Autorski program dla osób z głęboką niepełnosprawnością intelektualną "Chcę być samodzielny!"

Na co dzień nie zastanawiamy się nad tym, ile trudu mogą sprawiać osobom z głęboką niepełnosprawnością intelektualną zwykłe czynności. Moje doświadczenie w pracy z takimi osobami sprawiło, że dostrzegłam potrzebę pomocy im. Podjęłam działania zmierzające do zwiększenia samodzielności tych osób. Osiągnięcie przez nich samodzielności prowadzi do niezależności.
Kierując się tą zależnością wraz z koleżanką I. Gendek - Królik opracowałam i wdrożyłam program „Chcę być samodzielny”. Program ten ukierunkowany jest na wspomaganie harmonijnego rozwoju, stwarzanie optymalnych warunków i sytuacji potrzebnych do nabywania doświadczeń oraz wyzwalanie aktywności sprawczej.
Procedury osiągania celów:
• treści będą realizowane w trakcie zajęć dodatkowych podczas czynności higieniczno – pielęgnacyjnych, posiłków oraz spacerów dwa razy w tygodniu na terenie DPS-u,
• program uwzględnia indywidualizację oczekiwań wobec uczestników zajęć,
• cele zawierają treści związane z poszanowaniem godności uczestników,
• program zakłada jak najczęstsze stosowanie wzmocnień pozytywnych,
• program dopuszcza modyfikację założonych celów,
• istotnym punktem programu jest współpraca z opiekunami DPS-u.
Gotowy program został złożony do dyrektora szkoły i przedstawiony Radzie Pedagogicznej. Uchwałą Rady Pedagogicznej został zatwierdzony do realizacji.
Cele główne:
• nabywanie umiejętności estetycznego i kulturalnego spożywania posiłków w towarzystwie,
• rozwijanie nawyków związanych z higieną osobistą,
• nabywanie i rozwijanie umiejętności w zakresie zakładanie i zdejmowania odzieży i obuwia,
• wzmacnianie sprawności motorycznej.
Cele szczegółowe:
• przyjmowanie prawidłowej postawy przy stole,
• kształtowanie umiejętności gryzienia i żucia,
• nauka posługiwania się sztućcami,
• stosowanie się do pleceń i wskazówek nauczyciela oraz zasad regulujących relacje społeczne,
• nauka kolejnych etapów mycia rąk w różnych sytuacjach codziennych,
• nauka mycia zębów po posiłkach,
• nabywanie umiejętności samodzielnego zaspokajania potrzeb fizjologicznych w miejscu do tego przeznaczonym,
• umiejętność dobierania elementów garderoby do poszczególnych części ciała,
• zachęcanie do samodzielnego zakładania i zdejmowania: bluzy, spodni, kurtki, czapki oraz butów,
• odkładanie odzieży i butów w wyznaczone miejsce,
• dobieranie ubrań stosownie do sytuacji,
• ćwiczenia przekraczania osi ciała, koordynacji wzrokowo – ruchowej oraz manipulacji.
Szczegółowe treści programu:
• omówienie przyborów toaletowych i przedmiotów służących do utrzymania higieny,
• nabywanie umiejętności posługiwania się chusteczkami do nosa, grzebieniem, mydłem, ręcznikiem, szczoteczką do zębów,
• przestrzeganie zasady niekorzystania z przedmiotów osobistego użytku należących do innych,
• uświadomienie konieczności mycia rąk
• zaprezentowanie techniki prawidłowego mycia rąk,
• opanowanie umiejętności mycia rąk,
• dostrzeganie przyczyn i skutków niewłaściwych zachowań higienicznych,
• kształtowanie nawyków związanych z systematycznym myciem zębów,
• utrwalanie prawidłowego szczotkowania zębów,
• poznanie produktów szkodliwych dla zębów,
• uświadomienie uczniom potrzeby okresowych badań stomatologicznych,
• wdrażanie zasad poprawnego i kulturalnego zachowania się przy stole,
• kształtowanie nawyków związanych z kulturalnym i estetycznym jedzeniem,
• wyrabianie nawyku właściwej postawy przy stole,
• wdrażanie uczniów do korzystania z serwetek po zakończonym posiłku oraz do mycia twarzy i rąk po jedzeniu,
• nazywanie posiłków.
Metody i formy:
Realizacja wymienionych zagadnień wymaga stosowania różnorodnych form i metod pracy. W proponowanym programie preferowane przez nauczycieli formy prowadzenia zajęć to przede wszystkim metody czynnościowe, polisensoryczne (wielozmysłowe) i aktywizujące, sprzyjające rozwojowi psychofizycznemu dziecka. Wykorzystywane na zajęciach będą:
• prezentacje multimedialne,
• filmy edukacyjne,
• zajęcia warsztatowe,
• zajęcia prowadzone według opracowanych scenariuszy zajęć,
• akcje i imprezy promujące nawyki higieniczne,
• pogadanki i spotkania ze specjalistami (pielęgniarkami)