Historia arteterapii

HISTORIA ARTETERAPII

Arteterapia, czyli „terapia przez sztukę” , to metoda, której terminem po raz pierwszy posłużył się w literaturze anglojęzycznej w latach czterdziestych XX wieku, a dokładniej w 1939 r. A. Hill. W polskim piśmiennictwie pojęcie to zaczęło funkcjonować nieco później i zamiennie na jego określenie używano takich słów, jak np.: „kulturoterapia”, „arterapia”, „artterapia”, „autoterapia”, „terapia rysunkiem” .
Pojęcie „arteterapii” pochodzi z języka łacińskiego i składa się z dwóch członów – słów: „arte" i „terapia". Po łacinie „ars, artis" oznacza sztukę, a „therapeuein” – leczenie .
Historia arteterapii sięga ponad stu lat. Ogromną rolę w jej tworzeniu odegrali francuscy psychiatrzy A. Tardieu i M. Simon, którzy pod koniec XIX wieku wydali publikację na temat znaczenia diagnostycznego dzieł plastycznych osób chorych psychicznie. Od początku XX wieku wzrosło zainteresowanie twórczością chorych również ze strony przedstawicieli innych dziedzin. Owym zagadnieniem zajęli się także rehabilitanci, a nawet profesjonalni artyści. Twórczość chorych stała się dla nich wzorcem do podejmowania własnych działań, a także przyczyniła się do powstania nowych kierunków w sztuce: kubizmu, abstrakcjonizmu i nadrealizmu. Psychiatrzy powołali Międzynarodowe Towarzystwo Psychopatologii Ekspresji, które działa obecnie w wielu krajach świata. Rozpoczęły się badania nad spontaniczną twórczością chorych (psychorysunek). Ekspresję plastyczną wykorzystano w procesach: diagnozowania, terapii i edukacji, zaś dzieła chorych doczekały się wystaw publicznych, katalogów i recenzji .
W literaturze przedmiotu można odnaleźć wiele definicji pojęcia arteterapii. W wąskim znaczeniu dotyczy ona oddziaływania na człowieka lub grupę ludzi za pomocą sztuk plastycznych. Natomiast w szerokim, obejmuje „muzykoterapię, biblioterapię, a ponadto działania terapeutyczne z wykorzystaniem teatru, filmu oraz malarstwa, rzeźby, grafiki i innych sztuk plastycznych” . Ujęcie szerokie tłumaczy atreterapię jako „układ poglądów i czynności ukierunkowanych na utrzymanie i podnoszenie poziomu jakości życia ludzi przy pomocy szeroko rozumianych dzieł sztuki i uprawiania sztuki” . Zaś wąskie wyjaśnienie wskazuje, że jest to terapia stosująca sztuki plastyczne i zamiennie nazywa się ją: „terapią malarską” lub „plastykoterapią”. Określa się ją jako „spontaniczną twórczość chorych, poddanych opiece terapeutów lub działania kreacyjne, plastyczne podejmowane w sytuacji terapeutycznej przez osoby uprzednio nietwórcze w zakresie plastyki” . Pod pojęciem arteterapii kryje się wykorzystanie twórczości w celach leczniczych. Za jej pomocą dokonuje się diagnozy, jak również podejmuje oddziaływania terapeutyczne w celu poprawy jakości życia człowieka.
Atreterapia jest adresowana do każdego człowieka, bez względu na wiek, płeć, poziom wykształcenia, stan zdrowia, aktualne samopoczucie czy światopogląd, a jej celem jest nabranie dystansu do własnego życia i zrozumienie codziennych, czasami nurtujących spraw oraz poprawa ich wyrazu i interpretacja. Arteterapia, poprzez różnorodne formy ekspresji, pozwala na ujawnienie przeżyć, doświadczeń, na uzewnętrznienie emocji, pragnień i dążeń. Ponadto obniża napięcie i pomaga nawiązać nowe kontakty, uczy asertywnego wyrażania myśli i doznań, a tym samym kształtuje osobowość człowieka. Stanowi rodzaj komunikacji z samym sobą oraz z innymi ludźmi. Areteterapia wpływa także na kształtowanie i rozwój inteligencji emocjonalnej poprzez: identyfikowanie własnych stanów emocjonalnych oraz wyrażanie ich w społecznie akceptowany sposób. Wpływa również na samoocenę i poczucie własnej wartości .
Obecnie arteterapia, jako działanie wspierające proces leczenia, znajduje zastosowanie w pediatrii, geriatrii, w leczeniu osób przewlekle chorych w zakładach rehabilitacyjnych. Wykorzystuje się ją także w rehabilitacji młodzieży, w terapii rodziny, w reedukacji chorych na schizofrenię, w resocjalizacji przestępców. To także terapia odprężająca wśród dzieci szkolnych mających zaburzenia koncentracji. Stanowi rodzaj treningu autogennego, uwalniającego od nadmiaru stresów w trakcie swobodnej wypowiedzi plastycznej .

Bibliografia:
1. Konieczna E. J.: Arteterapia w teorii i praktyce. Kraków 2004.
2. Kumaniecki K.: Słownik łacińsko-polski. Warszawa 1994.
3. Grzebyk E.: Kurs z zakresu terapii przez sztukę. Wrocław 1999.
4. Szulc W.: Sztuka i terapia. Warszawa 1993.
5. http://www.edukator.org.pl/2005a/arteterapia/arteterapia.html
6. http://www.elstudento.org/articles.php?article_id=1134
7. http://www.pedagogiczna.edu.pl /warsztat/2004/3/040307.htm
8. http://sjp.pwn.pl