Stymulacja zmysłów. Wspomaganie indywidualnego rozwoju dzieci

Stymulacja zmysłów
Wspomaganie indywidualnego rozwoju dzieci. Zapewnienie dzieciom równych szans uczestnictwa w zabawach i zajęciach prowadzonych aktywnymi metodami.
Opracowanie: mgr Ewa Trzeszan, neurologopeda ,terapeuta pedagogiczny

Wprowadzenie w etap terapii
Integracja sensoryczna to proces dzięki, któremu mózg otrzymuje informacje ze wszystkich zmysłów segregując, rozpoznając interpretując i integrując ze sobą i wcześniejszymi doświadczeniami odpowiada adekwatną reakcją. Inaczej mówiąc integracja sensoryczna jest taką organizacją wrażeń, by mogły być użyte w celowym działaniu. TO TAKA INTEGRACJA WRAŻEŃ ZMYSŁOWYCH BY MOGŁY BYĆ UŻYTE W CELOWYM DZIAŁANIU .A.J. Ayers,
Układ dotykowy
Dotyk
Jest jednym z najwcześniej rozwijających się zmysłów. Dotyk pierwotny (protopatyczny) odpowiada za świadomość dotknięcia i chroni nas przed niebezpiecznym bodźcem dotykowym. Dominuje w okresie niemowlęcym. Dotyk różnicujący (epikrytyczny) odbiera precyzyjne informacje dotykowe np. różnicę w fakturze, kształcie. Rozwija się stopniowo i w okresie kilku lat jego znaczenie znacznie wzrasta. Obydwa rodzaje doznań dotykowych muszą się znajdować w swoistej równowadze zależnej od wieku dziecka i poziomu jego funkcjonowania.
MA WPŁYW NA :
• Poznawanie swojego ciała
• Wczesne poznawanie przedmiotów
• Rozpoznawanie przedmiotów bez pomocy wzroku
• Różnicowanie bodźców dotykowych
• Rozwój emocjonalny
ROZWÓJ INTEGRACJI CZYNNOŚCI ZMYSŁOWO-RUCHOWYCH OD URODZENIA DO 6-7 ROKU ŻYCIA
• Poziom I Ewolucja czynności odruchowych (odruchy postawy, prostowania ,równowagi) Dalszy rozwój (doskonalenie się) narządów zmysłów (dotyku, czucia głębokiego, równowagi i innych)
• Poziom II Rozwój schematu ciała (wyobrażenia i świadomości posiadania ciała) Rozwój dużej motoryki i planowania czynności ruchowych. Integracja ruchów obu stron ciała (obustronność)
• Poziom III Rozwój zdolności do wykonywania bardziej złożonych skomplikowanych ruchów (koordynacja dotykowo -wzrokowo-kinestetyczna), zwiększona celowość czynności Rozwój małej motoryki , planowanie czynności ruchowych i dominacji stron.
• Poziom IV Zdolność do:
• koncentracji uwagi, organizacji i porządkowania wrażeń, oraz odpowiedniej reakcji na nie.-
• nauki (czytanie, pisanie, liczenie) -wykonywania skomplikowanych czynności ruchowych
• samokontroli, szacunku do samego siebie, myślenia abstrakcyjnego i rozumowania
• ustalenia dominacji półkul mózgowych i stron ciała.

Etap terapii:
Poziom 1,2(wg modelu poziomu SI wg V.F. Mass)
Cele główne:
1.Wspomaganie indywidualnego rozwoju dziecka poprawianie jakości przesyłania i organizacji informacji sensorycznej ( tego , co jest odbierane przez rożne zmysły naszego ciała) oraz tworzenie odpowiedniej reakcji adaptacyjnej.
2.Zapewnienie równych szans uczestnictwa w zabawach i zajęciach prowadzonych aktywnymi metodami
Cele szczegółowe:
• Ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz normalizującej ruchy gałek ocznych
• Rozwój percepcji wrażeń: dotykowych(miękki, szorstki, gładki, śliski), proprioceptywnych, przedsionkowych, wzrokowych i słuchowych (Poziom I).
• Zapoznanie dziecka z fakturami różnorodnych materiałów
• Obniżenie lęku przed nieznanymi wrażeniami
• Planowanie ruchu :duża motoryka. Integracja dwóch stron ciała( Poziom II)
• Kształtowanie myślenia logicznego, słuchania poleceń ze zrozumieniem
• Nauka kolorów podstawowych
• Ćwiczenie koncentracji uwagi
• Doskonalenie motoryki małej

Metody pracy:
• Wyjaśniająca
• Naśladowcza
• Metody usprawniania funkcji percepcyjno-motorycznych
• Integracji Sensomotorycznej
• Kinezjologii Edukacyjnej

Formy pracy
• indywidualna
Środki dydaktyczne:
Wzornik faktur materiałów(Elbox),3 woreczki z materiału, piłki plastikowe(żółta, zielona, niebieska),piłki gumowe, piłki z wypustkami, piłki dmuchane, chustki cienkie, grzechotka plastikowa, kostka biała miękka, siatka plastikowa, szarfy, skakanki, kaseta z muzyką KE, żelki Gumisie
Literatura:
Polskie towarzystwo Integracji Sensorycznej ,,Co to jest SI?”
Materiały mgr B. Odowskiej- Szlachcic
Przebieg zajęć:
Zapraszam dziecko do zabawy z użyciem materiałów o różnorodnych fakturach, zwracając uwagę na cechy charakterystyczne poszczególnych materiałów.
Identyfikacja bodźców wzrokowych na wysokości oczu, na blacie stolika, pod kątem(ruszająca się piłka na sznurku)
• Czarodziejskie woreczki(worek Seguina)
Terapeuta układa na stole 3 różne worki(pudełka)z zawartością:
piłki plastikowe(żółta, zielona, niebieska),piłki gumowe, piłki z wypustkami, piłki dmuchane, chustki cienkie, grzechotka plastikowa, kostka biała miękka, siatka plastikowa, szarfy, skakanki.....)

Dziecko wyjmuje z woreczka 1 rzecz
-rozpoznaje przedmiot
-porównuje przedmioty o podobnej fakturze
-odgaduje i prezentuje z pomocą terapeuty ich przeznaczenie
-nazywanie kolorów
-obserwowanie ,,otwierającego się kwiata” z materiałowych chusteczek w rytm muzyki
-wykonanie ruchów jednostronnych(KE)
• Zabawa mająca na celu normalizacje ruchów gałek ocznych oraz zwiększenie czasu fiksacji
Piłka zamocowana na lince z możliwością regulacji długości.

1 etap ćwiczeń:
Dziecko obserwuje piłkę, bez poruszania głową. Piłka wprawiona jest w ruch w następującej kolejności; wahadłowy, biegnący od przodu do tyłu, wprowadzona w ruch kolisty, przed oczami dziecka
2 etap;
Dziecko próbuje złapać piłkę, kiedy piłka znajduje się na wprost dziecka.
Ćwiczenie to wykonujemy najpierw w pozycji leżącej, stojącej, siedzącej.
I. Ćwiczenia wprowadzające:
1.Reakcje na bodźce dotykowe. Stymulowanie zmysłu dotyku i kształtowanie postrzegania dotykowego poprzez poznawanie faktur różnorodnych materiałów
Pomoc:

Wzornik faktur materiałów.14 próbek różnych materiałów umieszczonych w ruchomych, wyjmowanych elementach przechowywanych w kasecie; futerko, gładka gąbka, gładka plastikowa powierzchnia, szorstka gąbka, włóknina, tłoczone linoleum, metal flanela ,materiał skóropodobny gruba tkanina, sztruks, wykładzina podłogowa, aksamit, drewno.
Na polecenie terapeuty dziecko dotyka próbkami do różnych części ciała, różnicując siłę nacisku.

• Zabawy z drewnianymi przedmiotami mające na celu zwiększenie napięcia mięśniowego, kształtowanie prawidłowego chwytu i koordynacji wzrokowo-ruchowej, zdolność manipulacji przedmiotami.

1. Kolorowa Piramida
Dziecko łączy z 2 półokręgów krążek i zakłada na ,,patyk”.

2. Młotek i kolorowe patyczki
Wbijanie młotkiem patyczków do dziurek w prostokątnym szablonie

3. Pociąg-nakładanie fragmentów elementów-budowanie wagonów

• Zabawa z żelkami Gumisiami