Rola nauczyciela wspomagającego w edukacji wczesnoszkolnej

Ewa Borkowska
Kielce
Rola nauczyciela wspomagającego w edukacji wczesnoszkolnej

W związku z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015r.w sprawie warunków organizowania kształcenia,wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych,niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym wprowadza od 1 stycznia 2016r. obowiązek zatrudnienia nauczyciela wspomagającego. Rozporządzenie dotyczy uczniów, którzy mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydanego ze względu na autyzm, w tym Zespół Aspergera lub niepełnosprawności sprzężone. W szkole zatrudnia się dodatkowo nauczyciela posiadającego kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego, z uwzględnieniem realizacji zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego lub współorganizowania kształcenia osób niepełnosprawnych.Prawo oświatowe jednoznacznie definiuje rolę pedagoga specjalnego tzw. nauczyciela wspomagającego jako osoby współorganizującej kształcenie specjalne.
Aby dzieci zdrowe i dzieci z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego mogły prawidłowo współgrać w jednej klasie ważna jest profesjonalna współpraca nauczyciela wiodącego i wspomagającego. Niezwykle istotną rolę w tym procesie odgrywa wykwalifikowany nauczyciel z przygotowaniem specjalistycznym (pedagog specjalny – współorganizujący proces kształcenia dzieci z różną niepełnosprawnością).
Zdaniem Czesława Kosakowskiego, priorytetem pedagoga specjalnego pełniącego obowiązki nauczyciela wspomagającego (współorganizującego proces nauczania) w klasie 1-3 jest:
- wspieranie wszystkich uczniów w procesie edukacyjnym niezależnie od ich rozwoju fizycznego,intelektualnego, emocjonalnego i społecznego;
- dostarczanie wszystkim dzieciom niezbędnych informacji, przedstawionych w sposób zrozumiały dla nich;
- przybliżanie uczniom źródła wyszukiwanej przez nich wiedzy;
- motywowanie uczniów do zbierania, kompletowania i klasyfikowania zdobytych doświadczeń oraz rozpatrywania ich pod kątem przydatności;
- wyjaśnianie dzieciom jak ważne jest podejmowanie wyboru z proponowanych im form zajęć, dzięki którym poznają siebie oraz innych ludzi;
- uzmysławianie dzieciom obowiązku ponoszenia odpowiedzialności za dokonane przez nie wybory czy samodzielnie podejmowane decyzje;
- wspieranie uczniów w rozwijaniu określonych sposobów myślenia i działania za sprawą odpowiednio stworzonego procesu edukacyjnego.
Nauczyciel wspomagający wraz z nauczycielem edukacji wczesnoszkolnej organizują wspólnie proces kształcenia. Dobra współpraca tych nauczycieli decyduje o atmosferze panującej w całej klasie oraz wynikach w nauce uzyskiwanych przez uczniów w normie intelektualnej jak i tych o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
W klasach 1-3 obecność dwóch nauczycieli na lekcji wymaga pełnej akceptacji siebie nawzajem. Pozytywne relacje obejmują wiele zakresów, między innymi: postawy wobec uczniów, poglądy na ich kształcenie i wychowanie.
Rola nauczyciela wspomagającego w edukacji wczesnoszkolnej jest bardzo istotna i złożona. Należy sprostać i zadbać o możliwie pełne i racjonalne wykorzystanie sił rozwojowych każdego ucznia. Funkcja dwóch nauczycieli w klasie to układ zbiorowego kształcenia uczniów potrzebujących doskonałej realizacji ich potrzeb edukacyjnych z ich sprawnymi rówieśnikami. Nauczyciel wspierający powinien zapewnić uczniowi z problemami edukacyjnymi możliwość realizowania swoich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych,a uczniowi sprawnemu zagwarantować warunki rozwoju, w których następstwie nie traci,a jeszcze może zyskać.Rolą nauczyciela wspierającego jest zatroszczenie się o włączenie ucznia objętego kształceniem specjalnym do społeczności szkolnej o charakterze zapraszającym. Bywa często,że uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną w klasach 1-3 są odtrącani i ignorowani przez pełnosprawnych rówieśników. W takiej sytuacji priorytetową rolę spełnia nauczyciel wspomagający, który w porozumieniu z nauczycielem wiodącym może samodzielnie zaopiekować się pokrzywdzonym dzieckiem nie zaniedbując własnych obowiązków wobec pozostałych uczniów.
Zadaniem nauczyciela wspomagającego jest również dobór odpowiedniego zadania, w jakiej formie przekazać trudniejsze treści materiału, w jaki sposób przekształcić ćwiczenia zawarte w obowiązujących podręcznikach itp.,pamiętając o zasadzie indywidualizacji.

Bibliografia:
1. Gajdzica Z. Sytuacje trudne w opinii nauczycieli klas integracyjnych , Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2011r.
2. Głodkowska J. Dydaktyka specjalna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017r.
3. A. Tomkiewicz-Bętkowska ABC Pedagoga Specjalnego Razem Łatwiej Nowe Doświadczenia Oficyna Wydawnicza Impuls Kraków 2015r.