Specyfika pracy nauczyciela przedszkolnego

Czym powinien charakteryzować się nauczyciel wychowania przedszkolnego? Co powinno nim kierować, jakie kompetencje powinien posiadać? Na te oraz inne, ważne pytania postaram się odpowiedzieć w tej pracy. To co warto podkreślić już na początku, jest to, że nauczyciel to bardzo ważna osoba w rozwoju dziecka, a od jego podejścia, wiedzy i zaangażowania zależy dalszy rozwój podopiecznych, a często także ich nastawienie na dalszych szczeblach edukacji.
Wbrew wszelkim przekonaniom nauczyciel to nie tylko osoba, która powinna znać zakres wiedzy z podstawy programowej. Jest to osoba, która powinna stale się rozwijać, osoba godna naśladowania, znająca szeroką wiedzę z zakresu naukowego, psychologicznego, fizjologicznego. Winna być to także osoba troskliwa posiadająca określone cechy charakteru takie jak np.: cierpliwość, zdolność do empatycznego myślenie, a szczególnie kochająca dzieci i świadoma wielkości swoich wpływów na nie. Dobry nauczyciel przedszkolny jest więc harmonijnym połączeniem wszystkich tych i wielu innych cech i kompetencji kluczowych. Wiele osób mogłoby zaprzeczyć moim słowom mówiąc, że nauczycielowi nie jest aż tyle potrzebne, a ich zawód nie jest trudny, lecz to nie prawda. Nauczyciel w przedszkolu ma wiele więcej zadań niż zabawa z dziećmi i opieka nad nimi. Musi on czuwać nie tylko nad ich bezpieczeństwem, ale także prawidłowym rozwojem. Bez poznania prawidłowości rozwojowych i psychologicznych nauczyciel nie będzie wiedział jakie zachowania i umiejętności są prawidłowe na danym etapie rozwojowym, a jakie nie. Obserwacja i interwencja w odpowiednim czasie jest bardzo ważna, to nauczyciel przedszkolny jako jedna z pierwszych osób jest w stanie zauważyć pewne nieprawidłowości w rozwoju, choroby, ale także nadzwyczajne zdolności, o których informuje rodziców. Zauważenie i zwrócenie się o pomoc w takich wypadkach jest bardzo ważne, ponieważ wcześniej zauważone nieprawidłowości łatwiej zwalczyć lub złagodzić. Bez odpowiedniej wiedzy nauczyciel nie będzie potrafił działać w ten sposób, oraz nie będzie wiedział jak on sam powinien pracować- co robić, a czego nie by nie zaburzać prawidłowego rozwoju dzieci. Nauczyciel przedszkolny musi być dobrym opiekunem, umieć czuwać nad bezpieczeństwem fizycznym i psychicznym dzieci. W przedszkolu możemy spotkać dzieci w wieku 3-7lat. Zazwyczaj jest to ich pierwsze spotkanie z nauczycielem, z większą grupą dzieci czy z zostaniem z kimś, z początku obcym, na dłużej. To jak nauczyciel pokaże się oraz jakie zrobi wrażenie na dzieciach będzie miało ogromny wpływ na nie i ich przyszłe postrzeganie tego zawodu. Jeżeli dziecko już w przedszkolu przekona się, że nauczyciel to nie wróg, a osoba pragnąca jego dobra, będzie odbierał nauczycieli inaczej niż ci, którzy mogli mieć złe doświadczenia. Nauczyciel przedszkolny daje więc podstawy do pracy każdego innego nauczyciela na wyższych szczeblach naukowych. To w przedszkolu dziecko ma nauczyć się słuchać innych oraz starszych, to tam zdobywa podstawy wiedzy z różnych dziedzin, uczy się dzielić z innymi, poznaje świat, doskonali swoje zdolności manualne i interpersonalne czy np. uczy się higieny i pracy w ustalonym planie dnia.
Na sukces pracy nauczyciela przedszkolnego oprócz jego zdolności interpersonalnych z dziećmi musi się także znaleźć miejsce na te zdolności w stosunku do rodziców. Nauczyciel powinien współpracować z rodzicami, angażować ich tak by mieli czynny udział w rozwoju dziecka. Kontakt ten jest ważny również w sytuacjach, gdy nauczyciel zauważy pewne nieprawidłowości lub nadzwyczajne zdolności u dziecka. Wychowankowie, którzy widzą współpracę rodziców i nauczycieli często biorą z nich przykład, a widoczny szacunek obu stron do siebie umacnia autorytet zarówno rodziców jak i nauczyciela u dzieci. Dużo się teraz mówi o tym jak bardzo ważna jest współpraca nauczycieli z rodzicami i jest to jak najbardziej trafne spostrzeżenie, praca wychowawcy będzie jeszcze bardziej owocna przy pomocy rodziców zarówno przy wydarzeniach w przedszkolu jak i przy przenoszeniu i pielęgnowaniu akurat zdobywanej wiedzy na zajęciach do domu.
Innym ważnym aspektem w pracy nauczyciela przedszkolnego jest zbudowanie swojego autorytetu. Bez niego praca z dziećmi może być niezwykle trudna i nieprzyjemna dla obu stron tego procesu, a moim zdaniem na pewno jest niezbędna by dobrze poprowadzić czas spędzany w przedszkolu. Bardzo trudne dla nauczyciela może być zbudowanie takowego autorytetu patrząc na to z kim ma on do czynienia. Nie może on do dzieci podchodzić za surowo, gdyż takie podejście może wzbudzić u dzieci niewskazany strach i mieć zły wpływ na dalsze postrzeganie przez nich nauczycieli. Autorytet musi być zbudowany w sposób delikatny tak aby dzieci czuły się dobrze w towarzystwie wychowawcy, ale tak by “nie wchodziły mu na głowę”. Jest to kolejna trudność, którą może spotkać nauczyciel w swojej pracy w przedszkolu, a jest na pewno bardzo ważna.
Nauczyciel to także osoba, która wciąż powinna się kształcić, pogłębiać swoją wiedzę w różnych dziedzinach, uczestniczyć w kursach, umieć przekazać dziecku chęć zdobywania wiedzy- być dla niego przykładem. Jak powiedział Janusz Korczak: “Jeśli umiecie diagnozować radość dziecka i jej natężenie, musicie dostrzec, że najwyższą jest radość pokonanej trudności, osiągniętego celu, odkrytej tajemnicy. Radość triumfu i szczęście samodzielności, opanowania, władania.” Ważne jest by dać dziecku możliwość by sam mógł pogłębiać swoją wiedzę, pozwolić mu na zadawanie pytań, pokazać, ile jeszcze wiedzy może zdobyć. Nauczyciel powinien być współtowarzyszem przy procesie nauki i rozwoju u dziecka. Dawać warunki i potrzebną pomoc, wspierać w rozwoju i dawać mu przestrzeń by dziecko mogło samo dociekać, uczyć się i odkrywać. Umiejętność dążenia do samodzielnej nauki i spełniania swoich celów zakorzeniona w tak młodym wieku zostanie w dziecku na zawsze i będzie pomocna nie tylko w dalszej nauce, ale także już w dorosłym życiu, dlatego tak ważne jest by nauczyciel już w przedszkolu nie dawał dzieciom samych gotowych informacji, a poprzez rozmowę i inne środki przekazywał dzieciom wiedzę w taki sposób by ich zaciekawić i wzbudzić chęć poszerzania tej wiedzy, dociekania i odkrywania nowych informacji.
By uzyskiwać dobre wyniki swojej pracy potrzeba spełnić wiele, często niełatwych warunków. Na sukces składają się małe, ale znaczące umiejętności. Nauczyciel musi pełnić różne funkcje; dydaktyczne, opiekuńcze, psychologiczne czy wychowawcze. Musi wykazywać się różnymi umiejętnościami i wiedzą z wielu dziedzin. Winien być empatyczny i cierpliwy, a zarówno mieć u wychowanków autorytet. Jak widać praca nauczyciela przedszkolnego nie należy do najprostszych mimo tak często spotykanego przekonania w społeczeństwie. Na to czy nauczyciel jest dobry w tym co robi składa się wiele kwestii w tym jego kompetencje i cechy osobiste, charakteru. Z pewnością mogę stwierdzić, iż praca nauczyciela przedszkolnego wymaga dużego zaangażowania w rozwój dzieci i jest bardzo ważna, gdyż daje ona fundamenty pod dalszy rozwój dzieci, a na sukces składa się wiele czynników, z różnych dziedzin, które muszą być spełnione.