Wpływ napięcia mięśniowego na rozwój motoryczny dziecka - gazetka terapeuty ruchowego

WPŁYW NAPIĘCIA MIĘŚNIOWEGO
NA ROZWÓJ MOTORYCZNY DZIECKA

Mówiąc „napięcie mięśniowe”, mamy na myśli zwykłe napięcie mięśni w stanie spoczynku (mięśnie nigdy w pełni się nie rozluźniają – chyba, że tracimy przytomność).
Napięcie zazwyczaj nie jest, ani zbyt duże, ani zbyt małe. Jest odpowiednie do tego, abyśmy nie musieli wkładać zbyt dużego wysiłku w ruch ciała czy utrzymywanie pozycji pionowej.
Wielkość i rozkład napięcia mięśniowego jest jednym z najważniejszych czynników decydujących o prawidłowym rozwoju motorycznym.
Każdy mięsień, nawet najbardziej rozluźniony, cechuje pewien stan napięcia, czyli tonus mięśniowy. Jest to opór, jaki stawia mięsień rozciągającej go sile. Regulacja napięcia mięśniowego odbywa się na drodze odruchowej, kontrolowanej przez wyższe ośrodki ośrodkowego układu nerwowego.
Informacje o pozycji ciała, równowadze i ruchu z obwodu pochodzą z proprioceptorów znajdujących się w mięśniach, stawach i ścięgnach. Przekazywane są drogami wstępującymi do ośrodkowego układu nerwowego.
Czynność odruchowa na poziomie rdzenia ma decydujące znaczenie w regulacji napięcia. Odgrywa rolę w kontroli długości mięśni i utrzymywaniu wyprostowanej postawy ciała. Podlega wpływom ośrodkowego układu nerwowego, gdzie analizowane są informacje z proprioreceptorów, podejmowane decyzje o kontroli napięcia poprzez pobudzanie lub wyhamowywanie czynności odruchowych rdzenia i precyzyjnym koordynowaniu ruchów.
Na napięcie mięśniowe mają duży wpływ układ przedsionkowy razem z układem proprioceptywnym. Układy te regulują przesyłaną z mózgu do mięśni informację neurologiczną, dotyczącą tego, jak mocno mają się one kurczyć, abyśmy potrafili przeciwstawić się grawitacji ziemskiej w celu wykonania trudnych zadań.
Niskie napięcie mięśniowe. Dziecko z dysfunkcją przedsionkową może mieć zwiotczałe ciało, czyli - niskie napięcie mięśniowe. Jest to zaburzenie posturalne, które zakłóca ruch dziecka. Pod względem strukturalnym jego mięśnie są bez zarzutu, jego mózg jednak nie wysyła do nich takich informacji, które dałyby im impuls do działania. Bez niej mięśnie dziecka pozbawione są gotowości czy też napięcia niezbędnego do ruchu. Dziecko o obniżonym napięciu mięśniowym często kładzie głowę na stole, rozciąga się na podłodze lub zjeżdża z krzesła. Może mieć trudności z przekręceniem gałki u drzwi i z naciśnięciem klamki.
Chwyta przedmioty zwiotczałymi dłońmi albo wręcz mocno je ściska, żeby zrekompensować niskie napięcie mięśniowe. Łatwo się męczy, ponieważ przeciwstawianie się grawitacji ziemskiej wymaga dużych nakładów energii.
Dzieci o małym napięciu mięśniowym również mają problemy z rysowaniem. Kreślą linie nikłe, „drżące”, niepewne. Rysują przedmioty małe, których wielkość uniemożliwia umieszczanie szczegółów. Słabość mięśni uruchamia mechanizm błędnego koła, co wpływa niekorzystnie na dalszy rozwój siły mięśniowej dziecka. Dziecko unika więc wysiłku, wykonywania ćwiczeń wymagających zaangażowania siły mięśni, a nieużywane, niećwiczone grupy mięśniowe stają się coraz słabsze.
Dziecko coraz częściej nie podejmuje działań i ćwiczeń wysiłkowych, co powoduje postępujące osłabienie aparatu mięśniowego i wzmaga męczliwość.
Wzmożone napięcie mięśniowe Dziecko z dużym napięciem mięśni palców nadmiernie przyciska ołówek, rysuje linie grube, czasem przedziera papier, co wpływa na estetykę pracy. Narysowane linie są krzywe, a przedmioty duże, gdyż dziecko nie umie opanować siły ruchu. W czasie ćwiczeń dziecko powinno przyjmować postawę stojącą, ponieważ wówczas napięcie mięśniowe zmniejsza się w sposób naturalny.

Ważne!
Leczenie dzieci z nieprawidłowym napięciem mięśniowym jest uzależnione od rodzaju i przyczyny zaburzenia. Fizjoterapia jest bardzo ważnym czynnikiem terapeutycznym, pozwala na zapobieganie deformacją w obrębie układu kostnego, przeciwdziała zmianom w budowie i funkcji mięśni.