Wspomaganie dziecka z autyzmem z problemami komunikacyjnymi - program nowatorski

Cel główny:
1. Rozwijanie komunikowania swoich potrzeb i pragnień poprzez wprowadzenie systemu gestów i symboli graficznych Makaton.
2. Eliminowanie i wygaszanie nieprawidłowych nawyków, reakcji lub wzorców zachowania poprzez wprowadzoną komunikację.
3. Określenie głównych przyczyn wydarzeń lub wzorców zachowania niepożądanego i poprzez znak Makaton określenie jego przyczyny.
4. Współpraca i spójność działań wszystkich nauczycieli pracujących z chłopcem.

Cele szczegółowe:
Edukacja:
1. Nauka koncentrowania się na zadaniu.
2. Wykorzystanie w pracy możliwości ucznia.
3. Doskonalenie wszystkich sfer poznawczych.

Etapy pracy:
1. Wprowadzenie systemu Makaton uczniowi z autyzmem.
2. Zapoznanie się i zapamiętanie przez ucznia z autyzmem znaków graficznych i manualnych z systemu Makaton, zwłaszcza tych informujących o potrzebach ucznia, np. głód, pragnienie, potrzeby fizjologiczne.
3. Uczeń z pomocą nauczyciela pokazuje gesty i znaki graficzne z systemu Makaton.
4. Uczeń sam pokazuje gesty i znaki graficzne z systemu Makaton.

Procedury wprowadzenia poszczególnych etapów:
1. Uczeń zapoznaje się z podstawowymi znakami graficznymi i manualnymi z systemu Makaton.
2. Uczeń codziennie ma przypominane znaki graficzne i manualne z systemu Makaton.
3. Nagradzane jest pozytywne zachowanie, gdy uczeń prawidłowo rozpozna znak graficzny lub pokaże znak manualny.
4. Uczeń coraz lepiej kojarzy znaki graficzne oraz manualne z systemu Makaton.
5. Nauczyciel bardzo często stosuje wzmocnienia społeczne.
6. Uczeń wychodzi z inicjatywą, sam pokazuje znaki graficzne oraz manualne, chcąc poinformować nauczyciela o potrzebie.
7. Nauczyciel cały czas stosuje wzmocnienia społeczne.
8. Uczeń samodzielnie informuje nauczyciela za pomocą systemu Makaton o swoich potrzebach.
9. Nauczyciel cały czas stosuje wzmocnienia społeczne.

Zasady wzmacniania:
1. Wzmocnienia powinny być pozytywne.
2. Wzmocnienie powinno być uwarunkowane tylko za pożądane zachowanie.
3. Nauczyciel powinien stosować różne wzmocnienia. Jest to gwarancja, że utrzyma ono swoją wartość. W przyszłości stworzy możliwość stopniowania i wycofania nagradzania.
4. Wzmocnienie rzeczowe zawsze powinno być stosowane ze wzmocnieniem społecznym.
5. Wzmocnienia powinny być odpowiednio dobrane do wieku dziecka.
6. Nieprzewidywalność i nowość podniosą wartość nagród. Torba z niespodziankami np. smakołykami, grającymi przedmiotami.
7. Nauczyciel powinien wprowadzić wzmocnienie na początku terapii i powinno występować natychmiast po pożądanym zachowaniu. Zachowanie powinno być kojarzone z nagrodą.
8. Należy wprowadzić zmienny program dawania nagród i konsekwentnie przestrzegać.
9. Wzmacnianie powinno być stopniowo redukowane w miarę nauki nowych umiejętności.
10. Nie można używać wzmocnień w formie przekupstwa.
11. Dziecko powinno zawsze odnosić sukcesy.

Ewaluacja programu:
W czasie realizacji programu będzie on poddawany ewaluacji. Ewaluacja jest uzależniona od postępów ucznia:
1. Ewaluacja etapowa – modyfikacja i lepsze dostosowanie programu do możliwości ucznia, realiów szkolnych.
2. Ewaluacja końcowa – przedstawienie przebiegu programu z ewentualnymi modyfikacjami, stopniem realizacji założonych celów.
Zakłada się również systematyczne monitorowanie programu przy wykorzystaniu narzędzi służących do ewaluacji: bezpośrednia obserwacja, obserwacja nauczycieli pracujących z uczniem, rozmowy z rodzicami.
Opracowała
Marta Anna Wildangier – Ciuraj