Program autorski terapii pedagogicznej

Program skierowany jest do grupy uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce, spowodowanymi deficytami rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych. W pracy pedagoga szkolnego rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów, analizuję przyczyny niepowodzeń szkolnych, kwalifikuje uczniów z opiniami ze specyficznymi i uogólnionymi trudnościami
w nauce na zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, indywidualne konsultacje z nauczycielami, zajęcia w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Objęcie zajęciami terapii pedagogicznej uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce jest częstym zaleceniem poradni psychologiczno-pedagogicznej. Realizacja programu ukierunkowana będzie na korygowanie
i kompensowanie zaburzeń psychofizycznych grupy uczniów (2-5 uczniów) z zaleceniami do pracy terapeutycznej. Program ma pozytywnie wpłynąć na postępy uczniów i przezwyciężyć u nich trudności w opanowaniu umiejętności szkolnych oraz kompetencji emocjonalno-społecznych.
Terapia pedagogiczna stanowić będzie zasadniczy element profilaktyki społecznej, poprzez podejmowanie działań mających na celu usuwanie następstw niepowodzeń szkolnych, do których zaliczyć można: lęki przed czytaniem i pisaniem, poczucie niskiej wartości, zaniżoną samoocenę, brak wiary we własne siły, spadek motywacji do nauki, poczucie odrzucenia
i osamotnienia, konflikty w kontaktach z rówieśnikami, oczekiwanie wyłącznie negatywnych zdarzeń i ich konsekwencji, brak odporności na sytuacje trudne, kłopoty z organizacją złożonych działań i z zagospodarowaniem czasu, zaburzenia uwagi itp.

1. CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU TERAPII PEDAGOGICZNEJ

Terapia pedagogiczna to oddziaływanie kompleksowe, polegające na rozwijaniu funkcji zaburzonych (korekcja) i wzmacnianiu funkcjonujących prawidłowo, aby stały się wsparciem lub zastępstwem dla funkcji zaburzonych (kompensacja).
Do podstawowych celów pracy terapeutycznej należy:
1. Usprawnienie zaburzonych procesów psychomotorycznych istotnych w opanowaniu umiejętności czytania i pisania.
2. Rozwijanie mowy, umiejętności komunikowania się.
3. Zapobieganie powstawaniu wtórnych zaburzeń emocjonalnych w zachowaniu uczniów.
4. Oddziaływanie psychoterapeutyczne ogólnie uspakajające, a równocześnie aktywizujące uczniów.

Do szczegółowych celów pracy terapeutycznej można zaliczyć:
1. Rozbudzanie zainteresowania nauką.
2. Doskonalenie spostrzegawczości wzrokowej, słuchowej.
3. Zapamiętywanie bodźców słuchowo - wzrokowych i ich różnicowanie.
4. Usprawnianie percepcji wzrokowo – słuchowej.
5. Stymulowanie funkcji poznawczych.
6. Usprawnianie grafomotoryki małej.
7. Pozytywne wzmacnianie uczniów, wspomaganie zdolności i zainteresowań.
8. Ćwiczenie umiejętności społecznych.
8. Zaangażowanie rodziców w pomoc terapeutyczną.

Postępowanie terapeutyczne opierać się będzie na dokładnej analizie diagnozy poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz możliwości poznawczych uczniów. Ma ono na celu wyrównywanie dysharmonii rozwojowych oraz braków w wiadomościach i umiejętnościach w takim stopniu, aby zapewnić uczniom prawidłowe funkcjonowanie w sytuacjach szkolnych.
W ramach terapii prowadzone będą ćwiczenia korekcyjno-kompensacyjne niezaburzonych funkcji, które będą wsparciem dla zaburzeń percepcyjno- motorycznych. Pozwoli to łatwiej osiągać pozytywny efekt pracy, co wzmocni słabą motywację uczniów do przezwyciężania trudności.

2. ZASADY PRACY TERAPEUTYCZNEJ

Zajęcia terapii pedagogicznej odbywać się będą raz w tygodniu przez 45 min., są skierowane dla grupy uczniów (2-5) klasy IV. Zajęcia będą prowadzone od listopada do maja roku szkolnego 2018/2019. Na zajęcia korekcyjno-kompensacyjne kwalifikowani będą uczniowie
z diagnozą psychologiczno-pedagogiczną z poradni, ze stwierdzonym rodzajem trudności
i opisanym sposobem pracy. Udział w zajęciach wymaga zgody rodziców.
Zajęcia korekcyjno- kompensacyjne nie przypominają lekcji, nie mają ocen, rywalizacji, współzawodnictwa. Tempo pracy dostosowuje się do możliwości ucznia.

Zajęcia terapii pedagogicznej będą uwzględniać następujące zasady pedagogiczne:
1) Zasadę indywidualizacji środków i metod oddziaływania korekcyjnego.
Dzieci z fragmentarycznymi zaburzeniami rozwoju wymagają dodatkowej pomocy w postaci indywidualnego oddziaływania pedagogicznego, ponieważ ich możliwości percepcyjne uniemożliwiają efektywne uczenie się w nauczaniu masowym. Istnieje także duże zróżnicowanie rodzajów, zakresu i głębokości zaburzeń rozwojowych, a tym samym trudności w nauce.
2) Zasadę powolnego stopniowania trudności;
Zgodnie z tą zasadą należy stopniować trudności, zwracając uwagę na objętość opracowanego materiału, przystępność dla ucznia, postępy w nauce i punkt wyjścia materiału programowego, tzn. poziom czytania i pisania: tempo, biegłość, płynność, poprawność czytania, czytanie ze zrozumieniem; tempo pisania, stronę graficzną pisma, zasób słownictwa i umiejętność konstruowania wypowiedzi pisemnej, poprawność ortograficzną i gramatyczną w kontekście rzeczywistych umiejętności dziecka i wymagań programowych klasy, do której uczęszcza. Uczeń w sposób namacalny powinien odczuć, że pokonuje trudności i dokonuje postępu w zakresie swojej wiedzy i umiejętności.
3) Zasadę korekcji zaburzeń;
Podczas zajęć najwięcej czasu należy poświęcić na ćwiczenie funkcji najgłębiej zaburzonych i najsłabiej opanowanych umiejętności, przestrzegając zasady stopniowania trudności i indywidualizacji.
4) Zasadę kompensacji zaburzeń;
Istotne w terapii jest łączenie ćwiczeń funkcji zaburzonych z ćwiczeniami funkcji bardziej sprawnych, aby utworzyć właściwe mechanizmy kompensacyjne. Zadaniem jest uruchomienie tych mechanizmów psychologicznych, w których funkcje sprawniejsze wspierają czynności funkcji zaburzonych.
5) Zasadę systematyczności;
Zasada ta dotyczy systematyczności i częstotliwości ćwiczeń korekcyjnych i korekcyjno-kompensacyjnych. Jej przestrzeganie wpływa bardzo korzystnie na opanowanie i utrwalenie nabytej wiedzy i umiejętności. Długotrwałe przerwy powodują najczęściej częściowy lub całkowity regres, co zmniejsza skuteczność terapii.
6) Zasadę ciągłości oddziaływania psychoterapeutycznego.
Działania wychowawcze o charakterze psychoterapeutycznym powinny towarzyszyć zabiegom dydaktycznym przez cały czas trwania zajęć terapeutycznych, a w pierwszym okresie odgrywać będą rolę dominującą. Psychoterapia rozumiana jest jako świadome
i celowe wpływanie środkami psychicznymi na osobowość człowieka, bądź na sposób jego uczestnictwa w procesach społecznych, aby umożliwić mu optymalne funkcjonowanie psychiczne.

3. FORMY I METODY PRACY TERAPEUTYCZNEJ

Formy i metody pracy będą dostosowane do możliwości psychofizycznych uczniów.
Metody pracy:
- terapia zabawą
- muzykoterapia
- słowne
- oglądowe
- praca z komputerem
- elementy metody Dennisona, W. Sherborne
- praca z książką

Formy pracy:
- indywidualna
- grupowa

Środki dydaktyczne:
1. Ortograffiti – zeszyty ćwiczeń.
2. Ćwiczenia grafomotoryczne – karty pracy.
3. Płyty z muzyką relaksacyjną.
4. Gry grupowe.

4. DOBÓR TREŚCI

- Ćwiczenia graficzne.
- Ćwiczenia spostrzegania na materiale konkretnym:
rozpoznawanie obrazków ukazywanych w krótkich ekspozycjach,
zapamiętywanie jak największej liczby przedmiotów znajdujących się na obrazkach,
dobieranie jednakowych obrazków,
wyszukiwanie różnic i podobieństw między obrazkami,
segregowanie obrazków podobnych tematycznie,
określanie położenia przedmiotów w przestrzeni i na obrazku w stosunku do siebie i innej osoby,
zabawy ułatwiające orientację w kierunkach,
zabawy słuchowe
- Ćwiczenia spostrzegania na materiale abstrakcyjnym.
- Ćwiczenia w czytaniu na materiale literowym:
układanie i czytanie zdań z rozsypanki,
uzupełnianie literami luk w wyrazach i w zdaniach,
układnie wyrazów, podpisów do obrazków,
dobieranie zdań do obrazków- układnie historyjek,
czytanie tekstów.
- Ćwiczenia w poprawnym pisaniu („nie” – pisownia łączna i rozdzielna, wielka litera).
- Ćwiczenia w pisowni wyrazów z ortogramami: „rz”, „ż”, „ó”, „u”, „ch”, „h”.
- Ćwiczenia rytmiczne.
- Ćwiczenia koncentracji i pamięci wzrokowej.
- Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej.
- Ćwiczenia ogólnej sprawności ruchowej.
- Ćwiczenia sprawności manualnej.
- Treningi pisania.
- Elementy terapii logopedycznej.
- Ćwiczenia umiejętności społeczno-emocjonalnych.

5. ZAŁOŻONE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW I ICH OCENA.

Postępy w terapii uczniów będą zależały od następujących czynników:
- inteligencji ucznia,
- rodzaju zaburzeń, zakresu i głębokości zaburzeń,
- reakcji emocjonalnych ucznia,
- kondycji psychofizycznej ucznia,
- współpracy rodziców z terapeutą,
- współpracy terapeuty z innymi nauczycielami,
- motywacji ucznia.
Podczas terapii obserwowane będą postępy uczniów w oparciu o wykonaną pracę, wysiłek włożony w określone zadanie. Spostrzeżenia dotyczące prowadzonych zajęć korekcyjno-kompensacyjnych odnotowywane będą w dzienniku zajęć lub na dodatkowej karcie obserwacji.
Ocena postępów ucznia oraz obserwacja funkcjonowania w różnych sytuacjach pozwala na:
- podjęcie decyzji o zwolnieniu ucznia z zajęć, gdy opóźnienia zostały wyeliminowane,
- określenie dalszych kierunków terapii pedagogicznej.
6. EWALUACJA PROGRAMU

Treści zawarte w programie będą realizowane w dowolnej kolejności i dostosowane do potrzeb, możliwości i zainteresowań uczniów.
Terapeuta dokonuje obserwacji ucznia, prowadzi z nim rozmowę i gromadzi wytwory jego pracy. Podsumowaniem pracy będzie również indywidualny arkusz postępów ucznia. Obserwacje zajęć oraz indywidualny arkusz postępów ucznia wskażą, jak pracować z uczniami w następnym roku, opierając się o nowe pomysły i doświadczenia.
Ewaluacja programu będzie polegała również na wypełnieniu arkusza ankiety ewaluacyjnej skierowanej do rodziców.

ANKIETA DLA RODZICÓW UCZNIA UCZĘSZCZAJĄCEGO NA ZAJĘCIA TERAPII PEDAGOGICZNEJ
Uprzejmie proszę o udzielenie informacji na temat zakresu pomocy udzielonej przez nauczyciela – terapeutę Państwa dziecku, w ramach prowadzonych zajęć korekcyjno-kompensacyjnych.
Proszę o wybranie właściwej odpowiedzi lub udzielenie własnej.

1.Czy dziecko chętnie chodziło na zajęcia terapii pedagogicznej?
tak
nie
nie mam zdania

2. Czy rozmawialiście Państwo z dzieckiem na temat zakresu pomocy udzielanej przez nauczyciela?
tak
nie
nie ma zdania

3. Czy zauważyliście Państwo zmiany w postępach edukacyjnych swojego dziecka? Proszę uzasadnić odpowiedź.
tak
nie
........................................
4. Czy uważają Państwo, że uczęszczanie na terapię pedagogiczną było dziecku potrzebne?
tak
nie
nie mam zdania