Ćwiczenia usprawniające percepcję wzrokową

Ćwiczenia usprawniające percepcję wzrokową

Percepcja wzrokowa jest zdolnością rozpoznawania i różnicowania bodźców wzrokowych oraz umiejętności ich interpretowania. Dokładność spostrzegania rozwija się wraz z dzieckiem, przechodząc przez kolejne etapy: od spostrzegania globalnego, przypadkowego do zamierzonego, ukierunkowanego, a w końcu analitycznego. Poziom percepcji wzrokowej odgrywa bardzo istotną rolę w przygotowaniu dziecka do nauki pisania i czytania. Umiejętności te wymagają dokonywania analizy i syntezy wzrokowej, co z kolei warunkuje prawidłowe spostrzeganie znaków graficznych: liter, cyfr i innych symboli umownych.
Rozpoczynając pracę z dzieckiem, należy wprowadzać ćwiczenia z zachowaniem następujących etapów:
- całościowe spostrzeganie eksponowanego materiału konkretnego (obrazi, przedmioty),
- wybiórcze postrzeganie materiału konkretnego (z uwzględnieniem czasu ekspozycji),
- całościowe spostrzeganie prezentowanego materiału abstrakcyjnego (symbole graficzne, figury geometryczne),
- analiza i synteza (zdaniowo-wyrazowa, sylabowo-literowa).

Propozycje ćwiczeń percepcji i pamięci wzrokowej oraz koordynacji
wzrokowo-ruchowej
a) Obserwacja:
- dokładna obserwacja bliższego i dalszego otocznia, dostrzeganie różnic, określanie ich (np. obserwacja kolejno występujących po sobie pór roku, dostrzeganie zmian w zachowaniu ludzi i zwierząt, w przyrodzie),
- rozpoznawanie, wskazywanie i nazywanie wybranych figur, symboli i znaków,
- obserwacja i naśladowanie ruchem wskazanego kształtu lub gestu,
- zabawy naśladowcze,
- obserwacja układu figur, znaków, symboli i dostrzeganie zmian lub nieprawidłowości.
b) Wyszukiwanie i dobieranie:
- wyszukiwanie wskazanych przedmiotów,
- wyszukiwanie jednakowych par obrazków, figur, liter, cyfr i innych symboli,
- wyszukiwanie elementów składowych przedstawionego wzoru, a następnie układnie na wzór, bądź obok wg wzoru,
- dzielenie większych elementów obrazków na mniejsze a następnie scalanie ich,
- wyszukiwanie i dopasowywanie konturów, cieni do obrazków,
- wyszukiwanie obrazków do wybranej litery,
- wyszukiwanie symboli graficznych należących do podanego zbioru,
- wyszukiwanie ukrytych na obrazkach figur, znaków, symboli,
- wyszukiwanie wyrazów w tekście wg wzoru,
- wyszukiwanie różnic w wyrazach o pozornie podobnym kształcie graficznym.
c) Układanie:
- układanie puzzli, obrazków pociętych na części, obrazkowych klocków sześciennych,
- układnie ciągów rytmicznych z dostrzeganiem przemienności,
- układnie historyjek obrazkowych złożonych z części,
- układnie obrazków (figur, liter, cyfr) wg wzoru, z pamięci, bez wzoru,
- układnie obrazków (figur, liter, cyfr) z części wg wzoru, na wzorze, bez wzoru,
- układanie figur, symboli z elementów przyrodniczych,
- układnie mozaik na podstawie wzoru i wg własnego pomysłu,
- domina, loteryjki wyrazowe,
- układnie wyrazów z sylab wg wzoru: słuchowego i wzrokowego.
d) Wyodrębnianie:
- elementów przedmiotów, figur, symboli, znaków,
- wybranych symboli graficznych na podstawie wzoru i z pamięci,
- liter w wyrazach,
- różnic między obrazkami pozornie identycznymi,
- jednakowych obrazków wg różnych kryteriów.
e) Różnicowanie:
- różnicowanie i układanie wg różnych kryteriów (np. wielkości, kierunków, położenia),
- liter najczęściej mylonych,
- kształtów literopochodnych.
f) Segregowanie:
- grupowanie obrazków, symboli wg zaproponowanego kryterium,
- klasyfikowanie obrazków tematycznych,
- wyrazów takich samych lub podobnych graficznie,
- wyrazów o takiej samej liczbie liter.
g) Porównywanie i uzupełnianie:
- porównywanie par obrazków (lub wyrazów), wskazywanie podobieństw i różnic,
- dobieranie części do obrazka, porównywanie treści obrazka z wycinkami,
- dostrzeganie przedmiotów niepasujących do całości,
- zabawy pamięci wzrokowej: „co tu nie pasuje?”, „co się zmieniło”,
- porównywanie liczby elementów,
- uzupełnianie brakujących elementów na rysunkach,
- uzupełnianie kształtów złożonych przez łączenie punktów, zamalowywanie, zakreślanie, kolorowanie pól oznaczonych symbolem,
- uzupełnianie w wyrazach brakujących liter lub sylab.
h) Odwzorowywanie:
- takich samych symboli, obrazków, liter, sylab (na wzorze, obok wzoru, zgodnie z zapamiętanym wzorem, bez wzoru),
- kalkowanie, kolorowanie i graficzne przedstawienie szlaczków, ornamentów i kompozycji przy użyciu szablonów.
i) Czytanie i odczytywanie układów symboli graficznych:
- całościowe wyrazów (z rozsypanki wyrazowej i zdaniowej),
- samodzielne układanie i odczytywanie zdań z rozsypywanek,
- samodzielne czytanie prostych tekstów.

Literatura: Anna Franczyk, Katarzyna Krajewska „Program psychostymulacji dzieci w wieku przedszkolnym z deficytami i zaburzeniami rozwoju”, wyd. Impuls, Kraków 2006 r.

Opracowała Angelika Piasecka