Czynniki wpływające na różnice w rozwoju dziecka krzywdzonego

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA RÓŻNICE W ROZWOJU DZIECKA KRZYWDZONEGO.

Od pewnego czasu statystyki wskazują, jak wielka liczba dzieci jest zaniedbana i maltretowana. Nie wszystkie te dzieci jednak wykazują zaburzenia. Wiele z nich nie jest też poważnie zaburzona w późniejszym życiu. Według P. Mellody, dzieci mają trzy ważne cechy, które pozwalają im prawidłowo dojrzewać lub przeżyć pomimo głębokiego poniżenia, jakiego doznają od rodziców. Są to:
1. Skupienie na sobie, aby móc rozwinąć się wewnętrznie.
2. Bezgraniczna energia, niezbędna do wykonywania tak ciężkiej pracy.
3. Umiejętność przystosowania się, aby móc przejść przez proces dojrzewania, który wymaga ustawicznych adaptacji i zmian.
Cechy te są częścią naturalnego wyposażenia, potrzebnemu każdemu dziecka do przejścia procesu dojrzewania. Dysfunkcjonalni rodzice tłumią te cechy i zmuszają dziecko, aby dostosowało się do ich, innych wymagań. Kiedy jednak dziecko zacznie się dostosowywać do nich, to jego zdrowy rozwój ulegnie zahamowaniu. Proces krzywdzenia i poniżenia dziecka wyczerpuje energię, jaka jest mu potrzebna do dojrzewania. W efekcie jego zdrowa zdolność do adaptacji i zmiany zostaje wykorzystana w złym kierunku, w kierunku przystosowania do istniejącej sytuacji, co w konsekwencji prowadzi do współuzależnienia.
Wiele czynników wpływa na różnice efektów maltretowania i zaniedbania dzieci. Zdaniem Martin są to:
- wyposażenie dziecka, czyli indywidualne różnice osobowościowe u każdego dziecka i specyficzne możliwości rozwojowe krzywdzonych dzieci.
- neurologiczne zaburzenia u dziecka;
- obecność innych ważnych osób w życiu dziecka;
- biologicznie uwarunkowane czynniki i zaburzenia wynikające z traumy;
- wrogie czynniki środowiskowe.
Przedmiotem studiów Blazeltona było wyposażenie dziecka w momencie urodzenia, opracował on metodę pozwalającą określić poziom niektórych cech dziecka zaraz po urodzeniu. Jego metoda pozwala określić: aktywność dziecka zaraz po urodzeniu, wrażliwość, reaktywność na ukazywane uczucia miłości i drażliwość. Sądzi on, że być może powinno się rozważać dopasowanie między dzieckiem a matką w zakresie tych czynników. Może się okazać, że ojciec i matka nie mający żadnych problemów z pielęgnacją cichego i spokojnego dziecka, które łatwo przystosowuje się do rytmu dnia i śpi w nocy, nie potrafią sobie dać rady w wypadku dziecka drażliwego, które wymaga wiele uwagi, dużo czasu i nawet huśtania aby mogło zasnąć. Wiele badań wskazuje, że krzyk małego dziecka stanowi wyzwalacz zachowań opiekuńczych ze strony dorosłych. Jednak istnieją pewne granice tolerowania tego rodzaju zachowań dziecka.
Według S. M. Bell i M. D. S. Ainsworth matki dużo krzyczących w pierwszym kwartale życia i nie dających się uspokoić niemowląt stopniowo obojętniały na ich zachowania, a niekiedy nawet biły je. Natomiast matki mało płaczących w tym okresie dzieci już od początku drugiego kwartału ich życia szybko reagowały na płacz swych niemowląt. Dzieci, które w swym rozwoju były bardziej wrażliwe, mają większe szanse przetrwania w domu krzywdzącym. Pewna siła twórczości, kreatywności i wola przetrwania, to czynniki, które jeszcze nie zostały zbadane, a które dają małemu dziecku lepszą szansę.
Ważnym źródłem reakcji dziecka na przemoc są neurologiczne zaburzenia u dziecka. Jeżeli centralny układ nerwowy doznał uszkodzenia, to fakt ten może okazać się permanętnym uszkodzeniem dla dziecka. Ponieważ centralny układ nerwowy kontroluje u dzieci mechanizmy obronne, rozwój zachowań społecznych i impuls kontroli, to może się okazać, że dziecko, które doznało uszkodzenia tego układu, będzie sobie w tym zakresie gorzej radzić.
Znaczącym czynnikiem decydującym o odmiennych reakcjach na przemoc są ludzie w życiu dziecka – ważne osoby. Od najbliższych osób dziecko otrzymuje opiekę uwagę troskę, uczy się testować rzeczywistość, otrzymuje wskazówki, uwagi o tym, jakie jest, ile jest warte i wśród nich wybiera modele dla swego postępowania. Dzieci zaniedbane, wykorzystywane czasami są w pułapce dysfunkcjonalnego kręgu, który składa się tylko z rodziców niewłaściwie pełniących swe role. Często, dopiero gdy dziecko podrośnie to inni ludzie, tacy jak nauczyciele, koledzy mogą stać się modelami wzmacniającymi jego rozwój. Czasami jakaś osoba może stać się dla dziecka ważną. Czasami jest tak, że dziecko nawiąże bliższy kontakt z jakąś osobą z rodziny i ona może odegrać istotną rolę w dalszym jego rozwoju.
Biologiczne środowiskowe wpływy to inne czynniki, które mają znaczenie na powstanie różnic w rozwoju dziecka skrzywdzonego. Złe odżywianie, ciągła choroba, zażywanie leków mogą wpływać na pamięć uczenie się, myślenie i mowę. Nieleczone choroby mogą powodować trwałe uszkodzenia.
Czynniki, takie jak złe warunki ekonomiczne rodziny, zaburzenia psychiczne jednego lub obu rodziców, utrata matki, być może uszkadzają zdolność dziecka do radzenia sobie w życiu i osiągania prawidłowego rozwoju.