Program metodycznej innowacji pedagogicznej do pracy na godzinach wychowawczych

Zanim osądzisz,
spróbuj zrozumieć

program metodycznej innowacji pedagogicznej
dotyczącej pracy wychowawczej
w klasach VII i VIII Szkoły Podstawowej

Opracowała: Agnieszka Piotrowska

1. Wstęp

W dzisiejszych czasach wychowanie dzieci i młodzieży stało się jednym z najtrudniejszych aspektów życia społecznego. Zapracowani rodzice poświęcają swoim pociechom coraz mniej czasu, często nawet nie biorąc czynnego udziału w wychowaniu swojego dziecka w związku z koniecznością podjęcia pracy poza miejscem zamieszkania. Nauczyciele – wychowawcy stają więc regularnie przed dylematem: jak najefektywniej wykorzystać 45 minut godziny wychowawczej, by przyczynić się do kształtowania prawidłowych postaw uczniów, a także skłonić ich do refleksji nad swoimi poglądami i zachowaniami również po zakończonej lekcji. Przeprowadzona przeze mnie dotychczasowa diagnoza zespołu klasowego wskazuje na konieczność stosowania takich metod pracy, które pozwalają uczniom na aktywną, twórczą pracę i możliwość formułowania własnych sądów na określony temat. Dużą przyjemność sprawia im też praca w grupach oraz poczucie, że mają wpływ na dalszy przebieg lekcji. Proponowana innowacja dotyczy więc przeprowadzenia cyklu godzin wychowawczych nową, ciekawą metodą - w formie dramy, w której uczniowie wcielą się w przydzielone im role zamieniając się nimi po upływie każdej jednostki lekcyjnej. Zajęcia odbywać się będą na „sali sądowej” przygotowanej w gabinecie klasowym i rozpoczynać się będą scenką sytuacyjną przygotowaną przez jedną z grup prezentującą sytuację problemową, konfliktową, wymagającą dyskusji nad tym, które z prezentowanych elementów były niewłaściwie, jak powinny wyglądać i jakie konsekwencje wynikają z zaprezentowanej sytuacji zarówno dla bezpośrednich uczestników jak i osób z ich otoczenia. Zadaniem pozostałych grup będzie dyskusja nad przedstawionym problemem, formułowanie argumentów przemawiających za konkretnym wyrokiem, odpieranie argumentów innych osób i wydanie wyroku czyli formy zadośćuczynienia i naprawienia sytuacji.
Tematyka poruszana na godzinach wychowawczych objętych programem innowacyjnym będzie zgodna z zatwierdzonym we wrześniu planem wychowawczym napisanym dla klasy, spójnym z programem wychowawczym szkoły i odnosić się będzie do kształtowania zarówno sfery osobowościowej jak i wspólnoty i środowiska.

2. Adresaci programu
Adresatami programu są uczniowie klas 7 i 8 Szkoły Podstawowej, podzieleni na pięcioosobowe, stałe grupy.

3. Rozmiar przestrzenny i czasowy programu:
Innowacja realizowana będzie w ciągu trzech miesięcy i trwać będzie 5 godzin lekcyjnych, w układzie jedna godzina co drugi tydzień na godzinach wychowawczych.

4. Cele programu:
Cel ogólny:
- kształtowanie u uczniów poczucia odpowiedzialności za własne postępowanie oraz rozwijanie postaw tolerancyjnych wobec innych ludzi z jednoczesną umiejętnością wyznaczania granic tolerancji w przypadku zachowań negatywnych;
Cele szczegółowe:
- skłanianie uczniów do refleksji nad własnym postępowaniem oraz nad swoimi poglądami na temat oceny zachowania innych ludzi;
- kształtowanie poczucia empatii i umiejętności stawiania się w sytuacji drugiego człowieka, podejmowanie próby zrozumienia przesłanek postępowania innych;
- rozwijanie umiejętności wyrażania sądów i opinii, formułowania argumentów stosownych do sytuacji i ich obrona przed próbami podważenia ich przez inne osoby;
- doskonalenie umiejętności negocjowania, kompromisu i prowadzenia dyskusji nad problemem w sposób kulturalny;
- doskonalenie umiejętności przewidywania konsekwencji określonych zachowań i wskazywanie prawidłowych rozwiązań danej sytuacji, zrozumienie, że nieprawidłowy osąd człowieka może wyrządzić dużą krzywdę;
- kreowanie postaw, w których uczeń rozumie, że każdy człowiek ma prawo do popełnienia błędu oraz jego naprawy.
5. Sposób realizacji programu:
Uczniowie z pierwszej grupy przygotowują i wystawiają przygotowane wcześniej scenki sytuacyjne dotyczące określonego problemu stając się jednocześnie oskarżonymi. Skład drugiej grupy jest składem „Sądu Najwyższego” , który w porozumieniu z ławą przysięgłych (trzecia grupa) wyda wyrok. Pozostałe grupy to widownia, która ma prawo zabierać głos, zadawać pytania pomagające wyjaśnić sytuację i rozwiązać problem.
Metody pracy:
Metoda problemowa, dyskusja panelowa, metoda praktycznego działania – symulacje typowych sytuacji sądowych, drama – odgrywanie scenek sytuacyjnych, prezentacja multimedialna, „runda bez przymusu”
Formy pracy:
Praca grupowa uczniów

6. Zakres treści i harmonogram działań:
Zakres treści dostosowany został do wieku adresatów – poruszone zostaną najczęstsze problemy z jakimi zmaga się młodzież XXI wieku. Ponadto do realizacji uwzględnione zostały priorytety szkoły – tematyka związana z bezpieczeństwem i prawidłowym odżywianiem się.
Temat lekcji
Zakres treści
Co i dlaczego powinniśmy wiedzieć o sektach?
Poruszenie problemu konsekwencji przynależności do sekt i subkultur młodzieżowych,skutków prawnych nakłaniania innych do wstępowania do takich grup
Jak zaakceptować własne słabości?
Omówienie przyczyn konfliktów rówieśniczych, ich skutków, nauka tolerancji odmienności innych osób, a także swojej własnej, wskazanie na równość wszystkich ludzi bez względu na wygląd, status materialny
Walka z nałogami – czy zwycięstwo jest możliwe?
Analiza tematyki zażywania środków odurzających i picia alkoholu przez osoby nieletnie, ich wpływ na zdrowie, kształtowanie przyszłości i konsekwencje prawne popełnionych wykroczeń pod wpływem tych środków
Moje pomysły na poprawę bezpieczeństwa wokół nas.
Ukazanie uczniom ich udziału w tworzeniu życzliwego, przyjaznego i bezpiecznego środowiska zarówno szkolnego jak i lokalnego, poruszenie zasad pierwszej pomocy i obowiązku jej udzielania
Anoreksja i bulimia – problem współczesnych nastolatek.
Ukazanie szkodliwości stosowania tzw. „cudownych diet” na przykładzie znanych modelek, poruszenie problemu „krycia” koleżanek, które mają pierwsze symptomy chorobowe, bądź rozpoczęły drastyczną dietę

7. Oczekiwane efekty:
Głównym spodziewanym efektem realizowania programu jest wzrost u uczniów poczucia odpowiedzialności za własne czyny, za tworzenie i wygłaszanie opinii na temat innych osób, dostrzeganie, że ich zachowanie wpływa nie tylko na ich życie, ale jako integralna jednostka społeczna oddziałują także na życie innych. Bardzo istotnym jest także podniesienie poziomu tolerancji względem innych osób i to nie tylko tej wskazującej na odmienny kolor skóry czy religię, ale także akceptowanie prawa do popełniania błędów, pomyłek i prawa do ich naprawy.

8. Sposoby oceny:
Każda grupa zostanie zapoznana z kryteriami oceny na pierwszych zajęciach. Grupy przez kolejnych pięć lekcji będą otrzymywały punkty za wykonanie powierzonych im zadań. W ostatnim dniu zajęć punkty zostaną zsumowane. Grupa, która uzyska najwyższą punktację otrzyma dyplomy i pochwały wpisane do zeszytu wychowawczego. Pozostali uczniowie, których ogólny stan punktów przekroczy 70% maksymalnej, możliwej do uzyskania liczby punktów otrzymają wpisy pochwał.

9. Ewaluacja:
Ewaluacja przeprowadzona zostanie za pomocą ankiet kierowanych do uczniów i ich rodziców. Celem ewaluacji będzie zdiagnozowanie obszarów mocnych i słabych stron programu.