Analiza przypadku

Diagnoza / analiza przypadku
Katarzyna
I. Identyfikacja problemu 

Od pierwszych dni pobytu w MOS, .... nie sprawiała trudności wychowawczych jej głównym problemem była duża absencja szkolna i duże zaległości edukacyjne.
Na podstawie analizy orzeczenia można stwierdzić, że uczennica jest zagrożona niedostosowaniem społecznym głównie poprzez wysoki poziom nieprzystosowania szkolnego.
Istotnym i dość znaczącym problemem Kasi mającym też wpływ na absencję szkolną miała także jej tendencja do somatyzacji i hipochondria.
Owszem .... borykała się z problemami zdrowotnymi z powodu problemów z woreczkiem żółciowym i oczekiwała na hospitalizację i zabieg chirurgiczny. Niemniej jednak często dziewczynka wykorzystywała swoją chorobę i symulowała. Najczęściej takie somatyzacje miały miejsce Wtedy gdy dziewczynce stawiano wymagania, a ona nie chciała ich wykonać.
Zdarzało jej się także, że bezzasadnie prosiła o podanie leków przeciwbólowych.
Dzięki przeprowadzonym rozmowom indywidualnym i rozpoznaniu problemu oraz nakierowaniu dziewczynki podjęła współpracę, a w/w zachowania wyciszyły się w ośrodku.
... na lekcjach była zdyscyplinowana, uważnie pracowała i wykazywała dużą chęć nadrabiania zaległości. Zdała I semestr z którego była nieklasyfikowana w szkole macierzystej.
Uczennica dała się poznać jako dziewczynka zdyscyplinowana, choć małomówna, skryta. Mogło to wynikać z tego, iż krępowała się tego że jest najstarsza w klasie oraz to, że przyszła do zespołu klasowego w śródroczu. Wychowanka przez grupę została przyjęta i zaakceptowana.
Obserwacja umiejętności wychowanki przeprowadzona przeze mnie w ciągu .... wykazała, że .. jest dobrze przygotowana do nauki mimo absencji szkolnej. Podczas obserwacji zauważyłam kolejny istoty problem wychowanki- nagminne niepowroty do MOS. Obawiałam się, że niepowroty z przepustek mogą mieć w przyszłości ujemny wpływ na osiąganie postępów w nauce oraz trudności w komunikowaniu się z rówieśnikami. Postanowiłam głębiej poznać przyczyny niewłaściwego zachowania dziecka i pomóc mu w dostosowaniu się do obowiązujących w MOS zasad i norm społecznych. 

II. Geneza i dynamika zjawiska 

Po przeczytaniu dokumentacji Katarzyny i rozmowie z pracownikiem opieki społecznej, uzyskałam pewne dane o rodzinie i co najważniejsze informacje o zachowaniu dziewczynki w domu i w szkołach macierzystych, do których uczęszczała. Matka wychowywała Kasię wraz ze swoim partnerem. Rodzice posiadają dzieci z poprzednich związków, które pozostają przy byłych partnerach. Warunki wychowawcze i bytowe, w których funkcjonuje Katarzyna są trudne. Rodzice nie zaspakajają jej podstawowych potrzeb, które zapewniłyby prawidłowy rozwój osobowości i osiągnięcie dojrzałości społecznej
Z informacji uzyskanych z instytucja wspomagających rodzinę (szkoła, ops) wiadomo, że rodzice są niewydolni wychowawczo.
... miała usprawiedliwione nieobecności w ilości 609 godzin w tym 154 nieusprawiedliwione co daje 98% nieobecności w szkole. Matka twierdziła, że nie może puścić córki z katarem do szkoły, także każda wymówka z powodu dolegliwości somatycznych zgłaszanych przez Kasię była usprawiedliwiana przez matkę. Usprawiedliwienia te nie zawsze miały potwierdzenie przez lekarza.
Matka nie zdawała sobie sprawy, że takim zachowaniem działa na szkodę córki. Każde zwrócenie uwagi i pedagogizacja jej w tym zakresie była, przez nią odbierana jako atak.
U Kasi z powodu niechodzenia do szkoły pojawiały się coraz większe zaległości, które przerosły możliwości wychowanki, dlatego przestała w ogóle chodzić do szkoły, bo jej motywacja osiągnięć spadła. Nauczyciele mimo starań i prób nie mogli wystawić pozytywnych ocen dziecku, gdyż nie mieli podstaw. ... przez to nie mogła doświadczyć satysfakcji z pozytywnych ocen i zrezygnowała z podejmowania prób i starań, by nadrobić zaległości.
Konsekwencja czego było nieklasyfikowanie jej ze wszystkich przedmiotów na I semestr 2017/2018.

III. Znaczenie problemu 

Zaobserwowany problem nieprzystosowania społecznego oraz absencji szkolnej jest bardzo ważny i wymagał interwencji ze strony odpowiednich instytucji. Matka została zobowiązana przez Sąd by umieściła dziecko w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii.
Wysoka absencja, która była głównym problemem Kasi powodowała brak akceptacji ze strony rówieśników znacznie ogranicza szanse rozwoju społecznego. Niemożliwość uczenia się prawidłowych zachowań, pozwalających na satysfakcjonujące kontakty z dziećmi, powoduje obniżenie poczucia własnej wartości. Kłopoty wychowawcze są częstą przyczyną niechęci do szkoły i trudności dydaktycznych. U dzieci , o zaburzonych wzorcach zachowań, sytuacja szkolna i jej wymagania eksponują wszystkie deficyty i urazy. Bez specjalnego podejścia do tych zachowań, można tylko pogorszyć stan dziecka i pogłębić jego urazy. Stąd konieczność lepszego rozumienia przyczyn zachowań dzieci, sprawiających trudność nauczycielom i przeszkadzających w realizowaniu zajęć. 
Korygowanie zaburzonych zachowań można podejmować na kilka sposobów.
1. Dostosowanie organizacji i metod pracy do potrzeb rozwojowych i możliwości edukacyjnych uczennicy.
2. Uwzględnianie możliwości intelektualnych zwłaszcza: zdolności definiowania pojęć, rozumienia sytuacji społecznych, myślenia przyczynowo- skutkowego, które mogą stanowić podstawę zrozumiane zależności w działaniu, oraz właściwej oceny swoich zachowań.
3. Omawianie z uczennicą jej zewnętrznego i wewnętrznego zmotywowania do nauki, nagród i korzyści uzyskiwanych przy spełnieniu obowiązków ucznia.
4. Przekazywanie podstawowej wiedzy dotyczących rozwoju.
5. Zastosowanie psychologiczno- pedagogicznej w formie zajęć specjalistycznych: dydaktyczno- wyrównawczych, terapii pedagogicznej, rozwijających uzdolnienia.
Czas potrzebny na te zmiany jest sprawą indywidualną. W koncepcji wspierania rozwoju dziecka i pomagania mu w pozbywaniu się urazów zawarte jest założenie, że szybki i efektywny rozwój, zmiany i uczenie się może zachodzić wtedy, kiedy dana osoba znajduje się w bezpiecznej dla siebie sytuacji. Jest wówczas możliwe pełne skupienie się i otwarcie na nowe treści, a także pełne wykorzystywanie np. swojej inteligencji do rozwiązywania problemów. Wychowywanie dzieci powinno zmierzać do tworzenia takich właśnie sytuacji i mieć głównie na celu pomoc w harmonijnym i wszechstronnym jego rozwoju. 

IV. Prognoza 

1.Negatywna w przypadku zaniechania oddziaływań: 
- brak umiejętności zachowań społecznych, 
- pogłębianie zachowań frustracji i niepowodzeń szkolnych, 
- zagrożenie bezpieczeństwa, w kontaktach z rówieśnikami,
- izolacja w grupie rówieśniczej,
- niska samoocena i samoakceptacja,
- pogłębianie się trudności dydaktycznych.
- niekompetencja i błędy wychowawcze matki, działające na szkodę dziecka.

2. Pozytywna w przypadku wdrożenia oddziaływań: 
- nabywanie umiejętności szkolnych,
- wzrost motywacji osiągnięć,
- nadrabianie zaległości szkolnych,
- dobre funkcjonowanie w zespole klasowym,
- przestrzeganie zasad i norm społecznych,
- nawiązanie właściwych relacji społecznych z rówieśnikami i dorosłymi,
- poprawa wizerunku dziecka,
- akceptacja grupy rówieśniczej,
- adekwatna samoocena,
- nawiązanie współpracy w relacjach: placówka -dom rodzinny, - zmiana metod wychowawczych matki. 

V. Propozycje rozwiązań 

Celem głównym moich oddziaływań wychowawczych jest doprowadzenie do zaniechania niewłaściwych zachowań w stosunku do realizacji obowiązku szkolnego, rozwinięcie umiejętności prawidłowego funkcjonowania w grupie, wdrażanie do akceptacji zasad i norm społecznych. Wdrożenie od systematycznej nauki i płynących z niej korzyści i satysfakcji.

Zadania naprawcze: 
1. Zapewnienie komfortu psychicznego- spokoju i równowagi emocjonalnej, poczucia bezpieczeństwa mających wpływ na przebieg nauki szkolnej.
2. Wzrost poziomu pozytywnej samooceny w połączeniu z zachowaniami akceptowanymi społecznie.
3. Postępy edukacyjne wyrażające się wzrostem wiedzy i umiejętności, a w następstwie pozytywnymi ocenami szkolnymi.
4. aranżowanie sytuacji wychowawczych umożliwiających dziecku 
rozładowanie napięcia emocjonalnego,
5. zlecenie zadań, w których dziecko może odnieść sukces i przy każdej 
nadarzającej się okazji nagradzanie zachowań pozytywnych,
6. przydzielenie Kasi „ról społecznych” na rzecz grupy,
7. indywidualne i systematyczne rozmowy z chłopcem,
8. stała kontrola ,obserwacja, konsekwentne i natychmiastowe reagowanie na niepowodzenia w obszarze dydaktycznym,
9. dostarczenie dziecku pozytywnych wzorców do naśladowania,
10. systematyczne rozmowy z matką dziecka w celu weryfikacji jej metod 
wychowawczych. 

VI. Wdrażanie oddziaływań 
Działania prowadziłam dwupłaszczyznowo- poprawienie motywacji osiągnięć oraz kontrola zadań dydaktycznych.
Na bieżąco monitorowałam postępy edukacyjne Kasi. Zwłaszcza, kwestię nadrobienia nieklasyfikacji ze wszystkich przedmiotów za poprzedni semestr.
Współpracowałam w tym obszarze z wychowawcą klasy, oraz nauczycielami przedmiotowymi w celu dostosowania zadani i treści do indywidualnych możliwości Katarzyny.
Udzielałam wsparcia w zakresie pomocy dydaktycznej- pomoc w przygotowaniu do egzaminów klasyfikacyjnych.
Stwarzałam jej odpowiednie warunki i pomoc w organizacji nauki np. poprzez możliwość pozostania w placówce na weekend w celu optymalnego wykorzystania czasu na naukę.
Podczas zadań profilaktycznych starałam się chwalić dziecko na tle grupy i klasy oraz stwarzać sytuacje, w których mogłaby osiągnąć nawet niewielki sukces.
Podczas systematycznych rozmów z ... poruszałam tematy mające na celu uzmysłowienie jej potrzeby i korzyści płynących z nabywania wiedzy. Uświadamiałam jej, że wiedzę tą będzie mogła wykorzystać w życiu dorosłym zarówno w sytuacjach społecznych jaki i zawodowych.
Prowadziłam z wychowanką rozmowy mające na celu uświadomienie jej, iż somatyzacja jest formą mechanizmów obronnych i formą ucieczki od obowiązków, które i tak w przyszłości jako osoba dorosła będzie musiała podjąć i stawić im czoła.
Dokładałam wszelkich starań, by pedagogizować matkę i korygować jej niewłaściwe metody wychowawcze, które przynosiły negatywne efekty w funkcjonowaniu emocjonalnym, osobowościowym i społecznym dziecka. Uświadamiałam jej, że prezentowane przez nią postawy wychowawcze mają destrukcyjny wpływ na dziecko i przynoszą odwrotny skutek od zamierzonego (matka chce za wszelką cenę chronić dziecko, co doprowadza w efekcie do izolacji i upośledzenia w funkcjonowaniu społecznym.

VII. Efekty oddziaływań 

Zastosowane przeze mnie działania przyniosły oczekiwane efekty. Katarzyna pozytywnie zaliczyła egzaminy klasyfikacyjne ze wszystkich przedmiotów, z których była nieklasyfikowana. A na zakończenie roku otrzymała zachowanie dobre oraz średnią 3,73.
Znalazła akceptację w grupie, a jej postępowanie uległo znacznej poprawie w zakresie ograniczenia somatyzacji oraz mechanizmów obronnych- ucieczka. Odnoszone przez Kasię sukcesy poprawiły jego wizerunek w jej oczach. Nawiązała satysfakcjonujące znajomości i przyjaźnie. Zrozumiała, że należy przestrzegać zasad oraz, że społeczne normy zachowania obowiązują także ją. Jednolite oddziaływanie szkoły i wychowawców w grupie wzmocniło poczucie bezpieczeństwa Kasi i kształtowało osobowość dziecka w pożądanym kierunku.
Niestety matka mimo iż dostrzegała widoczne efekty i została zapoznana z opinią zespołu wychowawczego, który sugerował dalszy pobyt Kasi w placówce, podjęła decyzję o zabraniu dziecka z placówki.
Efektem tego, może być powrót do negatywnych wzorców, ponieważ pobyt w MOS dziecka był zbyt krótki, aby utrwalić pozytywne wzorce zachowań w Kasi.

Opracowała: Katarzyna Behot