Test z fizyki w klasie I gimnazjum

Sprawdzian z fizyki w klasie I gimnazjum
(koniec pierwszego półrocza)

Uczeń ........................................
(wpisz imię i nazwisko)

Trzy stany skupienia ciał

Podstawą badań przyrodniczych są doświadczenia. Wykonując doświadczenia używa się różnych przedmiotów na przykład piłki, plasteliny czy szklanki. Fizycy nazywają te przedmioty ciałami fizycznymi, a materiał z którego są wykonane substancją. W przyrodzie substancje mogą występować w trzech stanach skupienia: stałym, ciekłym lub gazowym. Mogą też zmieniać swój stan, w zależności od warunków, miedzy innymi od ogrzewania lub oziębiania. Ciecze, gazy i ciała stałe różnią się między sobą budową wewnętrzną i siłą wzajemnych oddziaływań cząsteczek na siebie.
W substancjach gazowych cząsteczki są luźno rozrzucone w przestrzeni, poruszają się chaotycznie we wszystkich kierunkach z dużą prędkością, a odległości między cząsteczkami są w porównaniu z ich rozmiarami duże. Oddziaływania międzycząsteczkowe natomiast są bardzo słabe. Charakterystyczną cechą gazów jest to, że nie mają określonego kształtu i przyjmują kształt naczynia, w którym się znajdują.
W substancjach ciekłych odległości między cząsteczkami są znacznie mniejsze. Cząsteczki przemieszczają się, jednak intensywność ich ruchów jest znacznie mniejsza niż w gazach. Oddziaływania międzycząsteczkowe są już znaczne. Ciecze nie mają określonego kształtu, przyjmują kształt naczynia w którym się znajdują, ale- w przeciwieństwie do gazów trudno zmienić ich objętość.
W ciałach stałych cząsteczki są bardziej „upakowane” i mogą wykonywać tylko niewielkie ruchy. Oddziaływania między cząsteczkami są bardzo duże. Ciała stałe mają określony kształt, a ich objętość bardzo trudno zmienić - objętość ciał stałych zmienia się tylko nieznacznie pod wpływem temperatury. Ze wzrostem temperatury objętość ciał zwiększa się. W miarę ogrzewania zwiększają swoją objętość również ciecze i gazy. Zjawisko to znane jest pod nazwą rozszerzalności temperaturowej ciał. Zjawisko rozszerzalności temperaturowej ciał stałych wykorzystano przy budowie bimetalu, a zjawisko rozszerzalności temperaturowej cieczy wykorzystano przy budowie termometru cieczowego.

(ŹRÓDŁO PODRĘCZNIK DO KLASY 1 NOWEJ ERY)

Po uważnym przeczytaniu tekstu pod tytułem „Trzy stany skupienia ciał”, odpowiedz na pytania od 1 do 10. Wybierz jedną z czterech odpowiedzi, którą uznasz za poprawną i zakreśl znakiem X. Jeśli się pomylisz, błędną odpowiedź zaznacz kółkiem i zakreśl inną znakiem X.. Za każde zadanie od 1 do 10 można otrzymać po 1 pkt.

1. Badano ciało fizyczne. Ciałem fizycznym mogło być:

a) rozchodzenie się ciepła,
b) piłka,
c) dźwięk,
d) skraplanie pary.

2. Materiał, z którego zbudowane jest ciało fizyczne, to:

a) masa ciała,
b) substancja,
c) wielkość ciała,
d) kształt ciał

3. W gazach odległości między cząsteczkami są:
a) bardzo małe – cząsteczki przylegają do siebie,
b) niewielkie – ułożenie to jest chaotyczne i ciągle się zmienia,
c) bardzo duże i poruszają się z dużą prędkością,
d) duże a cząsteczki są nieruchome.

4. Charakterystyczną cechą gazów jest to, że:
a) nie mają określonego kształtu i przyjmują kształt naczynia, w którym się znajdują,
b) mają określony kształt, który trudno zmienić,
c) mają określony kształt, który łatwo zmienić,
d) nie mają własnego kształtu, przyjmują kształt naczynia, a od góry tworzą powierzchnię swobodną.

5. Wspólną właściwością ciał stałych i cieczy jest:

a) nie mają wspólnych cech,
b) określony kształt,
c) określona objętość i określony kształt,
d) określona objętość.

6. Wspólną właściwością cieczy i gazów jest:

a) określona objętość i określony kształt,
b) brak określonego kształtu,
c) określony kształt,
d) nie mają wspólnych cech.

7. W ciałach stałych cząsteczki:
a) przylegają do siebie i mogą wykonywać tylko niewielkie ruchy,
b) są oddalone od siebie, a wzajemne oddziaływania cząsteczek jest duże,
c) ułożone są ciasno, ale chaotycznie i ułożenie to ciągle się zmienia.
d) są oddalone od siebie, a wzajemne oddziaływania cząsteczek jest małe,

8. W strzykawce znajduje się jakaś substancja. Przesunięcie tłoka w stronę wylotu zatkanego palcem powoduje znaczne zmniejszenie się objętości zajmowanej przez tę substancję. Z faktu tego można wnioskować, że substancja znajdująca się w strzykawce jest w stanie:
a) stałym,
b) ciekłym,
c) gazowym,
d) na podstawie tej informacji nie można stwierdzić, w jakim stanie skupienia znajduje się substancja.

9. Zjawisko rozszerzalności temperaturowej ciał stałych wykorzystano w budowie:
a) termometru lekarskiego,
b) balonu,
c) bimetalu,
d) żadnego z wyżej wymienionych urządzeń.

10. Zwiększanie objętości ciał stałych, cieczy i gazów w miarę wzrostu temperatury to zjawisko :

a) topnienia,
b) rozszerzalności temperaturowej ciał,
c) zmiany stanu skupienia,
d) parowania.

11. Zjawiska fizyczne przyporządkuj rodzajom oddziaływań. Uzupełnij tabelkę wpisując w odpowiednią rubrykę nazwę oddziaływania. ( 4pkt)
a) spadanie piłki wrzuconej do kosza,
b) napinanie łuku,
c) przyciąganie gwoździków przez magnes,
d) spadanie kasztanów z drzewa,
e) elektryzowanie się włosów przy czesaniu,
f) naciąganie sprężyny,
g) przyciąganie się dwóch magnesów,
h) powstawanie iskier przy zdejmowaniu wełnianego swetra.

Oddziaływanie magnetyczne Oddziaływanie elektrostatyczne Oddziaływanie grawitacyjne Oddziaływanie sprężyste

12. Które z wymienionych skutków oddziaływań zaliczysz do skutków dynamicznych, a które do skutków statycznych. Uzupełnij tabelkę wpisując w odpowiednie rubryki skutki oddziaływań.
a) skręcenie samochodu w ulicę poprzeczną, (3pkt)
b) zahamowanie roweru,
c) złamanie gałęzi drzewa,
d) stłuczenie szklanki,
e) start sprintera,
f) podarcie kartki.

Skutki statyczne oddziaływań Skutki dynamiczne oddziaływań

13. Zamień jednostki: (2pkt)

a) 20N = ...............kN
b) 156kN = ..............N
c) 35mN = ...............N
d) 90N = ................ mN

14. Zamień jednostki temperatury: (3pkt)

a) 0K = ..............ºC
b) 0 ºC = ...............K
c) 1K = ................ ºC
d) 100 ºC = ..............K
e) 400K = ............... ºC
f) 70 ºC =.................K

15. Podkreśl, te czynniki, które wpływają na szybkość parowania cieczy.( 2pkt)
a) rodzaj cieczy,
b) rodzaj materiału z jakiego wykonane jest naczynie z cieczą,
c) temperatura cieczy,
d) temperatura otoczenia,
e) rodzaj menisku, jaki tworzy ciecz z naczyniem,
f) wielkość powierzchni parującej.

16. Drut aluminiowy długości 4m po ogrzaniu o 100 ºC wydłużył się o 92mm. O ile wydłuży się 10cm tego drutu? (3pkt)

17. Znajdź graficznie oraz algebraicznie wypadkową dwóch sił o wartościach: F1 = 5N i F2 = 3N. Siły maja takie same kierunki i zwroty oraz wspólny punkt przyłożenia. (2pkt)


29pkt –celujący
28pkt-27pkt –bardzo dobry
26pkt-25pkt –dobry
24pkt-18pkt –dostateczny
17pkt – 11pkt – dopuszczający
10pkt – 0pkt - niedostateczny

Suma punktów .................................. Ocena ........................................