Opóźnienie rozwoju ruchowego jako przyczyna trudności i niepowodzeń szkolnych

Kiedy dziecko rozpoczyna naukę w szkole oczekuje się od niego określonego poziomu rozwoju funkcji psychomotorycznych. Jednak zdarza się i tak, że nie u wszystkich dzieci rozwój ten przebiega prawidłowo i symetrycznie. W większości przypadków rozwój ruchowy dziecka jest zschynchronizowany z jego rozwojem psychicznym, zdarzają się jednak i takie przypadki, kiedy w zasadzie już pobieżna obserwacja dziecka wykazuje, że jest ono bardziej niezręczne, ma mniej sprawne ruchy, z większym trudem wykonuje czynności stosunkowo łatwe i proste dla jego rówieśnika. Możemy wówczas stwierdzić, że mamy do czynienia z dzieckiem o opóźnionym rozwoju ruchowym. Niestety niesie to ze sobą określone konsekwencje. Dzieci te narażone są na niepowodzenia na lekcjach wychowania fizycznego, częściej doznają upadków czy potłuczeń, co połączone jest z dodatkowymi negatywnymi doznaniami, które zniechęcają dzieci z opóźnionym rozwojem motorycznym do wszelkich zabaw ruchowych oraz ćwiczeń sportowych. To z kolei wiąże się z przynajmniej dwoma podstawowymi następstwami, po pierwsze - ogranicza zakres ćwiczeń funkcji gorzej rozwiniętych, zmniejszając tym samym szanse wyrównywania istniejących dysharmonii rozwojowych, po drugie - utrudnia procesy socjalizacyjne oraz rozwój społeczny, ponieważ w wieku szkolnym gry i zabawy ruchowe są bardzo lubiane i chętnie praktykowane, natomiast dzieci które unikają ich lub uczestniczą w nikłym zakresie spotykają się z zachowaniami o charakterze dyskryminacyjnym przez rówieśników. Nazywane są w nie wybredny sposób lub stają się przyczyną żartów, co dodatkowo prowadzi do powstawania negatywnych postaw emocjonalnych, odbijających się niekorzystnie na przystosowaniu i funkcjonowaniu w środowisku, w danej grupie.
Oprócz ogólnego opóźnienia rozwoju ruchowego różnego stopnia, spotykamy się również z zaburzeniami ruchowymi dotyczącymi mniejszych zakresów. Dotyczy to oczywiście obniżenia sprawności manualnej. Może ono występować jako efekt ogólnego opóźnienia rozwoju, ale może również mieć charakter izolowany.
Przejawy obniżenia sprawności manualnej to między innymi: zbyt wolne tempo wykonywanych czynności, zbyt mała precyzja ruchów zarówno dłoni jak i palców. Przy czy może zdarzyć się i tak, że dzieci mogą mieć proporcjonalnie lepszą precyzję, a gorsze tempo i na odwrót - lepsze tempo, a zdecydowanie gorszą precyzję, możemy również zaobserwować dzieci, u których oba parametry są zaburzone - wtedy zarówno precyzja jak i tempo wykonania są zdecydowanie zaniżone w stosunku do wieku. Zaburzenia tego typu w wieloraki sposób rzutują niekorzystnie na pracę szkolną dziecka. W przypadkach bardzo poważnych dziecko nie potrafi narysować kółka lub linii, przy mniej głębokich zaburzeniach zauważamy niepoprawne wykonania ruchów dłoni i palców, niezbędnych przy kreśleniu elementów graficznych, litery są nierówne, wykraczają poza linie, nacisk długopisu jest inny w różnych miejscach, dochodzi do przedzierania kartki, automatyzacja procesu pisania przebiega zdecydowanie wolniej, a powolne tempo pisania w zdecydowany sposób zaburza pracę szkolną. Poza pismem obniżenie sprawności manualnej przejawia się również w rysunkach i innych wytworach dzieci, co można zaobserwować na zajęciach plastycznych i technicznych. Dzieci mają problemy z rysowaniem, lepieniem, wycinaniem. Wytwory często wyglądają niestarannie. Zdarza się również, że uczniowie mają problemy na lekcjach matematyki, zwłaszcza geometrii, że mogą pojawiać się problemy z przyswajaniem treści o charakterze geograficznym. Także jak widać, opóźnienia rozwoju ruchowego nie można lekceważyć, tylko w miarę możliwości jak najszybciej diagnozować i podejmować działania korygujące, bowiem zaburzenia ruchowe mogą stanowić naprawdę dużą przeszkodę w karierze szkolnej.