Bawimy się w teatr - program edukacji teatralnej dla dzieci w wieku przedszkolnym

Przedszkole Miejskie nr 5 im. Juliana Tuwima
w Toruniu

„Bawimy się w teatr”

Uzupełniający program edukacji teatralnej dla dzieci w wieku przedszkolnym.

mgr Ilona Stefanowska

Toruń 2017

Spis treści

Wstęp........................................ 3
I. Założenia programu ................................. 4
II. Cele edukacji teatralnej ................................ 5
III. Formy i metody ........................................ 6
IV. Warunki realizacji programu ........................ 8
V. Ewaluacja programu ................................. 9
VI. Plan pracy ........................................10
VII. Bibliografia ........................................ 17

Po co jest teatr ?
Ta drabina to schody do nieba,
a ta miska pod schodami to księżyc.
Tamten miecz to zwyczajny pogrzebacz,
a z garnków są hełmy rycerzy.
Ale kto w te czary nie uwierzy?
To jest teatr.
A teatr jest po to,
żeby wszystko było inne niż dotąd.
Żeby iść do domu w zamyśleniu,
w zachwycie.
I już zawsze w misce księżyc widzieć...
Joanna Kulmowa

Wstęp

Dzieci nie tworzą teatru, dzieci bawią się w teatr. Zabawa jest podstawową formą aktywności każdego małego dziecka i naturalnym sposobem wyrażania siebie: swoich emocji, potrzeb, marzeń.
Zabawy w teatr odgrywają bardzo ważną rolę w rozwoju dziecka. Pozwalają na łączenie wielu środków wyrazu artystycznego w jednym obszarze aktywności. Wspierają rozwój intelektualny, kształtowanie charakteru i osobowości. Pomagają w pokonywaniu własnych słabości, obaw i lęków. Rozładowują nagromadzone emocje, pomagają w skupieniu uwagi, wyostrzają zmysły.
Poprzez zabawy teatralne oparte na tekście dziecko doskonali mowę i rozwija czynny słownik. Skupia się na kulturze mówienia oraz zachowania się.
Podczas wchodzenia w role dziecko wykorzystuje naturalną skłonność do naśladowania i zabawy, utożsamia się z przedstawianą postacią, co powoduje jego aktywność emocjonalną i ruchową.
Teatr łączy w sobie wiele dziedzin twórczości artystycznej: literaturę, muzykę, taniec, ruch sceniczny i plastykę. Kontakt z nim już od najmłodszych lat pomaga rozwijać inteligencję emocjonalną dziecka. Współuczestnicząc w spektaklu – czy to jako widz, czy aktor – ma ono bowiem sposobność rozwijać poprzez sztukę swoją inteligencję, a także badać świat poprzez próby jego zrozumienia.

Założenia programu

Program jest skierowany do dzieci przedszkolnych 3,4,5,6 – letnich uczęszczających do Miejskiego Przedszkola nr 5 im. J. Tuwima w Toruniu. Został opracowany w oparciu o Podstawę Programową Wychowania Przedszkolnego... zawartą w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 roku (Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 lutego 2017r. poz. 356) oraz Statut Przedszkola Miejskiego Nr 5.
Jest programem uzupełniającym do Programu wychowania przedszkolnego 2016 „W kręgu zabawy” Jadwigi Pytlarczyk.
Założeniem programu jest inicjowanie zabawy w taki sposób, by samoistnie przekształciła się w teatr. Każde dziecko jest „artystą” dlatego zajęcia teatralne kierowane są nie tylko do najzdolniejszych dzieci, które bez problemu zapamiętują teksty, śpiewają, tańczą, recytują, ale również tych nieśmiałych, zamkniętych w sobie, takich, które potrzebują pomocy i przewodnika, który pomoże im odkryć fascynujący świat teatru.
Bawiąc się z dzieckiem w teatr należy uwzględnić jego osobowość, wyobraźnię, sposób reagowania, równocześnie stwarzając bezpieczną przestrzeń zabawy, w której dziecko może tworzyć spontanicznie i bez narażania się na ocenę.
Program może obejmować skoordynowane działania nauczycieli, dzieci, rodziców i współpracujących instytucji.

Podczas realizacji programu należy uwzględnić współpracę z:
• Teatrem Lalek Baj Pomorski
• Teatrem Lalek Zaczarowany Świat
• Przedszkolami miejskimi i niepublicznymi w Toruniu i województwie kujawsko-pomorskim
• Szkołami
• Książnicą Kopernikańską – filia dla dzieci
• Biblioteką Pedagogiczną

Cele edukacji teatralnej
Głównym celem programu „Bawimy się w teatr” jest stwarzanie warunków do zabawy w taki sposób, aby samoistnie przekształciła się w teatr.

Cele szczegółowe:
- Rozbudzanie kreatywności i swobodnej ekspresji teatralnej.
- Rozwijanie wrażliwości, wyobraźni i doświadczeń.
- Zaspokajanie potrzeb natury emocjonalnej.
- Uwrażliwienie na piękno słowa mówionego.
- Rozwijanie uzdolnień twórczych i zainteresowań teatrem.
- Rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem literackim.
- Bogacenie czynnego słownictwa dzieci i uściślenie pojęć związanych z działalnością teatralną.
- Rozwijanie umiejętności przedstawiania poznanych utworów za pomocą gestu, mimiki i ruchu.
- Wdrażanie do posługiwania się mową poprawną pod względem gramatycznym.
- Rozwijanie umiejętności operowania głosem pod względem intonacyjnym.
- Nabywanie doświadczeń zarówno w sposób werbalny, jak i niewerbalny.
- Stymulowanie rozwoju i inspirowanie twórczych działań dzieci.
- Wytwarzanie pozytywnych relacji i postaw w zakresie rozwoju dziecka.
- Zapoznawanie dzieci z różnymi formami teatralnymi.
- Zachęcanie do udziału w zabawach teatralnych inspirowanych czytanym lub opowiadanym tekstem, scenkami z życia lub wymyślonymi przez dzieci.
- Doskonalenie pamięci potrzebnej do opanowania tekstów ról w przygotowanych przedstawieniach.
- Udział w grach i zabawach parateatralnych wyzwalających aktywność ruchową i pantomimiczną dzieci.
- Wyrabianie odwagi i śmiałości.
- Rozwijanie wiary w siebie i swoje możliwości.
- Kształtowanie postawy aktywnego spędzania czasu i nawiązywania serdecznych i kulturalnych kontaktów rówieśniczych.
- Oswajanie ze sceną: odpowiednie zwracanie się do publiczności, poprzez poprawną dykcję i siłę głosu.
FORMY I METODY

Formy:
Podstawową formą pracy na zajęciach teatralnych jest praca w zespole, podczas której stosowane są:
- zabawy naśladowcze,
- zabawy tematyczne,
- zabawy z elementami dramy i pantomimy
- improwizacja,
- ćwiczenia aparatu mowy w zabawach słownych, ortofonicznych , muzycznych i taneczno-ruchowych,
- inscenizowanie ruchem wierszy i piosenek,
- udział w spektaklach i widowiskach teatralnych,
- tworzenie mini spektakli.

Metody:

- Metody czynne:
• Metoda samodzielnych doświadczeń – stwarzanie dzieciom warunków do zabawy i innych działań, swobodnego wypowiadania się, podejmowania prób, poszukiwania i bezpośredniego przeżywania poprzez zapewnienie kontaktu z literaturą i sztuką.
• Metoda zadań stawianych dzieciom do wykonania – pobudzenie aktywności artystycznej dzieci, mobilizowanie ich do skupienia uwagi na temacie związanym z teatrem, skłanianie do podejmowania określonych zadań, pełnienia ról.
• Metoda ćwiczeń utrwalających – systematyczne utrwalanie ról, pozytywna motywacja dzieci do samorzutnego utrwalania poznanych czynności i treści.

- Metody percepcyjne:
• Metoda obserwacji i pokazu – oglądanie spektakli teatralnych w wykonaniu aktorów jak też innych dziecięcych grup teatralnych, oglądanie ilustrowanych utworów literackich, percepcja dzieł sztuki teatralnej i muzycznej.

- Metody słowne:
• Rozmowa swobodna,
• Rozmowa kierowana,
• Opis,
• Słuchanie czytanych baśni, legend, bajek,
• Opowiadanie treści utworów.

- Metody aktywizujące:
• Drama,
• Pantomima,
• Pedagogika zabawy,
• Gry i zabawy integracyjne,
• Aktywność ruchowa.

Stosowanie różnych metod umożliwia organizację pracy w grupie, a także indywidualne traktowanie każdego dziecka. Dzięki temu każdy uczestnik zajęć może:
• w maksymalny sposób rozwijać swoje zainteresowania, zdolności i umiejętności teatralne,
• rozbudzać ciekawość na różnorodne formy teatralne
• pokonywać nieśmiałość,
• wyzwalać w sobie odporność na niepowodzenia,
• być bardziej otwarte, radosne,
• zgodnie współpracować w grupie,
• odważnie wygłaszać swoje zdanie i opinie,
• podejmować działania dodatkowe.

WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU

Właściwą realizację treści programowych wyznaczają w znacznej mierze środki dydaktyczne. Przedszkole jest wyposażone w takie środki, które umożliwią wprowadzenie programu do realizacji. Przedszkole posiada literaturę metodyczną i merytoryczną dla nauczycieli oraz literaturę dla dzieci.

Optymalnej realizacji celów w programowych sprzyjają także:
- duża sala zabaw w której prowadzone są zajęcia teatralne
- sprzęt audiowizualny
- zbieranie odpowiedniej literatury
- miejsce do gromadzenia rekwizytów
- atmosfera wspierająca działania nauczyciela: życzliwa pomoc dyrekcji i osób chętnych do współpracy
- organizowanie uroczystości z udziałem dzieci w celu prezentacji różnorodnych form teatralnych
- organizowanie przeglądu teatralnego
- udział w przeglądach i konkursach poza placówką
- przygotowanie i przedstawienie spektaklu teatralnego z udziałem rodziców
- realizacja programu będzie przebiegała przez cały rok szkolny od września do czerwca

EWALUACJA PROGRAMU

Celem ewaluacji programu jest pozyskanie informacji o poziomie wiedzy i umiejętności dzieci w zakresie edukacji teatralnej oraz skuteczności metod
i form aktywności wprowadzanych do zajęć z dziećmi. Wyniki ewaluacji pozwolą na określenie przydatności programu oraz dadzą wskazówki do jego uzupełnienia czy zmodyfikowania.

Należy przede wszystkim skupić się na ocenie trzech aspektów:
• poziom wiedzy i umiejętności przedszkolaków
• aktywna postawa podczas przygotowań do inscenizacji
• postrzeganie koncepcji programu przez rodziców
Oceny można dokonać na podstawie:
- obserwacji dzieci w czasie zajęć i zabaw (arkusz obserwacji dziecka – obserwacja wstępna, okresowa i końcowa),
- rozmowy indywidualnej,
- informacji zwrotnej od rodziców dotyczącej wpływu programu na poziom wiedzy i umiejętności dzieci – ankieta,
- wykonanych różnorodnych prac plastycznych o tematyce teatralnej lub kart pracy,
- prezentowaniu inscenizacji,
- udziału dzieci w przeglądach, konkursach i festiwalach artystycznych,
- zdobytych przez dzieci wyróżnień i nagród.

Edukacja teatralna powinna utrwalić rozbudzone zainteresowania
i postawy dzieci. Ewaluacja służy także samemu nauczycielowi, który ma na jej podstawie możliwość dokonania samooceny swojej pracy z dziećmi oraz okazję do refleksji nad swoimi kompetencjami, wiedzą merytoryczną o twórczości artystycznej dziecka przedszkolnego.
Najważniejszym sprawdzianem dla poczynionych w czasie trwania programu kroków i jednocześnie klarowną oceną jego efektywności, będzie weryfikacja przeprowadzona już w dorosłym życiu. Na pytanie, czy udało się w dziecku wykształcić poczucie potrzeby kontaktu z literaturą lub sztuką, wytworzyć imperatyw poprawnego wysławiania się i chęci przekazywania miłości do teatru swoim dzieciom, nie będziemy w stanie odpowiedzieć bezpośrednio po zakończeniu programu.
PLAN PRACY

Należy zapewnić małym aktorom poczucie bezpieczeństwa podczas teatralnych doświadczeń i poszukiwań. Stworzyć w grupie atmosferę wzajemnej akceptacji i zainteresowania, by zachęcić dzieci do wyrażania uczuć oraz nastrojów. Pracę należy przeplatać ćwiczeniami oddechowymi, ruchowymi i artykulacyjnymi, oczywiście w formie zabawy.
Na początku zajęć należy przeprowadzić rozgrzewkę: rozbudzić ciało, uświadomić dzieciom, w jakim nastroju jesteśmy na zajęciach, odprężyć się. Skoncentrować się na działaniu teatralnym. Dobrze przeprowadzona rozgrzewka rozbudza ciało i wyobraźnię, integruje grupę, rozbudza ciekawość, pozwala stopniowo wprowadzić w temat. Procentuje w każdym późniejszym momencie zajęć.

Rodzaje zabaw i sposoby ich realizacji

Rozgrzewka

- Chodzimy – dzieci maszerują po całej sali w różnych kierunkach: wg nastroju; rozciągając dowolne części ciała wg potrzeby; zajmując jak największą powierzchnię (w pionie, w poziomie, w górze, w dole); po fikcyjnej powierzchni ( po szyszkach, po kamieniach, po gorącym piasku, itp.)

- Baba - dzieci chodzą po całej sali w dowolnych kierunkach, w tempie nadanym przez prowadzącego wyraźnie mówiąc „Baba ci koguta niesie, baba ci koguta niesie, baba ci koguta niesie, tuu” . Na zakończenie zatrzymują się w pozie.

- Marsz na punkt – dzieci stoją w kole. Każde dziecko wybiera sobie punkt w Sali, do którego wyruszy na określony sygnał. Dzieci jednocześnie maszerują do wybranego przez siebie celu po linii prostej. Nie mogą odrywać wzroku od obranego punktu, nie mogą się też zderzyć czy ocierać się o siebie. Ćwiczenia wykonuje się w różnym tempie zaczynając od wolnego, a kończąc na szybkim. Stopniowo ogranicza się też przestrzeń.

- Razem – wszystkie dzieci kucają razem w kole. Prowadząca zaczyna mruczeć, a dzieci jej wtórują stopniowo podnosząc głos. Na koniec wszyscy wyskakują do góry głośno krzycząc razem „hura”.

Zabawy logopedyczne
Zabawy te mają na celu naukę właściwego posługiwania się głosem, pomagają w praktycznym przyswojeniu sobie umiejętności poprawnego operowania jego brzmieniem, doskonalą wymowę, dykcję i regulują oddech.

1.Ćwiczenia oddechowe:

- Balonik – dzieci stoją w luźno opuszczonej sylwetce, ręce zwisają wzdłuż ciała, głowa opuszczona w dół. Na hasło: dmuchamy balonik dzieci nabierają powietrze nosem i prostują się unosząc ręce do boku. Na hasło: balonik pękł dzieci wypuszczają powietrze ustami wymawiając głoskę sss i wracają do luźno opuszczonej pozycji (wypuszczanie powietrza prowadzimy w tempie wolnym i szybkim).

- Sprzątam – dzieci chodzą po całej sali i zdmuchują kurz z czego tylko można: mebli, przedmiotów, sufitu, podłogi, ubrania kolegi.

- Jestem chory – dzieci leżą na podłodze naśladując głosem cierpienie w bólu. Wdychają powietrze nosem i wypuszczają je wypowiadając głoskę aaa.

- Pachnący kwiat – dzieci wyobrażają sobie, że nad ich głowami wisi pięknie pachnący kwiat. Chcąc go powąchać wspinają się na palce jednocześnie nabierając powietrze. Starają się go dosięgnąć, jest jednak zbyt wysoko i dzieci bezsilne opadają na podłogę, wydychając powietrze.

- Żartowałam – Dziecko „aktor” stoi wyprostowane na scenie w oczekiwaniu na oklaski. Na hasło: klapa! kuli się ręce bezwładne, tułów do przodu. Na hasło: żartowałam! prostuje się na wdechu, unosi ręce w geście triumfu.

- Piesek - Dzieci stoją w kole z wyciągniętym językiem dotykającym brody, następnie szybkim oddechem naśladują dyszącego pieska.

- Zdmuchnij – Dzieci wyobrażają sobie palącą się świecę. Próbują ją zdmuchnąć na zmianę szybko i powoli.

2. Ćwiczenia w mówieniu

- Ryba – Dzieci szeroko otwierają usta następnie zamykają je. Naśladując oddech ryby.

- Koń – Dzieci naśladują odgłos końskich kopyt (kląskanie) oraz parskanie (wypuszczanie powietrza przy zamkniętych ustach).

- Gong – Dzieci naśladują dźwięk gongu, np. bąąą, męęę, ćmąą, mknęęę, itp.

- Niemowlak – Dzieci naśladują gaworzenie niemowlaka. Wymawianie sylab z każdorazowym wydłużaniem samogłosek: staccato w rytmie punktowym następnie legato płynnie łącząc np. : ma-ma, ta-ta, bu-bu,

- Coraz szybciej – Dzieci powtarzają za prowadzącą słowa, zdania bardzo powoli, wyraźnie, z przesadną artykulacją głosek, z wyraźnym otwarciem i opuszczaniem żuchwy na samogłoskach. Stopniowo coraz bardziej przyśpieszamy tempo, aż będą mówiły szybko, ale na tyle by zachować wyrazistość i zrozumiałość mowy.

- Z korkiem – Dzieci wkładają pomiędzy zęby (nie za głęboko), by nie blokować języka niezbyt duży korek od wina. Zęby mają podtrzymywać korek, a, nie zaciskać się na nim. Wymawiają wyrażenia, zdania powoli i bardzo dokładnie.

Zabawy integracyjne

- Miło cię widzieć – Dzieci chodzą powoli, z zamkniętymi oczami po całej sali. Starają się nikogo nie dotknąć. Jeżeli już kogoś dotkną otwierają oczy i z uśmiechem witają się, mówiąc: miło cię widzieć.

- Zaufaj mi – Dzieci dobierają się w pary. Jedno dziecko zamyka oczy i idzie za głosem drugiego dziecka (np. do przodu, w prawo, w lewo).

- Wąż – Dzieci stają jeden za drugim i łapią się za biodra (tworzą węża). Jedno dziecko jest poza wężem. Jego zadaniem jest złapać ogon węża (ostatnie dziecko). Wąż porusza się tak, aby mu to uniemożliwić. Jeżeli uda mu się złapać ogon, dziecko pierwsze staje poza wężem a on staje jako pierwszy.

- Będzie miło – Jedno dziecko siada w środku koło. Zadaniem każdego dziecka jest powiedzieć mu coś miłego. Zabawa trwa tak długo aż każde dziecko usłyszy od każdego coś miłego.

- Poznaj to – Dzieci dobierają się w pary. Jedno dziecko ma zamknięte oczy i jest prowadzone przez drugie dziecko. Chodzą po sali, dziecko z zamkniętymi oczami za pomocą dotyku poznaje wskazane powierzchnie, przedmioty i próbuje nazwać, co to jest?

Zabawy pantomimiczne
Pantomima jest najprostszą a zarazem najtrudniejszą formą teatrzyku. Rekwizytem jest ciało dziecka, a reszta jest efektem dziecięcej wyobraźni. Jest to forma dla dzieci trochę starszych, gdyż wymaga większego wysiłku intelektualnego i wyobraźni. Dziecko odgrywa role nie używając głosu, tylko mowy ciała czyli gestu i mimiki.

- Pokaż to – Dzieci za pomocą ruchu, gestu, mimiki pokazują zadaną przez nauczyciela czynność, np. ubierasz spodnie, myjesz zęby, zapinasz guzik, itp.

- Moja historyjka – dzieci za pomocą ruchu, gestu, mimiki pokazują zadaną przez nauczyciela historię, np. Siadasz przy stole, częstujesz się ciastkiem, słodzisz herbatę rozsypujesz cukier, co robisz?, itp.

- Kim jestem, co robię? - zagadki mimiczno – ruchowe. Jedno dziecka wybiera postać i pokazuje charakterystyczną dla niej czynność, a reszta dzieci próbuje zgadnąć o jaka postać chodzi.

- Lustro – nauczycielka stoi naprzeciwko grupy i wykonuje powolne ruchy, które dzieci naśladują, jak gdyby spoglądały na siebie w lustrze. Innym razem dzieci mogą dobrać się w pary i naśladować nawzajem.

- Refleks – dzieci tworzą trzy grupy: pierwsza grupa to zwierzęta poruszające się w wodzie, druga – na ziemi, trzecia zaś – w powietrzu. Wszystkie grupy poruszają się w dowolny sposób po sali w rytm muzyki. Na hasło nauczycielki: powietrze, dzieci należące do tej grupy naśladują np. latające ptaki; pozostałe dzieci dalej spacerują. Kiedy padnie hasło: ziemia, dzieci należące do tej grupy powinny np. pełzać po podłodze. Na hasło: woda, dzieci z tej grupy naśladują ruchem pływanie.
Można również podawać jednocześnie dwa a nawet trzy hasła.

- Roboty – pierwsze dziecko wstaje i wykonuje jakiś ruch, który stale powtarza. Obok niego staje następne dziecko i wykonuje swój ruch itd.

- Nakręcane zabawki - każde z dzieci staje się zabawką, która porusza się w dowolny sposób dopóki jest nakręcona. Prowadzący określa czas jednej sekwencji.

Zabawy dramowe

- Rzeźba – dzieci tworzą grupy minimum dwuosobowe. Jedno dziecko stoi nieruchomo, inne tworzą z niego rzeźbę (figurę, postać). Po zakończeniu rzeźbiarze opowiadają o swojej rzeźbie.

- Żywy obraz – zabawa dla 4-5 dzieci. Dzieci przedstawiają w niej konkretne sytuacje, np. w rodzinie, u lekarza, itp. Istotne jest, aby omówić z dziećmi rolę, w którą się wcieliły (pytając: dlaczego tak zrobiłeś?, w jakim celu tak zrobiłeś? skąd wiesz, że tak należy postępować?)

- Rola na papierze – technika polega na obrysowaniu na papierze leżącego dziecka będącego w roli, np. chore dziecko: dziecko kładzie się na papierze przyjmując pozę chorego, po obrysowaniu postaci dzieci dokonują charakterystyki postaci. Nauczyciel zapisuje przy rysunku spostrzeżenia i refleksje dzieci. Innym przykładem może być wykonanie cyklu wzrostu roślin od nasionka do kwiatka, gdzie dzieci na kolejnych arkuszach, układem swojego ciała, tworzą kolejne stadia rozwoju rośliny.

- Gorące krzesło – na wyznaczonym krześle siada chętne lub wybrane dziecko „w roli”. Pozostałe dzieci zadają pytania, na które stworzona przez dziecko postać odpowiada. Przykładami „w roli” mogą być postacie osób bliskich: mamy, taty, babci; a także ludzie różnych zawodów: fryzjer, listonosz, strażak; a także postacie ze świata zwierząt. Bardzo ważne jest, aby po skończonej zabawie w roli dziecko powróciło do swojej rzeczywistej roli dziecka. W rolę wciela się tylko na czas zabawy.

- Tunel myśli – dzieci stoją ustawione w dwóch równoległych rzędach, środkiem przechodzi wybrane dziecko „w roli”, które otrzymuje komunikaty słowne od dzieci stojących w rzędach. Komunikaty mogą być związane z przestrogami, wspierające postać w jej zachowaniu. Na zakończenie dziecko opowiada co czuło, wyraża swoje zdanie i własną refleksję.

- Słońce – nauczyciel zadaje dzieciom pytania na interesujący go temat. Uzyskane odpowiedzi zapisuje na kartkach. Kartki te dzieci przykleją na duży arkusz w formie promieni słońca.

- Improwizacja nieprzygotowana – w tej zabawie dzieci znają tylko swoje role i ogólny charakter zabawy, np. jedno dziecko jest synkiem, który wyjadł słodycze z szafki, drugie – jest rodzicem, który to zauważył. Dzieci samodzielnie prowadzą rozmowę w roli, dochodząc do pewnych wniosków, wysnuwają własne refleksje. W tej zabawie nauczyciel może przerwać improwizację, gdyby ujawnił się konflikt pomiędzy dziećmi. Na zakończenie wszyscy omawiają obejrzaną scenkę. W tej zabawie również ważne jest, aby po jej zakończeniu dzieci wyszły z roli i powróciły do roli dziecka, przedszkolaka. Dzieci same mogą wybierać, gdzie będą odgrywały się ich scenki, np. w piaskownicy, na terenie przedszkolnym, w sklepie, itp.

Teatr cienia
Jedynym warunkiem, jaki musi być spełniony jest zapewnienie ciemnej sali. Rekwizytami są przyklejone do patyczków wycięte szablony. Dzieci muszą się zapoznać z wykorzystaniem źródła światła w taki sposób, aby sobą go nie zasłaniać. Pozwalamy dzieciom na całkowitą improwizację i samodzielny wybór sylwet.
Kolejnym krokiem może być odegranie tekstu literackiego. Dzieci uczą się najpierw tekstu, a następnie do jego przedstawienia wykorzystuję przygotowane wcześnie sylwety.
Należy umożliwić dzieciom obejrzenie swojego spektaklu poprzez jego nagranie i przedstawienie dzieciom – aktorom w celu omówienia ich pracy.

Teatr przedmiotu
Podczas zabawy z przedmiotem dziecko prowokowane jest do rozwijania własnej wyobraźni. Musi spowodować ożywienie przedmiotu codziennego użytku, nadać mu charakter i sprawić, żeby był interesujący. Pozwalamy dzieciom na samodzielne wybranie przedmiotu i animowanie go według własnego uznania. Można wykorzystać wymyślone przez dzieci historie, na podstawie których możemy wspólnie z dziećmi przygotować wyjątkowe przedstawienie.

Improwizacje taneczne
Istotą improwizacji jest całkowite skupienie się na aktualnie wykonywanej czynności (tańcu) według własnego pomysłu. Dziecko samo wymyśla własne ruchu na podstawie słuchanej muzyki, które nie opierają się na ustalonym uprzednio planie. Podczas tańca improwizujący tancerz nie wie, co za chwilę się wydarzy. Czerpie radość z własnej twórczości.

BIBLIOGRAFIA

1. Awgulowa J., Świątek W., Małe formy sceniczne w pracy przedszkola, Warszawa 1981.
2. Awgulowa J., Świątek W., Inscenizacje w klasach początkowych, Warszawa 1985.
3. Barańska M., Bajdorzenie na szkolnej scenie, Gdańsk 2002.
4. Chmielewska E., Zabawy logopedyczne i nie tylko, Poradnik dla nauczycieli i rodziców, Kielce 2001.
5. Gloton G., Clero C,., Twórcza aktywność dziecka, WSIP, Warszawa 1986.
6. Gray P., Wolne dzieci, wyd. MIND 2015.
7. Gudro – Homicka M., Jak rozwijać aktywność twórczą dzieci i młodzieży,wyd. DIFIN Spółka Akcyjna 2015.
8. Kędzior- Niczporuk E., Wprowadzenie do pedagogiki zabawy, Lublin1998.
Kozłowska U., Inscenizacje nie tylko dla dzieci, wyd. Bliżej Przedszkola 2015.
9. Matelska A., Zabawy dramowe w edukacji wczesnoszkolnej, wyd. Oficyna Współczesna Poznań 2001.
10. Maksymowicz L., Gliniecki M., Spotkania z dramą. Zabawy, ćwiczenia, gry dramowe.
11. Marianowicz A., Kurtyna w górę, Warszawa 1989.
12. Masłowska J. red., Bajki w teatrze, Warszawa 1980.
13. Mystkowska H., Rozwijamy mowę i myślenie dzieci w wieku przedszkolnym, WSIP,Warszawa1992
14. Pytlarczyk J., W kręgu zabawy – Program wychowania przedszkolnego 2016, Grupa MAC S. A. 2016.
15. Rainka A., Taranko K., Spotkanie z dramą, wyd. Harmonia, Gdańsk 2014.
16. Rybicka G., Bieniek M., Bajka jest dobra na wszystko, Płock 2004.
17. Sikorski W., Sikorska A., Od teatru pedagogicznego do teatru terapeutycznego, wyd. DIFIN 2014.
18. Teatr i dramat dla dzieci i młodzieży, wyd. UMK – Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 2016.
19. Way B., Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży, Warszawa 1997.
20. Weller S., Oddech w psychoterapii, wyd. GWP 2012.
21. Wójcik Z., Zabawa w teatr, Warszawa 1996.
22. Zborowski J., Rozwijanie aktywności twórczej dzieci, WSIP, Warszawa1986.