Bóg zaprasza do wspólnoty - konspekt katechezy dla kl. V

BÓG ZAPRASZA DO WSPÓLNOTY
Konspekt katechezy dla klasy V szkoły podstawowej
Podręcznik: Wierzę w Jednego Boga

I. ZAŁOŻENIA EDUKACYJNE

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne
· analiza i interpretacja perykopy Pisma Świętego przedstawiającej historię o wieży Babel,
· ukazanie pychy, egoizmu i zarozumiałości jako przeszkody na drodze do Boga,
· analiza i interpretacja perykopy Pisma Świętego o ustanowieniu Eucharystii.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe:
a) wiedza
Uczeń po katechezie:
· zna historię o wieży Babel,
· rozpoznaje Eucharystię jako wezwanie do wspólnoty miłości i jedności,
· wie, co niszczy i co buduje wspólnotę między ludźmi.

b) umiejętności
Uczeń po katechezie:
· potrafi wyjaśnić jakie są skutki pychy w życiu człowieka,
· wymienia sposoby powrotu do przyjaźni z Bogiem i z ludźmi.

3. Pojęcia i postaci: budowniczowie wieży Babel, wieża Babel, grzech pychy, siedem grzechów głównych, sakramenty, wspólnota.

4. Wartości:
- przedstawienie skutków grzechu pychy w życia człowieka,
- ukazanie sakramentów jako Bożej pomocy w przezwyciężaniu naszych słabości,
- wskazanie postaw miłości Boga i bliźniego w codziennym życiu.

5. Metody i techniki
Prezentacja multimedialna - wieże, praca w grupie, rozmowa kierowana, słuchanie Słowa Bożego, wykład, pogadanka.

6. Środki dydaktyczne
Komputer z tablicą interaktywną, prezentacja multimedialna, mega klocki – cegły, mapa Starożytnego Bliskiego Wschodu, Pismo Święte lub tekst: Rdz 11, 1-9 na http://www.biblijni.pl, podręcznik.

II. PRZEBIEG KATECHEZY

1. Czynności wstępne
Przed katechezą do sali lekcyjnej należy przynieść plastikowe, elastyczne mega klocki – cegły
(2 zestawy, tj. 64 elementy wypożyczone ze świetlicy szkolnej). Klocki można zastąpić kartonowymi pudełkami o odpowiedniej wielkości i w stosownej ilości. Należy także zadbać, jeśli jest to możliwe o wygospodarowanie w klasie miejsca do pracy całej grupy z klockami.

2. Modlitwa
Katecheta podaje intencję modlitwy mówiąc: Na początku tej katechezy pomódlmy się do Ducha Świętego prosząc Go o to, aby nam pomagał postępować zgodnie z wolą Boga Ojca:
Duchu Święty, który oświecasz serca i umysły nasze.
Dodaj nam ochoty i zdolności,
aby ta nauka była dla nas pożytkiem doczesnym i wiecznym,
przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.

3. Nawiązanie do poprzedniej katechezy
Nauczyciel sprawdza wiedzę i umiejętności uczniów z poprzedniej katechezy zadając im pytania, ocenia odpowiedzi i ewentualną pracę domową.

4. Wprowadzenie do katechezy
· Dziś będziemy mówić o ludziach, którzy postanowili zbudować miasto, a w nim wysoką wieżę, która przyniesie im sławę i będzie znakiem ich wielkości. Ludzie ci w trakcie budowy wierząc jedynie we własne wielkie możliwości popełnili jeden z najpoważniejszych grzechów, grzech pychy. Zapewne domyślacie się już, że chodzi o budowniczych miasta i wieży (domniemana wypowiedź uczniów) Babel. Jak mogła wyglądać ta nieistniejąca już budowla? Pokażę wam na tablicy prezentację z jej kilkoma wyobrażeniami.
· Za pomocą przygotowanej prezentacji multimedialnej katecheta zapoznaje uczniów z wizerunkami wieży.

5. Sytuacja egzystencjalna, praca w grupie – budowa wieży
· Katecheta informuje uczniów, że za chwilę ich zadaniem będzie wspólna budowa możliwie wysokiej wieży według własnego pomysłu z klocków – cegieł, które znajdują się w klasie. Uczniowie mają sami zorganizować się do jej budowy. Na budowę mają 3 min. Nie mogą zmieniać położenia cegieł będących już elementami konstrukcji wieży. Po upływie wyznaczonego czasu budowla musi stać samodzielnie przez 1 min. Podczas budowy tylko jedna osoba może wchodzić na krzesło, nie można korzystać z ławek. Gdy rozpocznie się budowa nauczyciel jest obserwatorem, nie pomaga, czuwa nad czasem, reaguje w razie zaistnienia niebezpiecznej sytuacji. Po udzieleniu wyjaśnień zaprasza wszystkich do klocków i ogłasza „start” budowy.
· W trakcie żywiołowej budowy wieży może dojść do nieporozumień, rywalizacji i sprzeczek między uczniami. Niektórzy mogą się obrazić i zrezygnować ze wspólnej pracy lub zacząć przeszkadzać innym.
· Nauczyciel po upływie przewidzianego czasu ogłasza zakończenie budowy i wydaje uczniom polecenie powrotu do swoich ławek. Wszyscy czekają minutę na zaliczenie budowy. O ile wieża nie przewróci się, to w tym czasie opadną trochę emocje związane z uczestnictwem w budowie.
· Następnie katecheta prosi uczniów, by podzielili się swoimi wrażeniami i odczuciami z realizacji zadania, udziela chętnym uczniom głosu, komentuje wypowiedzi.
· Podsumowuje je następującym lub podobnym tekstem: Części z was to zadanie bardzo się podobało i przyniosło zadowolenie. Inni są usatysfakcjonowani, choć zgłaszają problemy z niektórymi koleżankami i kolegami, co uznali, że mogą narzucać swoją wolę i wizję budowy innym. Są też i takie osoby, którym jest przykro, że nie zostały przez innych wysłuchane, ich zdanie nie liczyło się, a udział w pracach budowlanych został ograniczony.

6. Rozwinięcie - wiara i życie Kościoła
a) Analiza i interpretacja perykopy o budowniczych miasta i wieży Babel
· Katecheta zwraca się do uczniów: Teraz po naszych doświadczeniach z budową wieży zajmiemy się tekstem Pisma Świętego z księgi Rodzaju, który opowiada nam o budowniczych miasta i wieży Babel. Nauczyciel wchodzi na stronę http://www.biblijni.pl/Rdz,11,1-9, pokazuje ją na tablicy interaktywnej i prosi o jego odczytanie któregoś z uczniów lub uruchamia dźwiękowy plik MP3.
· Po odczytaniu lub odsłuchaniu tekstu Rdz 11, 1-9 katecheta zadaje do niego pytania, otrzymuje odpowiedzi i wyjaśnia jak należy rozumieć zawarte tam wiadomości:
o Czym charakteryzowali się mieszkańcy ziemi według tego tekstu?
Odpowiedzi uczniów: jedną mową i jednakowymi słowami
o Skąd pochodzili i gdzie się osiedlili?
Odpowiedzi uczniów: pochodzili ze wschodu, osiedlili się w kraju Szinear
Nauczyciel po odpowiedzi na to pytanie pokazuje uczniom mapę Starożytnego Bliskiego Wschodu, a na niej krainę Szinear.
o Co postanowili zrobić i z czego?
Odpowiedzi uczniów: miasto i wieżę sięgającą do nieba z wypalanych cegieł i smoły
o Po co to zrobili?
Odpowiedzi uczniów: aby zaspokoić swe ambicje, zbudować swą wielkość, sławę, potęgę i rządzić na tym terenie
o Jak na ich działania zareagował Bóg?
Odpowiedzi uczniów: rozproszył ich i pomieszał języki
o Dlaczego zamiary budowniczych nie powiodły się?
Odpowiedzi uczniów: ponieważ chcieli dorównać Bogu, budowali bez pomocy Boga, chcieli się od Niego uniezależnić, popełnili grzech pychy, nie byli w stanie się porozumieć
o Czemu Bóg tak postąpił?
Odpowiedzi uczniów: chciał ich ratować przed kolejnymi złymi czynami; pokazał, że bez Niego ludzka jedność długo nie przetrwa.
· Uczący podsumowuje odpowiedzi: Choć dzieli nas od budowniczych wieży Babel wiele setek lat to zdarza nam się postępować podobnie do nich - chcemy być ważniejsi i mądrzejsi, niż inni ludzie. Pragniemy posiadać więcej lepszych rzeczy niż oni. Zapominamy o Panu Bogu. Przestaje nam On być potrzebny. Rezygnujemy z Niego i Jego pomocy. Popełniamy grzech pychy, a z nim różne inne grzechy raniąc Boga, siebie i innych ludzi.
b) Przypomnienie grzechów głównych
· Uczący kontynuuje: Pycha to wielka wiara w swoje siły i umiejętności, to wysokie mniemanie o sobie, wyniosłość i zarozumiałość. Jest pierwszym z siedmiu grzechów głównych, którymi oprócz niej są (domniemane wypowiedzi uczniów). Kto z was pamięta pozostałe grzechy główne?
· Nauczyciel zapisuje trafne odpowiedzi na tablicy dodając brakujące: pycha, chciwość, nieczystość, zazdrość, nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu, gniew, lenistwo.
c) Sakramenty pomocą w przezwyciężaniu naszych słabości
· Nauczyciel mówi: Pan Bóg zna nasze skłonności do popełniania grzechów i nie pozostawia nas z nimi bez pomocy. Daje nam skuteczne narzędzie do walki z nimi. Co może być tym narzędziem, jak myślicie?
· Nauczyciel zapisuje propozycje uczniów na tablicy: modlenie się, uczestnictwo we Mszy Świętej, przyjmowanie Komunii Świętej, spowiadanie się, poszczenie, przyjęcie chrztu, dobre uczynki, wyrzeczenia, przyjmowanie sakramentów, pomaganie bliźnim, uczynki miłosierdzia.
· Podsumowanie katechety: Niewątpliwie każda z tych propozycji jest dobrym narzędziem walki z pokusami i grzechami. Niemniej jednak wyjątkowo skuteczną metodą walki z nimi jest korzystanie z darów, jakie otrzymujemy od Boga przystępując do sakramentów. Pożądane dary, które nazywamy łaskami otrzymujemy szczególnie w sakramencie chrztu, pojednania i Eucharystii. Podczas chrztu Bóg obdarza nas łaską odpuszczenia grzechu pierworodnego i innych grzechów, stajemy się Jego dziećmi oraz członkami wspólnoty Kościoła. W sakramencie pokuty i pojednania Bóg obdarza nas łaską przebaczenia grzechów jednocząc ponownie ze sobą i Kościołem.
d) Praca z podręcznikiem – analiza i interpretacja tekstu o ustanowieniu Eucharystii
· Katecheta prosi uczniów, aby otworzyli podręczniki na str. 32 i znaleźli na niej fragment Nowego Testamentu z Mt 26, 20.26-28. Pyta, kto chciałby go głośno wszystkim przeczytać i wskazuje jedną z chętnych osób. Po odczytaniu tekstu katecheta stwierdza: Święty Mateusz opisuje nam w tym tekście ustanowienie sakramentu Eucharystii przez Pana Jezusa.
Po tym zadaje pytania:
o Powiedzcie, kim są świadkowie tego wydarzenia?
Odpowiedzi uczniów: uczniami Jezusa, Jego Apostołami
o Czego Jezus od nich oczekuje?
Odpowiedzi uczniów: aby jedli chleb - Jego Ciało i pili Jego Krew
o Dlaczego mają tak czynić?
Odpowiedzi uczniów: ponieważ tego chce Jezus, aby otrzymać odpuszczenie grzechów.
· Katecheta podsumowuje: Tak jak Jezus zwracał się do Apostołów, tak obecnie podczas każdej Eucharystii zwraca się do nas. Pragnie, abyśmy przystępowali do Komunii Świętej, która jest znakiem jego wielkiej miłości do nas, bliskości, jedności z Nim i Kościołem. Poprzez sakramenty Bóg zaprasza nas do wspólnoty ludzi zjednoczonych wokół realizacji dobrych spraw – do Kościoła. Z Jego pomocą możemy razem zmieniać siebie i świat, walczyć z pychą i egoizmem.

7. Podsumowanie - nasza odpowiedź na Boże zaproszenie do wspólnoty Kościoła
· Katecheta zwraca się do uczniów: Spróbujcie powiedzieć, co powinniśmy zrobić jako członkowie wspólnoty Kościoła, aby w naszym życiu było mniej pychy a więcej Boga?
Jeśli zaistnieje taka potrzeba, to naprowadza na słuszne wypowiedzi.
· Wypowiedzi uczniów: ustąpić komuś miejsca w ławce, przepuścić kogoś w drzwiach, posprzątać obce śmieci w klasie, nie przechwalać się, prosić Boga o opiekę, chodzić częściej do spowiedzi i Komunii Świętej, przepraszać z własnej woli skrzywdzonych, nie starać się być najważniejszym, nie obmawiać innych, być miłym dla wszystkich, przeżegnać się przechodząc przy kapliczce i kościele, poprowadzić modlitwę na katechezie, przyjąć zaoferowaną pomoc, segregować śmieci, być z innymi wiernymi na procesji.
Uczący dziękuje uczniom za propozycje.

8. Zapisanie tematu katechezy
Nauczyciel zleca uczniom zapisanie w zeszytach tematu katechezy.
Pisze go na tablicy: Bóg zaprasza do wspólnoty

9. Zapisanie notatki
Katecheta poleca uczniom zapisanie notatki, którą wyświetla na tablicy:
Pycha i zarozumiałość człowieka to grzechy, które prowadzą do odrzucenia Boga. Jednak dzięki łaskom sakramentów i pomocy Ducha Świętego ludzie mogą pokonywać swoje słabości.

10. Praca domowa
Uzupełnijcie na następną lekcję ćwiczenie 1 lub 2 ze str. 34 (do wyboru).

11. Modlitwa na zakończenie
Katecheta zwraca się do uczniów: Podziękujmy Bogu za dzisiejszą lekcję!
Dzięki Ci Boże, za światło tej nauki.
Pragniemy, abyśmy nią oświeceni mogli Cię zawsze wielbić
i wolę Twoją wypełniać na wieki.
Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.

Przygotował: Wojciech Gąsiorowski