Woda jako rozpuszczalnik. Scenariusz lekcji otwartej

Przedmiot: chemia kl. VII
Temat: Woda jako rozpuszczalnik
Powiązanie z wcześniejszą wiedzą, doświadczeniami i umiejętnościami uczniów:
Uczeń:
wie:
- jak zbudowana jest cząsteczka wody,
- jakie właściwości fizyczne ma woda,
- jaki % stanowi woda w ciele człowieka,
- co to jest mieszanina jednorodna i niejednorodna,
potrafi:
- zapisać wzory sumaryczny i strukturalny cząsteczki wody,
- nazywać rodzaj wiązania występującego w cząsteczce wody,
4. Uzasadnienie celowości realizacji tematu – po co uczę tego moich uczniów?
po to, aby wykorzystali tę wiedzę w życiu codziennym, np.: usuwając plamy wybrali odpowiedni środek (rozpuszczalnik)

Cele lekcji dla nauczyciela
Uczeń:
- wyjaśnia, co to jest cząsteczka polarna (dipol)
- określa, dla jakich substancji woda jest dobrym rozpuszczalnikiem
- wymienia czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji stałej w wodzie
-przeprowadza doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania się substancji stałych w wodzie
zapisuje obserwacje i formułuje wniosek z przeprowadzonych doświadczeń

Cele lekcji dla nauczyciela
- wyjaśnia, co to jest cząsteczka polarna (dipol)
- określa, dla jakich substancji woda jest dobrym rozpuszczalnikiem
- wymienia czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji stałej w wodzie
-przeprowadza doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania się substancji stałych w wodzie
zapisuje obserwacje i formułuje wniosek z przeprowadzonych doświadczeń
Cele lekcji w języku zrozumiałym dla ucznia
Uczeń:
Na lekcji:
- wyjaśnię, co to jest cząsteczka polarna (dipol)
- określę, dla jakich substancji woda jest dobrym rozpuszczalnikiem
- wymienię czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji stałej w wodzie
- przeprowadzę 2 doświadczenia, zapiszę obserwacje
i sformułuję wnioski
Kryteria osiągania celów/wymagania
- wyjaśnię co to jest dipol
- wymienię 3 substancje dla których woda jest dobrym rozpuszczalnikiem
- wymienię 3 czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji stałej w wodzie
- wykonam 2 doświadczenia
Pytanie kluczowe
Jakie znaczenie ma woda?

Przebieg lekcji;
1. Część wstępna:
a) sprawdzenie listy obecności
b) Zadanie pytania kluczowego
c) Nawiązanie do poprzednich lekcji i przypomnienie wiadomości. Nauczyciel zadaje pytania:
Jak zbudowana jest cząsteczka wody?
Jakie właściwości fizyczne ma woda?
Co to jest mieszanina jednorodna?
2. Część właściwa:
- zapisanie/ wyświetlenie na tablicy celu lekcji
- zapisanie/ wyświetlenie na tablicy „NaCoBeZu”
- podanie tematu lekcji/ zapisanie na tablicy
- przypomnienie zasad bhp przy wykonywaniu doświadczeń
Zadanie 1
a)uczniowie wykonują doświadczenie nr 1 „Rozpuszczalność substancji w wodzie”
b)sprawdzenie zadania (odczytanie obserwacji i wniosków)
Zadanie 2
- Nauczyciel wyświetla symulację Dipol (Multiteka) i wyjaśnia, czym jest dipol
a)Na podstawie obejrzanej symulacji uczniowie wykonują zadanie nr 8 str. 88
z zeszytu ćwiczeń
b)sprawdzenie zadania – wymiana ćwiczeniami - (ocena koleżeńska)- nauczyciel wyświetla poprawne rozwiązanie zadania
Zadanie 3.
a) uczniowie wykonują doświadczenie nr 2 Badanie wpływu różnych czynników na szybkość rozpuszczania się substancji stałej w wodzie
b)sprawdzenie zadania (odczytanie obserwacji i wniosków)
3. Podsumowanie lekcji
Zebranie i powtórzenie wiadomości zdobytych na lekcji:
-Co to jest dipol?
-Jakie substancje ulegają rozpuszczeniu w wodzie
-Wymień czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania substancji w wodzie.
-Mini karty pracy (dostosowane do możliwości uczniów)
4 Zadanie pracy domowej:
Zeszyt ćwiczeń zad. 6 str. 87 i 9 str. 88
Dla chętnych zad 11 str. 89

Minikarta pracy
1.Skreśl czynniki, które nie wpływają na szybkość rozpuszczania substancji w wodzie
rodzaj substancji rozpuszczonej, barwa substancji, zapach rozpuszczalnika, długość bagietki do mieszania, rozdrobnienie substancji , temperatura
2.Podkreśl substancje które dobrze rozpuszczają się w wodzie:
kwasek cytrynowy, soda, sól, cukier, denaturat, mąka, olej
3.Wpisz P jeśli zdanie jest prawdziwe lub F jeśli zdanie jest fałszywe
•Cząsteczka wody jest dipolem, ponieważ ma dwa bieguny (+ i - )
•Cząsteczka wody ma budowę niepolarną

1.Podkreśl czynniki, które wpływają na szybkość rozpuszczania substancji w wodzie:
rodzaj substancji rozpuszczonej, zapach rozpuszczalnika, długość bagietki do mieszania, rozdrobnienie substancji, temperatura, barwa substancji
2. Podkreśl substancje które dobrze rozpuszczają się w wodzie:
kwasek cytrynowy, soda, sól, cukier, denaturat, mąka
3.Wpisz P jeśli zdanie jest prawdziwe lub F jeśli zdanie jest fałszywe
•Cząsteczka wody ma budowę polarną
•Cząsteczka wody ma budowę niepolarną

Karta pracy
Doświadczenie nr 1 „Rozpuszczalność substancji w wodzie”
Instrukcja: Do czterech probówek nalej wody do około 1/3 objętości (schemat). W probówce nr 1 jest cukier, w probówce nr 2 jest sól, w probówce nr 3 olej, w probówce nr 4 benzyna. Zawartość probówek wymieszaj (wstrząsaj przez chwilę każdą probówką). Podaj obserwacje i sformułuj wniosek.

Obserwacje:________________________________________________________________
Wniosek: Na podstawie przeprowadzonego doświadczenia można stwierdzić, że
_______________________________________________________________________
Doświadczenie nr 2 Badanie wpływu różnych czynników na szybkość rozpuszczania się substancji stałej w wodzie
Instrukcja W sześciu probówkach znajdują się kryształki siarczanu VI miedzi II. W probówce nr 6 znajduje się rozkruszony kryształek siarczanu VI miedzi II (schemat)
a)Do probówki nr 1 nalej zimnej wody do ok. 1/3 objętości, a do probówki nr 2 tyle samo gorącej wody.
b)Do probówek 3 i 4 wlej takie same ilości wody o jednakowej temperaturze. Zawartość 4 probówki mieszaj bagietką
c)Do probówek 5 i 6 wlej takie same ilości wody o jednakowej temperaturze.
Podaj obserwacje i sformuj wniosek.

Obserwacje:__________________________________________________
_________________________________________________________
Wniosek: Na podstawie przeprowadzonego doświadczenia można stwierdzić, że na szybkość procesu rozpuszczania substancji stałych w wodzie mają wpływ:
a) _____________________________________________________________
b) _____________________________________________________________
c) _____________________________________________________________