Sprawność fizyczna u dziewcząt i chłopców w wieku 7-9 lat

Streszczenie

Badanie przeprowadziłam na 48 uczennicach i 48 uczniach uczęszczających do II i III klasy Szkoły Podstawowej im.Stanisława Moniuszki przy Zespole Szkół w Łajskach.
W swojej pracy w części pierwszej teoretycznej w rozdziale pierwszym skupiłam się na temacie kultury fizycznej, wychowania fizycznego, aktywność i sprawność fizycznej. Przybliżyłam metody oceniające sprawność fizyczną oraz jej zależność od rozwoju biologicznego.
W części drugiej empirycznej w rozdziale drugim opisuję krok po kroku jak przeprowadzić Test Sprawności Fizycznej według Krzysztofa Zuchory. Jakie są cele i i co jest moim przedmiotem badawczym. Przedstawiam swoje hipotezy, metodę badawczą oraz materiał badawczy.
W rozdziale trzecim swojej pracy prezentuję wyniki badań. W rozdziale czwartym zawarta jest dyskusja, a w piątym wnioski dotyczące całego badania na temat sprawności fizycznej dziewcząt i chłopców w wieku 7-9 lat. Na samym końcu znajduję się wykaz publikacji z których korzystałam podczas pisania pracy.

Wstęp

W ostatnim czasie słyszymy,że obecna młodzież i dzieci w Polsce są w coraz gorszej formie fizycznej. Każdego rok przybywa kilka kolejnych zwolnień lekarskich z zajęć wychowania fizycznego. Pogarszająca się sprawność fizyczna dzieci może doprowadzić do poważnych konsekwencji na przyszłość. Mniej sprawne społeczeństwo to niezadowolone społeczeństwo wymagające opieki. Co za tym idzie? gorsza efektywność w pracy, brak satysfakcji w życiu zawodowym oraz osobistym.

Ważne jest aby od najmłodszych lat zatroszczyć się o rozwój fizyczny, rozwijać zainteresowania sportem oraz zaszczepić pewne pasje. Kondycja fizyczna to pewnego rodzaju miernik zdrowia. Od lat powtarzamy motto „w zdrowym ciele zdrowy duch”. Każdy kolejny wysiłek fizyczny, pomoże nam przeskoczyć na następny etap w rozwoju sukcesów sportowych (raz mniejszych, czasami większych), tak samo będzie w życiu codziennym. Dobra sprawność fizyczna, doda pewności siebie, pomoże w pokonywaniu słabości w różnych sytuacji życiowych, podpowie, że warto wierzyć we własne siły.
Obecnie obserwuje się, że zainteresowanie sportem u dzieci i młodzieży jest w większości wynoszone z domu rodzinnego. Tam gdzie kultywuje się dbanie o formę, rozwój fizyczny, preferuje aktywny rodzaj spędzania czasu wolnego, tam dzieci są zdecydowanie sprawniejsze fizycznie. Sporadycznie odnotowuje się u tych rodzin problem z nadwagę oraz innymi chorobami spowodowanymi brakiem wystarczającej ilości ruchu. A przecież ruch to bardzo istotny element życia człowieka. Nasz organizm jest tak ukształtowany, żeby czerpać korzyści i przyjemności z bodźców fizycznych.
Współczesne dzieci są zdecydowanie większe, niż te z ostatnich dekad. Niestety są też zdecydowanie cięższe,mniej ruchliwe i mniej sprawne co w efekcie końcowym nie napawa powodem do radości.

I CZĘŚĆ TEORETYCZNA

Rozdział 1
Wychowanie fizyczne

1 Uzasadnienie tematu
Według ostatniego raportu przygotowanego przez Akademię Wychowanie Fizycznego okazuje się, że: „Niestety, wyniki dzieci systematycznie pogarszają się już od 1989 roku. Sytuacja zrobiła się szczególnie poważna w ostatnich latach.(...) młodzi mają problemy z wykonywaniem stosunkowo prostych ćwiczeń. I tak pogarsza się czas zwisu na drążku - tak dla chłopców, jak i dla dziewcząt. Jeszcze 30 lat temu 15-latka mogła zwisać na drążku średnio 14 sekund, dziś - zaledwie 6,5s. Słabną także wyniki obu płci w biegu długodystansowym, biegu na 50 m, skoku w dal z miejsca czy siadzie z leżenia. Na przykład w 1979 roku 7-latek był w stanie skoczyć w dal średnio prawie 130 cm, w 2009 r. - już nie więcej niż 110 cm! Dzieci są także mniej wytrzymałe, o czym świadczą wyniki tzw. testu Coopera. Polega on na nieprzerwanym 12-minutowym biegu. Trzydzieści lat temu 7-latek potrafił przebiec w tym czasie 1811 metrów, a podczas ostatnich badań - przebiegał o prawie 300 metrów mniej... „(Raport AWF Warszawa, wrzesień 2016).
Podczas ogólnopolskiej debaty na temat zdrowia i wychowania fizycznego „ Dr Janusz Dobosz zwrócił uwagę, że jeśli tendencje zaobserwowane w badaniu się utrzymają, to odsetek dzieci o słabej lub bardzo słabej sprawności fizycznej niedługo może przekroczyć 60 %. Wyniki w różnych testach sprawnościowych stopniowo pogarszają się od lat 90, w większym stopniu wśród chłopców. Kondycja fizyczna, na którą składa się rozwój fizyczny, sprawność i wydolność fizyczna, jest miernikiem i wyznacznikiem zdrowia. Jest zasobem, dzięki któremu człowiek może czerpać siły potrzebne mu do funkcjonowania od narodzin do późnej starość. Jest wreszcie miernikiem jakości ludzkiego życia. Dlatego warto o nią dbać (...)”. Profesor Monika Guszkowska przypomina,że regularna aktywność fizyczna „bardzo korzystnie wpływa na procesy poznawcze dzieci i młodzieży. Zwiększa zdolność koncentracji uwagi, poprawia pamięć i sprzyja myśleniu kreatywnemu.” (28 listopada 2016 r.)
Jak to jest z tą sprawności fizyczną dzieci? Czy aż tak widać ten progres? Postaram się bacznie temu przyjrzeć, dokonać pewnego rodzaju badań i porównań.
Chciałabym bardzo podziękować mojej Pani promotor profesor Joannie Syska, która zachęciła mnie do podjęcia tego rodzaju zadaniem i fachowo pokierowała przez wszystkie etapy pracy badawczej.

1.1 Pojęcie kultury fizycznej
Kultura fizyczna obejmuje działania związane z dbałością o zdrowie, postawę, budowę ciała, rozwój fizyczny człowieka, kształtowanie, doskonalenie jego uzdolnień ruchowych, sprawności, wydolności fizycznej, potrzeb indywidualnych i społecznych.
Demela („Teoria wychowania fizycznego”1976) podkreśla, że „kultura fizyczna to wyraz określonej postawy wobec własnego ciała, świadoma i aktywna troska o swój rozwój, sprawność, zdrowie. To umiejętność organizowania i spędzania czasu z największym pożytkiem dla zdrowia fizycznego i psychicznego”
Natomiast wersja behawiorystyczna według Krawczyka (1970) mówi, że to „zintegrowany i utrwalony system zachowań w dziedzinie dbałości o rozwój fizyczny, sprawność ruchową i zdrowie człowieka, przebiegających według przyjętych w danej zbiorowości wzorów”. Istniej powiązanie integralne „ze zjawiskami wychowania, higieny osobistej i społecznej, pracy i wypoczynku oraz dążeniem do poprawy materialnych i psychicznych warunków ludzkiego bytowania”.
Zbigniew Krawczyk ( Krawczyk Z., Kultura fizyczna. W: Krawczyk Z. (red.), Encyklopedia Kultury Polskiej XX wieku. Kultura Fizyczna i Sport. Instytut Kultury, Warszawa 1997 ) wymienia cztery typy kultury fizycznej:
1. Kultura fizyczna to całokształt materialnego środowiska kształtowanego przez człowieka zgodnie z jego możliwościami, potrzebami i wartościami.
2. Kultura fizyczna to system wartości, działań oraz ich efektów w dziedzinie cielesnej aktywności człowieka zależnych od zewnętrznych warunków i stymulowanych przez społeczne potrzeby.
3. Kultura fizyczna to zespół form aktywności ruchowej człowieka, podejmowany świadomie i celowo dla pomnażania zdrowia, rozwoju sprawności fizycznej i pomnażania urody człowieka, podporządkowanych wzorowi osobowości wszechstronnej, harmonijnej i dynamicznej.
4. Kultura fizyczna rozumiana jako synonim sportu występuje sporadycznie zarówno w Polsce, jak i innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej.

Według Grabowskiego (1994) sport to „forma uczestnictwa w kulturze fizycznej osób o odpowiednich predyspozycjach somatyczno-motorycznych i aspiracjach agonistyczno-perfekcjonistycznych, której celem jest zaspokojenie potrzeb samorealizacji na drodze współzawodnictwa w dążeniu do osiągnięcia maksymalnych rezultatów w zakresie sprawności fizycznej i ruchowej”.

1.2 Wychowanie fizyczne w literaturze przedmiotu.
Wychowanie fizyczne jak twierdzi Osiński (1990)„stanowi zamierzoną i świadomą działalność ukierunkowaną na wytworzenie właściwego zespołu postaw i nastawień, przekazywanie podstawowych wiadomości, a także na wdrażanie do hartowania na bodźce środowiskowe”. Wpływa to na „zdobywanie motorycznej sprawności, poprawę wydolności i postawy ciała; kategorie te wyznaczają zachowanie człowieka w stosunku do jego fizycznej postaci”.
Grabowski (1987) natomiast głosił, że wychowanie fizyczne to „forma uczestnictwa w kulturze fizycznej dzieci i młodzieży, której celem jest wspomaganie rozwoju psychomotorycznego, zdrowia, sprawności i urody ciała oraz przygotowanie do podtrzymywania i pomnażania tych właściwości w życiu późniejszym”
Wychowanie fizyczne wykształca u danej jednostki kulturę fizyczną, która jest określeniem postawy wobec własnego ciała i aktywnej troski o swój rozwój, sprawności oraz zdrowie. To pewnego rodzaju umiejętność organizowania i spędzania czasu z największym pożytkiem dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Stanowi doskonały przykład wychowania przez kulturę i dla kultury ponieważ stanowi integralną część wszechstronnego procesu wychowania.
Według Osińskiego (1993) mamy 10 funkcji dotyczących wychowania fizycznego jako przedmiotu w procesie kształcenia i wychowania.
1. Funkcja wychowawcza prosomatyczna. Działaniom towarzyszą czynności zmierzające do wykonania stosownych postaw i nastawień wobec ciała i jego potrzeb (przede wszystkim - wychowanie do rekreacji fizycznej),
2. Funkcja wychowawcza prospołeczna. Występujące sytuacje sprzyjają i wręcz narzucają konieczność kształtowania postaw kultury bycia, współpracy, współzawodnictwa, obowiązkowości, poszanowania prawdy i własności społecznej itp.,
3. Funkcja poznawcza. Kształtowanie pozytywnych postaw wobec kultury fizycznej i potrzeby przygotowania wychowanka do efektywnego samousprawniania się, wymaga przekazywania i zdobywania pewnego zasobu wiedzy w zakresie rozwoju fizycznego, zdrowia, higieny znaczenia różnych form aktywności fizycznej itp.,
4. Funkcja zdrowotno - higieniczna. Przejawia się poprzez walory zdrowotne, zabiegi hartujące, zabiegi korektywno-kompensacyjne i higieniczne (profilaktyka zachowania zdrowia),
5. Funkcja kształcąco - estetyczna. Działanie takie znajduje swój wyraz czy to w trosce o tzw. ładną budowę ciała, czy też w dbałości o przyjemny dla oka sposób motorycznego zachowania,
6. Funkcja somatyczna. Znaczenie i wielkość zmian zachodzących w ustroju w zakresie budowy organizmu,
7. Funkcja nauczająco - sprawnościowa. Tradycyjnie przed wychowaniem fizycznym stawia się zadania związane z wyuczeniem odpowiednich umiejętności ruchowo-sportowych (bieg, skok, rzut, zwisy itp.),
8. Funkcja utylitarna. Działania związane z troską o realizację tej funkcji wyrażają się przez mniej czy bardziej bezpośredni związek wyuczonych umiejętności i sprawności z czynnościami występującymi w pracy zawodowej, obowiązkach domowych, sporcie, zabawie itp.,
9. Funkcja twórcza. Funkcję tę realizuje się wówczas, gdy wychowanek ma szansę eksponowania swoich pomysłów w doborze różnorodnych form ekspresji ruchowej,
10. Funkcja hedonistyczno - wypoczynkowa. Znaczenie tej funkcji sprowadza się do uwzględnienia aspektów zabawowych, wypoczynkowych, rozrywkowych, kulturalnych, czy rozładowanie napięć psychicznych.

Zasięg wpływu ćwiczeń wychowania fizycznego na kształtowanie się życiowych postaw człowieka rozstrzygnął Pierre de Coubertin (1863-1937) twierdząc, że potrafią one kształcić wszystkie cechy fizycznej sprawności (siła, szybkość, zręczność w działaniu, odporność na zmęczenie) ale nie przesądzają ich wpływu na moralne postawy jednostek - wszystko co dzieje się na terenie ćwiczeń i sportu, nie będzie się działo w imię dobra społecznego.
Natomiast w XVIII pierwszy polski teoretyk wychowania fizycznego Jędrzej Śniadecki pisał: „kształcić człowieka tak, ażeby wszystkie części jego ciała były foremne i mocne, wszystkie zmysły doskonałe, wszystkie władze cielesne zupełne”. Głosił,że wychowanie cielesne, od umysłowego ani moralnego nie należy rozdzielać. Każdy powinien dbać o rozwój fizyczny „powinno być, aby każdy mógł z niego korzystać(...) wszakże i kaleki i niedołęgi mają swoje zdrowie, mają swoje szczęście (...). Niedołężność i kalectwo umysłu, chociaż nam codziennie podpadają pod oczy, zdarzają się nawet na najpiękniejszym ciele (...)”.Powinno się dbać o rozwój fizyczny przez cały rok, wykorzystując każdą aurę. Dzieci powinny często przebywać na świeżym powietrzu, powinny zaznać zabaw na łonie natury. „Mocna praca, bieganie, pasowanie się, życie twarde i wszelkie niewygody są najlepszym sposobem leczenia(...). Całokształt oddziaływań fizycznych służy kształceniu tego surowego materiału, z którego ma powstać działo sztuki wychowania”( J.Śniadecki „O wychowaniu fizycznym dzieci”).

1.3 Aktywność fizyczna

Istnieje wiele definicji określających pojęcie „aktywności fizycznej”, zazwyczaj definiowanej jako „wszystkie czynności i zajęcia związane z wysiłkiem fizycznym i ruchem mięśni, w czasie których czynność serca i oddech przyśpiesza, pojawia się uczucie ciepła, częste pocenie się”(Woynarowska 2007). Według Iwony Kiełbasiewicz – Drozdowskiej (2001) to sprawność niezbędna człowiekowi na każdym etapie jego życia. Znaczenie ruchu zmienia się i ewoluuje wraz z wiekiem, zawsze jednak pozostaje jednym z głównych czynników warunkujących zdrowie. Józef Drabik (1996) twierdzi, że kluczowym i integralnym składnik zdrowego stylu życia jest nic innego jak właśnie aktywność fizyczna. Bez niej niemożliwa jest jakakolwiek strategia zdrowia, jego utrzymania i pomnażania, a u dzieci – prawidłowy rozwój. Barankiewicz (1998) pojmuje aktywność fizyczną jako podejmowanie w ramach wypoczynku czynnego różnego rodzaju zabaw, ćwiczeń i dyscyplin sportu, dla przyjemności, rekreacji i zdrowia. Wszelkie zdobywanie kolejnych sprawności i umiejętności fizycznych, zapobiegania powstawaniu chorób cywilizacyjnych.
Wiesław Osiński w „Antropomotoryce”(2003) przybliża definicji pojęcia aktywności fizycznej zredagowane przez zagranicznych autorów. np.: Caspersena, Powella i Christensona. Według nich aktywność fizyczna to każdy ruch ciała wyzwalany przez mięśnie szkieletowe, który powoduje wydatek energetyczny. Natomiast Howley i Franks sądzili, że aktywność fizyczna odnosi się do ruchów ciała wykonywanych dzięki mięśniom szkieletowym i wymagających wydatku energetycznego na poziomie przynoszącym korzyści zdrowotne.
Wszystkie definicje wskazują na to, że jest to dowolna forma ruchu ciała spowodowana skurczami mięśni szkieletowych, przy którym wydatek energii przekracza poziom energii spoczynkowej.
Piramida aktywności fizycznej to zobrazowany, prawidłowy rozkład form aktywności fizycznych pozwalający utrzymać dobrą kondycję fizyczną i zdrowotną.

Piramida aktywności fizycznej dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym opracowana w 2016 roku przez Instytut Żywności i Żywienia.

Na samym dole piramidy znajdują się czynności życia codziennego, które powinny być wykorzystywane częściej niż aktywności znajdujące się bliżej wierzchołka piramidy. Są to czynności nie wymagające aktywności fizycznej, które nie należy ograniczać.
I. Aktywności fizyczne związane z trybem życia: spacery, korzystanie ze schodów, aktywność ruchowa na placu zabaw
II. Aktywność 3-5 razy w tygodniu: zabawy z piłką, jazda na rowerze, hulajnodze, rolkach
III. Aktywność 2-3 razy w tygodniu: ćwiczenia rozwijające siłę i wytrzymałość, ćwiczenia rozciągające i kształtujące estetykę ruchu np.: taniec, gimnastyka, pływanie, sporty walki
IV. Ograniczenia do minimum: oglądanie TV, korzystanie z komputera

Według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia każda osoba powinna podejmować aktywność fizyczną przez przynajmniej 30 minut dziennie (Kozdroń 2008).
Aby skutecznie zachęcić dzieci i młodzież do zainteresowania się aktywnością fizyczną ćwiczenia powinny być przyjemne i zróżnicowane, powinny obejmować lekcje wychowania fizycznego, Szkolnego Koła Sportowego, aktywność sportową lub rekreacyjną w czasie wolnym. Ogromy wpływ na dzieci ma motywacja, wiedza oraz współpraca i aktywności rodziców, którzy poprzez dawanie dobrego przykładu na co dzień (wspólne rodzinne zajęcia fizyczne, wycieczki, rozmowy, zdrowe żywienie) zachęcają do aktywności fizycznej w domu, w szkole z przyjaciółmi. To wszystko wyrabia u dzieci i młodzieży nawyki aktywnego wypoczynku i kształtuje postawy prozdrowotne.

1.4 Sprawność fizyczna

W „Małej Encyklopedii Sportu” odczytujemy, że sprawności fizyczna to „aktualna możliwość wykonywania czynności ruchowych wymagających zaangażowania siły, szybkości, wytrzymałości, koordynacji ruchowej (zwinności), gibkości. Do oceny jej poziomu, niezależnie od testów ruchowych przeprowadza się często ocenę właściwości psychofizycznych i cech budowy ciała”. Także pojęcie sprawności fizycznej jest pojmowane w odmienny sposób przez różnych teoretyków- od uprawiania danej aktywności ruchowej, po muskularną sylwetkę czy też troskę o swój stan zdrowia.
Gilewicz (1964) ujmował sprawność fizyczną jako gotowość organizmu ludzkiego do podejmowania i rozwiązywania trudnych zadań ruchowych w różnych sytuacjach życiowych, wymagających siły, szybkości, gibkości, zwinności, wytrzymałości, jak również pewnych nabytych oraz ukształtowanych umiejętności, nawyków ruchowych opartych na odpowiednich uzdolnieniach ruchowych i stanie zdrowia.
Przędawa (1981) stwierdził, że sprawność fizyczna to określenie możliwości wykonywania różnorodnych form ruchu, wyznaczone poziomem rozwoju, cech motorycznych, morfologicznych, funkcji fizjologicznych i psychicznych. Człowiek sprawny to człowiek zaradny, czyli taki, który jest w stanie poradzić sobie w różnych sytuacjach, w jakich się może znaleźć -aspekt społeczny.
Natomiast według Chromińskiego (1987) zależny od genetycznych właściwości człowieka, takich jak: uzdolnienia ruchowe, konstytucja somatyczna, sprawność zmysłów, temperament oraz odpowiednie proporcje ciała. Jest to zespół czynników o charakterze endogennym. Drugi zespół czynników-egzogennych odnosi się do środowiska zewnętrznego i trybu życia. Można spotkać się z pojęciem sprawności fizycznej ogólnej i specjalnej.
Wiesław Osiński uznał, że wysoce sprawny fizycznie człowiek to taki, który charakteryzuje się względnie dużym zasobem opanowanych ćwiczeń ruchowych, wysoką wydolnością układu krążenia, oddychania, wydzielania, termoregulacji, pewnymi prawidłowościami w budowie ciała oraz afirmującym fizyczną aktywność stylem życia.
Raczek (2010) podjął się rozpisania zdolności motoryczne i ich podstawowej charakterystyk

ZDOLNOŚĆ
CHARAKTERYSTYKA

Siłowe
Pokonywanie oporu zewnętrznego lub przeciwdziałanie mu kosztem wysiłku mięśniowego
Wytrzymałościowe
Kontynuowanie wysiłku fizycznego o określonej intensywności i zachowaniu podwyższonej odporności na zmęczenie w rożnych warunkach środowiska zewnętrznego

Szybkościowe
Wykonywanie ruchów w najkrótszych dla danych warunków czasach

Zwinnościowe
Szybkie, dokładne, zmienne i ekonomiczne wykonywanie złożonych czynności ruchowych w różnych warunkach i sytuacjach
sprzężenia
Celowa organizacja ruchów części ciała prowadząca do integracji czasowych, przestrzennych i dynamicznych parametrów ruchu i podporządkowania ich zadaniu realizowanemu przez cale ciało
orientacji
Dokładna ocena położenia ciała i jego zmian w stosunku do punktu odniesienia oraz realizowanie ruchu w żądanym kierunku
Różnicowania
Wysoka dokładność i ekonomia wykonania ruchów częściowych oraz poszczególnych faz w całości czynności ruchowej
równowagi
Utrzymanie stabilnej pozycji ciała oraz zachowania lub odzyskanie tego stanu podczas czynności ruchowej albo bezpośrednio po jej wykonaniu
szybkości reakcji
Zainicjowanie i wykonanie w jak najkrótszym czasie celowego działania ruchowego w odpowiedzi na określony sygnał, w który zaangażowane może być całe ciało lub jego części
dostosowania
Wdrożenie optymalnego programu działań ruchowych oraz jego modyfikowanie i przestawienie zgodnie z powstałą lub przewidywaną zmianą sytuacji
rytmizacji
Uchwycenie, zapamiętanie, odtworzenie i realizowanie dynamicznej struktury ruchów cyklicznych i acyklicznych przejawiających się w ich dostosowaniu do podanego rytmu zewnętrznego lub przyjęcia celowego rytmu własnego

1.5 Metody oceniające sprawności fizyczną

Historia oceny metod badawczych jest bardzo bogata. Z czasem zmieniała się wiedza na temat motoryczności ludzkiej, powstawały udoskonalone narzędzie badawcze. W drugiej połowie XIX wieku w szkołach wyższych na terenie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej wprowadzono obowiązkowo wychowanie fizyczne. To przyczyniło się do poszukiwań nowych metod badawczych. Prekursorami w tej dziedzinie byli Edward Hitchock i Dudley Allen Sargen. Hitchock w 1861 wprowadził do programu badań pomiar siły mięśni za pomocą liczby podciągnięć na drążku, a Sargen w 1875 prowadził eksperymentalne badania nad sprawnością fizyczną studentów. Dynamiczny rozwój metod badania sprawności fizycznej rozpoczął się po pierwszej wojnie światowej.
Również w Europie podejmowano się tworzenia własnych metod oceny sprawności. Jedną z pierwszych była opracowana w 1932 roku w Związku Radzieckim tzw. skala Oziereckiego.
W 1928 roku w Polsce wprowadzono „Instrukcje badań zdolności fizycznych” przy Państwowym Urzędzie Wychowania i Przysposobienia Wojskowego. Badania obejmowały wykonywanie pięciu prób sprawności fizycznej:
* skok wzwyż lub w dal z rozbiegu
* bieg na 60 metrów
* rzut piłeczką palantową
* wspinanie po linie
* bieg na 800metrów

Te próby stały się podstawą wielu późniejszych narzędzi badawczych. Pierwszym z nich był opracowany przez Jana Mydlarskiego w 1934 roku miernik sprawności fizycznej. Po drugiej wojnie światowej kontynuacji podjął się Roman Trześniowski. Dzięki włączeniu do badań uczniów klas I-IV wprowadził do miernika możliwość oceny wszystkich grup wiekowych objętych edukacją szkolną.
Badacze amerykańscy poszukując nadal nowych prób oceniających min: gibkość i równowagę w 1964 roku wprowadzili test Fleishmana. W tym czasie w 1963 roku w Polsce zaczęto przeprowadzać testy na osobach z różnych środowisk- test Ulatowskiego.
W 1965 roku próbę oceny sprawności ogólnej personelu latającego przedstawił Stafan Pilicz. Test dla lotników posiadał skalę punktową T dla wszystkich prób oraz załączone normy pozwalające ocenić ogólną sprawność fizyczną w trzech grupach wiekowych: do 30 lat, od 31 do 35 lat, powyżej 35 lat.
Ludwik Denisiak (1968) wychodząc z założenia, że sprawność fizyczna jest efektem rozwoju wszystkich cech motorycznych opracował test w który włączonych zostało pięć prostych prób oceniających szybkość, siłę, wytrzymałość i zwinność.
Istniały rozbieżności co do posługiwania się rożnymi miarami, skalami pomiarowymi. Nie pozwalało to na przeprowadzenie bardziej precyzyjnych analiz porównawczych sprawności młodzieży z różnych regionów świata. Problem ten dotykał nie tylko teoretyków motoryczności człowieka ale też i praktyków sportu. W 1964 roku podczas spotkania rady Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego w Tokio powołano Międzynarodowy Komitet ds. Standaryzacji Testów Sprawności Fizycznej .Komitet ten opracował, a następnie zaprezentował w 1975 roku w Oksfordzie Międzynarodowy Test Sprawności Fizycznej (MTSF), przeznaczony dla osób w wieku od 6 do 32 lat.
W Polsce w 1976 roku na zlecenie Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki Pilicz i Demela opracowali Powszechną Kartę Sprawności Fizycznej. Karta miała na celu zwrócenie uwagi szerszemu gronu ludzi na potrzeby kontrolowania własnej sprawności fizycznej. Zachęcała do kontroli masy ciała, postawy oraz wskaźników fizycznych, na podstawie zestawu 19 prób, dla osób od 20 do 70 roku życia.
W 1988 roku po przebadaniu ponad 50 tysięcy dzieci z 15 państw opracowano Europejski Test Sprawności Fizycznej (EUROFIT)

1.6 Rozwój biologiczny sprawności fizycznej

Teresa Łaska-Mierzejewska pojęcie wieku biologicznego interpretuje jako stopień zaawansowania w rozwoju czyli jako osiągnięty przez osobnika procent ostatecznych wymiarów ciała, odsetek całkowitej liczby zębów właściwych człowiekowi dorosłemu, stopień skostnienia układu szkieletowego, stopień rozwoju wtórnych cech płciowych.
W grupie rówieśników często obserwujemy duże zróżnicowanie zdolności motorycznych, zaawansowania wielkości podstawowych cech somatycznych oraz innych wyznaczników charakteryzujących rozwój biologiczny. Świadczy to o odmiennym wieku biologicznym.
Dzieci dojrzewające później osiągają zdecydowanie niższy poziom sprawności fizycznej w stosunku do dzieci dojrzewających wcześniej. Stwierdzenie to ma uzasadnienie po przeprowadzeniu obserwacji, że dziewczęta oraz wcześniej dojrzewający chłopcy mają dużą przewagę nad rówieśnikami w rozwoju cech somatycznych m.in. wysokość i masa ciała. Im szybsze jest tempo rozwoju, tym wcześniej występuje pokwitaniowy skok, a dana osoba osiąga większy przyrost cech w krótszym czasie. Różnice te zacierają się z czasem wchodzenia w okres dojrzewania dzieci później dojrzewających.
Wiek biologiczny młodzieży szkolnej można określić za pomocą kilku czynników. Metody te opisała Łaska- Mierzejewska (2002) w „Ćwiczeniach z antropologii”- m.in. trzeba zwracać uwagę na wiek zębowy, szkieletowe i zewnętrzne cechy płciowe. Jednym ze wskaźników zaawansowania w rozwoju biologicznym jest wiek pojawienia się pierwszej miesiączki u dziewcząt, zwany wiekiem menarche.

II CZĘŚĆ EMPIRYCZNA

Rozdział 2
Metodologia badań
2 Test Sprawności Fizycznej Zuchory

W pracy zastosowano Indeks Sprawności Fizycznej Krzysztofa Zuchory (1985). Jest to doskonałym instrumentem do oceny oraz samooceny sprawności fizycznej. Możliwy jest do przeprowadzenia w każdych warunkach.
Indeks sprawności fizycznych przeznaczony jest dla osób w wieku od 6 do 71 lat. Normy zostały tak opracowane ,żeby ocenę minimalną mogło osiągnąć 90% populacji, dostateczną – 80%, dobrą- 60%, bardzo dobrą- 40% , wysoką- 20% a wybitną -10 %.
„Próbowałem stworzyć narzędzie, które byłoby dostępne dla wszystkich. To polska metoda i oparta na polskich wzorcach. Test nie ma wymiaru obiektywnego i nie służy do oceny. Dzięki takiej próbie wyrabiamy sobie opinię o poziomie swojej sprawności i możemy kontrolować jej przebieg. To takie otwarte drzwi do budowania wewnętrznej motywacji i umocnienia zdrowia” wyjaśnił Krzysztof Zuchora (10.11.2015 rok Polskie Radio 24)

2.1 Opis przebiegu testu

Indeks Sprawności Fizycznej ( Krzysztof Zuchora „Indeks sprawności fizycznej” ZG SZS, Warszawa 1985) jest propozycją indywidualnego sprawdzianu kondycji fizycznej dla osób obojga płci. Podane w Indeksie próby: szybkości, skoczności, siły ramion, gibkości, wytrzymałości i siły mięśni brzucha, są łatwe do wykonania i nie wymagają specjalnego sprzętu, a uzyskane rezultaty są łatwe do oceny. Każda próba posiada ocenę i 6-punktową skalę: minimalna – 1 pkt, dostateczna – 2 pkt, dobra – 3 pkt, bardzo dobra – 4 pkt, wysoka – 5 pkt, wybitna – 6 pkt. Suma punktów wszystkich wykonanych ćwiczeń daje obraz przeciętnej sprawności fizycznej dla odpowiedniej kategorii wieku. Podana w tej publikacji propozycja oceny sprawności fizycznej, w odróżnieniu od innych tego typu sprawdzianów, charakteryzuje się prostotą ćwiczeń i łatwością odczytywania ocen. Uzyskany ogólny przeciętny wynik – oceniony przy pomocy indeksu – jest obiektywnie porównywalny z wynikami uzyskanymi w różnych okresach życia, innych osób oraz dorosłych i dzieci.

Szybkość - Szybki bieg w miejscu przez 10 sek. z wysokim unoszeniem kolan i klaśnięciem pod uniesioną nogą. Liczymy liczbę klaśnięć.
Skoczność - Skok w dal z miejsca. Odległość mierzy skaczący własnymi stopami (wynik zaokrągla się do "całej stopy")
Siła ramion - Zwis na drążku (może być np. gałąź). Wykonywanie ćwiczeń o narastającym stopniu trudności.
Gibkość - Stanie w pozycji na baczność. Wykonanie ciągłym powolnym ruchem skłonu tułowia w przód bez zginania nóg w kolanach.
Siła mięśni brzucha - Leżenie tyłem, uniesienie nóg tuż nad podłożem. Wykonywanie jak najdłużej ćwiczenia - "nożyce poprzeczne".
Wytrzymałość - Bieg ciągły - dwa warianty przeprowadzenia próby: bieg w miejscu w tempie około 120 kroków na minutę - mierzymy czas biegu, bieg na odległość - mierzymy przebiegnięty dystans.

2.2 Indeks sprawności fizycznych oraz normy dla poszczególnych kategorii wiekowych (dostępne na stronach internetowych)

2.3 Cele i przedmiot badań
Głównym cele badania jest ocena poziomu sprawności fizycznej uczniów ze Szkoły Podstawowej im. Stanisława Moniuszki przy Zespole Szkół w Łajskach.
Postawiono następujące pytania badawcze:
1. Czy jest różnica w poziomie sprawności fizycznej między dziewczętami, a chłopcami mieszczącymi się w tym samym przedziale wiekowym 7-9 lat?
2. Czy odchylenie standardowe wyników całego testu sprawnościowego jest podobne dla obu płci?
3. Czy ćwiczenia sprawnościowe z otrzymaną maksymalną ilością punktów najsprawniej wykonywane są w tej samej kategorii dla obu płci?
4. Czy ćwiczenia sprawnościowe z wynikiem bezpunktowym, sprawiające problemy w ich wykonaniu, są identycznej kategorii dla obu płci?
5. Czy odchylenie standardowe w poszczególnych badaniach testowych przeprowadzonych u dziewcząt i chłopców może być wyższe niż średnia?

2.4 Hipotezy
W przypadku hipotezy, która jest przypuszczalną, przewidywaną odpowiedzią na pytania zawarte w problemie badawczym przyjęto następujące hipotezy:

1. Nie ma różnicy w poziomie sprawności fizycznej między dziewczętami, a chłopcami mieszczącymi się w tym samym przedziale wiekowym 7-9 lat.
2. Odchylenie standardowe wyników całego testu sprawnościowego jest podobne dla obu płci.
3. Ćwiczenia sprawnościowe z otrzymaną maksymalną ilością punktów najsprawniej wykonywane są nie w tej samej kategorii dla obu płci
4. Ćwiczenia sprawnościowe z wynikiem bezpunktowym, sprawiające problemy w ich wykonaniu, nie są identycznej kategorii dla obu płci.
5. Odchylenie standardowe w poszczególnych badaniach testowych przeprowadzonych u dziewcząt i chłopców nie może być wyższe niż średnia.

2.5 Metoda i technika badawcza

„Techniki badawcze są podporządkowane metodom, pełniąc wobec nich służebną rolę. Metody i techniki nie wykluczają się, a pozostają w ścisłym związku i wzajemnie się uzupełniają. (...) techniki badawcze to bliżej skonkretyzowane sposoby realizacji zamierzonych badań” (M.Łobocki, 1983 s.67-68).
Według T.Pilcha „technika badawcza jest określoną czynnością służącą do uzyskania pożądanych danych. Jest pojedynczą procedurą, polegającą na wykonywaniu określonej czynności badawczej”(1971, s.79).
Poszukując odpowiedzi na pytania badawcze postawione w pracy posłużono się metodą obserwacji.
W pracy wykorzystano Indeks Sprawności Fizycznej według Krzysztofa Zuchory umieszczony na stronie www.wychowaniefizyczne.pl.. Narzędzie to pozwoliło na ocenę sześciu podstawowych cech sprawności fizycznej (szybkość, skoczność, siła ramion, gibkość, wytrzymałość, siła mięśni brzucha.

2.6 Materiał badawczy

W badaniu wzięli udział uczniowie klas II i III Szkoły Podstawowej im. Stanisława Moniuszki przy Zespole Szkół w Łajskach.
Jest to placówka silnie promująca edukacją włączającą. W badani wzięto pod uwagę wyłącznie wyniki uczniów bez deficytów rozwojowych . Nie uwzględniono także tych, którzy od dłuższego czasu przebywali na zwolnieniu lekarskim.
Obserwacją objęto 48 chłopców i 48 dziewczynek. Z uwagi na zmiany jakie w ostatnich latach zachodziły w edukacji rozbieżność wiekowa uczniów wahała się w przedziale 7-9 lat. To wszystko zostało uwzględnione w rubryce „suma punktów/poziom”, który mimo tej samej ilości punktów mógł podać inny poziom sprawności fizycznej ze względu na różnicę w kategorii wiekowej.
Uczniowie badani byli na teren szkoły do której uczęszczają. Z początkiem roku szkolnego informowano ich, że w ramach zajęć z wychowania fizycznego m.in. oprócz ćwiczeń gimnastycznych, gier zespołowych będą wykonywane różne ćwiczenia sprawnościowe.
Proszono, żeby uczniowie się nie stresowali, że każdy będzie miał szansę poprawy swojego czasu/wyniku, że jest możliwość pięciokrotnego podchodzenia do danego ćwiczenia. Uczniów obserwowano także podczas wyjazdów sportowych, zajęć integracyjnych na świeżym powietrzy jak i dyżurów podczas przerw międzylekcyjnych. Okres badania obejmował 5 miesiące (październik 2016- luty 2017).

Rozdział 3
Wyniki

Analizy wyników badań przeprowadzonych wśród uczniów dowodzi, że średnia wyniku sprawności fizycznej dziewcząt wynosi 22,2, natomiast w grupie chłopców 16,6. Wynika także, że odchylenie standardowe w stosunku do uzyskanych średnich jest większe w grupie chłopców 6,4 do średniej 16,6, niż u dziewcząt 7,4 do średniej 22,2.

Badania ujawniły, że najlepszy wynik w grupie dziewcząt wynosił 31 pkt. natomiast najsłabszy, 3 pkt.

W przypadku badania grupy chłopców ujawniono, że najlepszy wynik to 30 pkt., a najsłabszy 4 pkt.

Stwierdzono, że dziewczęta są zdecydowanie sprawniejsze fizycznie od chłopców. Aż 45,8% przebadanych dziewcząt czyli 22 osoby osiągnęła poziom sprawności fizycznej zwany ”wybitnym”. Wśród przebadanych chłopców to tylko 12,5%, czyli 6 osób.

Badania potwierdziły ten wynik chłopców, również podczas analizy średniej oraz odchylenia standardowego w poszczególnych kategoriach sprawnościowych w grupie dziewcząt i chłopców.
Ujawniono, że w jednej kategorii odchylenie standardowe jest wyższe niż średnia - w grupie chłopców w kategorii siła mięśni brzucha średnia wynosi 1, a odchylenie standardowe 1,2

Dyskusja

Po wnikliwym przeanalizowaniu uzyskanych wyników testu sprawności fizycznej uczniów SP im. Stanisława Moniuszki w Łajskach postanowiono dokonać porównania z wynikami testów uczniów z innych szkół. Okazało się to nie takie łatwe jak przypuszczano. Testy sprawnościowe są najczęściej przeprowadzane w starszych klasach, a w szczególności w szkołach gimnazjalnych i wyższych. W takiej sytuacji zdecydowano się na wykorzystanie informacji zamieszczonych na stronach internetowych poszczególnych szkół. Wybór padł na Szkołę Podstawową Nr 5 w Słupsku oraz Szkołę Podstawową Nr 4 w Suwałkach.
W szkole w Słupsku test sprawności fizycznej Zuchory został przeprowadzony na uczniach klas II i III z podziałem na klasy, a nie na roczniki. Porównując wyniki potwierdziło się stwierdzenie, że chłopcy są wolniejsi od dziewcząt, mają słabszą siłę ramion i bardzo niski poziom wytrzymałości mięśni brzucha. Natomiast w przypadku dziewcząt oba badania udowodniły, że dziewczęta wykazują się dużym rozwojem szybkości, wytrzymałości, natomiast słabą skocznością oraz siłą mięśni brzusznych.
Takie spostrzeżenia nakłoniły do porównania wyników testu z uczniami ze starszych klas V-VI. W SP w Suwałkach przebadano 181 uczniów. Tu także najlepiej wypadły testy na gibkość i szybkość w przypadku dziewcząt, a u chłopców na gibkość i wytrzymałość.
Siła mięśni brzucha to problem, który okazuje się pogłębiać z wiekiem uczniów, a przecież im słabsze mięśnie brzucha, tym gorsza sylwetka. Wśród uczniów klas V-VI na poziomie minimalnym testu z mięśni brzucha pozostało 45,28% uczennic i aż 84,88% uczniów. Ogólnie podsumowując sprawność fizyczna młodych ludzi w Polsce jest na poziomie dobrym.
Obserwując współczesne dzieci i młodzież dochodzi się do wniosku, że w obecnych czasach problemy z wychowaniem fizycznym i wszelką sprawnością fizyczną związane są z brakiem ideałów i odpowiednich wzorców godnych naśladowania. Owszem kibicuje się wspólnie z dziećmi „biało-czerwonym”, ale brakuje w tym wszystkim większego przesłania, brakuje ideologii. Operuje nazwiskami, wynikami, które za kilka miesięcy pójdą w niepamięć bo przyjdą nowi bohaterowie sportu. Gdzie jest czas na rozmowę, motywację młodego człowieka?
Nasuwa się myśl, że wraz z rozwojem techniki zniknęło to „coś”, coś bardzo ważnego -refleksja, która mobilizowała do pracy nad własnym rozwojem ducha i ciała. W sporcie to jest idealny team. Może ktoś zarzuci, że za dużo wymagamy od dzieci w wieku 7-9 lat. Ale te dzieci dobrze wiedzą co to jest sukcesu. Więc warto z nimi rozmawiać, że to nie tylko kariera, sława czy pieniądze. Sukces to także wytrwałe dążenia do obranego celu. Ten cel nie musi być bardzo odległy- może to być np.: przebiegnięcie 500m w coraz to krótszym czasie lub powiększanie ilości zrobionych przysiadów.
Podczas zawodów sportowych dzieci i młodzieży często przyjeżdża z rodzicami. Wielokrotne można zaobserwować, że patrzą oni krytycznym okiem na zmagania swoich pociech. Jest radość i duma kiedy jest przykładowy puchar. Czy to jest najważniejsze? Czy tak rodzic zachęci swojej dziecko do dalszych treningów? Najpierw należy zacząć uplastyczniać rodziców.
Na podsumowanie tej refleksji posłuży cytatem mistrza karate Masutatsu Oyama  „Każdego dnia człowiek powinien poszerzać granice swoich możliwości. Zrób o jedną pompkę więcej niż wczoraj. I jeśli granica wydaje się być nie do przekroczenia, z całej siły staraj się ją złamać. Taki właśnie jest sens treningu. A gdy ową granicę przekroczysz, wstąpią w ciebie nowe siły duchowe i fizyczne. Staniesz się nowym, innym człowiekiem (...) Ale każdy, kto ćwiczy pięć razy dłużej i dziesięć razy lepiej niż inni, wkrótce stanie się wybitnym”.

Rozdział 5
Wnioski

Podsumowując badanie sprawności fizycznej dziewcząt i chłopców w wieku 7-9 lat dochodzimy do wniosku, że na tym etapie wiekowym dziewczęta są sprawniejsze fizycznie niż chłopcy. Porównując końcowe wyniki punktacji odchylenie standardowe, u chłopców jest większe niż w przypadku dziewcząt.
Analizując wyniki ćwiczeń, których wykonanie były najłatwiejsze, podczas których uczniowie zdobyli największą ilość punktów, dla obu płci mieściły się w tej samej kategorii. Natomiast w przypadku ćwiczeń sprawiających najwięcej problemów doszło do podziału. Inne kategorie sprawności stanowiły problem u dziewcząt, a inne u chłopców, z tym ,że u chłopców ze zdwojoną ilością osób. W tych kategoriach u chłopców doszło także do większego odchylenia standardowego niż wynikało to ze średniej punktacji.

Piśmiennictwo

1. Adelt Tadeusz, praca zbiorowa „Mała Encyklopedia Sportu” T.1 i T.2 ; Wydawnictwo Sport i Turystyka (1984-1987)
2. Chromiński Zdzisław; „Aktywność ruchowa dzieci i młodzieży”. Warszawa: IWZZ, 1987.
3. Demel M. „Teoria wychowania fizycznego” Warszawa, 1976, PWN.
4. Drabik J., „Sprawność fizyczna i jej testowanie u młodzieży szkolnej”, Gdańsk 1992.
5. Denisiuk L., Mielicerowa M., „Rozwój sprawności motorycznej dzieci i młodzieży w wieku szkolnym”, Warszawa 1969.
6. Gilewicz Zbigniew „Teoria wychowania fizycznego”. Warszawa: PWN, 1964.
7. Grabowski „Teoria wychowania fizycznego” Kraków 1994 AWF
8. Łobocki M. „Metodologia badań pedagogicznych” Warszawa, PWN 1983
9. Osiński "Teoria wychowania fizycznego". AWF Poznań 1993 r.
10. Pilicz S., „Pomiar sprawności fizycznej w wychowaniu fizycznym”; w Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne, 1996 nr 2.
11. Przewęda R. „Rozwój somatyczny i motoryczny.” Warszawa: WSiP, 1981
12. Raczek J., „Motoryczność dzieci i młodzieży”, Katowice 1986.
13. Śniadecki J.„O wychowaniu fizycznym dzieci”
14. Talaga J., „A-Z Sprawności fizycznej. Atlas ćwiczeń”, Warszawa 1991.
15. Umiastowska D., „Sprawność fizyczna. Podstawy teoretyczne, interpretacja pedagogiczna”, Szczecin 1992.
16. Umiastowska D., Mieczkowski T., Wosik G., „Wprowadzenie do metodyki wychowania fizycznego”, Szczecin 1993
17. Zuchora Krzysztof „Indeks sprawności fizycznej” ZG SZS Warszawa 1985