Wykorzystywanie seksualne jako przemoc wobec dziecka w rodzinie

WYKORZYSTYWANIE SEKSUALNE- PRZEMOC WOBEC DZIECI W RODZINIE.

Znana amerykańska terapeutka, Susane Forwar , „wyraziła opinię, że wśród różnych form krzywdzenia jednostki wykorzystywanie seksualne dziecka wydaje się prawdziwie dziełem szatana”. A jednak wszystko wskazuje na to, że jest to jedna z najczęściej spotykanych form seksualnego nadużycia wobec człowieka.
Fenomenem ostatnich lat jest wzrost świadomości społecznej dotyczącej problemu seksualnego wykorzystywania dziecka i lepsze rozumienie tego zjawiska. Liczne, dokładne badania prowadzone nad wyjaśnieniem zjawiska seksualnego wykorzystywania dziecka wykazują, że ani nie jest ono rzadkie, ani nie odnosi się wyłącznie do zaburzonej części populacji.
Ten rodzaj krzywdzenia dziecka jest najtrudniejszy do wykrycia i zdiagnozowania, głównie dlatego, że fakty seksualnego napastowania czy molestowania dziecka są zwykle tajone, ukrywane i rzadko prawda o dramacie rozgrywającym się w rodzinie i o cierpieniach zadawanych dziecku wydostaje się poza ściany rodzinnego domu. Często zdarza się tak, że dzieci, które chcą ujawnić tajemnicę, które są skłonne opowiedzieć o tym co robi im np. tata zbyt często są lekceważone. Jednak prawda jest taka, że nie jest możliwe, aby małe dziecko fantazjowało i zmyślało na tematy dotyczące stosunków płciowych, czy zdarzeń erotycznych. Coraz większa znajomość „znaków ostrzegawczych” seksualnego wykorzystywania dzieci sprawia, że specjaliści są obecnie mniej skłonni do traktowania wypowiedzi dzieci jako historii fantastycznych, chociaż oskarżenia i kontroskarżenia, związane z rytualnymi formami złego traktowania, ciągle jeszcze stwarzają wiele problemów.
Ogromna liczba przypadków nadużyć seksualnych wobec dzieci nie jest ujawniana, gdyż jest to temat tabu. Na utrzymaniu tajemnicy, zależy zarówno sprawcy, jak i dziecku, które boi się, wstydzi lub po prostu nie wie, do kogo może zwrócić się o pomoc. Największą barierą utrudniającą ujawnienie przypadków nadużyć seksualnych jest ogólnospołeczna zmowa milczenia.
Zjawisko przemocy seksualnej wobec dzieci w ostatnich latach wzrasta w dosyć dużym tempie, zaczyna się mówić o rosnącej epidemii przemocy seksualnej, a z tysięcy opublikowanych danych wynika, że zwiększa się rozpowszechnianie przemocy seksualnej wobec dzieci i nieletnich i różnych jej form między członkami rodziny.
Obecnie powszechnie używanym w literaturze anglojęzycznej jest termin „child seksual abuse”. W Polsce jest on tłumaczony różnie, dlatego w użyciu stosowane są zamiennie terminy „wykorzystanie seksualne”, „przemoc seksualna”, „nadużycie seksualne”. Światowa Organizacja Zdrowia w 1986 r. opublikowała specjalny dokument poświęcony temu zjawisku, w którym przemoc seksualną wobec dzieci definiuje się jako nadużywania dziecka dla pozyskiwania przyjemności seksualnej przez osoby dorosłe lub starsze.
„Nadużycia seksualne są określone jako wciągnięcie dziecka w sferę aktywności seksualnej, nieadekwatnej do jego etapu rozwojowego, w sferę działań, które dziecko nie rozumie i nie jest w stanie zaakceptować i które naruszają jednocześnie normy prawne i społeczne”
Nadużycia seksualne obejmują przede wszystkim pedofilię oraz wszystkie formy kazirodztwa i gwałtu. Jednak najczęściej wyróżnia się dwie kategorie nadużyć seksualnych:
- obejmującą dotyk: stosunek ( lub próba odbycia stosunku ) pochwowy, oralny, analny lub międzyudowy, dotykanie genitaliów i stymulacja;
- nadużycia bez dotyku: stymulacja werbalna np. w postaci tzw. szczerych rozmów o seksie, mających podniecić lub zaszokować dziecko, rozmowy telefoniczne, podglądanie, świadome czynienie z dzieci świadków aktów płciowych.
Warto podkreślić, że krzywdzenie seksualne dzieci polega nie tylko na bezpośrednim napastowaniu, dotykaniu, angażowaniu w sytuacje seksualne, ale też na udostępnieniu pornografii – oglądanie aktów seksualnych jest również uszkadzające i współcześnie zalicza się do krzywdzenia seksualnego.
Na różne formy kontaktów seksualnych narażone są najczęściej dzieci, chłopcy w wieku 5-8 lat, a dziewczęta w wieku 9-12 lat. Badania wskazują, że wbrew panującej opinii sprawcami nadużyć nie są obcy, lecz w zdecydowanej większości członkowie najbliższej rodziny. Według badań sprawcami nadużyć seksualnych wobec dzieci w 36% są ojcowie, matki – 5,9%, dziadkowie – 3,2%, wujkowie – 4,3%, bracia – 5,9%, kuzyni – 1,1%, przyjaciele rodziny – 4,3%, pozostały procent sprawców stanowią inne znane lub nieznane dziecku osoby. Z badań wynika, że kazirodztwo jest najczęstszą postacią nadużyć seksualnych rodziny wobec dziecka.
Kazirodztwo to współżycie seksualne między spokrewnionymi osobami i podlega karze. Kodeks karny, art. 175 stwierdza, że „Kto dopuszcza się obcowania płciowego z krewnymi w linii prostej, bratem lub siostrą albo z osobą pozostającą w stosunku przysposobienia podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat”.
Wyróżnia się związki kazirodcze dziecka z dziadkami, ojcem, matką, kuzynami i między rodzeństwem. Najwięcej relacji kazirodczych występuje między ojcem i córkami i stanowią one około 65% ogółu związków kazirodczych.
Kazirodztwo jest najbardziej okrutnym i najbardziej zaskakującym doświadczeniem człowieka. Jest ono zdradą najbardziej podstawowego zaufania między dzieckiem a rodzicem. Doprowadza do całkowitego spustoszenia emocjonalnego. Młode ofiary są całkowicie zależne od swoich napastników, gdyż nie mają dokąd ani do kogo uciec. Opiekunowie stają się prześladowcami, a rzeczywistość staje się więzieniem pełnym brudnych tajemnic. Kazirodztwo zdradza samą istotę dzieciństwa – jego niewinność.
Wszystkie poważne badania i dane, włącznie z przeprowadzonymi przez Amerykański Departament Opieki Społecznej, wskazują, że przynajmniej jedno dziecko na dziesięcioro jest przed ukończeniem osiemnastego roku życia napastowane przez zaufanego członka rodziny. Dopiero w ostatnich latach zaczęliśmy zdawać sobie sprawę z tego, że kazirodztwo przybrało katastrofalne rozmiary.
Według Susane Forward kazirodztwo kazirodztwo nie zdarza się w rodzinach otwartych, kochających się i komunikujących się ze sobą. Zdarza się ono natomiast w rodzinach, gdzie istnieje duży stopień uczuciowej izolacji, brak otwartości, niezaspokojone potrzeby, napięcia oraz brak wzajemnego szacunku. Kazirodztwo może być odbierane jako całkowity rozpad rodziny. Ale to napastnik i tylko napastnik dopuszcza się seksualnej przemocy.
Napastnicy dopuszczający się kazirodztwa korzystają z pogróżek aby zapewnić sobie milczenie ofiary. Do najbardziej powszechnych pogróżek należą:
- Jeśli powiesz, zabiję cię.
- Jeśli powiesz, mama się rozchoruje.
- Jeśli powiesz, ludzie pomyślą, że zwariowałaś.
- Jeśli powiesz, nikt ci nie uwierzy.
- Jeśli powiesz, mama będzie bardzo zła na nas
- Jeśli powiesz, znienawidzę cię do końca życia.
- Jeśli powiesz, wyślą mnie do więzienia i nie będzie komu utrzymać rodziny.
Tego rodzaju groźby stanowią szantaż emocjonalny, wykorzystują lęk i bezbronność naiwnej ofiary.
Dziewięćdziesiąt procent ofiar kazirodztwa nigdy nie przyznaje się nikomu do tego, co im się zdarzyło lub co ma miejsce. Milczą nie tylko dlatego, iż obawiają się, że zostaną skrzywdzone, ale w dużej mierze dlatego, że obawiają się rozpadu rodziny. Kazirodztwo może wywoływać przerażenie, ale myśl o odpowiedzialności za rozbicie rodziny jest jeszcze gorsza. Wierność wobec rodziny jest niezwykle potężną siłą w życiu dzieci, bez względu na to jak bardzo niezdrowe stosunki w niej panują.
Szczególna rola w rozpoznawaniu zjawiska nadużywania seksualnego wobec dzieci przypada lekarzom i pielęgniarkom, ale również rodzice, nauczyciele, psychologowie i inne osoby mające bliskie kontakty z dziećmi powinny dowiedzieć się jakie są symptomy nadużyć seksualnych u dzieci i jak reagować w takiej sytuacji.
Badania lekarskie mogą wykazać następujące objawy somatyczne: opuchlizny z okolicy genitaliów , otarcie naskórka, podrażnienia, skaleczenia, bolesność w okolicy genitaliów, upławy trudności w oddawaniu moczu, choroba weneryczna, ciąża, nieotrzymanie kału.
Natomiast w zachowaniu dziecka można zaobserwować: napady złości, nieuzasadnione lęki, niezdolność do koncentracji uwagi, zaburzenia snu lub łaknienia. Może też wystąpić zamknięcie się dziecka w sobie, poczucie winy, depresja, nieradzenie sobie w szkole, wycofywanie się z kontaktów z rówieśnikami. Niektóre dzieci mogą zacząć kłamać, kraść, sięgać po narkotyki, uciekać z domu, zacząć uprawiać prostytucję, bądź podejmować próby samobójcze.
Występowanie pojedynczego objawu nie wystarcza do wysunięcia podejrzenia o nadużycie seksualne. W celu nabrania pewności trzeba prowadzić obserwację przez długi okres czasu i bacznie obserwować pojawiającą się większą liczbę objawów. Stwierdzenie, że dziecko było wykorzystywane seksualne wymaga postawienia diagnozy i zgłoszenia. Rozpoznanie nadużycia seksualnego wobec dziecka jest możliwe poprzez bezpośrednia rozmowę z dzieckiem, ujawnia więcej lub mniej szczegółów dotyczących zajścia, obserwację dziecka i wywiad z rodzicami oraz badanie lekarskie i laboratoryjne.