Środki poetyckie - karty pracy

KARTA PRACY NR 1

Danuta Wawiłow „Na wystawie”

Idę z mamą na wystawę!
To dopiero jest ciekawe!
Piękny pałac, wielka brama...
"To muzeum" - mówi mama.
Nie widziałem ani razu
tylu ludzi i obrazów.
Samych sal ze sto tysięcy,
a obrazów jeszcze więcej!
Co tu jest namalowane?
Czy to człowiek? Czy to dzbanek?
A tu jakaś dziwna plama...
"Piękny obraz" - mówi mama.
A tu gruby pan z gitarą,
co ma wąsy jak makaron...
Jakieś konie depczą ludzi...
Trochę mi się tutaj nudzi.
Mamo, chodź tu! Mamo zobacz!
To dopiero piękny obraz!
Kwitną kwiaty, słońce świeci,
na ławeczce siedzą dzieci...
Tylko taka brzydka rama...
"To jest okno" - mówi mama.

1. Nazwij układ i rodzaj rymów:
........................................

2. Wypisz z wiersza:

• EPITETY:
........................................
........................................
........................................

• PORÓWNANIA:
........................................
........................................
........................................

• WYKRZYKNIENIA:
........................................
........................................
........................................

KARTA PRACY NR 2

Michał Rusinek „Narty”

Co robią narty w piwnicy?
Powiem wam w tajemnicy:
O ile dobrze wiem,
Śpią sobie letnim snem.
Śnią im się muldy, slalomy
I stok bardzo, bardzo stromy,
Twardy, zmarznięty śnieg,
Długi zjazdowy bieg,
Jakaś skocznia narciarska
I jazda strasznie dziarska.
Aż przerwie wnet sny owe
Tata – przynosząc rower
I mrucząc: „Zima idzie nie na żarty,
Wnet trzeba będzie wyjąć narty”.
Myślę,
Że ta w Wiśle.

1. Nazwij układ i rodzaj rymów:
........................................

2. Wypisz z wiersza:

• EPITETY:
........................................
........................................
........................................

• OŻYWIENIA:
........................................
........................................
........................................

• UOSOBIENIA:
........................................
........................................
........................................

KARTA PRACY NR 3

Michał Rusinek „Fotel”

Żeby zjeść coś, fotele
Mają swoje fortele
5
(i to mają ich wiele).
A podstawą ich diety
Są najczęściej niestety
Pojedyncze skarpety.
Siedzisz sobie wieczorem
Przed swym telewizorem
I się raczysz horrorem.
Gdy drżysz jak galaretka,
Znika twoja skarpetka
(dla fotela to betka).
Czytasz książkę (dość długa),
Ze zmęczenia wciąż mrugasz,
A tu znika ci druga!
Raz nasz tata w niedzielę
Rozpruł wszystkie fotele
I co znalazł w ich ciele?
Znalazł w nich setki skarpet,
Co zostały pożarte
Przez fotele uparte!
Wniosek? Cóż, przyjaciele,
Karmcie swoje fotele
W piątki, świątki, niedziele,
By podstawą ich diety
Już nie były skarpety,
Tylko coś innego, mniej potrzebnego, na przykład skasowane bilety.
Czasem i pończochy,
Ale tylko w grochy.

1. Nazwij układ i rodzaj rymów:
........................................

2. Wypisz z wiersza:

• EPITETY:
........................................
........................................
........................................

• OŻYWIENIA:
........................................
........................................
........................................

• UOSOBIENIA:
........................................
........................................
........................................

• PORÓWNANIA:
........................................
........................................
........................................

KARTA PRACY NR 4

Danuta Wawiłow „Jak tu ciemno”

Jak tu ciemno!
Jak tu ciemno!
Mama, mama,
Posiedź ze mną!
Za firanką ktoś się chowa,
czarne skrzydła ma jak sowa.
Popatrz, popatrz, tam wysoko
świeci w mroku jego oko!
Czy on tutaj nie przyleci?
Czy on nie je małych dzieci?
Mama powiedz mu: „A kysz!”
Mama, śpisz?
Jak tu ciemno!
Jak tu ciemno!
Tata, tata,
Posiedź ze mną !
Tam za oknem wiatr się gniewa,
krzyczy, gwiżdże, szarpie drzewa.

A jak ścicha, zaraz słychać,
jak coś w rurze głośno wzdycha.
Czy to coś, co mieszka w rurze,
to jest małe? Albo duże?
Tata może to jest mysz?
Tata, śpisz?
Jak tu ciemno!
Jak tu ciemno!
Kto posiedzi
teraz ze mną?
Wiem! Pod kołdrę głowę schowam!
Będę dziuplę miał jak sowa,
będę norkę miał jak chomik,
będę miał swój własny domek!
Będę domek miał malutki
i cieplutki, i mięciutki...
Jak tu ciemno!
Jak tu fajnie!
Śpię...

1. Nazwij układ i rodzaj rymów:
........................................

2. Wypisz z wiersza:

• EPITETY:
........................................
........................................
• PORÓWNANIA:
........................................
........................................
• WYKRZYKNIENIA:
........................................
........................................
• ANAFORY:
........................................
........................................
• UOSOBIENIA:
........................................
........................................
• WYRAZY DŹWIĘKONAŚLADOWCZE:
........................................
........................................

KARTA PRACY NR 5

Ludwik Jerzy Kern „Panie Wietrze”

Panie Wietrze, panie Wietrze,
Czemu pan nie chodzi w swetrze?

Czemu pan udaje zucha,
Skoro sam pan chłodem dmucha?

Sam oziębia pan powietrze,
Oj, ostrożnie, panie Wietrze!

Gnając chmurki gdzieś po niebie,
Chce pan sam przeziębić siebie?

Jednak lepiej panie Wietrze,
O tej porze chodzić w swetrze.

Ani się pan sam spodzieje,
Jak pan siebie sam zawieje.

Liczka ma pan coraz bledsze,
Panie Wietrze...

1. Nazwij układ i rodzaj rymów:
........................................

2. Wypisz z wiersza:

• EPITETY:
........................................
........................................
........................................

• POWTÓRZENIA:
........................................
........................................
........................................

• UOSOBIENIA:
........................................
........................................
........................................

• WYKRZYKNIENIA:
........................................
........................................
........................................

KARTA PRACY NR 6

Danuta Wawiłow „Drzewo”

Stoi czarne drzewo
w jesiennym ogrodzie.
Patrzę na nie co dzień.

Latem miało drzewo
zieloną koronę,
na ramionach ptaki
żółte i czerwone.

Ręce wyciągało,
nieba dosięgało,
i śmiało się, śmiało...
Teraz stoi smutne,
chłoszcze je ulewa.
Żal mi tego drzewa...

Odleciały ptaki
tam gdzie nie ma zimy.
Odleciały liście
za nimi, za nimi.
Odleciały kwiaty,

porwał je ze sobą
wicher lodowaty.
Żal mi tego drzewa.
Teraz stoi smutne,
nikt mu nie zaśpiewa.

Pobiegnę do niego,
wdrapię się na gałąź
i będę mu śpiewał,
a drzewo, a drzewo
będzie mnie słuchało.

Zaśnij, drzewo, zaśnij,
jutro będzie jaśniej,
jutro będzie ładniej,
śnieg na ziemię spadnie.
Będziesz sobie spało,
ubrane na biało,
śniegiem otulone,
a jak się obudzisz,
znowu będziesz miało
zieloną koronę.

1. Nazwij układ i rodzaj rymów:
........................................

2. Wypisz z wiersza:

• EPITETY:
........................................
........................................
........................................

• UOSOBIENIA:
........................................
........................................
........................................

• ANAFORY:
........................................
........................................
........................................

KARTA PRACY NR 7

Konstanty Ildefons Gałczyński „Wróbla Wielkanoc”

Zebrały się wróble na drzewie
czeredą rozświergotaną;
które wędrują po niebie,
zebrały się wróble rano.

Ćwierknął wróbel do wróbla: - Kolego,
na sercu mi jakoś tak lekko!
Ćwierknął drugi:-A ja się nie dziwię.
Wielkanoc, kolego, Wielkanoc.

Poczekajcie, co będzie dalej:
zaraz trzeci dowiedział się o tym,
potem czwarty, lśniący wspaniale
swoim dzióbkiem od słońca złotym,

potem piąty i szósty, i siódmy,
i ten ósmy z ogonkiem brudnym.
I tańczyły cienie poranne
pod te wielkanocne świergoty.

Ale nie myśl, że koniec tutaj,
jeszcze strofy moje falują
i się staje jak jedna nuta
drzewo od ptasiego alleluja,

polskie drzewo rosnące w słońce,
święte drzewo rozkwitające,
ptakami obwieszone jak dzwonami.
Alleluja, bracia. Alleluja!

Nocny stróż, co wracał z latarką,
zdmuchnął płomyk, pod tym drzewem stanął.
Rzezimieszek z rozciętą wargą
uczuł nagle trwogę niesłychaną,

potem słodycz, jakby w sercu zasuwa
odsuwała się, jakby fruwał -
i łzy mu się puściły do oczu.
Wielkanoc. Wielkanoc. Wielkanoc.

No i babki zaczęły się budzić
na wielkanocnych obrusach.
Ludzie szli z kwiatem do ludzi
jak do poetów muza.

A to drzewo, które opisałem,
zasłużyło na wielką chwalę,
bo tylko nad tymi wróblami grał obłok purpurowy
od szaty wniebowstępującego Chrystusa.
1. Nazwij układ i rodzaj rymów:
........................................

2. Wypisz z wiersza:

• EPITETY:
........................................
........................................
• WYRAZY DŹWIĘKONASLADOWCZE:
........................................
........................................
• UOSOBIENIA:
........................................
........................................
• POWTÓRZENIA:
........................................
........................................
• PORÓWNANIA:
........................................
........................................
KARTA PRACY NR 8

Józef Czechowicz „Na wsi”

Siano pachnie snem
siano pachniało w dawnych snach
popołudnia wiejskie grzeją żytem
słońce dzwoni w rzekę z rozbłyskanych blach
życie - pola - złotolite

Wieczorem przez niebo pomost
wieczór i nieszpór
mleczno krowy wracają do domostw
przeżuwać nad korytem pełnym zmierzchu.

Nocami spod krzyżów na rozdrogach
sypie się gwiazd błękitne próchno
chmurki siedzą przed progiem w murawie
to kule białego puchu
dmuchawiec

Księżyc idzie srebrne chusty prać
świerszczyki świergocą w stogach
czegóż się bać

Przecież siano pachnie snem
a ukryta w nim melodia kantyczki
tuli do mnie dziecięce policzki
chroni przed złem

1. Nazwij układ i rodzaj rymów:
........................................

2. Wypisz z wiersza:

• EPITETY:
........................................
........................................
........................................

• PRZENOŚNIE:
........................................
........................................
........................................

• UOSOBIENIA:
........................................
........................................
........................................

• ANAFORY:
........................................
........................................
........................................

• WYRAZY DŹWIĘKONAŚLADOWCZE:
........................................
........................................
........................................

KARTA PRACY NR 9

Teofil Lenartowicz „Kalina”

Rosła kalina z liściem szerokiem,
Nad modrym w gaju rosła potokiem,
Drobny deszcz piła, rosę zbierała,
W majowym słońcu liście kąpała.
W lipcu korale miała czerwone,
W cienkie z gałązek włosy wplecione
Tak się stroiła jak dziewczę młode
I jak w lusterko patrzała w wodę.
Wiatr co dnia czesał jej długie włosy,
A oczy myła kroplami rosy.
U tej krynicy, u tej kaliny
Jasio fujarki kręcił z wierzbiny
I grywał sobie długo, żałośnie,
Gdzie nad krynicą kalina rośnie,
I śpiewał sobie: Dana! oj dana!
A głos po rosie leciał co rana.
Kalina liście zielone miała
I jak dziewczyna w gaju czekała.
A gdy jesienią w skrzynkę zieloną
Pod czarny krzyżyk Jasia złożono,
Biedna kalina znać go kochała,
Bo wszystkie swoje liście rozwiała,
Żywe korale wrzuciła w wodę,
Z żalu straciła swoją urodę

1. Nazwij układ i rodzaj rymów:
........................................

2. Wypisz z wiersza:

• EPITETY:
........................................
........................................
........................................

• UOSOBIENIA:
........................................
........................................
........................................

• PORÓWNANIA:
........................................
........................................
........................................

KARTA PRACY NR 10

Jan Twardowski „To nieprawda że szczęście”

ile buków opadło
ile szpaków się zbiegło
zimą łączył nas śnieg

potem wrzos optymista
bo zakwita ostatni
gotów by dać nam ślub

to nieprawda że szczęście
najmocniejsze i pierwsze
jak król

Niewidzialny się zjawił
krzyż ogromny ustawił
między tobą a mną

1. Nazwij układ i rodzaj rymów:
........................................

2. Wypisz z wiersza:

EPITETY:
........................................
........................................
........................................

ANAFORY:
........................................
........................................
........................................

PORÓWNANIA:
........................................
........................................
........................................

PRZENOŚNIE:
........................................
........................................
........................................

UOSOBIENIA:
........................................
........................................
........................................

KARTA PRACY NR 11

Jan Twardowski „Miło”

Miło się spotkać z dawną swą rozpaczą
- słuchaj stara - powiedzieć
- co się z tobą stało
wyprzystojniałaś
nie pociągasz nosem
nie jesteś już jak diabeł smutny z urodzenia
wyleczyły się rany
wykąpały cię deszcze
można jędzę pokochać gdy żyje jeszcze

1. Nazwij układ i rodzaj rymów:
........................................

2. Wypisz z wiersza:

• EPITETY:
........................................
........................................
........................................

• UOSOBIENIA:
........................................
........................................
........................................

• PRZENOŚNIE:
........................................
........................................
........................................

• PORÓWNANIA:
........................................
........................................
........................................

KARTA PRACY NR 12

Robert Kruk „Biegnij”

Biegnij
Porywami słów i myśli
Ścieżkami zmysłów
W niebyt
Gdzie domysły
Gubią się na zawsze

Biegnij
Miłości śladem
Między gwiazdy
Które rozrzucone w nieładzie
Na płótnie nieba
Kwitną pasją nocy

Biegnij
Na przełaj przez sny
Po świt pełen nadziei
Obudź serce
I wskrześ w oczach łzy
Które będą tylko radością

Wypisz z wiersza:

• ANAFORY:
........................................
........................................
........................................

• PRZENOŚNIE:
........................................
........................................
........................................

• UOSOBIENIA:
........................................
........................................
........................................

KARTA PRACY NR 13

Jan Brzechwa „Żaba”

Pewna żaba była słaba
Więc przychodzi do doktora
I powiada,
że jest chora.

Doktor włożył okulary,
Bo już był cokolwiek stary,
Potem ją dokładnie zbadał,
No, i wreszcie tak powiada:
"Pani zanadto się poci,
Niech pani unika wilgoci,
Niech pani się czasem nie kąpie,
Niech pani nie siada przy pompie,
Niech pani deszczu unika,
Niech pani nie pływa w strumykach,
Niech pani wody nie pija,
Niech pani kałuże omija,
Niech pani nie myje się z rana,
Niech pani, pani kochana,
Na siebie chucha i dmucha,
Bo pani musi być sucha!"

Wraca żaba od doktora,
Myśli sobie: "Jestem chora,
A doktora chora słucha,
Mam być sucha - będę sucha!"
Leczyła się żaba, leczyła,
Suszyła się długo, suszyła,
Aż wyschła tak, że po troszku
Została z niej garstka proszku.

A doktor drapie się w ucho:
"Nie uszło jej to na sucho!"

1. Nazwij układ i rodzaj rymów:
........................................

2. Wypisz z wiersza:

• EPITETY:
........................................
........................................
........................................

• UOSOBIENIA:
........................................
........................................
........................................

• ANAFORY:
........................................
........................................
........................................

• WYKRZYKNIENIA:
........................................
........................................
........................................

KARTA PRACY NR 14

Katarzyna Kowalska „Jak to dobrze być chłopakiem”

Jak to dobrze być chłopakiem
Małym, sprytnym łobuziakiem.
Można bawić się w kowboi,
co dziewczynkom nie przystoi.

Figle płatać starszej siostrze,
Na motorach znać się dobrze.
Można marzyć godzinami,
że się walczy z piratami.

Na boisku nosić korki
I być mistrzem deskorolki.
Bohaterem być dla mamy.
Na przejmować się głupstwami.

Można zawojować światem,
Tylko trzeba być chłopakiem.
Bo chłopakiem być jak wiecie,
To najlepsza rzecz na świecie!

1. Nazwij układ i rodzaj rymów:
........................................

2. Wypisz z wiersza:

• EPITETY:
........................................
........................................
........................................

• WYKRZYKNIENIA:
........................................
........................................
........................................

KARTA PRACY NR 15

Julian Tuwim „Dwa wiatry”

Jeden wiatr - w polu wiał,
Drugi wiatr - w sadzie grał:
Cichuteńko, leciuteńko,
Liście pieścił i szeleścił,
Mdlał...

Jeden wiatr - pędziwiatr!
Fiknął kozła, plackiem spadł,
Skoczył, zawiał, zaszybował,
Świdrem w górę zakołował
I przewrócił się, i wpadł
Na szumiący senny sad,
Gdzie cichutko i leciutko
Liście pieścił i szeleścił
Drugi wiatr...
Sfrunął śniegiem z wiśni kwiat,
Parsknął śmiechem cały sad,
Wziął wiatr brata za kamrata,
Teraz z nim po polu lata,
Gonią obaj chmury, ptaki,
Mkną, wplątują się w wiatraki,
Głupkowate mylą śmigi,
W prawo, w lewo, świst, podrygi,
Dmą płucami ile sił,
Łobuzują, pal je licho!...

A w sadzie cicho, cicho...

1. Nazwij układ i rodzaj rymów:
........................................

2. Wypisz z wiersza:
• EPITETY:
........................................
........................................
........................................

• WYRAZY DŹWIĘKONAŚLADOWCZE:
........................................
........................................
........................................

• UOSOBIENIA:
........................................
........................................
........................................