Jak pomóc dzieciom, by radziły sobie z własnymi uczuciami. Propozycja tematu warsztatów dla rodziców

Akceptacja uczuć dziecka jest bardzo ważnym elementem w procesie wychowania. Każdy rodzic pragnie mieć dobry kontakt ze swoim dzieckiem, ale nie zawsze jest to faktem. Często stwierdzamy, że dziecko w pewnym wieku staje się zamknięte, nie chce mówić o swoich sprawach. Najprawdopodobniej przyczyna tkwi w tym, że dziecko nie otrzymało od rodziców sygnałów zrozumienia, akceptacji uczuć oraz uznania ważności swoich problemów. (A co ja będę mówić rodzicom! Oni i tak nie zrozumieją. Nawet się nie starają poczuć to, co ja.)

1. OKREŚLENIE UCZUĆ – gromadzenie nazw.
Rodzice gromadzą nazwy, które wykorzystują w dalszych ćwiczeniach np. złość, smutek, radość, euforia, zawstydzenie, rozgoryczenie...

2. JAK TO JEST, GDY NIE ZWAŻA SIĘ NA CZYJEŚ ODCZUCIA?
Jest to sytuacja z życia dorosłych. Wyobraźmy sobie, że jesteśmy w pracy. Szef zleca nam dodatkową pracę, której my naprawdę nie możemy wykonać. Dziecko jest chore, nie ma kto się nim zająć, a lekarz zalecił wyjątkową opiekę nad dzieckiem. Powiedziałam o tym szefowi. Oczywiście wściekł się, przypomniał o redukcji etatów i moich wcześniejszych zaległościach w pracy. Kazał mi następnego dnia przyjść na rozmowę.
Nie zostałam sama z problemem. Kilka osób chciało mi pomóc.
ZADANIE DLA RODZICÓW – po każdej sytuacji należy określić, jakie uczucie wywołuje w nas dana osoba i określić (+/-), czy nam pomogła.

I. KOLEGA Z PRACY – Czym ty się przejmujesz. Na pewno nie jest aż tak źle. Minie mu to. No, uśmiechnij się. (zaprzeczanie)

II. KOLEŻANKA – No widzisz, jakie jest życie, sprawy nie zawsze układają się tak, jak chcemy. Nie ma sprawiedliwości. (filozofowanie)

III. SEKRETARKA – Ja znam szefa. Wiesz co, zrób się jutro na bóstwo (jak ty wyglądasz!) przecież on jest mężczyzną. Rano idź do niego, przyznaj się do błędu i zapewnij, że się to nie powtórzy. Nie przejmuj się! Głowa do góry. (dawanie rad)

IV. DAWNA KSIĘGOWA –Zaczęła zadawać mnóstwo pytań. A jakie sprawy uniemożliwiły tobie wykonanie polecenia szefa? Nie przyszło ci do głowy od razu pójść do niego i wyjaśnić? Nie myślisz, że się na tobie mści? (dopytywanie)

V. MĄŻ - Wiesz, ja rozumiem twojego szefa. A co zrobiłabyś na jego miejscu? Masz szczęście, że częściej nie traci cierpliwości. (obrona drugiej osoby)

VI. MATKA – O ty biedulko. To okropne. Ależ ty masz pecha! Zobacz, Marysi się w życiu wszystko udaje, a tobie zawsze kłody pod nogi. (użalanie się)

VII. SIOSTRA – Wiesz myślę, że wiem jak rozwiązać twój problem. Ty utożsamiasz szefa z ojcem, którego się bałaś. Czytałam coś na ten temat. Jutro przyniosę ci książki. Koniecznie przeczytaj! (pseudopsychologizowanie)

VIII. SĄSIADKA – To musiało być okropne. Musiałaś się strasznie czuć. Ja w takiej sytuacji też czułabym się źle. Zapewne teraz jest ci bardzo ciężko. Wiesz, jeśli masz ochotę to wejdź do mnie, napijemy się herbaty. (EMPATIA)

Po przedstawieniu tych sytuacji czyli strategii pomocy, należy ustalić, która z nich uzyskała największą aprobatę. Najprawdopodobniej będzie to strategia przyjęta przez sąsiadkę (VIII).

3. OMÓWIENIE STRATEGII.

I – (kolega) ZAPRZECZENIE UCZUCIOM
Zobacz co mi się przytrafiło! – Nie przejmuj się! Przynosi ulgę, ale też strach i żal.

II – (koleżanka) FILOZOFOWANIE
Chcemy pomóc, ale raczej przygnębiamy. Przynosi niechęć i lęk.

III – (sekretarka) DAWANIE RAD
Rady należy dawać wtedy, gdy ktoś chce je usłyszeć. Inaczej wywołują bunt i przygnębienie.

IV – (księgowa) DOPYTYWANIE
Czyli zagłuszenie ciszy pytaniami. Wywołuje to zniecierpliwienie i niechęć.

V – (mąż) OBRONA DRUGIEJ OSOBY
Wzbudza rozczarowanie, zawód i złość, ale przywraca realne spojrzenie. Nie należy stosować tej strategii :na gorąco”.

VI – (matka) – UŻALANIE
Wywołuje niepewność, przygnębienie, smutek i wściekłość.

VII – (siostra) PSEUDOPSYCHOLOGIZOWANIE
Wszystkich chcemy uszczęśliwić swoją wiedzą. Wzbudza to nadzieję, ale też niechęć, irytację i zawód.

VIII – (sąsiadka) – EMPATIA
Daje to, czego w danej chwili potrzebujemy – wysłuchania nas. Słuchacz okazuje nam zrozumienie, dostosowuje się do nastroju drugiej osoby, nazywa uczucia i utożsamia się z nami. Docenia ból, daje możliwość wygadania się. Następuje pełna akceptacja uczuć. (Wiem, co czujesz i rozumiem cię.) NAJBARDZIEJ POŻADANA STRATEGIA.
Tak powinniśmy zachowywać się w stosunku do dzieci. Uczymy się akceptować ich uczucia. Na pewno zyskamy w ich oczach.
Unikajmy sytuacji typu:
Dziecko: Ten program był nudny.
Rodzic: Nie, był bardzo interesujący.
D: Był głupi.
R: Był pouczający.
D: Był dom kitu.
R: Nie wyrażaj się tak!

4. PRAKTYCZNE WYKORZYSTANIE WIADOMOŚCI – ćwiczenia w określaniu uczuć dziecka i pomocy w radzeniu sobie z uczuciami.
Rodzice zapoznają się z różnymi sytuacjami i udzielają odpowiedzi (tabela – POTWIERDZENIE UCZUĆ).
Na zakończenie każdy rodzic otrzymuje ulotkę – JAK POMÓC DZIECIOM, ABY RADZIŁY SOBIE Z WŁASNYMI UCZUCIAMI?

OPRACOWAŁA
JANINA KRÓL

LITERATURA:
Adele Faber i Elaine Mazlish: Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. S. 13-35

ZAŁĄCZNIKI:
1. Ulotka – Jak pomóc dzieciom, aby radziły sobie z własnymi uczuciami?
2. Tabela – Potwierdzenie uczuć.

Załącznik nr 1
JAK POMÓC DZIECIOM, ABY RADZIŁY SOBIE Z WŁASNYMI UCZUCIAMI?

DZIECI POTRZEBUJĄ TEGO, ABY ICH UCZUCIA BYŁY AKCEPTOWANE I DOCENIANE.
1. Słuchaj dziecka spokojnie i z uwagą.
2. Zaakceptuj jego uczucia słowami: „Och, rozumiem”.
3. Określ te uczucia np. „To frustrujące”
4. Zmień pragnienia dziecka w fantazję np. „ Wyobraź sobie, że już są wakacje:.
Wszystkie uczucia można zaakceptować.
Pewne działania należy ograniczać.
„Widzę, jak jesteś zły na brata. Powiedz mu, co chcesz, słowami, nie pięściami”.

Załącznik nr 2
POTWIERDZENIE UCZUĆ

DZIECKO MÓWI:
SŁOWO, KTÓRE OKREŚLA, CO DZIECKO CZUJE
ZADANIE, KTÓRE POKAZUJE DZIECKU, ŻE ROZUMIEMY, CO ONO CZUJE.
(Nie stawiaj pytań i nie dawaj rad.)

Kierowca autobusu nakrzyczał na mnie i wszyscy się śmiali.

Zawstydzenie
„To cię musiało zawstydzić” lub
„W takiej sytuacji można odczuwać wstyd”

Mam ochotę dać Michałowi w nos.

Moja nauczycielka powiedziała, że nie możemy jechać na wycieczkę i to z powodu małego deszczu. ONA JEST GŁUPIA!

Ula zaprosiła mnie na przyjęcie, ale nie wiem...

Nie wiem, dlaczego nauczyciele muszą tyle zadawać na weekend!

Trenowaliśmy dzisiaj koszykówkę i ani razu nie udało mi się trafić do kosza.

Ola wyjeżdża, a to moja najlepsza przyjaciółka...