Kim jestem? - program edukacji patriotycznej dla dzieci w wieku przedszkolnym

„Kim jestem?”
– program edukacji patriotycznej dla dzieci w wieku przedszkolnym

Rok szkolny 2018/19
Przedszkole Publiczne Nr 40 w Rzeszowie
Program został opracowany zgodnie z wytycznymi MEN i Podkarpackiego Kuratora Oświaty, Podstawą programową wychowania przedszkolnego oraz potrzebami wewnętrznymi placówki.

„Polska”
Polska - to taka kraina,
która się w sercu zaczyna.
Potem jest w myślach blisko,
w pięknej ziemi nad Wisłą.
Jej ścieżkami chodzimy,
budujemy, bronimy.
Polska - Ojczyzna...
Kraina, która się w sercu zaczyna.

Ryszard Przymus

Spis treści:

1. Wstęp
2. Cele wychowawczo-edukacyjne
a) Dział I – Mieszkam w Rzeszowie
b) Dział II – Kocham mój kraj
c) Dział III – Jestem Europejczykiem
3. Metody i Formy pracy
4. Treści programowe z uwzględnieniem efektów działań
a) I Blok tematyczny – Mieszkam w Rzeszowie
b) II Blok tematyczny – Kocham mój kraj
c) III Blok Tematyczny – Jestem Europejczykiem
5. Warunki realizacji programu
6. Bibliografia
7. Ewaluacja

Wstęp:

patriotyzm
[łac. < gr.],
w znaczeniu ogólnym wszelkie umiłowanie ojczyzny jako miejsca swojego pochodzenia i/lub zamieszkania; PWN
Patriotyzm wyraża się w przywiązaniu do swej Ojczyzny, do ziemi rodzinnej, do obyczajów i kultury narodowej, w szacunku dla ludzi, którzy ją tworzyli. Patriotyzm to troska o dobro swego kraju, stałe dążenie do pomnażania tego, co stworzyły poprzednie pokolenia, to gotowość służenia swej Ojczyźnie. Patriotyzmowi towarzyszyć musi poczucie godności narodowej, a jednocześnie szacunek i przyjaźń dla innych narodów. Wychowanie patriotów jest procesem długotrwałym i zaczyna się już od najmłodszych lat, gdyż żywa wyobraźnia małego dziecka, duża wrażliwość emocjonalna, zaciekawienie światem sprzyja kształtowaniu obrazu Ojczyzny, który pozostaje na całe życie. Od tego, jaki obraz Ojczyzny ukształtuje się w umyśle i sercu dziecka, zależeć będzie, czy wejdzie ono w dorosłe życie świadome swojej tożsamości narodowej, pełne przywiązania do kraju ojczystego i ludzi w nim żyjących, wrażliwe na zmiany dokonujące się w Polsce.
Rozwijanie uczyć patriotycznych zaczynamy w przedszkolu od najbliższego otoczenia dziecka /od bezpośredniego środowiska w którym dorasta, od jego rodziny, kultury, przyrody, tradycji/, które go otacza, stopniowo je rozszerzając. Obrzędowość i tradycja stanowią punkt wyjścia, gdyż jawią się dzieci niezwykle atrakcyjne. Barwne, wesołe obchody świąt i uroczystości religijnych oraz narodowych, przyciągają uwagę przedszkolaków, pozwalają na aktywne przeżywanie i doświadczanie. „ Sięganie do tradycji związane jest współcześnie ze świadomą refleksją jednostki nad sobą, nad tym kim jestem, jakie są moje korzenie. Na co dzień tradycje wypiera głośna nowoczesność. A przecież każda społeczność winna zabiegać, o to by uchronić od zapomnienia wszystko, co składa się na jej kulturową odrębność” M. Kielar-Turska”
Jak wynika z definicji i jej analizy patriotyzm bezpośrednio wiąże się z pojęciem Ojczyzny i o ile w naturalny sposób rozumiemy kształtowanie go począwszy od przynależności rodzinnej, przedszkolnej i regionalnej, o tyle trudniej rozszerzyć horyzonty edukacyjne w kierunku proeuropejskim.
Dzisiejsza edukacja stoi przed nie lada wyzwaniem – wychowaniem młodego człowieka na „obywatela świata”. Przy obecnym postępie cywilizacyjnym z dnia na dzień świat staje się globalną wioską. Mieszają się kultury, języki, religie. Jeszcze nie tak dawno przy omawianiu wakacyjnych wspomnień dzieci opowiadały o Tatrach, Bałtyku, dziś słyszymy o Bali, Karaibach. Często na zajęciach gościmy przedstawicieli różnych narodowości i kultur. Zjawiskiem powszednim jest obecność w grupie przedszkolnej dzieci różnych narodowości. Także dzieci polskie, w wyniku emigracji rodziców, uczęszczają do przedszkoli w innych krajach. Jak z tej perspektywy ujmować patriotyzm? Jak uczyć dzieci miłości do Ojczyzny a jednocześnie otwartości i tolerancji? Naszym zadaniem jest: „tworzenie międzykulturowej przestrzeni wychowawczej, gotowej na przyjęcie: „innego - obcego” oraz przygotowanie wychowanków do potencjalnego bycia: „innym- obcym”. Niezbędne jest więc, już wśród najmłodszych, podejmowanie działań ukazujących obszar współczesnego, zróżnicowanego świata. Należy przy tym pamiętać, że poznawanie innych kultur powinno wiązać się z pogłębianiem, poczucia własnej tożsamości dzieci poprzez ich wychowanie rodzinne i obywatelskie. Istnienie własnej kultury można bowiem uświadomić sobie dzięki dostrzeżeniu różnic. Jednak sposób postrzegania ich przez dzieci, uwarunkowany jest wiedzą, doświadczeniem oraz postawą ich wychowawców. To oni uczą tolerancji , poszanowania prac drugiego człowieka, kompromisów, dialogu a także własnej asertywności i ochrony swoich praw.
W nowej podstawie programowej wychowania przedszkolnego z dnia 14.02.2017r., w sferze poznawczej rozwoju dziecka, jasno określone zostały jego kompetencje:
„Dziecko wymienia nazwę swojego kraju i jego stolicy, rozpoznaje symbole narodowe (godło, flaga, hymn), nazywa wybrane symbole związane z regionami Polski ukryte w podaniach, przysłowiach, legendach, bajkach, np. o smoku wawelskim, orientuje się, że Polska jest jednym z krajów Unii Europejskiej;”

W wychowaniu patriotycznym dzieci nie można zapomnieć o stosunku małych wychowanków do pracy. Nie wystarczy jednak samo zapoznanie dzieci z pracą ludzi dorosłych, pokazanie jej wartości i znaczenia. Należy praktycznie wdrażać dzieci do wykonywania rozmaitych prac, dostosowanych do ich możliwości. Już w przedszkolu przygotowujemy do roli obywatela znającego swe obowiązki i wykonującego je w pełni odpowiedzialnie. Stosujemy więc różnego rodzaju dyżury, wykonujemy prace użyteczne.
U małego dziecka nie kształtuje się dojrzała postawa patriotyczna, ale nasze oddziaływania w tym względzie pozwolą stworzyć podłoże do uczuć przywiązania do własnego miasta, wsi, regionu, jego tradycji itp., czyli do tzw. "małej Ojczyzny", którą mały człowiek może zobaczyć, dotknąć, poczuć.
Rozwijanie tożsamości narodowej u dzieci w wieku przedszkolnym z pewnością nie jest łatwym zadaniem, z uwagi na fakt, iż przedszkolaki nie potrafią jeszcze w pełni myśleć abstrakcyjnie. Sfera emocjonalna, dotycząca wrażliwości, przynależności, empatii dopiero rozkwita. Dzieci stopniowo zaczynają wyrastać z fazy egocentryzmu i dostrzegać otaczający je świat, razem z całą dynamiką zachodzących w nim zmian i ekspresji.
Co zatem jesteśmy w stanie zrobić? Stworzyć odpowiednie warunki edukacyjne, w których dzieci będą mogły poczuć, że: mieszkają w Rzeszowie, są Polakami i Europejczykami. W taki sposób prowadzić wychowanków aby niejako namacalnie rozwijały świadomość własnego pochodzenia i przynależności narodowej, kulturowej czy etnicznej. Dzięki właściwie pojętemu wychowaniu patriotycznemu jesteśmy wstanie wyeliminować nieuzasadniony (oparty na stereotypach) lęk przed innością, budować poczucie bliskości i świadomości, że ludzi, pomimo różnic, łączy wiele wspólnych, uniwersalnych wartości.
„Każde dziecko musi wiedzieć, że jest Polakiem, mieszka w Polsce, że Polska znajduje się w Europie i utrzymuje dobre stosunki z sąsiadami”. (E. Gruszczyk – Kolczyńska, E. Zielińska, G. Grabowska)

1. Cele wychowawczo-edukacyjne:

Celem głównym prezentowanego programu jest: „pełniejsze poznanie własnej kultury, dziedzictwa historycznego; wydobycie wielorakich wartości tkwiących we własnym regionie w kontekście wartości narodowych, państwowych, ogólnoludzkich; kształtowanie świadomych możliwości i powinności obywateli kraju i swojej „małej Ojczyzny”.
W procesie dydaktyczno – wychowawczym głównym celem edukacji patriotycznej jest przede wszystkim:

Rozwijanie w dziecku właściwej postawy patriotycznej, postawy wobec Ojczyzny jako całości, wyrobienie przywiązania do szczegółowych pojęć, symboli narodowych, własnej tożsamości regionalnej, a tym samym kształtowanie postawy zaangażowania w sprawy własnego środowiska oraz poznanie historii swego najbliższego otoczenia.

Aby w pełni przygotować się do realizacji celu głównego, program został podzielony na trzy bloki tematyczne. Poniżej przedstawione są cele szczegółowe działów:

I – Mieszkam w Rzeszowie

Cele szczegółowe:

- poznawanie wartości kulturowych środowiska rodzinnego, kształtowanie u dzieci poczucia przynależności do swojej rodziny

-integracja pokoleń, budowanie prawidłowych relacji dziecka z domem rodzinnym,

- rozwijanie postaw patriotyzmu lokalnego i wzbudzenie poczucia przynależności do społeczności lokalnej
- ukazywanie walorów i specyfiki miasta podczas wycieczek, spacerów, spotkań z ludźmi różnych zawodów, poznawanie osób sprawujących władzę w mieście (Urząd Miasta, Starostwo Powiatowe)
- budzenie zainteresowania przeszłością historyczną, kulturą własnej miejscowości, swojego macierzystego regionu Polski, uczestnictwo w organizowanych przeglądach kulturalnych
i oświatowych
- angażowanie przedszkolaków do realnych i aktywnych działań na rzecz społeczności lokalnej
- rozwijanie szacunku dla kulturowego dorobku przeszłych pokoleń wytworów pracy ludzkiej, gromadzenie i podziwianie sztuki lokalnej, w tym użytecznej
- kształtowanie umiejętności dostrzegania relacji pomiędzy przeszłością, teraźniejszością i przyszłością naszego miasta
- budzenie zainteresowania dziedzictwem kulturowym regionu
- wzbogacanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do sprawnego orientowania się w najbliższej okolicy dziecka, poznanie głównych instytucji i urzędów znajdujących się w Rzeszowie.
II – Kocham mój Kraj

Cele szczegółowe:

- rozbudzanie miłości do Ojczyzny
- rozwijanie wrażliwości dzieci na piękno przyrody polskiej, zachwytu nad różnorodnością krajobrazów
- wzbogacanie wiedzy z zakresu historii naszego Państwa, budzenie empatii i szacunku dla bohaterów, dzięki którym nasz kraj jest dzisiaj niepodległy
- poznanie symboli narodowych, kształtowanie w stosunku do nich, postawy patriotyczno-obywatelskiej
- aktywny udział w obchodach świąt i uroczystości państwowych
- poznanie struktur państwa
- kształtowanie postawy gospodarności i solidarności
- zaznajomienie dzieci z wybitnymi dziełami sztuki i architektury polskiej
- wzbogacanie wiedzy dzieci dotyczącej wybitnych Polaków, poznanie skróconych życiorysów i dorobku tych postaci
- rozwijanie poczucia odpowiedzialności i dumy narodowej.

III – Jestem Europejczykiem

Cele szczegółowe:
- kształtowanie tolerancji i otwartości w relacjach z osobami innej narodowości
- poznawanie państw Unii Europejskiej, stolic poszczególnych państw ich mieszkańców, języka jakim się posługują, klimatu i cech charakterystycznych
-aktywizowanie dzieci do działalności na rzecz wspólnoty europejskiej, opartej na fundamencie polskiej kultury, tradycji i historii
- rozwijanie ciekawości i chęci poznania innych kultur
- uświadamianie dzieciom znaczenia i walorów płynących z właściwie pojętej integracji międzynarodowej przy jednoczesnym utrzymaniu suwerenności i odrębności państwowej

2. Metody i formy pracy

Wychowanie młodych pokoleń, w duchu wartości, powinno rozpocząć się już w przedszkolu. Podstawowym celem wychowania przedszkolnego jest dbanie o wszechstronny rozwój dziecka oraz kształtowanie jego osobowości. Rezultaty w tym zakresie osiąga się poprzez stosowanie metod opartych na aktywizacji dziecka, a także przez organizowanie kontaktów wychowanków z bliższym i dalszym środowiskiem. To w wieku przedszkolnym kształtują się podstawy osobowości. Przedszkole kształtuje u dzieci określone nawyki, cechy charakteru i zaczątki postaw, jakich wymagać będzie udział w życiu społecznym.
Zatem mając na uwadze kształtowanie postaw patriotycznych u małych dzieci, główny nacisk zostanie położony na wykorzystanie metod aktywnych i stwarzanie możliwości nawiązania bezpośredniego kontaktu z najbliższym otoczeniem dziecka.
Mówiąc o nabywaniu postawy patriotycznej, tak jak przy kształtowaniu innych postaw, musimy uwzględnić wszystkie jej komponenty: poznawczy, afektywny i behawioralny. A więc w pracy z dzieckiem aktywność intelektualną, emocjonalną i praktyczną.
Do podstawowych form organizujących pracę, zaliczamy działalność:
- indywidualną
- zespołową
- grupową
Podstawową aktywnością dziecka w wieku przedszkolnym jest zabawa. To poprzez aktywny udział w zabawie dzieci kreują rzeczywistość, zdobywają, utrwalają wiedzę, uczą się nowych umiejętności, i wyrażają stany emocjonalne. Mając to na uwadze, przy realizacji programu, priorytetową metodą wykorzystywaną podczas zajęć powinna być zabawa tematyczna. Aby dzieci mogły w niej uczestniczyć, konieczne jest by nauczyciel w odpowiedni sposób zorganizował kąciki tematyczne i przestrzeń w sali, dostarczył różnorodnych materiałów oraz zainspirował dzieci do samodzielnej zabawy.
Ponad to, zaleca się wykorzystanie w codziennej pracy następujących metod:
- wycieczek dydaktycznych
- wycieczek przyrodniczych
- metod ekspresyjnych (artystycznych w tym dramy, inscenizacji, aktywnego słuchania muzyki, ekspresji plastycznej)
- gier symulacyjnych, interaktywnych, integracyjnych
- metody burzy mózgów
- rozmowy dydaktycznej
- projektu edukacyjnego
- aktywnego słuchania legend i opowieści
Planując i realizując proces dydaktyczno - wychowawczy, nauczyciel powinien dostosowywać metody do potrzeb i możliwości dzieci oraz zakresu materiału, który dzieci mają przyswoić. Różnorodność form i metod pracy, czyni zajęcia inspirującymi, przystępnymi i atrakcyjnymi. Sprawia, że każdy przedszkolak „znajdzie tu coś dla siebie”- płaszczyznę, na której będzie mógł swobodnie się poruszać, w pełni wykorzystując swój potencjał rozwojowy.

3. Treści programowe z uwzględnieniem efektów działań

I BLOK TEMATYCZNY
– MIESZKAM W RZESZOWIE

PRZYKŁADY DZIAŁAŃ UMIEJĘTNOŚCI KLUCZOWE DZIECKA
Dziecko:

 Działania w obrębie rodzinny dziecka jako źródła jego pochodzenia
- Udział przedstawicieli rodziny dziecka w uroczystościach przedszkolnych
- Organizowanie Dnia Rodzica, Dnia Babci i Dziadka z u działem krewnych, przygotowywanie upominków dla bliskich
- Angażowanie rodziców do udziału w zabawach i akcjach organizowanych w przedszkolu
- Prowadzenie zajęć systematyzujących wiedzę o rodzinie pochodzenia dziecka, tworzenie drzew genealogicznych
- Organizowanie kącików tematycznych poświęconych rodzinie, gromadzenie zdjęć, albumów, pamiątek
- Wspólne przygotowywanie dzieci do udziału w konkursach i przeglądach
 Działania w obrębie przedszkola

- Zabawy integracyjne scalające grupę

- Zapoznanie dzieci z planem przedszkola oraz osobami w nim pracującymi

- Rozmowy z intendentem, dyrektorem, konserwatorem, paniami z kuchni, poznanie pracy jaką wykonują na rzecz placówki

- Angażowanie dzieci do pracy na rzecz innych przy tworzeniu wspólnych dekoracji i podejmowaniu zespołowych inicjatyw

- Współpraca pomiędzy grupami podczas przygotowywania uroczystości wewnątrz przedszkolnych

 Działania w obrębie osiedla

- Zabawy dydaktyczne utrwalające znajomość adresu zamieszkania

- Współpraca przedszkola i Szkoły Podstawowej nr 28 w Rzeszowie
 Wzajemne odwiedziny, prezentacje przedstawień i współudział w uroczystościach
 Udział Przedszkolaków w dniach otwartych szkoły

- Wycieczki edukacyjne:
 Osiedlowa Przychodnia Zdrowia
 Apteka
 Poczta
 Komisariat Policji
 Sklepy osiedlowe
 Punkty usługowe
 Parki i osiedlowe place zabaw
- Zapraszanie do przedszkola przedstawicieli ciekawych zawodów i pracowników instytucji.
- Nawiązanie współpracy przedszkola z radą osiedla, aktywny udział przedszkolaków w Dniach Osiedla Krakowska Pd. oraz imprezach, organizowanych w jego obrębie

- Współpraca z Osiedlowym Domem Kultury KRAK
 Prezentacja prac konkursowych i przeglądów
 Oglądanie przedstawień organizowanych przez P. Ninę Opic, zachęcanie dzieci do udział w zajęciach teatralnych
 Współorganizowanie przedstawień i uroczystości
 Udział przedszkolaków w zajęciach plastycznych organizowanych w ODK
- Współpraca przedszkola z parafią Świętej Rodziny, oglądanie jasełek, goszczenie przedstawicieli parafii podczas uroczystości przedszkolnych
- Współpraca z Miejską Biblioteką Publiczną w Rzeszowie Filia nr 20
 Działalność w obrębie punktu bibliotecznego w przedszkolu
 Udział dzieci w lekcjach bibliotecznych
 Zachęcanie dzieci do systematycznego korzystania z biblioteki osiedlowej
- Tworzenie planów i map osiedla, zabawy typu podchody, mini gra miejska itp.
 Działania w obrębie Rzeszowa
- Zabawy dydaktyczne i plastyczne z wykorzystaniem herbu miasta
- Zabawy z wykorzystaniem mapy
- Prezentowanie zabytków i budowli ciekawych architektonicznie
-Wycieczki edukacyjne:
 Rynek Rzeszowski i trasa podziemna
 Fontanna Multimedialna
 Telewizja Radio Rzeszów, Via
 Muzeum Dobranocek
 Fabryka bombek ,,Romex"
 Gospodarstwa agroturystyczne w okolicy miasta
 Muzeum Historii Miasta Rzeszowa
-Prezentowanie hejnału miasta
- Słuchanie legend i podań o Rzeszowie
- Wykorzystywanie literatury miejscowych pisarzy, spotkania z autorami tekstów
- Zapraszanie do przedszkola przedstawicieli miejskich instytucji i stowarzyszeń
- Zabawy plastyczne z wykorzystaniem odwzorowywania lub projektowania przestrzeni miejskiej
- Udział w akcjach charytatywnych, organizowanych na terenie miasta, np. zbieranie karmy dla schroniska: ”Kundelek”, zabawek dla Rzeszowskiego Hospicjum dla dzieci, itp.
- Działania proekologiczne, poznawanie pomników przyrody i obszarów chronionego krajobrazu
- Prowadzenie zajęć edukacyjnych zawierających treści regionalne, przybliżanie dzieciom strojów ludowych, potraw i elementów gwary
- Wyjazdy na spektakle teatralne do Teatru Maska w Rzeszowie
- Wyjazdy na przedstawienia słowno-muzyczne do WDK w Rzeszowie
- Udział dzieci w konkursach i przeglądach międzyprzedszkolnych
- Udział dzieci starszych w biegach Rzeszowskich i imprezach sportowych organizowanych przez miasto
- Udział dzieci w audycjach muzycznych Filharmonii Podkarpackiej
- Poznawanie tańców charakterystycznych dla twórczości ludowej naszego regionu: tworzenie elementów sztuki ludowej
- Organizowanie kącików sztuki regionalnej i ludowej w sali

- wie, że jest dla swoich bliskich najważniejsze na świecie

- czerpie radość z bezinteresownych działań na rzecz bliskich

- rozumie znaczenie współpracy, włącza się w zespołowe przygotowania

- zna swoją rodzinę pochodzenia, wymienia jej członków

- systematyzuje wiedzę dotyczącą swojej rodziny

- rozumie, że rodzina i przedszkole działają dla jego dobra

- integruje się z rówieśnikami, czuje się akceptowane

- zna plan przedszkola, czuje się bezpieczne

- poznaje prace osób z jego najbliższego otoczenia

- uczy się docenia wartość pracy w zespole

- rozwija poczucie przynależności do grupy społecznej, uczy się autoprezentacji oraz podziwiania pracy innych

- zna swój adres zamieszkania, wie komu i kiedy należy go podać
- poznaje starszych kolegów i wybranych pracowników szkoły, buduje pozytywny obraz szkoły, niweluje lęki dotyczące przyszłej edukacji

- poznaje najbliższe otoczenie przedszkola, instytucje i urzędy znajdujące się w jego pobliżu, rozpoznaje budynki, orientuje się w przestrzeni osiedla

- poznaje i docenia pracę ludzi różnych zawodów

- współdziała na rzecz społeczności lokalnej, prezentuje umiejętności artystyczne i sportowe przed szerszą publicznością

- współtworzy kulturę, prezentuje swoje prace i podziwia pracę innych, rozwija umiejętności artystyczne i autoprezentacyjne

- wie jaka parafia znajduje się na osiedlu, zna jej członków i zadania jakie pełni dla lokalnej społeczności

- korzysta z punktu bibliotecznego i filii biblioteki, jest zainteresowane czytaniem książek, zdobywa umiejętności szkolne, propaguje czytelnictwo wśród swoich rówieśników

- orientuje się w bezpiecznym poruszaniu po osiedlu, czuje się pewnie i bezpiecznie

- zna herb miasta, potrafi go odtworzyć w przybliżeniu

- wskazuje Rzeszów na mapie, wie jaka rzeka przepływa przez miasto
- rozpoznaje budynki, charakterystyczne dla Rzeszowa

- poznaje instytucje i miejsca użyteczności publicznej, znajdujące się w Rzeszowie, wie jak się w nich właściwie zachowywać

- rozpoznaje hejnał rzeszowski

- słucha legend, opowieści i podań dotyczących historii miasta

- poznaje twórczość literacką rzeszowskich pisarzy

- poznaje zawody i rolę wybranych instytucji i stowarzyszeń, działających na terenie miasta

- rozwija wyobraźnię przestrzenną

- działa na rzecz społeczności miejskiej, rozwija empatię

- wykazuje postawę proekologiczną, wie jakie miejsca w Rzeszowie wymagają szczególnej ochrony

- wzbogaca wiedze ogólną, dotyczącą regionu

- potrafi zachować się w teatrze,

- ma bezpośredni kontakt ze sztuką

- prezentuje swoje zdolności artystyczne na terenie miasta

- prezentuje umiejętności sportowe na terenie miasta

- wie jak zachować się w filharmonii

- tańczy tańce regionalne, śpiewa przyśpiewki ludowe

- gromadzi pamiątki, utrwala zdobyte informacje

II BLOK TEMATYCZNY
– KOCHAM MÓJ KRAJ

PRZYKŁADY DZIAŁAŃ UMIEJĘTNOŚCI KLUCZOWE DZIECKA
Dziecko:

- Zajęcia przybliżające dzieciom wiedzę dotyczącą symboli narodowych

- Zabawy plastyczne i plastyczno – techniczne utrwalające wiedzę dotyczącą symboli narodowych, wykonywanie kotylionów, flag, godła Polski

- Prezentacja hymnu narodowego nauka tekstu i melodii

- Zabawy z wykorzystaniem mapy Polski, poznanie granic, głównych rzek, gór i Morza Bałtyckiego

- Zabawy dydaktyczne tematycznie związane z największymi miastami naszego kraju

- Organizowanie uroczystości o charakterze patriotycznym:

 Uchwalenie Konstytucji 3-go Maja
 Odzyskania Niepodległości
 Dzień Flagi
 Dzień Edukacji Narodowej

- Utworzenie kącika patriotycznego

- Poznawanie polskich tradycji ludowych poprzez:

 Kontakt ze sztuką ludową (wycieczki do muzeum, cepelii, izb pamięci, skansenów)
 Odwiedziny artystów ludowych
 Oglądanie reprodukcji obrazów i przedmiotów zgromadzonych w kąciku ludowym

- Nauka tańców z różnych regionów polski np. Krakowiaka

- Opracowanie śpiewnika pieśni patriotycznych i ludowych

- Nauka zabaw ludowych

- Zabawy kulinarne, prezentacja i degustacja potraw typowo polskich

- Gry i układanki stolikowe, w tym puzzle

- Słuchanie legend i podań o charakterze narodowym

- Analiza i nauka wierszy patriotycznych,

- Poznawanie słynnych pisarzy Polskich, szczególnie piszących utwory dla dzieci jak: Julian Tuwim, Jan Brzechwa, M Konopnicka oraz polskich pisarzy współczesnych: G. Kasdepke, W Chotomska, itp.

- Oglądanie polskich bajek: „Bolek i Lolek”, „Reksio”, „Miś Uszatek”, Przygody Kota Filemona”, „Przygody Koziołka Matołka”, „Pszczółka Maja” itp.

- Ćwiczenia językowe i logopedyczne, rozwijające umiejętność pięknej wymowy, podkreślanie wartości jaką jest język ojczysty, zwracanie uwagi na używanie poprawnych form gramatycznych

- Pogadanki na temat aktualnych wydarzeń w kraju (relacje TV i radio)

- Prezentowanie teatrzyków kukiełkowych przybliżających dzieciom historię Polski

- Organizowanie zajęć o tematyce dworskiej i rycerskiej, poznawanie etykiety, strojów, zamków, zabawy tematyczne

- Oglądanie książek i atlasów historycznych

- Zapoznanie z miejscami i wydarzeniami historycznymi, które mają znaczenia dla naszego kraju np. (Gniezno, Racławice)

- Poznanie osobowości wielkich polaków (Jan Paweł II, Maria Curie-Skłodowska, Mikołaj Kopernik, Fryderyk Chopin)

- Projekt edukacyjny: „Polska w pocztówce”, wymiana pocztówek i krótkich informacji pomiędzy przedszkolami z całej Polski

- Prezentowanie atlasów przyrodniczych i geograficznych, dotyczących fauny i flory charakterystycznej dla Polski, poznanie krain geograficznych oraz parków narodowych

- Przeprowadzanie doświadczeń przyrodniczych

- Udział w ogólnopolskich akcjach charytatywnych np.:

 „Góra grosza”
 „Pomoc dla powodzian”
 „Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy”
 „Szlachetna paczka”

- Przeglądy, wystawy i konkursy plastyczne o charakterze patriotycznych

- Zorganizowanie quizu wiedzy i Polsce

- szanuje symbole narodowe

- zna symbole narodowe, potrafi je odtworzyć

- zna hymn narodowy, wie kiedy jest grany i jak należy się wówczas zachowywać
- wskazuje Polskę na mapie, wie jak przebiega jej granica, wskazuje charakterystyczne punkty

- poznaje największe miasta w Polsce, wie gdzie leżą na mapie i z czego słyną

- rozwija wrażliwość patriotyczną i poczucie dumy narodowej, prezentuje zdolności artystyczne

- gromadzi, przedmioty i ludowe dzieła sztuki, utrwala wiedzę

- poznaje tradycje i obrzędy ludowe, podziwia dzieła sztuki ludowej i przedmioty użyteczne, poznaje twórców i metody powstawania rękodzieł

- rozróżnia tańce narodowe, potrafi niektóre zatańczyć

- śpiewa pieśni patriotyczne i ludowe

- zna i bawi się w zabawy ludowe

- rozpoznaje potrawy o polskich korzeniach

- zdobywa i utrwala wiadomości

- poznaje polskie legendy i podania

- uczy się wierszy, wzbogaca słownictwo, rozwija zdolności językowe w tym artykulacyjne
- poznaje polskich pisarzy piszących dla dzieci oraz ich twórczość

- poznaje wytwory polskiej kinematografii

- rozwija zdolności językowe i krasomówcze, zna wartość pięknej wymowy i polskiego języka, stara się mówić poprawnie i ładnie

- interesuje się wydarzeniami w kraju

- poznaje historie Polski poprzez zabawę

- wzbogaca wiedzę o czasach dworskich i rycerskich, bawi się tematycznie

- rozwija zainteresowania historyczne

- wskazuje ważne historycznie miejsca na mapie Polski, wie jakie wydarzenia miały tam miejsce

- poznaje sylwetki sławnych Polaków, wie czym zasłużyli się dla świata

- nawiązuje kontakt z przedszkolami z całej Polski, poznaje różne miejscowości i ich mieszkańców

- zdobywa wiedzę przyrodniczą i geograficzna o Polsce

- stawia hipotezy i wyciąga wnioski, wie że należy chronić przyrodę i umie o nią dbać
- jest wrażliwe na los innych, pomaga bezinteresownie, buduje poczucie jedności i siły narodowej

- prezentuje swoją wiedzę i zdolności

- utrwala zdobyte wiadomości

IIII BLOK TEMATYCZNY
– JESTEM EUROPEJCZYKIEM

PRZYKŁADY DZIAŁAŃ UMIEJĘTNOŚCI KLUCZOWE DZIECKA

- Poznanie symboli Unii Europejskiej, zabawy plastyczne z wykorzystaniem maskotki UE Syriusza
- Zabawy z wykorzystaniem mapy Europy, wskazywanie granic UE i państw członkowskich

- Nauka hymnu Unii Europejskiej „Oda do radości”
- Poszukiwanie informacji i korzystanie z czasopism o osiągnięciach i sukcesach Unii Europejskiej.

- Zdobywanie wiedzy, dotyczącej warunków przyrodniczo – gospodarczych, osiągnięć w zakresie nauki i kultury.
- Dzielenie się wspomnieniami z pobytu za granica podczas odpoczynku letniego, oglądanie pamiątek i pocztówek, słuchanie anegdot
- Organizowanie w przedszkolu kącików lub dni, podczas których dzieci poznawać będą dany kraj UE
- Poznawanie dziedzictwa kulturowego różnych państw europejskich (albumy, atlasy, encyklopedie, czasopisma)
- Goszczenie w przedszkolu przedstawicieli różnej narodowości, poznawanie państw i kultur
- Zapoznanie dzieci z tematyką współpracy Polski z innymi krajami, dotyczącej sportu
- Poruszanie tematu globalizacji, uświadamianie dzieciom faktu zamieszkiwania Polaków w różnych częściach świata i obecności obcokrajowców w naszym kraju
- Oglądanie występów zespołów polonijnych, festiwali międzynarodowych, aktywny udział dzieci w Carpatia Festiwal
- Nauka zabaw i tańców pochodzących z różnych stron Europy
- Poznawanie sylwetek sławnych osobistości, które wpłynęły na losy świata i Europy
- Zastosowanie gier, puzzli i układanek o tematyce Europejskiej
- Zabawy językowe, śpiewanie piosenek, recytacja prostych rymowanek w obcych językach
- Udział w zabawach i zajęciach organizowanych w języku angielskim
- Oglądanie bajek i słuchanie piosenek w obcych językach
- Aktywny udział dzieci i rodziców w światowych akcjach charytatywnych
- Zapoznanie dzieci z działalnością światowych organizacji humanitarnych, poznanie ich znaczenia dla podnoszenia jakości życia wszystkich ludzi
 UNICEF
 UNESCO
 WHO
 ONZ
- Zajęcia i zabawy dotyczące praw i obowiązków każdego człowieka w tym dzieci
-Ukazywanie dzieciom zagrożeń wynikających z konfliktów, podkreślanie znaczenia pokoju uświadamianie, że znacznie więcej można osiągnąć porozumieniem, dialogiem i współpracą
- zna symbole UE, jej walutę, potrafi rozpoznać i odtworzyć jej flagę

-wymienia kraje członkowskie

- rozpoznaje hymn UE

- zna korzyści wynikające z członkostwa we wspólnocie europejskiej, czuje się jej członkiem

- poznaje warunki gospodarcze, przyrodnicze UE, zna wybranie osiągnięcia naukowe i kulturowe

- odwiedza kraje UE, dzieli się swoimi wspomnieniami

- zdobywa wiedzę, dotyczącą krajów wspólnoty

- poznaje specyfikę kulturową wybranych państw

- rozwija ciekawość, poznaje przedstawicieli innych narodowości, potrafi właściwie zachować się, przyjmując gości
- poznaje wybranych sportowców i ich osiągnięcia, zdobywa wiedzę dotyczącą zasad organizowania międzynarodowych imprez sportowych
- dowiaduje się, że można swobodnie podróżować po krajach UE, wie, że członkowie UE mogą mieszkać i pracować w każdym z unijnych krajów

- prezentuje swoje zdolności i podziwia występy zespołów z różnych stron świata, reprezentuje swój kraj

- tańczy i bawi się w zabawy, znane dzieciom na całym świecie
- poznaje wybrane osobowości ludzi, którzy w znaczący sposób przyczynili się do poprawy warunków życia na Ziemi

- utrwala wiedzę dotyczącą UE

- rozwija zdolności poznawcze i językowe, pobudza swoją ciekawość

- poznaje elementy j. angielskiego w naturalny i spontaniczny sposób
- poznaje bajki zagraniczne, bawi się słowem

- czuje się odpowiedzialne za los świata

- potrafi wymienić znane organizacje humanitarne, wie czym się zajmują

- zna swoje prawa i obowiązki

- rozumie zagrożenia wynikajże z braku wzajemnego porozumienia pomiędzy narodami, dąży do pokoju

4. Warunki realizacji programu

Program realizowany jest przez cały rok szkolny, przez wszystkie nauczycielki oddziałów przedszkolnych. Nauczyciele dostosowują zadania programu do wieku i możliwości rozwojowych dzieci. Istnieje możliwość selektywnego wybory zadań w grupach młodszych. Realizacja programu wymaga wykorzystywania różnorakich środków dydaktycznych, wspomagających proces rozwoju dziecka, a także organizowania wycieczek
i wyjść poza teren przedszkola, organizowania spotkań z ciekawymi ludźmi oraz współpracy z rodzicami.

5. Ewaluacja programu

Oceny efektów realizacji programu wychowania patriotycznego: Kim jestem?, obok bieżącego monitorowania, dokonuje się na półrocznym i końcowym zebraniu Rady Pedagogicznej. Podstawę dla formułowania oceny realizacji programu będą stanowiły:
• wnioski z obserwacji zachowań dzieci,
• rozmowy z rodzicami,
• rozmowy z nauczycielami,
• analiza dokumentów - dziennik, plany miesięczne, wytwory dzieci, osiągnięcia
w konkursach, małych formach teatralnych,
• analiza ankiet skierowanych do realizatorów programu – nauczycieli oraz rodziców.

Bibliografia:

1. Bulera M., Żuchelkowska K.: Ukochany Kraj, umiłowany kraj, Wychowanie patriotyczne w przedszkolu, Bydgoszcz 1996.
2. Drabik L., Kubiak-Sokół A., Sobol E.: Słownik języka polskiego, PWN, Warszawa 2006
3. Gruszczyk – Kolczyńska E., Zielińska E., Grabowska G.: Program wychowania i kształcenia oraz wspomagania rozwoju 6-latków w przedszkolach, w klasach zerowych i w placówkach integracyjnych, Nowa Era, 2008
4. Jakubowski J. Z.: Dokąd i skąd idziemy, Warszawa 1997.
5. Jundził I.: O wychowaniu patriotycznym dzieci, Warszawa 1975.
6. Kąkol M.: Specyfika wychowania patriotycznego dzieci w wieku przedszkolnym w: Wychowanie w Przedszkolu nr 11, Warszawa 1985.
7. Kielar-Turska M.: Jak pomagać dzieciom w poznawaniu świata, Warszawa 1992
8. Nikitorowicz J., Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa 2009
9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego.....
10. Sawicka A.: Z problematyki wychowania patriotycznego w przedszkolu, Warszawa 1980.

Aneks 1

ANKIETA DLA RODZICÓW

Szanowni Państwo, pragniemy pozyskać informacje na temat programu wychowania patriotycznego, realizowanego w naszym przedszkolu. Państwa odpowiedzi będą cenną wskazówką do dalszej pracy. Proszę zakreślić wybraną odpowiedź

1. Czy zdaniem Pana/Pani treści dotyczące wychowania patriotycznego w przedszkolu, realizowane są w szerokim zakresie?
TAK NIE TRUDNO POWIEDZIEĆ

2. Czy Pana/Pani dzieci opowiadają o zajęciach, doświadczenia i przeżyciach, związanych z realizowaniem treści patriotycznych?
TAK NIE TRUDNO POWIEDZIEĆ

3. Czy dostrzega Pan/Pani efekty realizowanego programu w formach prac dzieci, udziału w uroczystościach itp.?
TAK NIE TRUDNO POWIEDZIEĆ

4. W jakim stopniu Pan/Pani dziecko prezentuje postawę patriotyczną w codziennym życiu w skali od 1-5?

1............2............3............4............5

5. Jakie zagadnienia chciał/a Pan/Pani wprowadzić do programu patriotycznego w przyszłości?
........................................

Dziękujemy za wypełnienie ankiety !

Aneks 2

ANKIETA DLA NAUCZYCIELI

Celem ankiety jest dokonanie ewaluacji programu patriotycznego realizowanego w przedszkolu. Uzyskane informacje, posłużą planowaniu dalszej pracy wychowawczej.

1. Czy realizowany w przedszkolu program jest potrzebny i pomógł Pani w pracy wychowawczej?
TAK NIE
Inne uwagi:........................................

2. Czy Pani zdaniem program ma jasno określone cele, warunki i sposoby realizacji?
TAK NIE
Inne uwagi........................................

3. Jakie metody wychowawcze uważa Pani za najbardziej skuteczne?
........................................
........................................

4. Jak ocenia Pani zakres wiedzy dzieci ze swojej grupy, po realizacji bloków tematycznych programu w skali o 1 -5?

I Mieszkam w Rzeszowie 1............2............3............4............5
II Kocham moją Ojczyznę 1............2............3............4............5
III Jestem Europejczykiem 1............2............3............4............5

5. O jakie treści warto wzbogacić program?
........................................

Dziękuję za wypełnienie ankiety!

Aneks 3
Przykładowy scenariusz uroczystości z okazji 11 listopada

1. Wstęp.
Witamy wszystkich gości
Dzisiaj święto Polski
Dzień Niepodległości
Dzisiaj wielka jest rocznica
Jedenasty Listopada
Tym, co padli za Ojczyznę
Hołd wdzięczności Polska składa.
I my przedszkolacy o tym pamiętamy
i dlatego dzisiaj tu się spotykamy

2. Piosenka ”Pociągiem w Polskę”, z układem ruchowym i biało czerwonymi miotełkami.

3. Cofnijmy się w czasie.
Przypomnijmy sobie
jak to wszystko było,
co się wydarzyło.
Trzy państwa się zebrały,
kraj nasz podzieliły.
Niezależnej Polsce
rządy narzuciły.

4. Inscenizacja
Scenografia:
Wnętrze pokoju. Po lewej stronie regał z książkami; na górnej półce kwiat w doniczce.
W centralnym miejscu stół nakryty obrusem, a na nim wazon z kwiatami, trzy filiżanki,
imbryk do herbaty.
W tle, na ścianie symbole narodowe: Polski.
Osoby:
Dziadek
Wnuki: dziewczynka i chłopiec
Troje dzieci-symbole rozbiorców
3 osobowa rodzina do pantomimy
I scena
Dziadek siedzi na fotelu bujanym pali fajkę. Na nogach
ma za duże bambosze. U jego nóg leży
leniwie rozłożony kot.
Wbiegają rozbawione dzieci.
Dziewczynka: Dziadku, dziadku opowiedz nam bajkę o Królewnie Śnieżce.
Chłopiec: ...albo lepiej o dzielnym rycerzu przemierzającym świat w poszukiwaniu
prawdy.
Dziadek z czułością patrzy na wnuki spod wielkich okularów.
Dziadek Siadajcie...o tu- wskazuje na dwie przygotowane wcześniej poduchy.
Opowiem Wam,..., ale nie bajkę. To historia-pewnej RODZINY-POLSKI-
mojej i Waszej Ojczyzny. Nie zawsze na jej ziemiach było tak spokojnie jak
dzisiaj...
- zamyśla się.
Dziewczynka: A kto Ją niepokoił?
Chłopiec: Przestań gadać! Posłuchaj!
Dziadek jakby ockną się z zadumy i zaczyna opowiadać.
Dziadek : POLSKA to nasza RODZINA- szczęśliwa i spokojna
II scena
Przy stole siedzi trzyosobowa rodzina. Stół nakryty obrusem, na środku wazon z kwiatami.
Rozmawiają się i śmieją, piją herbatę.
Nagle na scenę wkracza troje dzieci z przypiętymi do piersi i pleców paskami z napisem:
Rosja, Austria, Prusy. Wkraczają do pokoju i zaczynają wprowadzać swoje porządki.
Przestawiają stół, odsuwają energicznie krzesła, wywracają donicę z kwiatami stojącą na
regale.
Rodzina stoi w jednym miejscu, są do siebie przytuleni, z przerażeniem obserwują co się
dzieje.
Napastnicy, w końcu, biorą w niewolę członków rodziny i rozchodzą się w różne strony.
Chłopiec: Jak to możliwe?! Wtargnąć do czyjegoś domu, poprzestawiać meble,
wprowadzać własne porządki?!
Dziewczynka (z wypiekami):
Mów dziadku dalej. Proszę.
Dziadek, wycierając ukradkiem łzę spływającą po policzku, mówi szeptem...
Dziadek: To jeszcze nie koniec! Popatrzcie...
III scena
Na scenie pojawiają się dzieci- symbole mocarstw rozbiorowych i przyglądają się fladze
wiszącej na ścianie. Siadają do stołu i radzą.
Dziadek: Popatrzcie! Zebrali się jak sępy nad osłabioną Polską i spierają się, co który
może zagarnąć dla siebie.

Kłócą się!
Wreszcie dziecko- symbol jednego rozbiorcy, zdziera kontury Polski ze ściany i kładzie
płachtę na stole. Wszyscy napastnicy wstają, załamują ręce, spierają się. Wreszcie każdy
chwyta za brzeg płachty i ciągnie w swoją stronę. Płachta się drze.
Dziadek: Rozerwali ją, rozdarli i rozebrali!
Dziadek: Nastąpiła niewola. Wiele, wiele lat niewoli. Ponad 100 lat
Dziadek wstaje, podchodzi do regału z książkami, wyszukuje jedną z nich i wraca na fotel.
Dzieci przysuwają się do jej kolan i zasłuchane w opowiadanie oglądają ilustracje w
„Wielkiej Historii Polski”.
Chłopiec: A co na to Polacy?!
Dziadek : Polacy znali swoją historię i byli bardzo dzielni ich serca nadal biły dla Polski.
Stanęli do walki!!!
Wielu zginęło, wiele czasu minęło...
Ale...dopięli swego! Odzyskali utraconą niepodległość, WOLNOŚĆ!!!
5. 11 Listopada roku 1918
następuje koniec zaboru obcego.
Znów na mapie świata,
Polskie państwo gości.
Nikt nam nie odbierze
już niepodległości.
Dumny, biały orzeł
Króluje nad nami
więc mu pięknie hymn nasz
teraz odśpiewamy

6. Hymn Polski

7. Wiersz
Wszystko dokoła :dom przedszkole, fabryczne dymy ,żelazna kolej,
Kwiaty przy oknie, klon koło bramy,
Słoneczny uśmiech kochanej mamy, i las co cieniem dzieci zaprasza
Wszystko to Polska –Ojczyzna nasza.
Piękna jest nasza Ziemia, przejrzysty nad nią błękit,
Piękna jest nasza mowa i pieśni i piosenki.
Piękne jest nasze przedszkole i piękna zieleń boiska, strumień jest piękny
I łąka i zboża fala złocista.
Piękna jest nasza Wisła, od gór dalekich do morza,
Piękne są nasze dęby, topole , sosny i brzoza.
Piękny jest Orzeł Biały, piękna biel i czerwień, piękna
Jest nasza Ziemia- kochać będziemy Cię wiernie.

8. Mazur taniec

Aneks 4

KONSPEKT ZAJĘC OTWARTYCH DLA DZIECI 5,6-LETNICH

TEMAT: – „Dziecko odkrywcą świata”.
UMIEJĘTNOŚCI KLUCZOWE:
DZIECKO:
1. Rozwija postawę badawczą
2. Stawia hipotezy, eksperymentuje i wyciąga wnioski
3. Poznaje sylwetkę Marii Curie-Skłodowskiej
4. Łączy elementy w podany wzór
5. Określa ułamek z 4
6. Głoskuje i sylabizuje słowa: Maria, hipoteza, laboratorium, substancja
7. Wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa
FORMY PRACY: zbiorowa, indywidualna, grupowa

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
Podkład muzyczny do piosenki: :”Świat to wielka tajemnica”, obrazki przedstawiające sceny z życia Marii Curie-Skłodowskiej, zdjęcia faktyczne, mapa Polski podzielona na 3 części, zdjęcia Rentgenowskie, kserokopie banknotów, kartonowe sylwetki mężczyzny i kobiety, obrazki i wyrazy do globalnego czytania (Maria, hipoteza, laboratorium, substancja), dowolny podkład muzyki bluesowej, klocki w 3 kolorach, mikroskop, cebula, preparaty przedstawiające jej mikroskopowa budowę, wywar z czerwonej kapusty, proszek do pieczenia, proszek do prania, sok z cytryny, szklane pojemniki i mieszadła, rękawiczki lateksowe, okulary, fartuch, karty pracy (pomarańcza, liść, śliwka), farby, pędzle, podkładki, broszury dla rodziców i kolorowanki dla dzieci.

PRZEBIEG ZAJĘĆ
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA
1. Pogadanka z rodzicami dotycząca tematu zajęć
2. Nauczyciel zaprasza dzieci do stworzenia koła, wszyscy wykonują piosenkę Świat to wielka tajemnica”
3. Krótka rozmowa dotycząca treści piosenki jako wprowadzenie w tematykę spotkania.
4. Prezentacja opowiadania historii życia Marii Curie-Skłodowskiej poparta serią obrazków, przerywana i wzbogacana o następujące treści:
- sytuacja polski podczas wczesnych lat jej życia, powody wyjazdu do Francji
- poruszenie kwestii nierównego traktowania kobiet i mężczyzn
- prezentacja zdjęć Rentgenowskich
5. Oglądanie faktycznych kserokopii zdjęć z życia bohaterki
6. Głoskowanie, sylabizowanie i czytanie wyrazów
7. Zabawa dydaktyczna (świat z cząsteczek) – prezentacja cebuli i obietnica niespodzianki
8. Eksperyment w wykonaniu dzieci – Barwienie soku z kapusty substancjami dostępnymi w gospodarstwie domowym
9. Zabawa ruchowa z elementami matematyki
Dzieci przemieszczają się po sali trzymając klocek w danym kolorze, na hasło nauczyciela tworzą łańcuszki wg. wzoru
10. Zaproszenie dzieci do stolików
Dzieci otrzymują karty pracy, zadanie polega na zmieszania 2 podstawowych barw i wybraniu odpowiedniego obrazka do pomalowania.
11. Zaproszenie dzieci i rodziców do oglądania preparatów z cebuli pod mikroskopem.
12. Podsumowanie zajęć z rodzicami, rozdanie kolorowanek i broszur