Mój głos w sprawie... ARS

Podjęcie działań profilaktycznych w szkole wymaga od realizatora głębszej refleksji, co do wyboru programu, dostosowania metod pracy i środków przekazu do percepcji odbiorców. Wybory te powinny być poprzedzone diagnozą środowiska uczniowskiego i selekcji rekomendowanych programów pod kątem założonych celów profilaktycznych. Jako pedagog sama przez dłuższy czas borykałam się z tym problemem, bo jak prowadzić zajęcia profilaktyczne, żeby zaciekawić tematem, a nie zanudzić; jak dobrać treści, żeby zniechęcić, a nie zachęcić dzieci i młodzież do podejmowania zachowań ryzykownych?! Programem, który - w moim przekonaniu - spełnia te wymagania, jest program profilaktyczny „ARS, czyli jak dbać o miłość”. Program ten został opracowany przez dr Krzysztofa Wojcieszka i od 2003r. realizacja jego w szkołach ponadgimnazjalnych jest koordynowana przez stacje sanitarno-epidemiologiczne. Na wartościowość tego programu wskazywać może fakt, że znalazł się on również w Bazie Programów Rekomendowanych. Kiedy pedagog po przeczytaniu licznych opinii na temat programu zechce być jego realizatorem powinien zgłosić ten fakt do rejonowej stacji sanitarno-epidemiologicznej. Po uczestnictwie w szkoleniu dla koordynatorów otrzymuje podręcznik z materiałami (ulotki dla uczniów i rodziców, plakaty i scenariuszami do prowadzenia zajęć), prezentację multimedialną oraz narzędzia ewaluacyjne. Rodzice w trakcie zebrań lub odrębnego spotkania zostają poinformowani o planowanej realizacji i pozyskują wiedzę o założeniach programu; dodatkowo otrzymują ulotki informacyjne. Realizacja zajec przewidziana jest w formie trzech segmentów tematycznych. Mile widziane jest podjęcie inicjatyw dodatkowych w formie projekcji filmów, happeningów itp. Po zakończeniu programu w danym roku szkolnym koordynator uzupełnia tabelaryczne sprawozdanie z przeprowadzonych zajęć z informacją o ilości uczestników zajęć, wnioskach z ich przeprowadzenia, przyszłych rekomendacjach oraz dodatkowych inicjatywach z zakresu problematyki uzależnień. Zestawienie wraz z ankietami ewaluacyjnymi jest następnie przekazywane do Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.
Ars dotyka problemu uzależnień przez pryzmat potrzeb młodego człowieka. Młodzież na poziomie ponadgimnazjalnym odczuwa - zgodnie z potrzebami rozwojowymi - silną potrzebę przynależności, bycia akceptowanym i kochanym. Program ten patrzy na problem uzależnień wskazując je jako przeszkodę w zaspokojeniu tych potrzeb. Wprowadzenie
w trakcie przebiegu zajęć konkretnych sytuacji z życia, gdzie substancje psychoaktywne, czy alkohol zrujnowały czyjeś szczęście, przyniosły krzywdę i cierpienie, jest dla młodych ludzi najbardziej wiarygodnym świadectwem. Samo wskazywanie w profilaktyce skutków zdrowotnych trwania w nałogu nie przynosi wymiernych efektów. Dlaczego? Przykładowo: nie odczuwając aktualnie przykrych objawów palenia tytoniu, nie uwewnętrzniają przekonania, że w przyszłości mogą poważnie zachorować. Umożliwiając uczniom wypowiedzenie się na temat analogicznych doświadczeń z ich środowisk lokalnych, wskazujemy im na realność omawianych zagrożeń. Ich wnioskowanie połączone z rzeczowymi informacjami przekazanymi przez realizatora i analiza tych sytuacji w kontekście schematów literatury przedmiotu wskazuje uczniom, iż uzależnienia są realnym zagrożeniem dla ich zdrowia, osiągnięcia szczęścia w miłości i relacjach partnerskich. Wychodząc od zagadnienia uzależnień, program można połączyć z problematyką przemocy fizycznej i psychicznej w rodzinie oraz uzależnień behawioralnych. Życie z człowiekiem ograniczonym dowolnymi uzależnieniami stanowi poważną barierę w budowaniu relacji przyjacielskich, partnerskich, czy też rodzinnych. Świadectwo człowieka zniewolonego i odizolowanego przez nałóg od realizacji istotnych dla nich potrzeb i pragnień jest istotnym czynnikiem zniechęcającym. Opinię swoją opieram nie tylko w oparciu o własne refleksje, obserwacje z przebiegu zajęć, ale również o wyniki ankiet ewaluacyjnych, które przeprowadza się wśród młodzieży po zakończonych zajęciach.