Znaczenie rodziny w rozwoju dziecka

ZNACZENIE RODZINY W ROZWOJU DZIECKA.

Rodzina to współpraca pomiędzy mężem i żoną oraz dziećmi. To, miłość, szczęście, troska, radość. Rodzina to pełny dom dający bezpieczeństwo, ciepło, zrozumienie i wsparcie. To także rodzicielstwo i partnerstwo, to troska i odpowiedzialność za dzieci.
Rodzinę stanowi para małżeńska oraz dzieci własne lub adoptowane. Najczęściej rozpatruje się ją jako grupę społeczną lub instytucję społeczną. Rodzinę stanowi niewielka liczba osób powiązanych ze sobą więzami małżeństwa i pokrewieństwa i zespolonych duchowo, żyjącym we wspólnym gospodarstwie domowym i uznających wspólne wartości oraz obyczaje.
Rodzina odgrywa znaczącą rolę w procesie rozwoju i uspołecznienia jednostki. Naukowcy zajmujący się badaniami roli rodziny w rozwoju i wychowawczym kształtowaniu osobowości dziecka są zgodni w twierdzeniu, że rola ta jest ogromna i nie do zastąpienia przez inne instytucje społeczne, szczególnie w okresie wczesnego dzieciństwa. Siła i charakter jej oddziaływania wynika z faktu, że:
- społeczne oddziaływania rodziców na dziecko rozpoczynają się w najwcześniejszym okresie życia, kiedy podatność na te wpływy jest największa. Są one częste i długotrwałe, gdyż jednostka jest związana z rodziną w ciągu całego życia;
- oddziaływania rodziców na dziecko są oparte na związku emocjonalnym z dzieckiem, które jeszcze bardziej pogłębia się poprzez zaspokojenie dziecięcych potrzeb, co zapewnia im dużą skuteczność;
- rodzice kształtują dziecko w sposób zamierzony i niezamierzony, lecz swoje oddziaływania mogą wzmacniać stosowanym systemem kar i nagród;
-rodzice są dla dziecka wzorami osobowymi, które dziecko naśladuje w sposób zamierzony i niezamierzony.
Psychologowie uważają, że pierwsze lata życia dziecka są okresem krytycznym dla rozwoju psychicznego dziecka. Jeżeli w tym krytycznym okresie wczesnego dzieciństwa nie zrodzą się niezbędne doznania natury sensoryczno- emocjonalnej, to doprowadzi to do zaburzeń rozwoju psychosomatycznego, zwłaszcza zaburzeń w rozwoju uczuciowo społecznym. Najważniejszą rolę do odegrania w tym okresie mają rodzice, a szczególnie matka.
Znaczenie matki polega na tym, że ona dostarcza dziecku tych sensoryczno- emocjonalnych doświadczeń. Gdy ona jest obecna i zajmuje się dzieckiem, to pierwotny motyw społeczny może się rozwijać u dziecka poprzez to, że wytwarza się więź między dzieckiem a matką
W miarę jak dziecko rośnie, coraz większy udział w zapewnieniu jemu poczucia bezpieczeństwa ma osoba ojca w rodzinie. Wpływ ojca na rozwój dziecka dokonuje się na dwa sposoby. Pierwszy z nich – pośredni przez osobę matki, polegający na tym, że zaspokojenie jej potrzeb przez męża, zadowolenie z życia małżeńskiego wpływają na jakość jej kontaktów z dzieckiem i stosowane metody oddziaływań wychowawczych. Druga droga wpływu ojca na dziecko odbywa się w sposób bezpośredni, poprzez jego udział w codziennych zabiegach opiekuńczych oraz osobistych kontaktach z dzieckiem.
Gdy ojciec wypełnia dobrze swą funkcję w rodzinie, to jego obecność w życiu dziecka daje mu oparcie i poczucie stabilności, czyni je bardziej szczęśliwym i bezpiecznym. Słaby związek dziecka z ojcem jest uznany za główna przyczynę nasilenia się lęku u dzieci.
Rodzice odgrywają ogromną rolę w wychowaniu poprzez to, że rozwijają w dziecku potrzeby wyższego rzędu, uczą zwyczajów, tradycji, rozrywki kulturalnej, rozwijają aspiracje i ukierunkowują wybór zawodu. Wychowawczy wpływ kultury rodziców na dzieci dokonuje się zarówno poprzez świadome oddziaływania rodzicielskie i ich starania o możliwości korzystania przez dziecko z wytworów kultury, jak również poprzez codzienne czynności wykonywane przez nich w domu. Oddziaływanie wzorów osobowych rodziców dokonuje się na drodze uczenia przez obserwację. Początkowo dziecko naśladuje rodziców, później zaczyna się z nimi identyfikować i zinternalizować ich wymagania i potrzeby. Już w wieku przedszkolnym dzieci przejawiają swym zachowaniem rysy charakterystyczne dla różnych typów środowisk, „upodabniają” się do swych rodziców.
Oddziaływania rodziny w wychowaniu dziecka są istotnie głównie dlatego, że w procesie tym ogromną rolę odgrywają osoby znaczące czyli rodzice. Rodzice swym postępowaniem wyrabiają w dziecku określone sposoby zachowania i oczekiwań, które w późniejszym okresie są przenoszone na innych ludzi. Rodzice oddziaływają na dziecko również przez to, że posiadają nad nim pewien stopień władzy, dzięki której mogą je skłonić do zachowań zgodnych z własnymi wymaganiami. Operując systemem kar i nagród, mają możliwość świadomego kształtowania jego nastawienia.
Sposób postępowania z dziećmi zwłaszcza w sytuacjach popełnienia wykroczeń i nieposłuszeństwa, był przedmiotem zainteresowania S. Gerstmana. Na podstawie prowadzonych badań autor stwierdził, że zaburzenia emocjonalne dzieci są spowodowane zbyt surowymi metodami wychowania stosowanymi przez matki i ojców.