Obchody Światowego Dnia Wody. Warsztaty przyrodniczo-ekologiczne dla klas 4-7 prowadzone w ramach innowacji o charakterze przyrodniczym

Warsztaty przyrodniczo-ekologiczne dla klas 4-7 prowadzone w ramach innowacji o charakterze przyrodniczym

Temat: Obchody Światowego Dnia Wody.

Cel ogólny: uświadomienie, jak wielką rolę odgrywa woda i jak wielkie zagrożenie niesie ze sobą spadek jej zasobów.

Cele szczegółowe:
Uczeń:
• aktywnie uczestniczy w wydarzeniu o tematyce ekologiczno- przyrodniczej na terenie szkoły
• rozwiązuje zadania
• współdziała w grupie
• korzysta umiejętnie z informacji
• stosuje zdobytą wiedzę w praktyce
• wie, jak ważna jest woda dla życia na Ziemi
• czuje potrzebę racjonalnego wykorzystywania wody.

Środki dydaktyczne:
• zestaw do badania wody (stanowisko nr 3)
• obieg wody w przyrodzie— model funkcjonalny symulator (stanowisko nr 6)
• karta pracy w formie tabeli do uzupełnienia (załącznik nr 1)
• gra dydaktyczna domino (obrazkowo – wyrazowe) – 4 zestawy
• kropelki wody wycięte z papieru
• stanowisko nr 1- butelki z wodą mineralną niegazowaną na prezenty
• stanowisko nr 2- sól, cukier, kasza, kawa sypana, 4 szklanki, 4 łyżki
• stanowisko nr 4- 6 kieliszków, pałeczka
• stanowisko nr 5- plastikowa miska i 3 piłeczki do ping ponga
• stanowisko nr 7- winogrona, wysokie naczynie, woda mineralna gazowana
• stanowisko nr 8- mydło, pieprz, miska
• stanowisko nr 9- szkiełka
• stanowisko nr 10- jajka, sól, łyżeczka, szklanka
• stanowisko nr 11- arkusze szarego papieru z wykreślankami.

Metody pracy:
• waloryzacyjna: nauka przez zabawę
• praktyczna
• obserwacja
• wykonywanie doświadczeń

PRZYGOTOWANIE i PRZEBIEG WARSZTATÓW

Faza wstępna- przygotowanie stanowisk
1. Warsztaty będą odbywały się w ekpracownii „Ciekawi świata” oraz na korytarzu szkolnym na II piętrze.
2. Dzień przed realizacją warsztatów wszystkie stanowiska zostaną przygotowane. Stanowiska zostaną opisane i dostarczone zostaną na nie potrzebne środki dydaktyczne.
3. Na każdej pierwszej lekcji w danej klasie wyznaczeni nauczyciele odbędą pogadankę dotyczącą bezpieczeństwa podczas wykonywania doświadczeń.
4. Opiekunem każdego stanowiska będzie wyznaczony nauczyciel, który będzie nadzorował przebieg wykonywanych doświadczeń i dbał bezpieczeństwo w obrębie danego stanowiska. Każdy nauczyciel będzie miał do pomocy wyznaczonych uczniów z klasy 7.
5. Uczniowie klas 4-7 podchodzą do wybranego przez siebie stanowiska, wykonują doświadczenie lub zadanie. Po wykonaniu i zapoznaniu się z objaśnieniem przechodzą do kolejnego stanowiska.

Faza właściwa- przeprowadzenie warsztatów i zadań na danych stanowiskach

Stanowisko nr 1 (na korytarzu)
Poszukiwanie kropli wody
W każdej sali i na korytarzu na II piętrze zostały ukryte niebieskie kropelki wody wycięte z papieru. (załącznik nr 1). Uczniowie, którzy odnajdą taką kropelkę zgłaszają się z nią do nauczyciela i otrzymują w zamian butelkę wody mineralnej niegazowanej. Każdy uczeń może przyjść maksymalnie z dwoma kropelkami.

Stanowisko nr 2 (w ekopracowni „Ciekawi świata”)
Rozpuści się czy nie?- mieszaniny
Uczniowie wykonują mieszaniny pod kierunkiem nauczyciela. Przygotowane 4 szklanki napełniają do połowy wodą i odpowiednio wrzucają do nich po 1 łyżce substancji: soli cukru, kaszy, kawy sypanej. Mieszają i obserwują co się dzieje.
Wyjaśnienie:
Sól i cukier rozpuszczą się w wodzie, pozostałe substancje osiądą na dnie, a w czasie mieszania będą się unosić. Dlaczego? Sól i cukier rozpuszczają się, to znaczy, że cząsteczki wody wnikają pomiędzy cząsteczki cukru lub soli. Cząsteczki wody nie mogą przeniknąć między cząsteczki kawy i kaszy - te substancje nie rozpuszczają się w wodzie. Tworzą zawiesinę, której drobiny osadzają się na dnie pod wpływem siły grawitacji.

Stanowisko nr 3 (w ekopracowni „Ciekawi świata”)
Co żyje w kropli wody?
Uczniowie mają do dyspozycji kilka próbek wody m. in. z kranu, z akwarium, z pobliskiej rzeki, z pobliskiego jeziora. Pod kierownictwem nauczyciela uczniowie samodzielnie przeprowadzają analizę faunistyczną i chemiczną dostępnych próbek. Wykorzystują do tego zestaw do badania wody.

Stanowisko nr 4 (w ekopracowni „Ciekawi świata”)
Prawie „Anielskie organy”
„Anielskie organy” to instrument muzyczny zbudowany z kieliszków. Wysokość dźwięku zależy od ilości wody w naczyniu: im więcej wody, tym niższy dźwięk. Uczniowie uderzają pałeczką w ścianki naczynia, próbując zagrać wymyśloną przez siebie melodię.

Stanowisko nr 5 (na korytarzu)
Wyścig piłeczek do ping ponga
W plastikowej misce są 3 piłeczki. Dmuchamy w nie i sprawdzamy, która dotrze do przeciwległego brzegu pierwsza.
Zastanawiamy się tez dlaczego piłeczki nie toną.
Wyjaśnienie:
Dlaczego piłeczka tak jak żaglówka unosi się na wodzie a nie tonie...?
... ponieważ jej gęstość jest mniejsza od gęstości wody, a więc siła skierowana jest ku górze - jest nią siła wyporu.

Stanowisko nr 6 (w ekopracowni „Ciekawi świata”)
Obieg wody w przyrodzie
Pod kierunkiem nauczyciela uczniowie korzystają z funkcjonalnego symulatora- obieg wody w przyrodzie.
Demonstracyjnie wyjaśniamy uczniom skąd bierze się deszcz lub skąd się bierze woda w rzece. Do pojemnika w kształcie chmury należy włożyć kostki lodu a do podstawy wlać wodę. Podstawę przykrywamy i ustawiamy pod lampą, która imituje Słońce i emitowaną przez nie energię cieplną. Obydwa te czynniki dają efekt zbliżony do tego w naturze– woda zaczyna krążyć w tym miniaturowym środowisku, pada deszcz z chmury, tworzą się potoki górskie, następuje spływ wody po stokach gór, jej parowanie w zbiornikach i unoszenie się pary wodnej do góry.

Stanowisko nr 7 (na korytarzu)
Taniec winogron
Nalej bardzo mocno gazowanej wody mineralnej do wysokiej szklanki i włóż do niej kilka winogron.
Owoce początkowo opadną na dno, jednak po chwili podskoczą do góry, zaczną tańczyć i kręcić się w kółko.
Do drugiej szklanki nalej wody niegazowanej i włóż do niej kilka winogron. Owoce opadną na dno
Wyjaśnienie:
Przyczyną bąbelków w wodzie mineralnej jest gaz - dwutlenek węgla. Zbiera się on w postaci pęcherzyków na winogronach, dopóki siła wyporu nie będzie na tyle duża, aby je unieść w górę. Na powierzchni wody pęcherzyki wody pękają, winogrona opadają na dno naczynia i cała zabawa zaczyna się od nowa.

Stanowisko nr 8 (na korytarzu)
Napięcie powierzchniowe
Na talerz nalewamy nieco wody. Posypujemy wodę pieprzem, równo po całej powierzchni. Dotykamy wody palcem i nic się nie dzieje – pieprz dalej pokrywa całą powierzchnię cieczy. Następnie moczymy palec w mydle i ponownie dotykamy nim powierzchnię wody. W momencie, gdy palec dotknie powierzchni cieczy, pieprz migruje w kierunku brzegów naczynia, jakby „uciekał”.
Wyjaśnienie:
Cząsteczki wchodzące w skład drobin pieprzu zostają odciągnięte na skutek zmniejszenia napięcia powierzchniowego, gdyż siła od niego pochodząca działa wzdłuż powierzchni.
Napięcie powierzchniowe – zjawisko fizyczne występujące na styku powierzchni cieczy z ciałem stałym,gazowym lub inną cieczą, dzięki któremu powierzchnia ta zachowuje się jak sprężysta błona.

Stanowisko nr 9 (na korytarzu)
Klej z wody
Na jedno szkiełko nałóż kilka kropel wody i umieść na nim drugie szkiełko. Spróbuj rozdzielić oba szkiełka. Trzeba naprawdę sporej siły, żeby rozdzielić oba szkiełka. Dlaczego?
Wyjaśnienie:
Pomiędzy cząsteczkami szkła i wody działają duże siły przyciągania, nazywane siłami adhezyjnymi. Dlatego woda spływa po szybie powoli, a np. ziarenko piasku w ogóle nie przyczepi się do szkła.

Stanowisko nr 10 (na korytarzu)
Magiczne jajko
Do szklanki wlewamy wodę i wkładamy jajko - opada ono na dno.
Następnie wyciągamy jajko, a do wody dodajemy soli - teraz jajko pływa na powierzchni wody. Na koniec do słonej wody wolno dolewamy wody słodkiej- jajko zanurzy się, ale nie opadnie na dno.
Wyjaśnienie:
Normalnie jajka toną, gdy włożymy je do wody. Dzieje się tak dlatego, że jajko ma większą gęstość niż woda. Kiedy wsypujemy do wody sól i robimy solankę, jajko unosi się na powierzchni wody, bo sól zwiększa gęstość wody tak, że solanka przewyższa gęstość jajka. Na końcu jajko pływa w środku wysokości szklanki, bo woda ma mniejszą gęstość niż solanka, więc zalega grubą warstwą na jej wierzchu. Jajko ma gęstość większą niż woda, lecz mniejszą niż solanka. Tonie przez warstwę wody, ale osiada na górze solanki.

Stanowisko nr 11 (na korytarzu)
Wykreślanki.
Uczniowie w plątaninie liter odnajdują różne nazwy związane tematycznie z wodą.
Wykreślanka nr 1- zwierzęta wodne- krab, delfin, chełbia, rekin, alka, krewetka, wieloryb, ośmiornica, homar
Wykreślanka nr 2- źródło, zatok, rzeka, meander, ujście, mierzeja, dopływ, koryto, bieg rzeki

Faza podsumowująca obchody
1. Podsumowaniem obchodów Światowego dnia Wody będzie obejrzenie prezentacji na godzinach wychowawczych w klasach 4-7 w terminie ustalonym przez wychowawcę. Prezentacja będzie mówiła o początkach akcji, sposobach ochrony zasobów wód na kuli ziemskiej oraz przypominała nam, jak na co dzień możemy oszczędzać wodę.

Załącznik nr 1- Stanowisko 1- kropla wody