Neurodydaktyka - nauczanie przyjazne mózgowi

NEURODYDAKTYKA – NAUCZANIE PRZYJAZNE MÓZGOWI
Agnieszka Makówka; Adam Makówka

Neurodydaktyka jest nauką określającą zależność pomiędzy mózgiem, logicznym myśleniem a przyswajaniem konstruktywnej wiedzy. Dzięki mocnym stronom półkul mózgowych możemy analizować postęp w uczeniu się.
Zagadnienia z zakresu pedagogiki i dydaktyki, zainicjowane przez Richarda Bandlera i Johna Grindera (Stany Zjednoczone), w latach 70-tych. Ukazują, iż w kolejnych etapach przyswajania zagadnień dydaktycznych szczególną potrzebą jest stymulacja neuronów, które starają się wykorzystywać potencjał mózgu.

Cel badań w neurodydaktyce
Pracownicy naukowi – neurodydaktycy oraz neuropedagodzy badający zakres sprawności poznawczych, dążą do wykorzystania zdobytej wiedzy o pracy mózgu do zmiany metodyki nauczania, tj. zwiększenia sprawności kształcenia umiejętności poznawania i uczenia się.
Badania podjęte w tym celu, min. monitorowanie pracy mózgu podczas procesu poznawczego, jak również przyswajania wiedzy, przyczyniły się do skonstruowania zestawienia zalet i wad istniejących metod nauczania. Monitorowanie to możliwe jest dzięki wprowadzaniu innowacyjnych metod, które pojawiły się w aspekcie nowych technologii i metod neuro obrazowania, czego przykładem jest funkcjonalny rezonans magnetyczny oraz tomografia komputerowa, które pozwalają, zdaniem autorytetów, na precyzyjne planowanie, selekcjonowanie i konstruowanie skuteczniejszych metod i oddziaływań dydaktyczo-pedagogicznych. Uważają bowiem oni, że metody stosowane w chwili obecnej, tzw. tradycyjne, w dzisiejszym skomputeryzowanym świecie, nie są dostatecznie zoptymalizowane, męczą mózg, nie dając satysfakcji ze zdobywania i pogłębiania nowej wiedzy. Istotnym aspektem jest również przekonanie, że elastyczność mózgu, jego możliwości poznawcze i proces uczenia się tworzą całość i są wzajemnie powiązane. Każdy podmiot jest indywidualistą i w procesie uczenia się/przyswajania wiedzy potrzebuje wielu bodźców związanych z jego własnym doświadczeniem percepcji wzrokowo-słuchowej. Podstawą jest eksplikacja zasad i strategii, które wpływają na wybór przez nauczyciela określonej formy dydaktyczno - wychowawczej, tj. spojrzenie na ucznia w sposób indywidualny i wzięcie pod uwagę jego postawy i zaangażowania .
Na czym polega nauczanie przyjazne mózgowi
Nauczanie przyjazne mózgowi skupia się na sferze poznawczej uczniów, wykorzystuje mocne strony mózgu, łączy wiedzę typowo kognitywną z emocjami, pozwala uczniom na stawianie pytań doświadczalnych oraz hipotez i samodzielne szukanie aspektów prowadzących do rozwiązania problemu. Nauczanie tego typu nie ogranicza się jedynie do czysto stricte werbalnego przekazu, odwołuje się do wielu przykładów i ułatwia łączenie informacji w spójną całość. Jednym z istotniejszym elementów i warunkiem osiągnięcia samozadowolenia jest odwołanie się do sfery poznawczej uczniów, drugim, nie mniej ważnym harmonia w środowisku i empatia między ludzka. Społeczeństwo z natury jest ciekawe otaczającego nas świata i chce go rozumieć przez poznawanie. Wszystko, co nowe, nieznane, nietypowe, tajemnicze, nie do końca wyjaśnione, budzi nasze zainteresowanie. Za to codzienne i zwyczajne procesy/ zjawiska nie pobudzają aktywności sieci neuronalnej, a tym samym nie inicjują procesu poznawczego, który wpływa na chęć uczenia się. Jadąc w autobusie nie zwracamy uwagi na normalnie wyglądających pasażerów, ale z pewnością zapamiętamy ubranego w elegancki garnitur lub osobę, która swoim strojem i zapachem zniechęca do nawiązania kontaktu. Ten naturalny mechanizm chroni nasz mózg przed nadmiarem otaczających nas impulsów, przed tzw. przebodźcowaniem. Bodźców jest zazwyczaj o wiele więcej niż układ limbiczny może przetworzyć, selekcja staje się nie tyle wyborem, co koniecznością, która stanowi racjonalny aspekt. Optymalnie działający mózg poszukuje i wybiera bodźców te najważniejsze, mające dla danej jednostki – a więc z jej subiektywnego punktu widzenia - największe znaczenie i kieruje je do obróbki.
Nauka zgodna z naturą mózgu to:
• nauka dobrowolna- dziecko potrafi w miarę swoich możliwości przyswoić to, co je naprawdę interesuje. Skupiając się na podstawowych informacjach, może je łatwo i szybko utrwalić na długi czas. Dziecko musi wiedzieć, powinno mieć świadomość po co się czegoś uczy i chcieć się czegoś uczyć w określonym celu. Uczenie się zakresu wiedzy, która nie wzbudza zainteresowania, wręcz nudzi nie jest efektywne i prowadzi do wygaszenia motywacji i radości odkrywania świata go otaczającego.
• nauka bez ocen- dziecko nie potrzebuje ocen, pochwał, kar i nagród, by się uczyć. Zewnętrzna motywacja odbiera wewnętrzną. Badania dowiodły, że dzieci, którym obiecano nagrodę za daną pracę, wykonywały ją gorzej niż dzieci, które wykonywały ją bez nagród.
• nauka aktywna, sprawdza się wśród dzieci, które przez uczestniczenie, działanie, doświadczenie, same odkrywają prawdy i fakty związane z otaczającym nas światem. Nie podajemy dziecku gotowej regułki/wiedzy do zapamiętywania, staramy się stwarzać sytuacje, które pozwalają dziecku wykazać się samodzielnym myśleniem, kreatywnością. Stwarzać sytuacje w których dziecko się czegoś samo nauczy.
• nauka wszystkimi zmysłami- Należy pamiętać, że każdy z młodych ludzi ma inne cechy osobowościowe, nauka przez siedzenie i słuchanie jest w pewnym stopniu nieefektywną. Powinniśmy stwarzać sytuacje promujące aktywność wszystkich zmysłów dziecka, tak aby mózg był stymulowany w optymalnym stopniu, co z kolei prowadzić będzie do efektywnej pracy w połączeniach między neuronami.
Co to znaczy uczyć się
Uczenie jest procesem poznawczym służącym do formowania rzeczywistości oraz modyfikowania pewnych zachowań.
Zachodzi poprzez tworzenie połączeń synaptycznych. Efektem są wiedza i umiejętności. Komunikacja pomiędzy neuronami przebiega za pomocą impulsów elektrochemicznych w przestrzeni zwanej synapsą (miejsca komunikacji kończącej akson z błoną drugiej komórki). Każdy neuron ma jeden akson zakończony rozgałęzieniami. Każdy neuron ma w sobie tysiące dendrytów które odbierają informację z innych neuronów.

netografia
• www.neuroedukacja.pl
• www.psychologia.net.pl ;
• www.oswiata.abc.com.pl;