Moi przyjaciele: bajki i baśnie - program edukacji czytelniczej dla dzieci z oddziału przedszkolnego

"Moi przyjaciele: bajki i baśnie"-
program edukacji czytelniczej dla dzieci
z oddziału przedszkolnego.

Spis treści
Wstęp........................................3
I. Założenia programowe ........................................4
II. Cele programu " Moi przyjaciele: bajki i baśnie "......................................5
III. Środki realizacji programu........................................6
IV. Metody i formy realizacji programu........................................7
V. Środki dydaktyczne........................................ ....................................8
VI. Realizacja treści programowych........................................8
VII. Sposoby i metody ewaluacji programu........................................12

"Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa,
jaką sobie ludzkość wymyśliła."
Wisława Szymborska
Wstęp
Współczesna cywilizacja to dominacja mediów telewizji i innych multimediów. Telewizja, korzystanie z Internetu nie rozwija u dzieci myślenia, wiele programów, gier wywołuje lęk oraz niepokój. Aby dziecko nauczyło się w sposób mądry korzystać z telewizji i komputera musi już w najmłodszym wieku otrzymać alternatywę w postaci innej, atrakcyjnej formy spędzania czasu – czytania. Wiele osób, choć umie czytać, nie czyta. Dlaczego? Ponieważ nawyk i potrzeba lektury muszą powstać w dzieciństwie. Wszyscy powinniśmy zdać sobie sprawę, że głośne czytanie ma ogromny wpływ na jego rozwój umysłowy i emocjonalny. Książka dostarcza dzieciom nowych informacji o świecie. Głośne czytanie spełnia ważną rolę w kształtowaniu mowy dziecka. Częste rozmowy z dzieckiem,
a także głośne czytanie kształcą również podstawowe funkcje słuchowe, które mają duże znaczenie w nauce czytania i pisania. Dziecko czytając musi rozpoznać znaki graficzne (litery) następnie podporządkowuje je odpowiednim głoskom (analiza) i łączy w całość (synteza). Czytając dziecku odpowiednio dobraną książkę, bajkę możemy wpłynąć
na pobudzenie lub uspokojenie jego emocji.
Wspólne czytanie (dorosły-dziecko) jest formą mądrego kontaktu z dzieckiem
i doskonałą metodą wychowawczą, dziecko czuje przez to, że jest kochane, ważne,
bo poświęca się mu swój czas.
Czytanie dziecku na głos jest najlepszą drogą do tego, aby dziecko stało się czytelnikiem, a tym samym rozwijało swoją wyobraźnię, nabywało poczucia własnej wartości i ćwiczyło logiczne myślenie. Czytanie uczy również dzieci odróżniania dobra od zła
i zachęca do refleksji nad konsekwencjami własnych słów i czynów. Jest to szczególnie ważne w dzisiejszym świecie, zdominowanym przez agresywne wzorce masowej kultury.
Badania dowodzą, że maluchy, którym czytano lepiej radzą sobie w szkole.
Wiek przedszkolny to ważny okres w życiu dziecka, okres tworzenia się nawyków, kształtowania procesów uczuciowych, umysłowych, charakteru oraz osobowości. Właśnie
w tym wieku należy dostarczać dzieciom odpowiedniej lektury, a bajki i baśnie nadają się
do tego znakomicie.
I.ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE
Program ”Moi przyjaciele: bajki i baśnie” adresowany jest do dzieci z oddziału przedszkolnego. Program realizowany będzie w roku szkolnym 2016/2017. Miejscem realizacji programu będzie sala lekcyjna w PSP w Mąkosach Starych. Na realizację programu przewidziałam jedno spotkanie w tygodniu trwające 45 min. W ramach programu autorskiego w ciągu roku zostanie przeprowadzonych 32 godzin zajęć. Przewidywana liczba uczestników zajęć: 10 osób.
Opracowując ten program wzięłam pod uwagę potrzeby szkoły i grupy przedszkolnej
w której pracuję, możliwości dzieci oraz ich wiek. Wzięłam również pod uwagę kierunki realizacji polityki oświatowej państwa na rok szkolny 2016/2017; jeden z nich brzmi: Upowszechnienie czytelnictwa, rozwijanie kompetencji czytelniczych wśród dzieci
i młodzieży.
• Założeniem opracowanego programu jest umożliwienie dzieciom poznawanie utworów literatury dziecięcej i rozwijanie ich zainteresowań czytelniczych poprzez jak najczęstszy kontakt z książką oraz dobrowolny i spontaniczny udział w zabawach z tekstem.
• Do realizacji programu czytelniczego włączam rodziców z dziatkami dzieci, panie pracujące w filii Biblioteki Gminnej w PSP w Mąkosach Starych oraz w Bibliotece Szkolnej.
Treści programowe programu odwołują się do wskazań Podstawy Programowej Wychowania Przedszkolnego - obszary: 1.1;1.2;1.3;3.1;3.2.;3.3;3.4;4.3;7.1;7.2;8.1;8.2; 8.3;8.4;9.1;14.4;14.6;14.8;14.10
Program „Moi przyjaciele: bajki i baśnie” zawiera założenia programowe, cele prowadzonych zajęć. Zawiera również informacje o preferowanych metodach i formach pracy sprzyjających osiąganiu zamierzonych celów, środki realizacji programu, środki dydaktyczne, realizacje treści programowych, a także sposoby i metody ewaluacji.
Program został napisany na podstawie bajek, baśni, legend, opowiadań znanych autorów, np. braci Grimm, Hansa Christiana Andersena, J. Brzechwy, J. Tuwima.
Dokonano wyboru tekstów dostosowanych do wieku dziecka i jego wrażliwości, uczących czegoś ważnego, promujących pozytywne wzorce postaw, zachowań, a także pozytywne nastawienie do siebie i innych ludzi.

.

II. CELE PROGRAMU „MOI PRZYJACIELE: BAJKI I BAŚNIE”
CEL GŁÓWNY
Głównym celem programu „Moi przyjaciele: bajki i baśnie” jest popularyzowanie czytelnictwa wśród dzieci i dorosłych oraz wspomaganie wszechstronnego rozwoju osobowości dziecka poprzez spotkanie z bajką i baśnią.
CELE SZCZEGÓŁOWE
• wprowadzenie dzieci w świat literatury;
• kształtowanie nawyku czytelniczych, nabywanie nawyku dbania o książki i ich szanowania;
• zapobieganie uzależnieniu od telewizji i komputerów;
• doskonalenie umiejętności słuchania ze zrozumieniem;
• rozwój koncentracji uwagi;
• rozwijanie i poszerzanie wiedzy o świecie, rozbudzanie ciekawości świata;
• rozwój wyobraźni, pamięci, kreatywności;
• wzmacnianie poczucia własnej wartości dziecka;
• budowanie mocniejszej więzi między rodzicem, a dzieckiem;
• zaznajomienie dzieci z utworami znanych autorów książek dla dzieci,
np. J. Brzechwy;
• zachęcenie rodziców do głośnego i systematycznego czytania dzieciom;
• nauka rozróżniania dobra od zła;
• przygotowanie dzieci do późniejszego, już samodzielnego wyboru książek;
• nauka logicznego myślenia;
• wspieranie rozwoju psychicznego dziecka;
• kształtowanie poprawnych wypowiedzi i umiejętności wyrażania myśli i uczuć;
• wzbogacenie zasobu słów;
• nauka samodzielnego myślenia: logicznego, przyczynowo-skutkowego, krytycznego;
• przygotowanie do samodzielnego czytania i pisania;
• recytowanie wierszy;
• inscenizacja, drama;
• kształtowanie umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji, korzystanie
z biblioteki szkolnej;
• poznanie pracy bibliotekarza;
• rozwijanie sprawności manualnej;
• posługiwanie się środkami plastycznymi;
• znajomość bohaterów bajek, baśni, legend, wierszy;
• współdziałanie w grupie;
• respektowanie norm i zasad;
• stymulowanie rozwoju pamięci słuchowej i wzrokowej.
III. ŚRODKI REALIZACJI PROGRAMU
• analiza tekstu, próby oceny bohaterów;
• oglądanie ilustracji;
• rozpoznawanie postaci i pokazywanie na obrazkach;
• opowiadanie tekstu;
• układanie historyjek obrazkowych;
• zorganizowanie „kącika książki”;
• uczestniczenie w przedstawieniach teatralnych;
• wykonywanie własnej ilustracji do przeczytanego tekstu oraz ułożenia własnego
zakończenia;
• głośne czytanie;
• rozwiązywanie zagadek;
• tworzenie książeczki;
• różnorodne eksponaty, rekwizyty;
• twórcze zabawy z przeczytanym tekstem w powiązaniu ze swobodną ekspresją muzyczną, plastyczną, ruchową, językową, logopedyczną;
• tworzenie własnych tekstów baśni i bajek;
• udział w mini konkursach, quizach;
• organizowanie zajęć plastycznych i technicznych, np. wykonanie kukiełek;
• współpraca z biblioteką;
• współpraca z rodzicami, dziatkami w zakresie rozwijania zainteresowań
czytelniczych;
• zastosowanie materiałów audiowizualnych postrzeganych przez dzieci jako atrakcyjniejsze i nowocześniejsze, np. tablica multimedialna;
• wykorzystanie magnetofonu, płyty CD;
• naśladowanie ruchów zwierząt, ludzi i pojazdów mechanicznych;
• zabawy tematyczne związane z przeczytanym tekstem;
• zabawy integracyjne;
• ćwiczenia usprawniające procesy poznawcze, mowę, myślenie, pamięć.
IV. METODY I FORMY REALIZACJI PROGRAMU
1. METODY PRACY
Aby osiągnąć założone cele należy stosować różnorodne metody pracy:
• podające, werbalne (oparte na słowie): praca z książką, metody głośnego czytania, rozmowa, słuchanie utworów literackich, nauka tekstów, pogadanki, dyskusje, objaśnianie, opis, instrukcje słowne, praca z tekstem, ćwiczenia językowe;
• poglądowe (oparte na obrazie) – pokaz, przykład, wzór, ekspozycja, oglądanie książek, czasopism, ilustracji, zdjęć, spektakli teatralnych, wystąpień rówieśników;
• twórczego rozwiązywania problemów (oparte na samodzielnym dochodzeniu
do wiedzy) – metoda samodzielnych doświadczeń, metoda zadań stawianych
do wykonania, dyskusja, burza mózgów;
• metoda aktywizująca (przeżywanie).
2. FORMY PRACY:
Wszelkie metody powinny być wspierane przez odpowiednio dobrane formy pracy inicjujące aktywność dzieci. Program przewiduje stosowanie zróżnicowanych form pracy dzieci.
Formy organizacyjne pracy z dzieckiem:
• indywidualna
• grupowa
• zbiorowa.

V. ŚRODKI DYDAKTYCZNE
Do prawidłowej realizacji przedstawionego programu przydatne będą następujące środki dydaktyczne:
• literatura dziecięca - książki i czasopisma z bajkami i baśniami, wierszami, legendami,
opowiadaniami;
• sprzęt audio – video: magnetofon, odtwarzacz CD, tablica multimedialna;
• płyty z nagraniami bajek i baśni, piosenek, z muzyką relaksacyjną i ilustracyjną;
• gry dydaktyczne;
• rysunki, ilustracje;
• różnorodne rekwizyty i eksponaty potrzebne do zajęć;
• pacynki, marionetki, kukiełki, maski, stroje do przebierania się;
• różnorodne materiały i narzędzia do działalności plastycznej;
• instrumenty perkusyjne.
VI. REALIZACJA TREŚCI PROGRAMOWYCH
Bloki tematyczne Temat zajęć Termin realizacji
Jestem małym czytelnikiem, wiem dużo
o książce
Zorganizowanie kącika książki wspólnie
z dziećmi w grupie: wybór miejsca na kącik, dobór książek do kącika z uwzględnieniem zainteresowań i możliwości rozwojowych dzieci; wspólne układanie książek według rodzajów (atlasy dla dzieci, encyklopedie, książki
o roślinach, ptakach, bajki, baśnie), omówienie zasad korzystania z książek; naprawianie zniszczonych książek. Rozmowa na temat swojej ulubionej książki.” Burza mózgów – „Co można znaleźć w książce...?”. Doposażenie biblioteczki książkami przyniesionymi przez dzieci z domu.
 Poznanie pracy bibliotekarza oraz pomieszczeń bibliotecznych: wyjście do biblioteki, rozmowa
o warunkach korzystania z biblioteki i zasad zachowania się, założenie karty czytelniczej, systematycznie wypożyczanie książek
z biblioteki; wykonanie zakładki do książki.
 Zapoznanie dzieci ze sposobem powstania książki oraz zawodami z nią związanymi; obejrzenie prezentacji multimedialnej „Droga książki od pisarza do czytelnika”, historyjka obrazkowa „Droga książki od autora
do czytelnika”, wysłuchanie czytanego przez nauczyciela wiersza H. Łochockiej pt. „Książka czeka”; rozwiązywanie zagadek.
 Zaproszenie pani z biblioteki do czytania
w grupie przedszkolnej: rozmowa na temat wysłuchanego tekstu, wykonanie pracy plastycznej.

październik
W krainie baśni  Uwalniamy Jasia i Małgosię – wysłuchanie bajki Braci Grimm pt. „Jaś i Małgosia”; układanie historyjki obrazkowej w odpowiedniej kolejności; wymyślnie własnego zakończenia baśni; zabawa teatralna.
 Przebiegły jak lis, a może odważny jak lew czyli rozmowa o „Kocie w butach” Ch. Perraulta; stworzenie gry planszowej;
 SOS – Kopciuszek potrzebuje pomocy; wysłuchanie baśni Ch. Perraulta „Kopciuszek” – rozmowa kierowana. Projektowanie na kartonie sukni na bal dla Kopciuszka.
 Zaangażowanie rodziców i dziadków w czytanie utworów w grupie przedszkolnej (bajka
„O rybaku i złotej rybce”); quiz wiedzy
o baśniach. listopad
Tradycje Świąt Bożego Narodzenia  Wprowadzenie w klimat świąteczny - „Bajka
o wigilijnej gwiazdeczce”; rozmowa kierowana. Wykonywanie kartek świątecznych.
 Wysłuchanie legendy o Świętym Mikołaju; nauka piosenki; kolorowanie w grupach Świętego Mikołaja; zabawa w kończenie zdań.
 Zaangażowanie rodziców i dziadków w czytanie utworów w grupie przedszkolnej. Próba nauki
na pamięć wiersza I. Salach pt.„Choineczka.” Kończenie zdania: Święta Bożego Narodzenia
to dla mnie... grudzień
Legendy polskie  Skąd pochodzi nazwa Warszawa? – Legenda
o Warsie i Sawie oraz poznanie legendy „Syrenka Warszawska”.
 Kim był Bazyliszek? – wysłuchanie legendy
o Bazyliszku. Praca plastyczna – wykonanie kukiełek przedstawiających Bazyliszka.
 Wysłuchanie legendy krakowskiej „O smoku wawelskim”. Zabawa dramowa.
 Zaangażowanie rodziców i dziadków w czytanie utworów w grupie przedszkolnej („Dlaczego Popiela zjadły myszy?” – wysłuchanie legendy). styczeń
Bajki relaksacyjne  Słuchanie bajek w celu eliminowania zmęczenia, napięć, czasem agresji; wykonanie ilustracji
do fragmentów wysłuchanych bajek przy muzyce wyciszającej, składanie ich w całość,
ze zwróceniem uwagi na wartość pracy zespołowej.
 Zaangażowanie pani z biblioteki w czytanie utworów w grupie przedszkolnej. luty
Bajki, które uczą  Akceptujemy tego, kto jest inny – wysłuchanie opowiadania M. Musierowicz pt. „Kredki”. Zabawa w dokończenie zdań „Najlepiej potrafię... Jestem dobry w...”.
 Gdy jesteśmy dobrzy dla innych dobro do nas wróci – rozmowa na temat zachowania postaci
z bajki „O pyskatej królewnie”. Scenki ukazujące właściwe i niewłaściwe zachowania. Wykonie medalu kulturalnego ucznia.
 Nie rozmawiam z nieznajomym – bajka
E. Śnieżkowska-Bielak pt.”Pułapka komara Widliszka”; zabawy ruchowe, muzyczne, plastyczne, scenki dramowe. Stworzenie własnej bajki z morałem.
 Zaangażowanie rodziców i dziadków w czytanie utworów w grupie przedszkolnej. marzec
Miesiąc urodzin
Hansa Christiana Andersena  „Księżniczka na ziarnku grochu”
H. Ch. Andersena – zabawy pantomimiczne.
 Czy inny to znaczy gorszy? „Brzydkie Kaczątko” H. Ch. Andersen; wysłuchanie z płyty CD. Rozmowa kierowana; zabawy teatralne.
 Rozmowy o wrażliwości i współczuciu
w oparciu o baśń H. Ch. Andersena „Calineczka”. Konkurs na najpiękniejszą okładkę baśni.
 Zaangażowanie rodziców i dziadków w czytanie utworów w grupie przedszkolnej (baśń Hansa Christiana Andersena). kwiecień
Miesiąc z Kubusiem Puchatkiem  Zapoznajemy się z Kubusiem Puchatkiem – czytanie fragmentu książki A.A. Milne pt.”Kubuś Puchatek”; rozmowa kierowana; wysłuchanie piosenki „Kubuś Puchatek”; zabawy muzyczne.
 Znam dobre maniery – „Wysłuchanie opowiadania „Idziemy w odwiedziny” z książki W. Chotomskiej „Dobre maniery Kubusia Puchatka”; scenki dramowe; zabawa: zgaduj, zgadula.
 Czytanie fragmentu książki A.A. Milne pt.”Kubuś Puchatek”. Stworzenia własnej jednej wspólnej książki o misiu.
 Zaangażowanie rodziców i dziadków w czytanie utworów w grupie przedszkolnej (utwory
o Kubusiu Puchatku). Maj
WierszeJ.Brzechwy, J.Tuwima,
W. Chotomskiej  Podróż pociągiem – zajęcia integrujące grupę
na podstawie wiersza „Lokomotywa”
J Tuwima. Rozmowa na temat bezpieczeństwa podczas wakacji w górach i nad morzem. powtarzanie fragmentów wiersza
z wykorzystaniem zmiennej tonacji głosu, cicho, głośno, coraz ciszej, coraz głośniej, według własnej interpretacji itp.
 „Tańcowała igła z nitką” J. Brzechwa; rozmowa kierowana; próba recytacji wiersza, zabawa dramowa; wysłuchanie z płyty CD wiersza
J. Brzechwy pt.”Katar”; wspólna recytacja wiersza.
 „Literki”, „Czy tutaj mieszka Królewna Śnieżka?” W. Chotomska; rozmowa kierowana, zabawy recytatorskie, plastyczne, muzyczne, zabawa w echo.
 Zaangażowanie rodziców i dziadków w czytanie utworów w grupie przedszkolnej. Konkurs wiedzy literackiej. czerwiec

VII. SPOSOBY I METODY EWALUACJI ROGRAMU
Aby przekonać się, czy założone cele zajęć czytelniczych zostały zrealizowane,
a dzieci opanowały wymagane umiejętności i poszerzyły swoją wiedzę przeprowadzona będzie ewaluacja. W wyniku tego procesu powstaną niezbędne informacje do oceny wartości merytorycznej i metodycznej programu i wskazówki do jego modyfikacji i udoskonalenia jeżeli będzie taka potrzeba.
Ewaluacji będzie podlegać:
• atrakcyjność programu dla dzieci,
• użyteczność – czego nauczyły się dzieci podczas zajęć,
• strategia – czy stosowane metody są skuteczne.
Zostaną zastosowane różnorodne formy ewaluacyjne.
Narzędziami zbierania informacji będą:
• anonimowe ankiety dla rodziców;
• ankieta rysunkowa dla dzieci;
• analiza wytworów dziecięcych, np. prace plastyczne;
• obserwacja dzieci na zajęciach, rozmowy z nimi, ich zainteresowania;
• rozmowy z rodzicami;
• konkurs wiedzy literackiej.

1. ANKIETA DLA RODZICÓW
Informacja zwrotna od rodziców w postaci ankiety, która będzie przeprowadzana raz lub dwa razy w roku szkolnym, a kwestionariusz ankiety może ulec modyfikacji w zależności od wieku dzieci objętych programem lub zmian zachodzących w trakcie wdrażania tego programu.

ANKIETA DLA RODZICA DZIECKA
ZAJĘCIA CZYTELNICZE
Drodzy rodzice, ankieta jest anonimowa, posłuży do wykonania ewaluacji i wyciągnięcia wniosków przez nauczyciela na nowy rok szkolny. Proszę przy każdym pytaniu zakreślić
w kółeczko wybraną odpowiedź.

Chłopiec - X* Dziewczynka – X* (*zaznacz)
1. Czy Państwa dziecko chętnie uczęszcza na zajęcia czytelnicze?
TAK / NIE

2. Jak Państwo oceniacie poziom prowadzonych zajęć?

Bardzo dobry / Zadowalający / Niewystarczający

3. Czy Państwo uważają, że tego typu dodatkowe zajęcia są potrzebne?
TAK / NIE

4. Czy zajęcia przyczyniły się do rozwinięcia zainteresowań czytelniczych Państwa dziecka?
TAK / NIE

5. Czy Państwa zdaniem literatura dziecięca ma wychowawczy wpływ
na rozwój dziecka?
TAK / NIE

6. Czy według Państwa te zajęcia służą wszechstronnemu rozwojowi
dziecka?
TAK / NIE
7. Czy w domu czytają Państwo dzieciom bajki?
TAK / NIE/CZASAM
8. Czytam na głos dziecku:
a) CODZIENNIE
b) BARDZO RZADKO
c) NIGDY
9. W naszym domu dziecku najczęściej czyta:
a)MAMA
b) TATA
c) BABCIA I DZIADEK
d) STARSZE RODZEŃSTWO
e) INNA OSOBA

10. Czy dziecko lubi jak Pani/Pan czyta mu głośno bajki, wiersze, baśnie?
TAK / NIE

11. Ulubioną książką mojego dziecka jest:
........................................
12. Czy należy kontynuować zajęcia czytelnicze?

TAK / NIE

Dziękuję za poświęcony czas

ANKIETA DLA DZIECI UCZESTNICZĄCYCH W ZAJĘCIACH
CZYTELNICZYCH
Otocz w pętlę wybraną odpowiedź. Tak – uśmiech, nie – smutna buzia.

1. Czy podobają Ci się zajęcia czytelnicze?

2. Czy chciałabyś (chciałbyś) jeszcze uczestniczyć w zajęciach czytelniczych?

3. Czy w domu rodzice czytają Ci głośno książki?

4. Czy lubisz słuchać, jak rodzice Ci czytają?

5. Czy wspólnie wybieracie książeczki do czytania?

6.Czy lubisz słuchać w oddziale przedszkolnym czytanych bajek i baśni?