Trudności w nauczaniu języka niemieckiego u uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce

Uczniowie dyslektyczni uczący się języka niemieckiego napotykają na liczne trudności wynikające z ich dysfunkcji. W badaniach porównano grupę osób posiadających specyficzne trudności w uczeniu się z grupą osób, która tych trudności nie posiada. Jednoznacznie w odpowiedziach osób z pierwszej grupy widać, iż to oni zgłaszają wielorakie trudności. Konsekwencją obniżonej percepcji wzrokowej u osoby dyslektycznej są licznie popełniane błędy ortograficzne, problemy z zapamiętywaniem słówek, trudności z korzystaniem ze słownika i trudności w czytaniu. W konsekwencji obniżonej percepcji słuchowej dyslektyk ma problemy z czytaniem na głos i po cichu, ma złą wymowę i małą płynność mówienia. Towarzyszą mu też problemy z rozumieniem ze słuchu. W skutek deficytu pamięci słuchowej, wzrokowej i operacyjnej osoba z dysleksją ma trudności z uczeniem się nowych wyrazów i ich sekwencji. Ma również kłopot z przywoływaniem z pamięci znanych wyrazów oraz z zastosowaniem znanych zasad gramatycznych. Zaburzenia rozwoju aspektu syntaktyczno-morfologicznego języka objawia się również w trudności w zastosowaniu zasad gramatycznych i w trudności w budowaniu zdań. Konsekwencją obniżonej sprawności manualnej i słabej koordynacji wzrokowo-ruchowej jest brzydkie pismo, wolne tempo pisania i męczliwość. W skutek zaburzonej orientacji przestrzennej dyslektycy mylą przyimki określające kierunek oraz często mają problem ze wskazaniem poprawnie strony prawej i lewej. Konsekwencją deficytu koncentracji uwagi jest trudność z koncentracją uwagi i męczliwość. Pojawiają się też niska motywacja, złe zachowanie na lekcji czy nieprzygotowanie do zajęć będące skutkiem zaburzeń zachowań, które to są wtórnymi symptomami dysleksji. To wszystko ma swój negatywny wpływ na proces nauki języka niemieckiego
Tymczasem osoby bez specyficznych trudności w nauce borykają się z trudnościami typowymi w procesie nauki języka obcego. Język niemiecki jest językiem rzadziej używanym i spotykanym w najbliższym otoczeniu młodych ludzi, co przekłada się też na poziom motywacji do jego nauki. Jest to język fleksyjny, co oznacza, że wymaga poznania i jednoczesnego stosowania wielu reguł gramatycznych, co często stanowi dla osób się go uczących trudność.
Analiza wyników przeprowadzonych badań pozwala stwierdzić, iż zastosowanie odpowiednich metod nauczania i dostosowanie ich do indywidualnych potrzeb uczniów dyslektycznych pozwala pokonać trudności w nauce języka niemieckiego. Z udzielanych przez uczniów odpowiedzi wynika, iż różnorodne metody stosowane w procesie nauczanie języka niemieckiego, dostosowane do ich indywidualnych potrzeb, ułatwiają im ten proces.
Do technik pozwalających pokonać trudności należą stały porządek zajęć i dobrze zorganizowana praca nauczyciela. Korzystanie na proces uczenia się wpływają też krótkie i zróżnicowane typy zadań w czasie lekcji języka niemieckiego. Pomocne mogą być też wskazówki nauczyciela, dotyczące metod efektywnego samodzielnego uczenia się. Nieodzownym elementem nauki języka obcego są też pomoce dydaktyczne oraz stosowanie technologii informacyjno-komunikacyjnej, które ułatwiają i uatrakcyjniają proces nauki. Pomocna w procesie robienia notatek ale i w późniejszym procesie nauki i utrwalania nowego słownictwa jest metoda mapy myśli. Nauka języka niemieckiego staje się również łatwiejsza dla dyslektyków, gdy korzystają oni z urządzeń multimedialnych oraz z internetowych słowników. Indywidualne podejście do ucznia oraz zastosowanie wyżej wymienionych technik ułatwi uczniom pokonanie ich trudności w nauce języka niemieckiego.

Spis wykorzystanych źródeł

Ayllon T., Jak stosować gospodarkę żetonową i system punktowy, Stowarzyszenie pomocy osobom autystycznym, Gdańsk 2000
Bogdanowicz K. M., Dysleksja a nauczanie języków obcych, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2011
Bogdanowicz M., Adryjanek A., Uczeń z dysleksją w szkole. Poradnik nie tylko dla polonistów, Wydawnictwo Pedagogiczne Operon, Gdynia 2004
Bogdanowicz M., Ryzyko specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu: dysleksji, dysortografii i dysgrafii, Harmonia Universalis, Gdańsk 2011
Bogdanowicz M., Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci – nowa definicja i miejsce w klasyfikacji międzynarodowej,”Psychologia wychowawcza”1996
British Dyslexia Association: http://www.bdadyslexia.org.uk/dyslexic/dyslexia-and-specific-difficulties-overview#What%20is%20Dyslexia odczyt z dnia 03.02.2018

Cudak H., Funkcje szkoły w kształceniu kultury pedagogicznej rodziców, Łódź 1987
Czarnecki K. M., Metodologiczne podstawy naukowego rozwoju studentów, Wyższa Szkoła Humanitas, Sosnowiec 2010
Dąbrowska M., Dysleksja w ujęciu psycholingwistycznym. Przegląd badań. Psychologia Wychowawcza, 4, 1995
Demb J. B., Boynton G. M., Best M., Heeger D. J., Psychophysical evidence for a magnocellular pathway deficit in dyslexia. Vision Research. 38, 1998
Dembo M. H., Stosowana psychologia wychowawcza, WSiP, Warszawa 1997
Dutkiewicz W., Praca magisterska przewodnik metodyczny, Strzelec, Kielce 1996
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej : http://www.dziennikustaw.gov.pl/du/2015/843/1, odczyt z dnia 13.04.2018.

European Dyslexia Association: http://www.eda-info.eu/what-is-dyslexia, odczyt z dnia 03.02.2018

Frith U., Beneath the surface of developmental dyslexia, [w:] Surface dyslexia: Neurological and cognitive studies of phonological reading, K. Patterson, J. Marshall, & M. Coltheart, Lawrence Erlbaum
Frith U., Paradoxes in the definition of dyslexia. „Dyslexia”, nr 5, 1999
Gnitecki J., Wprowadzenie do metod badawczych w naukach pedagogicznych, WSPiA, Poznań 2006
Harwas B. – Napierała, Trempała J., Psychologia rozwoju, PWN, Warszawa 2002
Herbert M., Rozwój społeczny ucznia. Poznanie potrzeb i problemów dzieci w okresie dorastania, GWP, 2004
International Dyslexia Association: https://dyslexiaida.org/definition-of-dyslexia/, odczyt z dnia 03.02.2018

Jurek A., Trudności w nauce języków obcych uczniów z dysleksją rozwojową. [w:] M. Bogdanowicz, M. Smoleń, Dysleksja w kontekście nauczania języków obcych, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2004
Korczyński S., Przygotowanie pracy dyplomowej z pedagogiki, Difin SA, Warszawa 2013
Kubiszewska A., Artykuł dotyczący nauczania uczniów w grupach o zróżnicowanym poziomie umiejętności: https://www.szkolnictwo.pl/index.php?id=PU3886, odczyt z dnia 11.04.2018

Łapińska R., Żebrowska M., Wiek dorastania, w: Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, red. M. Żebrowska, Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, PWN, Warszawa 1986
Łobocki M., Metody badań pedagogicznych, PWN, Warszawa 1984
Maurer A., Ocena ruchów gałek ocznych podczas czytania jako podstawa diagnozy przebiegu procesu przetwarzania przyjmowanych informacji. [w:] Z. Łoś, A. Oleszkowicz. Rozwój człowieka i jego zagrożenia w świetle współczesnej psychologii, Wydawnictwo Linea, Wrocław-Lubin 1997
McGuinnes D., Decoding strategies as predictors of reading skill: a follow-on study, „Annals of Dyslexia” 1997
Nicolson R.I., Fawcett A.J., Dyslexia. Learning and the Brain, The MIT Press, Cambridge-Massachusetts-London 2008
Nowak S., Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1985
Obuchowska I., Psychologia rozwojowa dla rodziców, Nasza Księgarnia, Warszawa 1983
Palka S., Metodologia. Badania, praktyka pedagogiczna, Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk 2006
Piaget J., Inhelder B., Psychologia dziecka, Siedmioróg, Wrocław 1999
Pietnium M., Terapia dzieci młodszych. Niepublikowane materiały z warsztatów zorganizowanych przez PTD w Gdańsku w dniach 19-20.05.2007. [za:] K. M. Bogdanowicz, Dysleksja a nauczanie języków obcych, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2011
Pilch T., Zasady badań pedagogicznych, WZ, Warszawa 1977
Piotrowski K., Ziółkowska B., Wojciechowska J., Rozwój nastolatka. Wczesna faza dorastania, [w:] Niezbędnik Dobrego Nauczyciela, red. prof. dr hab. A. I. Brzezińska, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2014, seria 1, Rozwój w okresie dzieciństwa i dorastania, tom 5
Pollak D., Studenci z dysleksją w Wielkiej Brytanii, [w:] K. M. Bogdanowicz, Dysleksja a nauczanie języków obcych, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2011
Przetacznikowa M., Rozwój i wychowanie dzieci i młodzieży w średnim wieku szkolnym,: Biblioteka Wiedzy Pedagogicznej, Warszawa 1971
Sapiejewska D., Making words work for dyslexic students – multisensory approach to improving study strategies for dyslexic learners. Referat wygłoszony na szkoleniu nauczycieli zorganizowanym przez IATEFL w ramach programu Insett na Uniwersytecie Gdańskim, komputeropis [w:] K. M. Bogdanowicz, Dysleksja a nauczanie języków obcych, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2011
Sikora A., Witecki K., Środowisko rodzinne a poziom intelektualny młodzieży szkolnej : na podstawie badań w Śląskich Technicznych Zakładach Naukowych, Nasza Księgarnia, Warszawa 1971
Skorny Z., Prace magisterskie z psychologii i pedagogiki, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1984
Smythe I., Dyslexia: A guide for adults. Project Include, Sofia 2007
Smythe I., Understanding dyslexia, Project Include, Sofia 2007
Snowling M. J., Dyslexia, Blackwell Publishers, Oxford 2001
Stein J., Walsh V., To see but not to read; the magnocellular theory of dylexia, TINS 1997
Szardakow M. N., Zarys psychologii ucznia, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1959
Szewczuk W., Słownik psychologiczny, Wiedza powszechna, Warszawa 1979
Wygotski L., Wybrane prace psychologiczne II, Zysk i Spółka, Poznań 2002
Zaborowski Z., Wstęp do metodologii badań pedagogicznych, Ossolineum, Wrocław 1973
Zaczyński W., Praca badawcza nauczyciela, PZWS, Warszawa 1968
Zimbardo P., Ruch F. L., Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994
Żebrowska M., Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, PWN, Warszawa 1986