Nadajemy nazwiska znaczące Mikołajkowi i innym chłopakom

Cel główny: Kształcenie umiejętności nadawania nazwisk znaczących bohaterom

Cele- uczeń:
- wskazuje cechy bohaterów
- wie, co to nazwiska znaczące i w jakim celu autorzy nadają je swoim bohaterom
- nadaje imiona znaczące bohaterom
- bogaci słownictwo w zakresie synonimów wyrazu fajny

Środki: "Mikołajek i inne chłopaki"J. Sempe, J. Goscinny, "Słownik synonimów"

Metoda: pogadanka, praktycznego działania, mapa pojęć

Formy: z całą klasą, praca indywidualna

Tok lekcji:

1)Wprowadzenie
Nauczyciel zapisuje temat lekcji i wyjaśnia jej cel. Tłumaczy, co będą robili na lekcji. Wyjaśnia, co to są nazwiska znaczące i w jakim celu autorzy nadają je swoim bohaterom ( nazwiska bohaterów literackich utworzone od słów pospolitych, często o wyraźnym zabarwieniu stylistycznym, wskazujące na cechy postaci, np.:Zołzikiewicz - złośliwy ("Szkice węglem" H. Sienkiewicz), Gadulski - gadatliwy ( "Powrót Posła" J. U. Niemcewicz), Rejent Milczek - małomówny, milczący, Cześnik Raptusiewicz - raptus, gwałtowny, porywczy ("Zemsta" A. Fredry)

2) Nauczyciel prosi uczniów, aby czterem wybranym bohaterom z lektury nadali nazwiska znaczące.(Liczba bohaterów zależy od aktywności i możliwości intelektualnych klasy)W tym punkcie lekcji należy zwrócić uwagę uczniom, aby zastanowili się nad charakterystycznymi cechami bohaterów, by ich nazwiska znaczące dobrze je podkreślały.

3)Ocenienie efektów pracy uczniów. Inwencja i wyobraźnia uczniowska nie zna granic, więc trudno też przewidzieć, na jakie pomysły wpadną ich autorzy. Ja dla przykładu podaję najczęściej pojawiające się propozycje:
Alcest - Maślarz, Maślanka( wiecznie miał tłuste od masła ręce)
Rosół - Oczko (ciągle mówił "patrz mi w oczy")
Ananiasz - Pupilus, Ważniak ( był najlepszym uczniem i pupilkiem pani)
Mikołajek- Fajnus ( nagminnie używał wyrazu fajny)

4) Podsumowanie
Uczniowie na pewno odgadną, że Mikołajek nadużywał wyrażenia fajny/ie, więc warto tu się zatrzymać i uświadomić uczniom, że oni też tego określenia używają, a przecież tak naprawdę nie wiedzą, co tak dokładnie znaczy ten wyraz ( ma wiele znaczeń). Wystarczy zadać uczniom pytanie : Co to znaczy fajny? . To zmusi uczniów do zastanowienia i podania synonimów wyrazu fajny. Warto więc to wykorzystać i zrobić na tablicy mapę pojęć.
Fajny, np.:
- ciekawy, interesujący ( o filmie, spektaklu, książce)
- ładna, śliczna, atrakcyjna ( o bluzce, przedmiocie) itp.

5) Gdy pomysły uczniowskie się wyczerpią, a będzie ich dużo, warto przeczytać uczniom synonimy, które podają autorzy "Słownika synonimów" i dopisać te, które jeszcze nie padły. Nauczyciel powinien zaznaczyć, że te synonimy powinny być wykorzystywane zarówno w krótkich, jak i dłuższych tekstach użytkowych redagowanych przez nich, gdyż to pozwoli im uniknąć powtórzeń wyrazu fajny w uczniowskich pracach.