Sfera wychowawczo - edukacyjna świetlicy szkolnej

KRÓTKI WSTĘP

Świetlica szkolna jest najpowszechniejszą formą opieki nad dzieckiem przed i po zajęciach lekcyjnych. Korzystają z niej przede wszystkim dzieci z klas I-III.
Celem głównym jest zapewnienie opieki uczniom, którzy ze względu na czas pracy rodziców, organizację dojazdu do i ze szkoły muszą przychodzić do szkoły wcześniej lub opuszczać ją później niż to wynika z ich planów lekcji.

Co poza opieką?

Poza opieką świetlica szkolna uzupełnia pracę szkoły w zakresie wychowania i edukacji oraz oddziaływań profilaktyczno-terapeutycznych.

ZADANIA ŚWIETLICY SZKOLNEJ

-Stwarzanie warunków do nauki oraz pomoc w nauce - specjalny czas przeznaczony na naukę, kiedy to nauczyciel tak organizuje zajęcia, by uczniom zapewnić spokój, ciszę i wsparcie w czasie odrabiania lekcji, jednocześnie wdrażając do samodzielnego myślenia, pracy i wysiłku.

-Pobudzanie do aktywności fizycznej - zachęcanie uczniów do ruchu, dbania o własne zdrowie poprzez organizowanie gier i zabaw sportowo-rekreacyjnych na świeżym powietrzu oraz sali sportowej.

-Organizowanie zajęć mających na celu rozwijanie zainteresowań, ujawnianie uzdolnień (zajęcia plastyczne, techniczne, muzyczne, czytelnicze, teatralne, sportowe ukierunkowane na preferencje dzieci).

-Kształtowanie nawyków dbania o własne zdrowie – odpowiednie nawyki żywieniowe, higiena osobista, dbałość o psychiczny i fizyczny rozwój.

-Rozwijanie samodzielności – kształtowanie umiejętności radzenia sobie w rutynowych czynnościach, gotowości do podejmowania próby zrobienia czegoś samemu.

-Rozwijanie społecznych umiejętności dzieci oraz zapewnienie możliwości rozwoju społeczno-moralnego – nawiązywanie przyjaźni, radzenie sobie z emocjami, stresem, nawiązywanie znajomości, współpraca w grupie.

-Odpoczynek i regeneracja sił fizycznych i psychicznych – stosowanie technik relaksacyjnych, kształtowanie umiejętności odpoczynku, wprowadzanie elementów jogi ze szczególnym zwróceniem uwagi na prawidłowy oddech.

-Wdrażanie do kulturalnej rozrywki i do pożytecznego organizowania czasu wolnego – kształtowanie umiejętności planowania czasu w ciągu dnia, rozporządzanie czasem wolnym.

METODY REALIZACJI ZADAŃ NA ŚWIETLICY SZKOLNEJ I OSIĄGNIĘCIA ZAMIERZONYCH CELÓW

1. Właściwa aranżacja przestrzeni sal świetlicowych.

Zbyt często pomijanym aspektem funkcjonowania świetlicy szkolnej jest nieodpowiednia wielkość lub ilość pomieszczeń przeznaczonych na zajęcia oraz zła ich aranżacja.
W realizacji zadań organizacja przestrzeni świetlicowej jest niezmiernie istotna, w szczególności, gdy przestrzeń ta jest mocno ograniczona.
Należy zwrócić uwagę na taki podział sali by różne aktywności dzieci nie wpływały na siebie, nie ograniczały działalności innych i pozwalały na spokojną realizację poszczególnych zajęć bez konieczności każdorazowego dostosowywania pomieszczenia.

Możliwe dostosowanie pojedynczej sali do wymogów zajęć świetlicowych:

Kącik do prac ręcznych ze stołami i krzesełkami
Część (najlepiej oddzielona kotarą) do odrabiania lekcji i czytania
Część z dywanem do wspólnych zabaw
Dobrym pomysłem jest również wydzielenie niewielkiej przestrzeni kuchennej, gdzie dzieci mogą zjeść i się napić.

W szkołach z większą ilością pomieszczeń świetlicowych poszczególne funkcje kącików powinny spełniać osobne sale.

2. Dostosowane do specyfiki pracy świetlicowej formy i metody prowadzenia zajęć

-Koła zainteresowań lub zajęcia z podziałem na zainteresowania dzieci – plastyczne, przyrodnicze, informatyczne, sportowe, techniczne, teatralne, muzyczno - taneczne, czytelnicze, dziennikarskie itp.
-Udział w programach edukacyjnych organizowanych przez fundacje, organizacje charytatywne, stowarzyszenia (WOŚP, Kulczyk Foundation, WWF, UNICEF, Fundacja Orange)
-Zajęcia wdrażające szkolny program profilaktyczno-wychowawczy (elementy psychoedukacji, arteterapii i socjoterapii)
-Programy edukacyjne zorientowane na potrzeby uczniów (tolerancja, profilaktyka zdrowotna, agresja, emocje itp.)
-Stosowanie nowoczesnych technologii: korzystanie z nowoczesnych źródeł informacji (przetwarzanie, wysyłanie i wyszukiwanie), przygotowanie do użytkowania systemów informatycznych

REALIZACJA ZAJĘĆ

1. Zajęcia umysłowe

Czytanie i opowiadanie bajek, baśni, legend.
Rozmowy, pogadanki, dyskusje, motywowanie do wypowiedzi na różne tematy.
Oglądanie filmów edukacyjnych.
Organizowanie konkursów wiedzy, quizów, zagadki.
Inscenizacje wierszy, bajek.
Gry stolikowe (szachy, warcaby, edukacyjne gry planszowe)

2. Zajęcia artystyczne

-Plastyczno - techniczne: technika suchych i olejnych pasteli, malowanie akrylami i akwarelami, wydzieranki, szycie, tworzenie przestrzennych konstrukcji z wykorzystaniem materiałów z recyclingu, itp., lepienie z plasteliny, gliny, masy solnej.
-Umuzykalniające – śpiewanie, rytmika, tańce, karaoke.
-Małe formy teatralne – inscenizacje bajek, baśni, wierszy, pisanie własnych scenariuszy.

3. Zajęcia sportowe, zabawy i gry rekreacyjne

-turnieje i potyczki sportowe – wyścigi rzędów, gry i zabawy drużynowe (ringo, unihokej, piłka siatkowa z różnymi modyfikacjami dostosowanymi do wieku dzieci, piłeczka palantowa, „dwa ognie” itp.)
-zabawy bieżne, rzutne, skoczne, zręcznościowe – „berek” (różne warianty), „murarz”, „zdobywanie sztandaru”, rzuty do celu, bule, kręgle, tory przeszkód
-zabawy rekreacyjne – zabawy z chustą Klanzy, hula-hop, skakanki (np. zabawa „szczur”), „Baba Jaga patrzy”.
-wycieczki krajoznawcze i spacery po okolicy

4. Zabawy tematyczne

Tzw. zabawy w role – odtwarzanie sytuacji z życia, zdarzeń, czynności zaobserwowanych w domu, w szkole, w czasie wizyt w różnych miejscach.

5. Zajęcia z elementami psychoedukacji

Szeroki zakres tematyczny w zależności od potrzeb grupy: np.: „Czym są emocje i jak nad nimi zapanować?”, „Jak zmotywować siebie do nauki”, „Wartości w życiu człowieka. Czym są, do czego są potrzebne, które z nich są najważniejsze?”, „Kim będę – od czego zależy nasza przyszłość?”, zajęcia podnoszące samoocenę ucznia, empatia, tolerancja itp.

ZAKOŃCZENIE

Przy organizowaniu zajęć świetlicowych należy pamiętać o zdiagnozowaniu potrzeb grupy np. poprzez ankiety i obserwacje i dostosowywać je na bieżąco biorąc również pod uwagę aktualne wydarzenia, w grupie, konflikty, problemy, pojawiające się nowe zainteresowania itd.
Zajęcia świetlicowe powinny ewoluować wraz z uczniami, tak by czas tam spędzony przynosił dzieciom wymierne korzyści w różnych aspektach życia szkolnego i osobistego.