. Wśród wielu metod jakie będą pojawiać się w toku realizacji treści regionalnych dominować będą metody aktywizujące młodych ludzi, pobudzające do działania i tworzenia. Program przedstawia podstawowe elementy i treści jakie powinna zawierać dobra edukacja regionalna w kształceniu zintegrowanym w klasach 1-3.
Program będzie realizowany na zajęciach: ścieżki regionalnej, w czasie wycieczek tematycznych i krajoznawczych, konkursów wiedzy o Śląsku, na imprezach okolicznościowych i innych uroczystościach.

CELE OGÓLNE PROGRAMU:

- wszechstronny rozwój osobowości, wiedzy i umiejętności dziecka,
- pomoc w zrozumieniu swoich poglądów oraz innych ludzi,
- pomoc w poznaniu i rozumieniu świata, jego kultury,
- kształtowanie uczuć patriotycznych i poczucia przynależności do społeczności lokalnej, grupy etnicznej, narodu,
- przygotowanie do współtworzenia świata i odnajdywanie w nim własnego miejsca.

CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU:
• stwarzanie warunków do postrzegania regionu, jako części naszej Ojczyzny i poznanie "małej" i "dużej ojczyzny",
• kształtowanie więzi społecznych i narodowych,
• nadawanie należnej rangi "małej ojczyźnie" w kształtowaniu osobowości ucznia,
• kształtowanie nawyku dbałości i szacunku dla dóbr kulturowych regionu,
• wzbogacanie ucznia o wiedzę dotyczącą regionu i kraju,
• rozbudzanie miłości do języka ojczystego, uwrażliwienie na jego piękno,
• wzmacnianie tożsamości ucznia z regionem,
• kształtowanie całościowego postrzegania świata,
• kształtowanie tolerancji dla różnorodnych form kulturowych i umiejętności w kontaktach z ludźmi i przyrodą,
• kształtowanie umiejętności działania w różnych sytuacjach społecznych,
• kształtowanie sprawności i umiejętności w zakresie mówienia, pisania, czytania, pracy z tekstem, liczenia, logicznego myślenia, rozumienia elementarnych pojęć matematycznych,
• przygotowanie do poznania siebie i innych, do umocnienia wiary we własne siły i możliwości,
• stwarzanie warunków do harmonijnego rozwoju fizycznego i psychicznego oraz do rozwoju ekspresji plastycznej i muzycznej,
• rozwijanie samodzielności, obowiązkowości, zainteresowań i uzdolnień.
OCZEKIWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA:

Uczeń – wie, rozumie, potrafi:
• zna swoje najbliższe środowisko.
• interesuje się historią i kulturą Zabrza i okolic,
• umacnia swoją więź kulturową z historią i teraźniejszością „małej ojczyzny”,
• aktywnie uczestniczy w wydarzeniach kulturowych,
• ma poczucie „przywiązania” lokalnego,
• aktywnie uczestniczy w życiu rodziny, szkoły i środowiska lokalnego,
• kształtuje własny system wartości,
• zna ludowe zwyczaje, obrzędy, pieśni, przyśpiewki,
• z szacunkiem i odpowiedzialnością odnosi się do tradycji i pragnie „ocalić je od zapomnienia”,
• rozwija swoje twórcze myślenie poprzez wykonywanie prac plastyczno-technicznych oraz literackich,
• jest wrażliwy na piękno,
• dostrzega piękno języka literackiego,
• zna elementy języka gwarowego,
• zachowuje właściwe relacje w kontaktach międzyludzkich,
• darzy szacunkiem ludzi starszych,
• wzmacnia swoje prawidłowe relacje z rodzina i szkołą,
• potrafi uważnie obserwować i próbuje wyciągać wnioski z poczynionych obserwacji
• potrafi korzystać z księgozbioru bibliotek,
• umie znaleźć potrzebne informacje w różnych źródłach,
• potrafi właściwie zachować się w miejscach publicznych,
• zna zasady właściwego zachowania się na wycieczce.

FORMY PRACY:
- indywidualna,
- zbiorowa:

- praca w grupach,
- praca z klasą.

METODY PRACY:
- podające,
- ćwiczeń praktycznych,
- eksponujące,
- problemowe,
- metoda projektów,
- metoda debaty,
- ćwiczenia indywidualne,
- scenki rodzajowe.

EWALUACJA

Ewaluacja jest badaniem efektów realizacji programu, pozwalającym na ulepszenie form i metod pracy. Dzięki niej można zorientować się, czy zamierzone cele zostały osiągnięte. Jest ona procesem trudnym i złożonym wymagającym czasu oraz ciekawych i adekwatnych narzędzi.
Przewidywana jest ewaluacja wewnętrzna w formie konkursów wiedzy o rodzinnej miejscowości. Na koniec roku szkolnego przewidziany jest test sprawdzający wiedzę ucznia z tej dziedziny. Przedmiotem ewaluacji będą też wytwory dzieci oraz zaznaczony w sposób graficzny ich stosunek do zajęć oraz prace zespołowe.
Ewaluacja będzie zatem przeprowadzana na podstawie obserwacji bezpośredniej ucznia, analizy jego prac i testów, rozmowy z uczniem i jego rodzicami, konkursów.

Nasze miasto - Zabrze
TEMATYKA ZAJĘĆ: Krajobraz przemysłowy
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - potrafi wymienić największe zakłady przemysłowe w Zabrzu,
- wskazuje na mapie Zabrza położenie charakterystycznych zakładów przemysłowych,
- potrafi zaprezentować szlak turystyki poprzemysłowej,
- zna cechy charakterystyczne budowli przemysłowych,
- zaśpiewa piosenkę,
- dobiera nazwy przedmiotów do ilustracji,
- potrafi zredagować sprawozdanie,
- wykonuje prace plastyczne określona techniką.
SPOSOBY REALIZACJI:
I Huta
- Piosenka „Huta”.
- Rozmowa nt. huty, wytopu stali.
- Wyszukiwanie w encyklopedii wyjaśnienia słowa „huta, surówka, stal”.
- Zabawa z elementami pantomimy „Pracujemy w hucie”.
- Dobieranie nazw przedmiotów używanych w hucie do ilustracji.
- Spacer do Huty Zabrze – zwiedzanie, rozmowa z przewodnikiem.
- Redagowanie sprawozdania z wycieczki.
- Praca z świecą i farbami „W naszej hucie”.
II Oczyszczalnia ścieków
- Opowiadanie „Jak świat utonął w brudzie”.
- Rozmowa nt. wysłuchanego opowiadania.
- Wybieranie wyrazów określających różne zanieczyszczenia ziemi.
- Omówienie sposobów zapobiegania zanieczyszczeniom.
- Wyszukiwanie w różnych materiałach przyczyn powstania ścieków.
- Zabawa niedokończonych zdań „Gdyby ścieków nie było...”
- Wycieczka do oczyszczalni ścieków w Mikulczycach.
- Konkurs „Jak oczyszczamy wodę?”.
III Kopalnia
- Rozwiązywanie zagadek - „Węgiel”.
- Rozmowa na temat, skąd się bierze węgiel?
- Obserwacja baryłki węgla- określanie koloru, zapachu, kształtu.
- Wyszukiwanie ilustracji przedstawiających przedmioty, które produkuje się min. z węgla.
- Piosenka „Górnicze skarby pod ziemią”.
Praca plastyczna węglem „W kopalni”.
TEMATYKA ZAJĘĆ: Dzielnice Zabrza i ulica Wolności
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - potrafi wymienić dzielnice Zabrza,
- wie, jak nazywa się najdłuższa ulica w Zabrzu,
- potrafi odnaleźć na mapie Zabrza dane ulice,
- wypowiada się na temat charakterystycznych cech dzielnic.
SPOSOBY REALIZACJI:
- Oglądanie planu miasta Zabrze – odczytanie nazw dzielnic i odszukanie najdłuższej ulicy w Zabrzu.
- Rozszyfrowanie legendy, określenie cech charakterystycznych dzielnic.
- Mierzenie odległości między dzielnicami 1cm – 1m.
- Praca z komputerem w Centrum Multimedialnym – wyszukiwanie sposobów dojazdu do poszczególnych dzielnic.
- Dobieranie kształtu dzielnicy do nazwy.
- Tworzenie przewodnika po dzielnicach Zabrza.
- Przejazd tramwajem ulicą Wolności – liczenie przystanków, oglądanie charakterystycznych elementów krajobrazu przy ulicy.
Uzupełnianie karty pracy.

Zabrze dawniej
TEMATYKA ZAJĘĆ: Legendarne początki Zabrza
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - wskazuje i określa położenie Śląska i Zabrza na mapie Polski,
- potrafi wyjaśnić pochodzenie nazwy Zabrze,
- zna i potrafi opowiedzieć legendy o swoim rodzinnym mieście,
- zna główne elementy herbu Zabrza i znaczenie jego symboli,
- potrafi wyszukać informacje na temat historii Zabrza,
- wymienia charakterystyczne cechy zabudowy śląskiej.
SPOSOBY REALIZACJI: Wyszukiwanie na fizycznej mapie Polski Śląska oraz Zabrza.
• Słuchanie legendy pt. „ O panu Zabrskim”, „O ubogim czeladniku św. Janie”
- wyjaśnienie nazwy miasta Zabrze,
- nadawanie tytułów kolejnym wydarzeniom legendy,
- wykonanie rysunków ilustrujących najważniejsze wydarzenia w legendach (praca w grupach).
• Przedstawienie i omówienie elementów herbu Zabrza
- układanie z puzzli herbu,
- zabawa ruchowa „Jedzie pociąg”,
- wyklejanie kolorowym papierem herbu Zabrza.
• Prezentacja multimedialna - Historia Zabrza.
• Układanie puzzli przedstawiających charakterystyczne stare zabrzańskie budowle.
Quiz „Czy znasz te miejsca?”.

TEMATYKA ZAJĘĆ: Stare Zabrze na fotografii
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - potrafi rozpoznać za pomocą dotyku różne przedmioty,
- dopasowuje stare fotografie do nowych,
- wie, jak należy zachowywać się na wycieczce,
- umie ułożyć album,
- organizuje wystawę szkolną.
SPOSOBY REALIZACJI: „Czarodziejski worek” - rozpoznawanie dotykiem przedmiotów: aparatu, kliszy, albumu, zdjęcia.
• Oglądanie zorganizowanej przez nauczycielkę wystawy zdjęć „Zabrze dawniej” – określanie, co przedstawiają zdjęcia.
• Wycieczka po Zabrzu - fotografowanie wybranych miejsc.
• Tworzenie albumu „Zabrze dziś”.
• Dobieranie starych fotografii do nowych – rozmowa na temat „Co uległo zmianie, a co pozostało niezmienne?”
Zorganizowanie wystawy szkolnej „Zabrze dawniej i dziś”.

Język regionalny
TEMATYKA ZAJĘĆ: Ze śląską gwarą za pan brat
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - słucha i rozumie gwarę śląska,
- wykonuje prace plastyczne na dany temat,
- umie czytać bajki w gwarze,
- zna nazewnictwo gwarowe,
- posiada własny słowniczek gwarowy,
- potrafi dopasować śląskie słowa do obrazków,
- recytuje wiersz gwarą,
- potrafi ułożyć bajkę w języku śląskim,
- potrafi zaśpiewać śląskie piosenki ludowe,
- zna podstawowe kroki tańców śląskich,
- dostrzega piękno języka śląskiego,
- bierze udział licznych konkursach o tematyce śląskiej.

SPOSOBY REALIZACJI: Słuchanie bajek w języku śląskim „Trzi koziczki”, „Czerwony Kapturek czyli bojka o dziołszce w czerwonyj czopeczce” .
• Wydzieranka z kolorowego papieru „Ilustracja do bajki Czerwony Kapturek”.
• Tworzenie słowniczka gwarowego
- naklejanie słów śląskich obok pasujących obrazków ( byfyj, ryczka, hoker, szrank, szlajfki, kołocz).
• Nauka wiersza pt. „Murziynek Bambo”.
• Wyklejanka plasteliną ilustracji do wiersza.
• Układanie bajki „Złota rybka” w gwarze
(praca grupowa).
• Przygotowanie uczniów do konkursu „Śląskie godanie”.
• Zorganizowanie konkursu gwary śląskiej „Terozki my momy głos”.
• Udział w konkursie plastyczno-literackim „Znom bojki śląskie”.
• Oglądanie występu zespołu tanecznego „Karlik”.
• Nauka podstawowych kroków tańca śląskiego „Grozik”, „Trojak”.
• Nauka śląskiej piosenki ludowej „Poszła Karolinka”.
• Występ uczniów z okazji Dnia Śląskiego - zaprezentowanie poznanych tańców, piosenek i wierszy.

Strój regionalny
TEMATYKA ZAJĘĆ: Śląski strój ludowy
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - wymienia poszczególne elementy stroju ludowego swojego regionu,
- wskazuje strój śląski wśród innych strojów ludowych,
- potrafi ułożyć zapis z puzzli,
- wypowiada się na dany temat,
- potrafi wykonać pracę plastyczną związaną z tematem,
- umie zaśpiewać piosenkę śląską.

SPOSOBY REALIZACJI: Układanie rozsypanki – puzzli – otrzymanie hasła: STROJE LUDOWE.
• Pokaz zdjęć i ilustracji przedstawiających stroje ludowe z różnych części Polski - - omówienie ich.
• Rozmowa na temat ubiorów i metod, jak ubierali się dawniej, a jak dzisiaj.
• Zaprezentowanie śląskich strojów ludowych.
• Nazywanie poszczególnych elementów stroju:
- kiecka, zapaska, kabotek, szlajfki,
- koszula, jedbowka, galoty, westa,
• Spiewanie piosenki „Dzieweczko ze Śląska”.
• Naklejanie na kartkę puzzli stroju śląskiego.
• Taniec „Grozik”.
• Wyszukanie spośród innych strojów ludowych stroju śląskiego.
• Praca techniką kolage stroju śląskiego (praca w grupach).

TEMATYKA ZAJĘĆ: Mundur galowy górnika
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - uczestniczy w rozmowie na temat pracy górnika,
- wymienia poszczególne elementy munduru galowego górnika,
- zna słowa wiersza „Górnik”,
- potrafi współdziałać grupie,
- wykonuje pracę plastyczną.
SPOSOBY REALIZACJI: Spotkanie z górnikiem w mundurze galowym:
- rozmowa na temat ciężkiej górniczej pracy,
• Omówienie wyglądu munduru galowego górnika:
- zwrócenie uwagi na poszczególne elementy stroju:
- pióropusz – symbol miotełki,
- krótka peleryna – ochrona przed wodą,
- barwy górnicze - zieleń i czerń,
- górnicze godło.
• Recytacja wiersza „Górnik”.
• Praca plastyczna technika wylepianki „Górnik”.
• Udział w wystawie „Strój górniczy – historia munduru i insygniów górniczych”.
• Udział w warsztatach plastycznych „Czako, szpada i łata, czyli przedstawiamy mundur górniczy”.

TEMATYKA ZAJĘĆ: Pranie, maglowanie i szpanowanie - wycieczka do Muzeum Górnictwa Węglowego
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - potrafi wyszukać na mapie Zabrza, gdzie znajdują się muzea,
- wie, w którym roku powstało Muzeum Górnictwa Węglowego i zna jego historię,
- wie, jak należy zachowywać się w obiektach kulturalnych,
- potrafi wymienić kilka wystaw muzealnych,
- wykonuje prace plastyczne na zadany temat,
- wyraża swoje opinie na temat odbytej wycieczki.
SPOSOBY REALIZACJI: Szyfrogram „Muzeum Górnictwa Węglowego”.
• Wyszukiwanie znaczenia słowa – muzeum.
• Odszukanie na mapie Zabrza Muzeum Górnictwa Węglowego.
• Oglądanie folderów, przewodników Muzeum Górnictwa Węglowego – wyszukanie ciekawej wystawy, którą dzieci chciałyby zobaczyć.
• Wycieczka do Muzeum na wybraną wystawę:
- spotkanie z przewodnikiem,
- zapoznanie się z historią Muzeum,
- oglądanie kolekcji - malarstwa, grafiki, rzeźby, instrumentów muzycznych,
• Udział w wystawie „Pranie, maglowanie i szpanowanie”:
- oglądanie eksponatów służących dawniej do prania, maglowania : tary, waszbrety, sztompfry, wyżymaczki.
• Udział w zajęciach warsztatowych „W śląskiej pralni”:
- praktyczne zapoznanie się z dawnym sposobem prania i maglowania.
• Konkurs „Co wiemy o Muzeum?”.

Tradycje, zwyczaje i obyczaje
TEMATYKA ZAJĘĆ: Rodzinne zwyczaje śląskie - obiad śląski
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - zna elementy wyposażenia dawnej kuchni śląskiej i dzisiejsze odpowiedniki,
- zna tradycyjne dania śląskie, ich nazwy i sposób przyrządzania,
- stosuje niektóre nazwy gwarowe,
- przyrządza niektóre dania śląskie,
- potrafi nawiązać kontakt z rówieśnikami w zorganizowanym zespole klasowym,
- wypowiada się poprawnie budując zdania,
SPOSOBY REALIZACJI: Oglądanie wystawy w Muzeum Górnictwa Węglowego „Izba i kuchnia górnicza, wnętrza mieszkalne z przełomu XIX i XX wieku”.
• Udział w lekcji muzealnej „W kuchni i przy stole. O kulturze sporządzania i spożywania posiłków na Śląsku”.
• Taniec śląski „Grozik”.
• Rozmowa nawiązująca do zwiedzanej ekspozycji „Izba i kuchnia górnicza”:
• - porównywanie wyglądu dawnej i współczesnej kuchni,
• - wyszczególnienie urządzeń kuchennych muzealnych i funkcjonujących do dziś.
• Prezentacja gotowych potraw śląskich:
- krepel - pączek,
- kołoczek - drożdżówka,
- bombony - cukierki.
• Podpisywanie produktów nazwami gwarowymi.
• Opowiadanie kucharki o tradycyjnym obiedzie świątecznym i niedzielnym.
• Prezentacje dań i sposobu ich przyrządzania:
- czarne kluski – kluski śląskie,
- modro kapusta - czerwona kapusta,
- nudle - makaron domowy.
• Przedstawienie zadań do wykonania:
- podział dzieci na grupy,
- przypomnienie o zasadach obowiązujących
osobę przygotowującą posiłek (mycie rąk,
założenie fartucha i chusteczki na głowę),
- omówienie poszczególnych czynności
każdego zespołu,
• Degustacja śląskich potraw.

TEMATYKA ZAJĘĆ: Barbórka
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - zna historię, tradycje i legendy górnicze,
- potrafi wymienić główne bogactwa naturalne w Polsce,
- wie, jak nazywa się patronka górników,
- rozwiązuje krzyżówkę,
- wyszukuje w Internecie przysłów i porzekadeł o św. Barbarze,
- zna i szanuje ciężką pracę górników.
SPOSOBY REALIZACJI: Odgadywanie przez uczniów hasła z krzyżówki: BARBÓRKA.
• Składanie obrazka z puzzli „Praca górnika w kopalni”.
• Oglądanie filmu „Legenda o Świętej Barbarze – patronce górników”.
• Śpiewanie piosenki „Basia – Barbóreczka”.
• Oglądanie wystawy zorganizowanej przez nauczycielkę „Święta Barbara o górnikach pamięta”.
• Zabawa ilustrująca treść piosenki „W kopalni”.
• Wyszukiwanie w Centrum Multimedialnym przysłów i porzekadeł o św. Barbarze.
• Indywidualne wypełnianie kart pracy.

Moja rodzina
TEMATYKA ZAJĘĆ: Rodzina: struktura, wiek jej członków, organizacja życia w rodzinie
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - zna strukturę swojej rodziny, nazywa członków rodziny,
- zna ważniejsze wydarzenia w historii swojej rodziny,
- zna elementy wyposażenia domu dawnego i dzisiejsze odpowiedniki.
SPOSOBY REALIZACJI: Omówienie ilustracji rodziny przedstawionej przez nauczyciela.
Swobodne wypowiedzi uczniów nt. własnej rodziny na podstawie przyniesionych ilustracji.
Zorganizowanie wystawy przyniesionych zdjęć.
Uzupełnianie karty pracy dotyczącej struktury rodziny.
Zabawa ruchowa „Stary Abraham”.
Rozmowa nt. obowiązków pełnionych przez członków rodziny.
Burza mózgów – dzieci podają ważne wydarzenia z życia rodziny.
Praca w grupach – każda grupa wybiera dowolne wydarzenie i przedstawia je za pomocą środków plastycznych lub próbuje zrobić listę przygotowań jakie trzeba zrobić aby obchodzić wybrane święto – kto pełni jakie obowiązki.

TEMATYKA ZAJĘĆ: Praca zawodowa rodziców
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - potrafi powiedzieć, jaki zawód wykonują jego rodzice,
- rozumie potrzebę pracy zawodowej,
- szanuje pracę rodziców i innych dorosłych,
- potrafi za pomocą gestów przedstawić wybrany zawód,
- wykonać pracę plastyczną na podany temat.
SPOSOBY REALIZACJI: Uczniowie na zajęcia przynoszą przedmiot związany z zawodem wykonywanym przez rodziców/rodzica.
Prezentacja przyniesionych przedmiotów, klasa próbuje odgadnąć jaki zawód wykonuje rodzic dziecka.
Swobodne wypowiedzi uczniów o pracy zawodowej ich rodziców.
Wyjaśnienie pojęć związanych z omawianą tematyką zawodów – wprowadzenie nazw zawodów.
Przedstawianie za pomocą ruchu wylosowanego zawodu.
Czytanie wiersza pt. „ Wszyscy dla wszystkich”.
Rozmowa nt. szacunku do każdej pracy.
Próby motywacji ważności każdego zawodu – dzieci zastanawiają się co by było gdyby nie było np. lekarzy, sprzątaczek.
Rozwiązanie zagadek związanych tematycznie z różnymi zawodami.
Praca plastyczna nt. „Kim będę, gdy dorosnę?”.

TEMATYKA ZAJĘĆ: Drzewo genealogiczne
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - wie, co to jest drzewo genealogiczne,
- potrafi przedstawić na drzewie swoją rodzinę do 3 pokoleń,
- zna imiona i nazwiska swoich przodków (dziadków, pradziadków).
SPOSOBY REALIZACJI: Krzyżówka matematyczna „Drzewo Genealogiczne”.
Wyszukiwanie informacji w encyklopedii o drzewach genealogicznych.
Oglądanie przykładowych wykonanych drzew rodzinnych.
Nauka piosenki „Moja rodzina.
Zbieranie informacji, gromadzenie zdjęć o swoich przodkach do 3 pokoleń.
Wykonanie drzewa genealogicznego własnej rodziny.

Spacer po Zabrzu

TEMATYKA ZAJĘĆ: Pomniki i zabytki naszej miejscowości
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - potrafi wymienić pomnikim i zabytki znajdujące się w Zabrzu,
- potrafi nazwać wskazane przez nauczyciela zabytki,
- umie opowiedzieć historię wybranego pomnika, zabytku,
- wskaże miejsce położenia zabytku, pomnika,
- rozwija zainteresowania historyczne, poznawcze i badawcze,
- dostrzega piękno rodzinnego miasta,
- aktywnie uczestniczy w konkursach tematycznych,
- potrafi w sposób plastyczny przedstawić wybrany zabytek.

SPOSOBY REALIZACJI:
Wyszukiwanie z różnych źródeł pojęcia: pomnik, zabytek.
Sporządzenie notatki.
Oglądanie w albumach zabytków i pomników Zabrza klasyfikowanie ich.
Zabawa ruchowa „Pomniki”.
Wycieczka – „Szlakiem Zabrzańskich pomników”:
o Pomnik Pstrowskiego
o Kościół św. Anny
o Huta
o Cmentarz Żydowski
Wykonanie „Przewodnika po zabrzańskich zabytkach”.
Ewaluacja – Konkurs wiedzy o zabytkach.

TEMATYKA ZAJĘĆ: Odpoczynek w mieście
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - wymieni sposoby aktywnego odpoczynku,
- wyjaśni znaczenie aktywnego odpoczynku dla zdrowia,
- wymieni miejsce rekreacji w mieście,
- potrafi wymienić instytucje organizujące czas wolny dla dzieci i młodzieży.
SPOSOBY REALIZACJI: Krzyżówka – „Odpoczywaj aktywnie”.
- Pogadanka nt. wpływu aktywności na zdrowie człowieka.
- Zabawa „Prawda – Fałsz” (określanie prawdy i fałszu w zdaniach np. Długie siedzenie przy komputerze wpływa pozytywnie na kręgosłup).
- Drama „Jak aktywnie spędzam czas?”.
- Wyszukiwanie na mapie miejsc aktywnego odpoczynku.
- Praca domowa: „Opisz, jak spędziłeś aktywnie z rodzicami wolny weekend?”.

TEMATYKA ZAJĘĆ: Z odwiedzinami w kopalni – „Guido”, „Królowa Luiza”
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - uczeń wie, gdzie znajdują się kopalnie zabytkowe „Guido”, „Królowa Luiza”,
- zna historię kopalni,
- wykonuje prace plastyczne na zadany temat,
- wie jak zachować się zwiedzając kopalnię,
- zna przedmioty i maszyny związane z pracą pod ziemią.
SPOSOBY REALIZACJI: Szyfogram „Kopanie zabytkowe”.
Rozmowa z uczniami nt. kopalni zabytkowych.
Wyszukiwanie w materiałach źródłowych informacji o historii i powstaniu kopalni „Guido”, „Królowej Luizy”.
Przypomnienie zasad bezpieczeństwa, jakie należy zachować podczas wycieczki.
Zwiedzanie kopalni z przewodnikiem.
Wykonanie ilustracji węglem wybranego miejsca z kopalni.
Nauka piosenki „Górnicze skarby”.
Oglądanie galowego stroju górniczego
Wykonanie czapki górniczej.

Zielone miasto

TEMATYKA ZAJĘĆ: Skarby przyrody- platan
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - potrafi wskazać najcenniejsze Zabrza,
- dokonać prostych obserwacji i pomiarów platana,
- potrafi wskazać, gdzie znajduje się Aleja Platanów,
- rozumie konieczność dbania o środowisko,
- dokumentuje piękno przyrody używając aparatu fotograficznego,
SPOSOBY REALIZACJI: Puzzle matematyczne- „Platan”.
Odczytanie z encyklopedii informacji i platanie.
Odnajdywanie na mapie okolicy Alei Platanów
Spacer do Alei Platanów:
- obserwacja platanów,
- mierzenie grubości pnia,
- obserwacja liści: kształtu, wielkości,
- obserwacja kory,
- „kalkowanie” kory platana,
- silvoterapia,
- zabawa twórcza „O czym szepce platan?”,
- dokumentowanie- robienie zdjęć.
Układanie wiersza o platanie.
Szkicowanie ołówkiem platana.
Zabawa „Prawda- fałsz”- co wiemy o platanie?

TEMATYKA ZAJĘĆ: Lasy zabrzańskie
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - wie, w których dzielnicach Zabrza znajdują się lasy,
- potrafi na podstawie obserwacji bezpośredniej opisać las, rośliny i zwierzęta żyjące w tym środowisku,
- dostrzega, że od postawy osobistej zależy piękno lokalnych lasów,
- zna sposoby pielęgnacji lasu i problemy z tym związane,
- zna warstwy roślinności lasu i potrafi podać przykłady roślin każdej z warstw;
- potrafi wyszukać informacje o zabrzańskich lasach.

SPOSOBY REALIZACJI: Piosenka „ W lesie”.
Rozmowa na temat lasu, jego wyglądu, rodzaju drzew i reguł zachowania się w lesie.
Oglądanie albumów o zabrzańskich lasach, określanie w jakich dzielnicach się znajdują.
Wycieczka do lasu:
- spotkanie z leśniczym,
- spacer po ścieżce,
- obserwacja roślinności,
- obserwacja zwierząt- mieszkańców lasu,
- dobieranie liści do drzew, jakie je mają,
- nazywanie owoców wybranych drzew,
- zbieranie materiału przyrodniczego.
Zabawa niedokończonych zadań „Gdyby lasu nie było......”.
Wykonanie pracy plastycznej ze zgromadzonego materiału przyrodniczego „W zabrzańskim lesie”.
Zabawa „Czy w lesie można?”

TEMATYKA ZAJĘĆ: Zabrzańskie parki
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - potrafi opisać oglądany krajobraz i przedstawić go za pomocą rysunku,
- wskazuje na mapie okolicy lokalizację zabrzańskich parków,
- dostrzega znaczenie zieleni jako bariery ochronnej przed szkodliwym działaniem hałasu i spalin;
- rozpoznaje wybrane gatunki drzew w parku,
- potrafi w formie improwizacji i dramy przedstawić różne sytuacje i zachowanie w parku
SPOSOBY REALIZACJI: Zabawa „Grasz w zielone”.
Krzyżówka „Park”.
Oglądnie mapy Zabrza, odczytywanie oznaczeń terenu, wyszukiwanie ikonki oznaczającej park.
Określenie położenia parku: w której części miasta się znajduję, jak do niego dotrzeć, przy jakiej ulicy się mieści?
Wyjście do parku:
- obserwacja drzew, roślin, zwierząt,
- tor przeszkód – zabawy ruchowe.
Drama „Jak zachować się w parku?.
Sprzątnie fragmentu parku.
Zaprojektowanie i wykonanie własnego parku.
Indywidualne praca uczniów z kartą pracy.

Sławni Zabrzanie

TEMATYKA ZAJĘĆ: Włodzimierz Lubański
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - wie, kim był Zbigniew Religa, Włodzimierz Lubański i Krystian Zimerman,
- potrafi opowiedzieć o osiągnięciach wybranego sławnego Zabrzanina,
- prawidłowo dobierze nazwisko do fotografii,
- potrafi zgodnie współpracować w grupie,
- potrafi narysować portret ołówkiem.
SPOSOBY REALIZACJI: Wyszukiwanie w materiałach źródłowych, Internecie informacji o wybranych, wybitnych osobach, które wpisały się w historię Zabrza.
Dopasowywanie zdjęć do nazwisk znanych postaci.
Grupowe tworzenie gazetek o wybranych postaciach.
Prezentacja efektów pracy.
Spacer:
- do Śląskiego Centrum Chorób Serca,
- na stadion Górnika,
- do Filharmonii Zabrzańskiej.
Spotkania z ciekawymi ludźmi:
- pielęgniarką ze Śląskiego Centrum Chorób Serca,
- piłkarzem Górnika Zabrze,
- muzykami z Filharmonii Zabrzańskiej.
Rysowanie ołówkiem portretów znanych Zabrzan.
Tworzenie albumu o sławnych Zabrzanach.
Indywidualne uzupełnianie karty pracy.

Z wizytą u sąsiadów

TEMATYKA ZAJĘĆ: Palmiarnia w Gliwicach
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - wie, gdzie położone są Gliwice,
- zna herb miasta i legendy o jego założeniu,
- wie, jak dotrzeć do Gliwic,
- wyjaśni znaczenie słowa palmiarnia,
- potrafi opowiedzieć historię powstania Palmiarni,
- wymieni kilka gatunków roślin rosnących w Palmiarni,
- potrafi wymienić nazwy 4 pawilonów tematycznych,
- wie, jak zachować się w Palmiarni,
- dokonuje wnikliwej obserwacji wybranej rośliny ,
- rozumie cel tworzenia takich miejsc, jak Palmiarnia,
- wykona pracę plastyczną określoną techniką.

SPOSOBY REALIZACJI: Wyszukiwanie na mapie Śląska Gliwic, określenie położenia względem Zabrza.
Wyszukiwanie na planie miasta ciekawych miejsc do zwiedzania.
Rebus „Co można zwiedzić w Gliwicach”?- „Palmiarnia”.
Praca z wykorzystaniem Centrum Multimedialnego- wyszukiwanie informacji o Palmiarni .
Wycieczka do Palmiarni:
- rozmowa z przewodnikiem, na temat powstania Palmiarni,
- zwiedzanie pawilonów tematycznych, oglądanie ciekawych okazów roślin i zwierząt,
- sporządzenie notatek z obserwacji,
Dobieranie poznanych nazw roślin do zdjęć.
Zabawa ruchowa „ Wiewiórki”.
Wykonanie pracy techniką „mokre w mokre” – „W Palmiarni”.
Konkurs „To już wiemy”.

TEMATYKA ZAJĘĆ: Sztolnia Czarnego Pstrąga w Tarnowskich Górach
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - wskaże na mapie Tarnowskie Góry,
- potrafi wymienić nazwy dwóch szybów sztolniowych: Ewa, Sylwester,
- zna historię powstania sztolni,
- wie, że sztolnia to pomnik górniczej przeszłości,
- wie, skąd pochodzi nazwa Sztolni
- potrafi opowiedzieć legendę chłopa Rybki, który dał początek Kopalni Zabytkowej Rud Srebronośnych
- wyjaśnić znaczenie słowa dolomit,
- zachowuje bezpieczeństwo podczas przeprawy łodzią.

SPOSOBY REALIZACJI: Opisywanie krajobrazu, ciekawych miejsc.
Układanie puzzli matematycznych „Sztolnia”.
Wyszukiwanie w zgromadzonych materiałach wyjaśnienia słowa: sztolnia.
Czytanie legendy o chłopie Rybce- rozmowa na temat przeczytanego utworu.
Rysowanie kredkami ilustracji do przeczytanej legendy.
Wycieczka do Sztolni Czarnego Pstrąga:
- ustalenie zasad bezpieczeństwa podczas przeprawy łodziami,
- słuchanie opowieści przewodnika o historii powstania Sztolni i jej nazwy,
- przeprawa łodziami,
- obserwacja dolomitowej szaty koryta.
Zabawa ruchowa „Sieć”.
Dobieranie ilustracji przedstawiających różne ciekawe miejsca, do charakterystycznych dla Tarnowskich Gór.
Gra planszowa „W Sztolni Czarnego Pstrąga”.
Rysowanie plakatu zachęcającego do zwiedzania Sztolni.
Indywidualna praca uczniów z kartą pracy.


TEMATYKA ZAJĘĆ: Dom Chleba w Radzionkowie
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - odwiedza miejsca związane z historią miasta i regionu;
- potrafi przypisać zwiedzane muzea do miejscowości,
- potrafi zadawać pytania na interesujący go temat,
- zna historię, kulturę i tradycję związaną z chlebem,
- nazywa przedmioty i maszyny związane z wypiekiem chleba,
- zachowuje higienę podczas wyrobu chleba,
- potrafi okazać szacunek do chleba oraz związanych z nim polskich tradycji.

SPOSOBY REALIZACJI: Zabawa „Witam tych, którzy.........”.
„Eliminatka” – „Dom Chleba”.
„Słoneczko skojarzeniowe”- wypisywanie skojarzeń z chlebem, domem.
Zabawa ze śpiewem „Mało nas do pieczenia chleba”.
Oglądanie folderów o Muzeum Chleba w Radzionkowie.
Wyszukiwanie na mapie Śląska Radzionkowa, mierzenie linijką odległości od Zabrza.
Wyszukiwanie w Internecie wiadomości o Radzionkowie: położeniu geograficznym, historii.
Wycieczka dl Muzeum Chleba:
- projekcja filmu „Chleb”,
- słuchanie „Ballady o bochenku chleba:,
- przygotowanie i własnoręczny wypiek bułeczek,
- prelekcja- opowiadanie o chlebie,
- zwiedzanie muzeum z przewodnikiem,
- odbiór własnych wypieków,
- prelekcja „ Jak to kiedyś w szkole bywało”,
- indywidualne pisanie rysikiem na kamiennej tabliczce.
„Okruchy z dziejów chleba” – słuchanie opowiadania o chlebie żołnierskim, chlebie góralskim, żetonach chlebowych, drzewie chlebowym.
Smakowanie różnych rodzajów chleba- porównywanie.
Praca z masy solnej „Chleb”.
Praca techniką kolażu „ W Muzeum Chleba”
Konkurs wiedzy o chlebie.

TEMATYKA ZAJĘĆ: Planetarium, Śląski Ogród Zoologiczny w Chorzowie
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - pokazuje na mapie omawiane miasto,
- poznaje charakterystyczne cechy krajobrazy regionu, w którym mieszka,
- dostrzega podobieństwa i różnice krajobrazu Zabrza w porównaniu z innymi miastami,
- rozpoznać i nazwać oglądane miejsce,
- potrafi posługiwać się planem miasta,
- wie, kiedy powstało najstarsze i największe planetarium w Polsce.
SPOSOBY REALIZACJI: Rozwiązywanie zagadek „ O jakim mieście mowa?”
Oglądanie albumów o Chorzowie.
Wyszukanie na mapie województwa Chorzowa.
Odczytanie informacji z różnych źródeł o mieście.
Układanie puzzli- herbu Chorzowa.
Słuchanie opowiadania o powstaniu nazwy Chorzowa.
Rysowanie dowolną techniką „Pocztówka z Chorzowa”.
Wycieczka do Planetarium:
- seans,
- spojrzenie na prawdziwe niebo w obserwatorium astronomicznym,
- spotkanie z meteorologiem,
- wizyta w obserwatorium sejsmologicznym,
Nauka piosenki „Pan Astronom”.
Wykonanie Układu Słonecznego z balonów i masy papierowej.
Gra edukacyjna „ Wiemy, rozwiązujemy”
Wycieczka do ZOO:
- rozmowa na temat zasad bezpieczeństwa podczas spaceru po ZOO,
- wyszukiwanie na mapie Chorzowa położenia ZOO,
- zwiedzanie ZOO,
- wizyta w Kotlinie Dinozaurów,
- odwiedziny Mini ZOO.
Zabawa naśladowcza przy muzyce – naśladowanie chodu niedźwiedzia, podskoków zebry.
Konkurs „Jak ryczą lwy”.
Rozpoznawanie zwierząt po fragmentach odsłoniętych ilustracji.
Rozwiązywanie zagadek „Zwierzęta w ZOO”.
Wykonanie albumu ze zdjęć zrobionych podczas wizyty w ZOO.
Indywidualne rozwiązywanie kart pracy.
Konkurs „Co wiemy o Chorzowie?”.

TEMATYKA ZAJĘĆ: Opera Śląska w Bytomiu
CELE OPERACYJNE
Uczeń: - potrafi zaplanować podróż środkami komunikacji miejskiej,
- wyrażać swoją opinie na temat odbytej wycieczki,
- potrafi obliczyć koszt wycieczki,
- potrafi wśród wielu, odnaleźć herb Bytomia,
- wykonuje prace plastyczne na zadany temat,
- wskaże Bytom na mapie Śląska,
- wymieni ciekawe miejsca w Bytomiu,
- opowie historie Opery,
- czyta ze zrozumieniem,
- wie, jak zachować się w operze, jak się ubrać na spektakl,
- potrafi wymienić przynajmniej jeden tytuł opery.

SPOSOBY REALIZACJI: Szyfrogram „ Jedziemy do Bytomia”.
Zabawa ruchowa „Jedzie pociąg po torze”.
Dopasowywanie kształtu Bytomia do kształtu na mapie. Określanie położenia.
Oglądanie albumów o Bytomiu, odczytywanie podstawowych informacji, wyszukiwanie ciekawych miejsc.
Wyklejanka plasteliną herbu Bytomia.
Słuchanie arii operowych, rozmowa na temat wysłuchanych utworów oraz tego gdzie można ich słuchać.
Szukanie w źródłach wyjaśnienia określeń : sopran, bas, alt, solo, duet, chór.
Zabawa naśladowcza „I my jesteśmy śpiewakami”; śpiewanie basem , altem, solo, w duecie i chórem.
Malowanie farbami do słuchanego utworu operowego.
Oglądnie zdjęć Opery Śląskiej dawniej i dziś.
Czytanie zgromadzonych informacji o historii Opery, o założycielu, o pierwszym zagranicznym spektaklu.
Wycieczka do Opery Śląskiej:
- zaplanowanie podróży,
- wybór środka komunikacji, obliczenie kosztu wyjazdu,
- obejrzenie aktualnego przedstawienia z repertuaru.
Zorganizowanie występu operowego do wybranej piosenki.
Indywidualne uzupełnianie kart pracy