Konspekty lekcji poświęconej lekturze "Janka Muzykanta"

Paweł Sarzała
Szkoła Podstawowa w Iłowie,

Temat: Czy uważnie przeczytaliśmy nowelę Henryka Sieniewicza „Janko Muzykant”?
Cele:
– poznawczy:
– przypomnienie losów bohatera – etapów życia z uwzględnieniem wykonywanej pracy oraz zamiłowania do muzyki;
– przywołanie realiów życia ludności wiejskiej na przełomie XIX wieku;
– przywołanie postaci wybitnych muzyków – kompozytorów wirtuozów np. fortepianu, którzy rozpoczynali swoją karierę w dzieciństwie;
– uświadomienie wspólnych korzeni ludności miast i wsi oraz poszczególnych nurtów kultury tradycji ludowej w rozwoju cywilizacyjnym na kontynencie europejskim;

– kształcący:
– czyta ze zrozumieniem;
– odszukuje w tekście potrzebne fragmenty tekstu;
– logicznie myśli: na podstawie fragmentów tekstu wnioskuje, uogólnia; formułuje tezy, argumentuje, wartościowuje;
– doskonali umiejętność pisania na określony temat zgodnie z wymogami określonych form wypowiedzi pisemnej;
– doskonali umiejętność logicznego myślenia oraz poprawnego pod względem językowym wyrażania myśli;
– doskonali umiejętności w zakresie poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej;
– wyrabia nawyk korzystania ze słowników polonistycznych oraz innych źródeł informacji (encyklopedii, leksykonów);
– kształci umiejętności komunikowania się i rozwiązywania problemów;
– doskonalenie umiejętność świadomego korzystania z języka.
– wychowawczy:
– budzenie świadomości narodowej, kulturowej i językowej;
– wdrażanie do samodzielnego, logicznego i krytycznego myślenia;
– nauka tolerancji oraz kultury pracy w zespole klasowym;
– dbanie o czystość i poprawność języka ojczystego;
– uwrażliwienie na wartości estetyczne (piękno) języka ojczystego;
– wdrażanie do pełnej integracji psychicznej oraz empatii: świadomość uczuć i myśli, zamiana przekonań na budujące;
– doskonalenie umiejętności wyrażania myśli i emocji, poznawania siebie-swoich ograniczeń i talentów, przekonań;
– wdrażanie do postaw patriotycznych - dumy narodowej z osiągnięć polskich twórców kultury, w tym muzyki.

Uczeń:
– zna losy bohatera, treść lektury oraz budowę utworu;
– potrafi nazwać uczucia i stany psychiczne w oparciu o lekturę i swoje doświadczenia wynikające z obcowania z tekstem i nie tylko;
– wie czym jest talent, jak go w sobie poszukiwać i rozwijać;
– zna kilku najwybitniejszych Polaków uzdolnionych muzycznie, którzy odnieśli sukces oraz zaangażowali się w krzewienie kultury polskiej wśród narodów Europy i świata;
– utożsamia się z wartościami, które niesie kultura ludowa;
– potrafi czytać ze zrozumieniem, formułować pytania do tekstu i udzielać na nie odpowiedzi:
– umie rozpoznawać postawy, wyciągać wnioski, myśleć samodzielnie i wyrażać poglądy na tle społeczności klasowej;
– umie i rozumie rzeczywistość opisaną w noweli oraz współczesne problemy i zagrożenia dot. dzieci w Polsce i na świecie;
– jest dumny z polskiej tożsamości narodowej.
– aktywnie uczestniczy w lekcji.
– kształtuje w sobie postawę dialogu, umiejętności słuchania innych i rozumienia ich poglądów, umie współdziałać w grupie oraz współtworzyć wspólnotę.

Metody pracy: elementy podającej, heurezy, poszukującej, ćwiczeniowej, problemowej, działalności praktycznej.
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa, grupowa
Środki dydaktyczne: karty pracy, pisaki, tablica elektroniczna; słowniki polonistyczne, inne materiały przygotowane przez nauczyciela.

Tok:
1. Czynności organizacyjne.
2. Sformułowanie problemu i zapisanie tematu lekcji.
3. Czy uważnie przeczytaliśmy lekturę? – praca w grupach. Podział klasy na 4 grupy. Każda grupa przygotowuje zestaw 4 pytań dot. tekstu lektury. Pytania nie mogą się powtarzać. Jeśli powtórzą się, są anulowane i do gry wchodzi następne pytanie przygotowane przez uczestników. Pytań do tekstu każda drużyna musi przygotować więcej (np. 10). Jeśli nie ma pytań, drużyna przeciwna przejmuje inicjatywę i zadaje przeciwnikom – uczniom odpowiadającym pytania. Każda grupa wybiera spośród siebie lidera, który koordynuje jej pracę. Następnie lider wybiera spośród członków grupy 2 osoby do odpowiadania na pytania członków innej grupy. Pozostali uczniowie w grupie przygotowują na karteczkach pytania, które będą losowali na zmianę członkowie grupy przeciwnej (raz jeden, raz drugi). Następnie nauczyciel prosi przedstawicieli dwóch rywalizujących grup na środek klasy do stolika. Losujemy pierwszeństwo pytania. Na każde z wylosowanych pytań, odpowiada jeden z przedstawicieli drużyny przeciwnej, jeśli udzieli prawidłowej odpowiedzi-zyskuje 2 punkty, jeśli nie, udziela odpowiedzi drugi członek zespołu. Odpowiedź prawidłowa - 1pkt, odpowiedź nieprawidłowa 0 pkt. I utrata kolejki do zadawania pytania. Drużyny zwycięskie rywalizują ze sobą. Grupa, która zdobyła największą ilość punktów, a tym samym pokonała przeciwnika otrzyma oceny bdb z pracy na lekcji. Najbardziej aktywni z każdej grupy-plusy.
Grupy Pierwsza-
uczniowie pytający:
............................
Uczniowie odpowiadający:
........................... Druga -
uczniowie pytający:
............................
Uczniowie odpowiadający:
........................... Trzecia-
uczniowie pytający:
............................
Uczniowie odpowiadający:
........................... Czwarta -
uczniowie pytający:
............................
Uczniowie odpowiadający:
...........................
Pytanie 1. Uczeń odpowiadający nr 1 ,np. Michał
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt. Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt. Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt. Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt.
Pytanie 2 Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt. Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt. Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt. Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt.
Pytanie 3 Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt. Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt. Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt. Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt.
Pytanie 4 Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt. Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt. Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt. Uczeń odpowiadający nr 1,
............................ punkt/-y
Uczeń wspomagający
......................... pkt.

W razie wątpliwości odsłuchujemy fr. z audiobooka lub czytamy fr. lektury.

4. Uczniowie wcielają się w rolę wybranych bohaterów i opowiadają historię Janka Muzykanta.
5. Podsumowanie lekcji – określenie problematyki utworu.
6. Ocena pracy uczniów i zadanie pracy domowej dla chętnych:
Los uzdolnionego dziecka wczoraj i dziś. Twoje rozważania na podstawie utworu i własnych przemyśleń.
LUB:
W jaki sposób możemy rozpoznawać i rozwijać swoje uzdolnienia?


Temat: Kto jest winien śmierci Janka Muzykanta?
Cele:
– poznawczy:
– przypomnienie losów bohatera;
– przywołanie realiów rozprawy sądowej – obejrzenie fragmentu serialu „Sędzia Anna Maria Wesołowska”;
– przybliżenie struktury rozprawy oraz ról, jakie pełnią poszczególne osoby zaangażowane w proces rozprawy sądowej: sędzia, ławnicy, prokurator, adwokat, świadkowie, oskarżony, kodeks, wyrok-postanowienie i jego uzasadnienie-sentencja;
– uświadomienie wspólnych wartości dla wspólnoty państw europejskich: prawo rzymskie, sztuka i filozofia grecka, chrześcijaństwo;
– przybliżenie (zarys sądownictwa) w Polsce i w Europie;

– kształcący:
– doskonalenie umiejętności logicznego myślenia, wnioskowania, formułowania argumentów, wartościowania;
– odszukuje w tekście potrzebne fragmenty tekstu;
– logicznie myśli: na podstawie fragmentów tekstu wnioskuje, uogólnia; formułuje tezy, argumentuje, wartościowuje;
– doskonali umiejętność pisania na określony temat zgodnie z wymogami określonych form wypowiedzi pisemnej;
– doskonali umiejętność logicznego myślenia oraz poprawnego pod względem językowym wyrażania myśli;
– doskonali umiejętności w zakresie poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej;
– wyrabia nawyk korzystania ze słowników polonistycznych oraz innych źródeł informacji (encyklopedii, leksykonów);
– kształci umiejętności komunikowania się i rozwiązywania problemów;
– doskonalenie umiejętność świadomego korzystania z języka.
– wychowawczy:
– budzenie świadomości narodowej, kulturowej i językowej;
– budzenie wrażliwości społecznej i empatii;
– wdrażanie do samodzielnego, logicznego i krytycznego myślenia;
– nauka tolerancji oraz kultury pracy w zespole klasowym;
– dbanie o czystość i poprawność języka ojczystego;
– uczenie empatii poprzez wchodzenie w rolę;
– uwrażliwienie na wartości estetyczne (piękno) języka ojczystego;
– wdrażanie do pełnej integracji psychicznej oraz empatii: świadomość uczuć i myśli, zamiana przekonań na budujące;
– doskonalenie umiejętności wyrażania myśli i emocji, poznawania siebie-swoich ograniczeń i talentów, przekonań;
– doskonalenie umiejętności radzenia sobie ze stresem i pod presją grupy i czasu;
– wdrażanie do postaw patriotycznych - dumy narodowej z osiągnięć polskich twórców kultury, w tym muzyki.

Uczeń:
– zna losy bohatera, treść lektury;
– potrafi nazwać uczucia i stany psychiczne poszczególnych bohaterów lektury;
– wie, czym jest odpowiedzialność za swoje czyny;
– potrafi wskazać konsekwencje działań poszczególnych bohaterów;
– określa funkcje poszczególnych przedstawicieli przewodu sądowego;
– potrafi wyjaśnić pojęcia związane z sądownictwem oraz zna przebieg rozprawy;
– umie formułować argumenty;
– potrafi uzasadnić swoje zdanie na określony temat;
– umie dokonać oceny bohaterów i ją uzasadnić;
– potrafi podać właściwe cytaty z tekstu;
– umie rozpoznawać postawy, wyciągać wnioski, myśleć samodzielnie i wyrażać poglądy na tle społeczności klasowej;
– umie i rozumie rzeczywistość opisaną w noweli oraz współczesne problemy i zagrożenia dotyczące dzieci w Polsce i na świecie;
– aktywnie uczestniczy w lekcji.
– kształtuje w sobie postawę dialogu, umiejętności słuchania innych i rozumienia ich poglądów, umie współdziałać w grupie oraz współtworzyć wspólnotę.

Metody pracy: elementy podającej i problemowej, praktycznej i waloryzacyjnej, metaplan, elementy dyskusji punktowanej, drzewa decyzyjnego.
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa, grupowa
Środki dydaktyczne: karty pracy, pisaki, tablica elektroniczna; słowniki polonistyczne, inne materiały przygotowane przez nauczyciela- duże arkusze szarego papieru z narysowanym drzewkiem decyzyjnym.

Tok:
1. Czynności organizacyjne.
2. Sformułowanie problemu i zapisanie tematu lekcji.
3. Analiza decyzji poszczególnych bohaterów, którzy przyczynili się do śmierci Janka (matka, lokaj, wójt, stójka Stach...). Uczniowie w czterech grupach wykonują schemat drzewa decyzyjnego dot. decyzji i postaw poszczególnych bohaterów. Grupy tworzymy poprzez odliczenie do czterech. Grupa wybiera lidera, który kieruje jej pracą i wyznacza przedstawiciela do demonstracji pracy na forum klasy. Przykładowy schemat:
Cele i wartości: przeżycie syna – (rozwój talentu)
Konsekwencje dobre:

Konsekwencje złe:

Wybór nr 1 Wybór nr 2

WYBÓR
Sytuacja wymagająca podjęcia decyzji: matka zauważa zamiłowanie do muzyki (wyjątkowość) dziecka.

4. Zebranie wiadomości – systematyzacja wniosków na temat: Kto jest winien śmierci chłopca?
5. Obejrzenie fr. serialu paradokumentalnego „Sędzia Anna Maria Wesołowska”.
6. Omówienie ról poszczególnych postaci z serialu.
7. Wyznaczenie ról do odegrania w procesie dot. śmierci Janka Muzykanta- ochotnicy.
8. Przygotowanie uczestników wchodzących w role do procesu.
9. Omówienie zasad dyskusji punktowanej wg schematu:

Bohater/ Matka Lokaj Stójka Wójt
Sformułowanie istotnej uwagi +1pkt.
Zajecie stanowiska +1pkt.
Wykorzystanie argumentu na poparcie stanowiska +2
Włączenie innej osoby do dyskusji /powołanie świadka +1
Sformułowanie analogii+2
Podważenie stanowiska +2
Zauważenie sprzeczności +2 pkt
Wychwycenie sprzeczności +2pkt.
Przeszkadzanie, przerywanie , obrażanie -2pkt.
Brak zainteresowania dyskusją, milczenie -2pkt
Powtarzanie wypowiedzi bez nowego kontekstu, uwaga mało istotna -2pkt.
Atak osobisty -2pkt.
Suma punktów:

Bohater/ Prokurator Adwokat Sędzia Ławnik nr 1 Ławnik nr 2
Sformułowanie istotnej uwagi +1pkt.
Zajecie stanowiska +1pkt.
Wykorzystanie argumentu na poparcie stanowiska +2
Włączenie innej osoby do dyskusji /powołanie świadka +1
Sformułowanie analogii+2
Podważenie stanowiska +2
Zauważenie sprzeczności +2 pkt
Wychwycenie sprzeczności +2pkt.
Przeszkadzanie, przerywanie , obrażanie -2pkt.
Brak zainteresowania dyskusją, milczenie -2pkt
Powtarzanie wypowiedzi bez nowego kontekstu, uwaga mało istotna -2pkt.
Atak osobisty -2pkt.
Suma punktów:

10. Sformułowanie wyroku i jego uzasadnienie przez skład orzekający.
11. Opracowanie schematu metaplanu dot. życia i śmierci bohatera. Arkusz przygotowany przez nauczyciela.
Problem: życie biednego, a uzdolnionego chłopca na wsi:
Jak jest? Jak być powinno?

Dlaczego nie jest tak, jak być powinno?
WNIOSKI

12. Ocena pracy uczniów.
13. Podsumowanie lekcji.
14. Zadanie pracy domowej
15. Kto, twoim zdaniem, jest winien śmierci Janka Muzykanta. Uzasadnij wypowiedź.