12 cech dobrej szkoły

Współczesna dobra szkoła to taka, która jest nie tylko dobrze wyposażonym budynkiem, miejscem przekazywania i nabywania wiadomości, ale przede wszystkim miejscem, gdzie z własnej woli spotykają się ludzie, pragnąc współdziałać w dobrej atmosferze, wzbogacając przy tym własną osobowość.
Szkoła powinna tworzyć klimat zaufania, akceptacji i wolności, w którym otwartość i dialog umożliwiają porozumienie i swobodny przepływ informacji. Budowanie dobrych relacji między nauczycielami a uczniami, między samymi uczniami, szkołą i rodzicami można osiągnąć przez oddziaływania wychowawcze, które cechuje życzliwość i wyrozumiałość, a równocześnie jasno określone i konsekwentnie przestrzegane wymagania.

Dotychczasowa dydaktyka służyła temu, aby przekazać uczniowi możliwie najwięcej wiedzy. Obecnie w punkcie centralnym pracy szkoły znalazł się uczeń. Z tej perspektywy, poza przekazem wiedzy w dobrej szkole, muszą się liczyć w takim samym stopniu dwa inne zadania: umiejętność praktycznego wykorzystania tej wiedzy przez ucznia oraz jego postawy moralne.

CECHY DOBREJ SZKOŁY
1. Podstawowe wartości:
— uniwersalne (dobro, prawda),
— estetyczne (piękno),
— poznawcze (wiedza, mądrość, refleksyjność),
— moralne (bohaterstwo, godność, honor, miłość, przyjaźń, odpowiedzialność,
sprawiedliwość, skromność, szczerość, uczciwość, wierność, altruizm ),
— społeczne (wolność, demokracja, patriotyzm, praworządność, solidarność, tolerancja,
rodzina, wspólnota),
— witalne (siła, zdrowie, życie),
— pragmatyczne (praca, spryt, talent, zaradność, rzetelność),
wyznaczają każdy aspekt życia szkoły.
Oznacza to, że uczniowie, pracownicy, rodzice używają wspólnego języka odzwierciedlającego wybrane wartości szkoły. Wartości obowiązują zarówno w klasie, jak i w czasie spotkania nauczycieli czy spotkania z rodzicami. Wartości przejawiają się w celach szkoły, we wszystkich wypowiedziach i dokumentach. Nauczyciele, uczniowie, rodzice identyfikują wartości jako cechę szkoły. Pracownicy szkoły przestrzegającą tych samych wartości, które propagują wśród uczniów.

2. Szkoła tworzy dobry klimat, sprzyjający uczeniu się. W szkole panuje pozytywny klimat, a codzienne życie szkolne charakteryzuje tolerancja i demokracja, również poglądy mniejszości są brane pod uwagę. Jest ogólna zgoda co do niezbędnej dyscypliny i metod utrzymania porządku. Nauczyciele poważnie traktują potrzeby uczniów. Szacunek, zrozumienie dla drugiej osoby i otwartość, to główne cechy wzajemnego obcowania w szkole. Trudne sytuacje rozumie się w szkole jako wyzwanie. Konflikty „nie są zamiatane pod dywan” lecz otwarcie się o nich mówi. Pozapedagogiczni pracownicy szkoły są również włączani do tworzenia kultury szkoły. Komunikacja między nauczycielami przebiega sprawnie również poza obrębem wąskich grup przedmiotowych czy koleżeńskich.

3. Szkoła do rozwoju postaw podchodzi holistycznie. Uczniowie nie tylko mają zrozumieć, na czym dana wartość polega, ale uczą się tych wartości poprzez rozwijanie empatii oraz działają na ich podstawie. Szkoła stwarza warunki do podejmowania takich działań. Pracownicy szkoły są etyczną, uczącą się społecznością, dzielącą się odpowiedzialnością za edukację postaw.

4. Szkoła przejawia kompleksowe podejście do kształcenia postaw, wykorzystuje do tego wszystkie aspekty – również nauczanie. W szkole organizowane są zajęcia pozalekcyjne, rozwijające zainteresowania i umiejętności uczniów. Nauczanie powiązane jest z wychowaniem i kształceniem umiejętności posługiwania się technologią informatyczną oraz planowania przez uczniów własnego rozwoju. Wnioski wynikające z badania osiągnięć edukacyjnych uczniów są wykorzystywane w doskonaleniu pracy dydaktycznej i wychowawczej szkoły.

5. Szkoła tworzy troskliwą (opiekuńczą) społeczność. Rozwija opiekuńcze relacje pomiędzy nauczycielami a uczniami, pomiędzy uczniami, pracownikami szkoły a rodzinami. Podczas zajęć i przerw między zajęciami uczniowie objęci są opieką zapewniającą im bezpieczeństwo. Nauczyciele rozpoznają potrzeby w zakresie opieki nad uczniami i we współpracy z instytucjami, obejmują ich odpowiednimi formami opieki. Uczniowie w trudnej sytuacji mogą liczyć na wsparcie i pomoc szkoły. Działania podejmowane wobec uczniów sprawiających trudności wychowawcze przynoszą oczekiwane efekty

6. Szkoła oferuje konkretny, wymagający program nauczania, który uwzględnia wszystkich uczniów, rozwija ich charakter i pozwala im odnieść sukces. Szkoła wspiera uczniów szczególnie uzdolnionych, ale i uczniowie słabsi mają również szansę odnieść sukces w procesie uczenia się. W szkole obowiązują jasno określone, wysokie standardy wymagań w odniesieniu do wszystkich celów dydaktycznych. Nauczyciele czują się odpowiedzialni za jakość swojej lekcji, uczniowie są odpowiedzialni za własne uczenie się i za wyniki nauczania. Nauczyciele regularnie proszą uczniów o informację zwrotną na temat sposobu prowadzenia zajęć. Lekcje cechuje optymizm, zrozumienie dla ucznia i zaufanie do niego, nauczyciele wspierają uczenie się oparte na badaniu, refleksji, samoocenie, samodzielności ucznia, włączają uczniów do procesu decyzyjnego. Nauczyciele często realizują wspólne projekty, a integracja międzyprzedmiotowa odgrywa ważną rolę. Nauczyciele rzetelnie i na bieżąco informują rodziców i uczniów o osiągnięciach edukacyjnych.

7. Szkoła rozwija u uczniów wewnętrzną motywację wynikającą z szacunku dla potrzeb innych, a nie ze strachu przed karą czy chęcią nagrody.

8. Szkoła jest dobrze zorganizowana. System przepływu informacji jest czytelny i pozwala każdej osobie na uzyskanie informacji ważnych dla niej. Rzetelnie planuje się organizację życia szkolnego (zastępstwa, wycieczki szkolne, imprezy szkolne). Szkoła oferuje nauczycielom i uczniom odpowiednie warunki pracy i nauki. Jest wystarczająco wyposażona w środki i pomoce dydaktyczne. Uczniowie na lekcjach mają zapewnioną możliwość korzystania z nowoczesnych technologii. W szkole dokonuje się ewaluacji codziennej pracy i celów szkoły oraz możliwości autonomicznego rozwoju, stawiając sobie cele ważne dla danej placówki.

9. Szkoła sprzyja kolektywnemu zarządzaniu. Nauczyciele, uczniowie i rodzice są zaznajamiani z celami działań szkoły oraz sposobami ich realizacji. Rozumieją je, akceptują oraz uczestniczą w podejmowanych decyzjach i zadaniach. Wspólne planowanie, podejmowanie decyzji i kolegialna praca w zakresie podejmowanych działań i ich ewaluacji.

10. Szkoła angażuje rodziny, członków społeczności lokalnej i partnerów w budowanie postaw. Szkoła współpracuje z rodzicami, a rodzice uczestniczą w życiu szkoły. Szkoła jest otwarta na współpracę z różnymi instytucjami zajmującymi się profilaktyką. Promuje się w środowisku pozyskując sojuszników wspierających jej działalność.

11. Szkoła jest sprawnie zarządzana. Dyrektor posiada bogatą wiedzę, wysokie kwalifikacje i doświadczenie pedagogiczne. Jest kompetentny i efektywnie spełnia swoje funkcje kierownicze. Amerykański psycholog Daniel Goleman wskazał cechy lidera, które sprawiają, że ma on szansę stać się wybitnym. Te cechy to: optymizm, elastyczność, empatia, emocjonalna samoświadomość, emocjonalna samokontrola, konsekwentne dążenie do celu, świadomość organizacyjna, mentorstwo, inspirujące przywództwo, zarządzanie konfliktem, wpływ na innych, praca zespołowa. Dyrektor nie tworzy „kliki dyrektora”, dba o dobry kontakt ze wszystkimi członkami rady pedagogicznej. W przypadku powtarzających się niepożądanych zachowań nauczycieli dyrektor zastanawia się wspólnie z zainteresowanymi nad strategią zmiany. Realizuje cele z cierpliwością i konsekwencją, potrafi jednak elastycznie reagować na zmianę sytuacji.

12. Szkoła regularnie ocenia swój klimat i kulturę, funkcjonowanie pracowników jako wychowawców w zakresie rozwoju postaw oraz zakres prezentowania przez uczniów postaw uznanych za właściwe. Na bieżąco i zgodnie z potrzebami są analizowane i oceniane efekty pracy wychowawczej, profilaktycznej i opiekuńczej szkoły. Szkoła prowadzi strategię ciągłego doskonalenia kadry skorelowaną z pedagogicznymi i organizacyjnymi potrzebami placówki, analizuje oraz modyfikuje działania promocyjne. Osiągnięcia edukacyjne uczniów wynikające z przyjętych przez szkołę programów i planów nauczania są analizowane i eksponowane.