Doradca zawodowy - opis zawodu

Doradca zawodowy w swojej pracy posługuje się wieloma narzędziami oceny i samooceny, w tym testami, kwestionariuszami, zestawami pytań otwartych. Jest to 5 niezbędne by spełnić stawiane prawem, a uregulowane w ww. rozporządzeniu, etapy działania doradcy zawodowego, obejmujące ustalenie problemu zawodowego; analizę sytuacji osoby, z uwzględnieniem jej zainteresowań, predyspozycji i kompetencji oraz uwarunkowań zdrowotnych, społecznych i ekonomicznych; analizę możliwości wybór odpowiedniego sposobu rozwiązania problemu zawodowego; ustalenie potrzeb przeprowadzenia specjalistycznych badań lekarskich lub psychologicznych; weryfikację sposobu rozwiązania problemu zawodowego lub wskazanie możliwości skorzystania z innych usług rynku pracy z uwzględnieniem wyników specjalistycznych badań lekarskich lub psychologicznych; a także wydanie zalecenia dotyczące dalszego postępowania, w tym potrzeby objęcia uczestnika pomocą przez innego pracownika powiatowego urzędu pracy lub inną instytucję.

Współpraca z radą pedagogiczną w zakresie tworzenia i zapewnienia ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego, realizacji działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej, zawartych w programie wychowawczym szkoły i programie profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach;

Praca z grupą

Praca z grupą zakłada działania na rzecz określonych odbiorców: uczniów, rodziców, nauczycieli itp. Mogą to być spotkania jednorazowe lub cykle spotkań. Programy zajęć przygotowuje się odpowiednio do potrzeb konkretnej grupy i realizuje z uwzględnieniem specyfiki pracy z grupą. W pracy z młodzieżą warto wykorzystywać metody aktywizujące uczniów do poszukiwania rozwiązań, podejmowania nowych wyzwań, pokonywania trudności. Metody aktywizujące „zwiększają czynny udział osób uczących się w zajęciach dydaktycznych oraz ograniczają rolę nauczyciela do pomagania uczącym się w realizacji celów kształcenia i kontroli postępów” (Kupisiewicz 1998).
Metodami najczęściej stosowanymi są:
– burza mózgów
– dyskusja dydaktyczna: związana z wykładem, okrągłego stołu, wielokrotna, panelowa
– gry dydaktyczne: symulacyjne, decyzyjne
– inscenizacja
– metoda przypadków
– metoda sytuacyjna
– metaplan
– metoda projektów
– zajęcia warsztatowe
Ponadto istnieje wiele różnych sposobów pracy z uczniami, które można zaliczyć do metod aktywizujących ze względu na to, że pobudzają aktywność poznawczą i ukierunkowują zainteresowania uczniów oraz „zwiększają czynny udział osób uczących się w zajęciach dydaktycznych”. Są to na przykład: Spotkania z interesującymi ludźmi (przedstawicielami różnych zawodów),
które dają uczniom szansę zdobycia wiedzy dotyczącej podstaw działalności różnych firm, instytucji i organizacji a także informacje o najnowszych osiągnięciach w różnych branżach. Wycieczki do zakładów pracy – umożliwiające poznanie środowiska pracy oraz poznanie praktycznych aspektów wykonywania danego zawodu. Targi pracy, targi edukacyjne, spotkania informacyjne – organizowanie i uczestniczenie w tego typu wydarzeniach poszerza horyzonty edukacyjne, umożliwia
zapoznanie się z ofertami szkół i instytucji kształcących, a także firm i zakładów pracy. Czynny udział w przygotowywaniu i prowadzeniu imprez zbiorowych umożliwia nabycie doświadczeń i „sprawdzenie się” w pracy grupowej. Prace plastyczne: filmy, wystawy, ekspozycje, gazetki, rysunki, plakaty przedstawiające określony temat, pozwalają na uruchomienie wyobraźni i myślenia Wewnątrzszkolny system doradztwa, czyli przygotowanie młodzieży do wejścia na rynek pracy twórczego. Ekspozycje wykonanych prac plastycznych mają duży wpływ na zainteresowanie młodzieży prezentowaną tematyką. Ankiety, kwestionariusze, psychozabawy (w formie papierowej i komputerowej) – wspomagają poznawanie siebie i skłaniają do zastanowienia się nad swoimi predyspozycjami zawodowymi, cechami własnej osobowości czy charakteru. Należy jednakże informować uczestników, że są to metody dające wyniki orientacyjne, natomiast dokładne badania testowe przeprowadzić może
psycholog.
Praca doradcy na terenie szkoły powinna zakładać również włączanie uczniów do działań na rzecz społeczności szkolnej takich, jak np. prowadzenie kiosku z informacją, współpraca przy gromadzeniu i rozpowszechnianiu informacji, działaniach promocyjnych itp. Należy dodać, że niezwykle ważne jest zaangażowanie i umiejętności, a także elastyczność osób prowadzących zajęcia dla młodzieży, polegająca na doborze właściwych metod w zależności od tematyki zajęć i potrzeb grupy oraz swobodnej zmianie metody, jeśli wymaga tego sytuacja. Wskazane są cykliczne szkolenia dla osób, które prowadzą zajęcia aktywizujące; z jednej strony ze względu na okazję do wymiany doświadczeń, a z drugiej – ze względu na możliwość poznania nowości w tej dziedzinie, będącej w stanie nieustannego rozwoju.

Praca z indywidualnym klientem

Realizowanie działań związanych z „udzielaniem pomocy uczniom w dokonywaniu wyboru kierunku kształcenia, zawodu i planowaniu kariery zawodowej” wymaga doświadczenia i znajomości różnorodnych metod pracy i technik diagnostycznych. Doradca powinien systematycznie aktualizować wiedzę dotyczącą warunków i środowisk pracy oraz przeciwwskazań zdrowotnych do nauki zawodów. Odpowiednio do sytuacji doradca stosuje właściwe metody pracy z indywidualnym klientem, takie, jak:
– rozmowa doradcza
– indywidualne poradnictwo zawodowe
– testy psychologiczne (stosowane przez doradców – psychologów)
– indywidualny plan działania przy czym działalność ta oprócz kontaktu z uczniem zakłada także pracę z jego rodzicami / prawnymi opiekunami, a także z wychowawcą i nauczycielami szkoły/placówki do której uczeń uczęszcza. Niezbędne jest uczestnictwo doradców w szkoleniach doskonalących umiejętności doradcze oraz aktualizujących wiedzę fachową.

Informacja edukacyjna i zawodowa w szkole

Programy strategiczne Rządu i akty prawne nakładają na szkoły i placówki edukacyjne obowiązek przygotowania młodzieży do zmierzenia się z realiami rynku pracy i zawierają wiele zaleceń dotyczących organizacji informacji, orientacji i poradnictwa zawodowego.
Informacja jest podstawą racjonalnego podejścia do życia i spojrzenia na świat, a co za tym idzie – racjonalnych decyzji. Osoby niedoinformowane pogrążają się w stereotypach i przesądach, a podstawą podejmowanych przez nie decyzji jest emocjonalne podejście do rzeczywistości. Przygotowanie uczniów do podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych i do aktywnego wejścia na rynek pracy jest poważnym zadaniem dla szkół i placówek edukacyjnych, toteż wiele uwagi należy poświęcić organizacji i systematycznej aktualizacji szkolnej bazy informacji edukacyjnych i zawodowych.

Opracował
Radosław Bielak