Prawa dziecka - scenariusz lekcji historii i społeczeństwa w kl. VI

45 minut;

TEMAT: My, dzieci, też mamy swoje prawa.

Cele i zadania: uczeń:
·zna:
- podstawowe prawa człowieka i prawa dziecka;
·potrafi:
- odróżnić prawa osobiste od praw politycznych, socjalnych i ekonomicznych;
- wskazać najważniejsze dokumenty międzynarodowe oraz obowiązujące w Polsce, w których zawarte są prawa człowieka;
-czytać ze zrozumieniem fragmenty Konwencji o prawach dziecka;
·rozumie:
- jaką funkcję pełni ONZ, UNICEF, Europejski Trybunał Praw Człowieka, Rzecznik Praw Dziecka;
Metody:
·metoda zajęć praktycznych z elementami metody podającej;
Formy organizacyjne:
·praca indywidualna, zbiorowa i jednostkowa;
Pomoce:
·podręcznik dla kl. VI, przygotowane karty pracy dla uczniów (aneks);

Przebieg lekcji:

Zaangażowanie
10 minut:
-Witam się z klasą i sprawdzam obecność;
-Zapowiadam tematykę lekcji, zapisujemy temat;
-Proszę o przypomnienie, kiedy zaczęto walczyć o prawa dla wszystkich ludzi. Kto dysponował prawami i przywilejami w okresie do XIX w., a kto był ich pozbawiony?
-Kto począwszy od XIX wieku walczył o swoje prawa?
Badanie i przekształcanie
25 minut:
-Wyjaśniam, na czym polega podział praw i wolności na prawa osobiste, polityczne, socjalne i ekonomiczne;
-Rozdaję uczniom karty pracy nr 1– uczniowie przyporządkowują poszczególne prawa do odpowiednich kategorii(praca w parach); Sprawdzamy odpowiedzi;
-Rozdaję karty pracy nr 2 – uczniowie odczytują na głos fragmenty Konwencji o prawach dziecka;
-Pytam, jakie prawa posiadają dzieci – uczniowie odpowiadają na podstawie tekstu, odpowiedzi zapisujemy na tablicy;

Refleksja
10 minut;
-Proszę uczniów o przypomnienie, jakie dokumenty gwarantują prawa człowieka oraz jakie organizacje i instytucje dbają o ich przestrzeganie;
-Proszę o zapisanie zadania domowego: „Które prawa dziecka uważasz za najważniejsze – wybierz trzy i uzasadnij swój wybór."
-Dziękuję za udział w lekcji.

Karta pracy nr I:

Dokonaj klasyfikacji wymienionych praw wpisując je w odpowiednie kolumny tabeli:

Prawo do życia, do wolności osobistej, do udziału w wyborach, do pracy, do bezpieczeństwa osobistego, do zrzeszania się w organizacjach, do swobody w głoszeniu poglądów, do godziwego wynagrodzenia, do posiadania własności, do ochrony zdrowia, do wyboru religii, do tajemnicy korespondencji, do sprawiedliwego sądu, do swobody poruszania się

Prawa osobiste / Prawa polityczne / Prawa socjalno- ekonom.

Karta pracy nr II:

KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA
przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r.
(fragmenty)
Art. 1.
W rozumieniu niniejszej konwencji „dziecko” oznacza każdą istotę ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat, chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletność.
Art. 2.
1. Państwa (...) będą gwarantowały prawa zawarte w niniejszej konwencji wobec każdego dziecka, bez jakiejkolwiek dyskryminacji, niezależnie od rasy, koloru skóry, płci, języka, religii, poglądów politycznych, statusu majątkowego, niepełnosprawności (...)
(2). Państwa będą podejmowały właściwe kroki dla zapewnienia ochrony dziecka przed wszelkimi formami dyskryminacji lub karania ze względu na status prawny, działalność, wyrażane poglądy lub przekonania religijne rodziców dziecka, opiekunów prawnych lub członków rodziny.
Art. 3.
2. Państwa (...) działają na rzecz zapewnienia dziecku ochrony i opieki w takim stopniu, w jakim jest to niezbędne dla jego dobra (...)
Art. 6.
1. (...) Każde dziecko ma niezbywalne prawo do życia.
2. Państwa zapewnią (...) warunki życia i rozwoju dziecka.
Art. 7.
1. Niezwłocznie po urodzeniu dziecka zostanie sporządzony jego akt urodzenia, a dziecko od momentu urodzenia będzie miało prawo do otrzymania imienia, uzyskania obywatelstwa oraz, jeśli to możliwe, prawo do poznania swoich rodziców i pozostawania pod ich opieką.
Art. 9.
1. Państwa (...) zapewnią, aby dziecko nie zostało oddzielone od swoich rodziców wbrew ich woli, z wyłączeniem przypadków, gdy (...) takie oddzielenie jest konieczne ze względu na najlepiej pojęte interesy dziecka. Taka decyzja może być konieczna szczególnie w przypadkach nadużyć lub zaniedbań ze strony rodziców (...)
Art. 12.
1. Państwa (...) zapewniają dziecku, które jest zdolne do kształtowania swych własnych poglądów, prawo do swobodnego wyrażania własnych poglądów we wszystkich sprawach dotyczących dziecka, stosownie do wieku oraz dojrzałości dziecka.
2. W tym celu dziecko będzie miało w szczególności zapewnioną możliwość wypowiadania się w każdym postępowaniu sądowym (...), dotyczącym dziecka, bezpośrednio lub za pośrednictwem przedstawiciela.
Art. 13.
1. Dziecko będzie miało prawo do swobodnej wypowiedzi; prawo to ma zawierać swobodę poszukiwania, otrzymywania i przekazywania informacji oraz idei wszelkiego rodzaju, bez względu na granice, w formie ustnej, pisemnej bądź za pomocą druku, w formie artystycznej lub z wykorzystaniem każdego innego środka przekazu według wyboru dziecka.
Art. 14.
1. Państwa będą respektowały prawo dziecka do swobody myśli, sumienia i wyznania.
Art. 15.
1. Państwa uznają prawa dziecka do swobodnego zrzeszania się oraz wolności pokojowych zgromadzeń.
Art. 16.
1. Żadne dziecko nie będzie podlegało (...) bezprawnej ingerencji w sferę jego życia prywatnego, rodzinnego lub domowego czy w korespondencję ani bezprawnym zamachom na jego honor i reputację.
2. Dziecko ma prawo do ochrony prawnej przeciwko tego rodzaju ingerencji lub zamachom.
Art. 17.
Państwa (...) zapewnią, aby dziecko miało dostęp do informacji oraz materiałów pochodzących z różnorodnych źródeł krajowych i międzynarodowych, szczególnie do tych, które mają na uwadze jego dobro w wymiarze społecznym, duchowym i moralnym oraz jego zdrowie fizyczne i psychiczne. (...)
Art. 19.
1. Państwa (...) będą podejmowały wszelkie właściwe kroki (...) dla ochrony dziecka przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź psychicznej, krzywdy lub zaniedbania bądź złego traktowania lub wyzysku, w tym wykorzystywania (...).
Art. 20.
1. Dziecko pozbawione (...) swego środowiska rodzinnego (...) będzie miało prawo do specjalnej ochrony i pomocy ze strony państwa.
3. Tego rodzaju opieka może obejmować, między innymi, umieszczenie w rodzinie zastępczej (...), adopcję lub - gdy jest to niezbędne - umieszczenie w odpowiedniej instytucji powołanej do opieki nad dziećmi. (...)
Art. 23.
1. (...) Dziecko psychicznie lub fizycznie niepełnosprawne powinno mieć zapewnioną pełnię normalnego życia w warunkach gwarantujących mu godność, umożliwiających osiągnięcie niezależności oraz ułatwiających aktywne uczestnictwo dziecka w życiu społeczeństwa.
2. Państwa (...) uznają prawo dziecka niepełnosprawnego do szczególnej troski (...).
Art. 24.
1. Państwa (...) uznają prawo dziecka do najwyższego poziomu zdrowia i udogodnień w zakresie leczenia chorób oraz rehabilitacji zdrowotnej. Państwa (...) będą dążyły do zapewnienia, aby żadne dziecko nie było pozbawione prawa dostępu do tego rodzaju opieki zdrowotnej.
Art. 26.
1. Państwa (...) będą uznawać prawo każdego dziecka do korzystania z systemu (...) ubezpieczeń socjalnych (...)
Art. 27.
1. Państwa (...) uznają prawo każdego dziecka do poziomu życia odpowiadającego jego rozwojowi fizycznemu, psychicznemu, duchowemu, moralnemu i społecznemu.
Art. 28.
1. Państwa (...) uznają prawo dziecka do nauki i w celu stopniowego realizowania tego prawa na zasadzie równych szans, w szczególności:
a) uczynią nauczanie podstawowe obowiązkowym i bezpłatnym dla wszystkich;
b) będą popierać rozwój różnorodnych form szkolnictwa średniego (...);
c) za pomocą wszelkich właściwych środków uczynią szkolnictwo wyższe dostępnym dla wszystkich (...);
Art. 29.
1. Państwa-Strony są zgodne, że nauka dziecka będzie ukierunkowana na:
a) rozwijanie w jak najpełniejszym zakresie osobowości, talentów oraz zdolności umysłowych i fizycznych dziecka;
b) rozwijanie w dziecku szacunku dla praw człowieka i podstawowych swobód oraz dla zasad zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych;
c) rozwijanie w dziecku szacunku dla jego rodziców, jego tożsamości kulturowej, języka i wartości, dla wartości narodowych kraju, w którym mieszka dziecko, kraju, z którego dziecko pochodzi, jak i dla innych kultur;
d) przygotowanie dziecka do odpowiedniego życia w wolnym społeczeństwie, w duchu zrozumienia, pokoju, tolerancji, równości (...) oraz przyjaźni pomiędzy wszystkimi narodami, grupami etnicznymi, narodowymi i religijnymi oraz osobami rdzennego pochodzenia;
e) rozwijanie w dziecku poszanowania środowiska naturalnego.
Art. 31.
1. Państwa (...) uznają prawo dziecka do wypoczynku i czasu wolnego, do uczestniczenia w zabawach i zajęciach rekreacyjnych, stosownych do wieku dziecka, oraz do nieskrępowanego uczestniczenia w życiu kulturalnym i artystycznym.
2. Państwa (...) będą przestrzegały oraz popierały prawo dziecka do wszechstronnego uczestnictwa w życiu kulturalnym i artystycznym oraz będą sprzyjały tworzeniu właściwych i równych sposobności dla działalności kulturalnej, artystycznej, rekreacyjnej oraz w zakresie wykorzystania czasu wolnego.
Art. 32.
1. Państwa (...) uznają prawo dziecka do ochrony przed wyzyskiem ekonomicznym, przed wykonywaniem pracy, która może być niebezpieczna lub też może kolidować z kształceniem dziecka, bądź może być szkodliwa dla zdrowia dziecka lub jego rozwoju fizycznego, umysłowego, duchowego, moralnego lub społecznego.
Art. 33.
Państwa (...) będą podejmowały wszelkie odpowiednie kroki (...), w celu zapewnienia ochrony dzieci przed nielegalnym używaniem środków narkotycznych i substancji psychotropowych (...).
Art. 37.
Państwa (...) zapewnią, aby:
a) żadne dziecko nie podlegało torturowaniu bądź okrutnemu, nieludzkiemu czy poniżającemu traktowaniu lub karaniu. Ani kara śmierci, ani kara dożywotniego więzienia bez możliwości wcześniejszego zwolnienia nie może być orzeczona wobec osoby poniżej osiemnastu lat za popełnione przez nią przestępstwa;
b) żadne dziecko nie zostało pozbawione wolności w sposób bezprawny (...). Aresztowanie, zatrzymanie lub uwięzienie dziecka powinno być zgodne z prawem i może być zastosowane jedynie jako środek ostateczny (...).
c) każde dziecko pozbawione wolności było traktowane humanitarnie i z poszanowaniem wrodzonej godności jednostki ludzkiej (...).
d) każde dziecko pozbawione wolności miało prawo do uzyskania niezwłocznego dostępu do prawnej lub innej odpowiedniej pomocy (...).
Art. 38.
2. Państwa (...) podejmą wszelkie możliwe kroki dla zapewnienia, aby osoby, które nie osiągnęły wieku piętnastu lat, nie brały bezpośredniego udziału w działaniach zbrojnych.
Art. 39.
Państwa (...) będą podejmowały wszelkie właściwe kroki dla ułatwienia przebiegu rehabilitacji fizycznej i psychicznej (...) dziecka, które padło ofiarą jakiejkolwiek formy zaniedbania, wyzysku lub wykorzystania, torturowania lub jakiejkolwiek innej formy okrutnego, nieludzkiego czy poniżającego traktowania albo karania bądź konfliktu zbrojnego. (...)