Rozwój emocjonalny dziecka

W życiu każdego człowieka ważną rolę odgrywają emocje. Przebieg ich rozwoju ma istotny wpływ na przystosowanie psychiczne i społeczne jednostki. Emocje zabarwiają codzienne życie. Przygotowują organizm do działania. Mogą okazać się również siłą zakłócającą sprawności motoryczne oraz czynności umysłowe. Emocje służą również jako forma komunikowania się. Mają wpływ na wyraz twarzy. Wszelkie emocje sprzyjają interakcjom społecznym. Dzięki nim dzieci uczą się dostosowywać swoje zachowanie do norm i standardów społecznie aprobowanych. Dziecięce emocje wpływają na klimat psychiczny panujący w danym otoczeniu. Często powtarzające się reakcje emocjonalne przekształcają się w nawyki. Z tego względu istotnym czynnikiem wpływającym na emocjonalność dzieci jest środowisko. Dzieci wychowywane w silnie pobudzającym środowisku lub poddawane stałym naciskom otoczenia, mogą wyrosnąć na ludzi napiętych nerwowych i bardzo emocjonalnych.
Emocje dziecka są intensywne, pojawiają się często i mają charakter przejściowy. Małe dzieci charakteryzują się dużą labilnością uczuć. Uzewnętrzniają się one w zachowaniu. Nie zawsze jednak ujawniają bezpośrednio swoje reakcje emocjonalne. Mogą je wyrażać pośrednio w postaci niepokoju, marzeń sennych, krzyku, trudności w wymowie oraz innych przejawach nerwowości (obgryzanie paznokci, ssanie kciuka). Dzieci w wieku przedszkolnym boją się większej liczby obiektów niż niemowlęta czy starsze dzieci. Całodzienne rozstanie z rodzicami często przebiega wręcz dramatycznie. Podporządkowanie się grupie dzieci sprawia, że przedszkolak jest wyczerpany. Częste kontakty z rówieśnikami, przebywanie poza domem mogą ułatwić przystosowanie do życia w grupie. Taki cel mają „Dni otwarte” organizowane w przedszkolu. Istotny wpływ na adaptację dziecka w przedszkolu i zmniejszenie napięcia emocjonalnego wywołane nowymi dla dziecka sytuacjami, jest współpraca rodzica z nauczycielem. Ważne jest by cele wychowawcze wychowawcy nie stały w opozycji do założeń rodziców. Z tego względu rodzice powinni mieć możliwość poznania metod stosowanych w przedszkolu w trakcie „Dni otwartych”. Serdeczna postawa nauczyciela wobec dziecka i rodzica wpłynie korzystnie na szybką adaptację dziecka. Im lepiej dziecko przygotowane jest do pójścia do przedszkola, tym łatwiej i szybciej przystosuje się do nowej sytuacji. Istotną rolę pełni tu samodzielność. W miarę możliwości rodzic powinien skracać czas pobytu dziecka w przedszkolu w pierwszych daniach lub tygodniach w celu zwiększenia poczucia bezpieczeństwa. Czas, który dziecko spędza w domu powinien być maksymalnie wykorzystany na pogłębianie z nim kontaktu uczuciowego.
Prezentowany program opiera się na przekonaniu, że wcześnie podjęta współpraca nauczyciela z rodzicami oraz częsty kontakt z dziećmi podczas „Dni otwartych” w przedszkolu sprzyja łatwiejszemu i szybszemu przystosowaniu się dziecka do nowej sytuacji. Pierwsze dni pobytu w przedszkolu wywołują u dziecka silne emocje. Mogą one być barierą utrudniającą oddziaływanie wychowawczo – dydaktyczne przedszkola. Mogą również zahamować aktywność i rozwój dziecka. Z tego względu istotne jest stworzenie dzieciom warunków do łatwej i szybkiej adaptacji w przedszkolu.
Program przeznaczony jest do realizacji w najmłodszej grupie przedszkolnej i zgodny jest z założeniami podstawy programowej wychowania przedszkolnego z dnia 14 lutego 2017 roku. Opracowany został w oparciu o literaturę pedagogiczną i psychologiczną. Wykorzystałam również własne doświadczenia zawodowe oraz wiedzę zdobytą podczas kursów i warsztatów metodycznych. Zapewnienie spokojnej, serdecznej atmosfery w grupie dziecięcej, bogatej w zrównoważone i konsekwentne oddziaływania wychowawcze, wyciszające podniecenie ruchowe i emocjonalne dzieci sprzyja poczuciu bezpieczeństwa psychicznego, a tym samym szybką adaptację. Pod czujnym okiem nauczyciela dzieci powinny nauczyć się unikać sytuacji konfliktowych wywołujących negatywne emocje lub rozwiązywać sytuacje drażliwe.

Dzieci w wieku przedszkolnym różnią się między sobą pod względem rozwojowym. Ich rozwój przebiega nierównomiernie i skokowo. W jednej grupie mogą znajdować się dzieci o różnym poziomie emocjonalnym i intelektualnym. Procesy poznawcze przedszkolaków są w fazie intensywnego rozwoju. Jednakże elementarne funkcje psychiczne nie są jeszcze dostatecznie ukształtowane. Mowa, myślenie, postrzegania związane są silnie z ruchem.
Dzieci w wieku przedszkolnym postrzegają świat całościowo. Interesują się otaczającym je światem. Skupiają uwagę jedynie na krótki czas. Szybko się uczą, ale i szybko zapominają. Wyobraźnia jest u nich bardzo dobrze rozwinięta. Uczą się głównie poprzez działanie i ruch. Mają stałą potrzebę zabawy oraz fizycznej aktywności. Ich reakcje są spontaniczne i nacechowane emocjonalnie.
Dzieci w wieku przedszkolnym boją się większej liczby obiektów niż niemowlęta czy starsze dzieci. Dzieci trzy- i czteroletnie boją się ciemności, psów, śmieci, kalek. Wyobraźnia dziecka jest już na tyle rozwinięta, że maluch potrafi wczuć się w sytuację dla niego obcą i przedstawić sobie niezwykle żywo niebezpieczeństwa, z jakimi nigdy dotychczas się nie zetknął. Jest ciekawy wszystkiego. Silne przeżycia emocjonalne wywołują w tym wieku oglądanie okrutnych bajek czy ciągłe ostrzeżenia dziecka. Negatywne emocje pojawiają się również u dzieci, które miały mało okazji do ćwiczenia w sobie samodzielności oraz tych, które mają nadmiernie opiekuńczych rodziców.
Życie emocjonalne 3 – latka staje się zróżnicowane pod względem przeżyć i nasilenia emocji. Negatywne przeżycia emocjonalne mogą wynikać z nieprzystosowania do nowej sytuacji. Jest wrażliwe na ocenę samego siebie, swego postępowania i działania. Pogłębienie się uspołecznienia dziecka powoduje jego większą równowagę emocjonalną w drugim półroczu 3 roku życia.