Z uśmiechem do przedszkola - program adaptacyjny

Przedszkole Integracyjne
Nr 10 w Łowiczu
„Pod Świerkami”

Opracowanie:

Bogusława Kunat

Wstęp
Małe dziecko ma niewielką odporność na różnorodne bodźce dochodzące z otoczenia, a dziecko wchodzące w nowe środowisko społeczne, jakim jest przedszkole doświadcza dużej ilości silnych bodźców. W przedszkolu panują zazwyczaj inne zasady niż w domu, nauczyciel opiekuje się całą grupą dzieci, nie tylko jednym, trzeba dzielić się zabawkami, jedzenie ma inny smak niż to, które przygotowuje mama, itp. Mechanizmy adaptacyjne dziecka 3 letniego nie są jeszcze w pełni dojrzałe i ukształtowane. To sprawia, że jego proces przystosowania się często przebiega z trudnościami, dzieci źle znoszą rozłąkę z mamą, długo przystosowują się do nowych warunków. Czas adaptacji uzależniony jest od stopnia rozwoju emocjonalnego dziecka.
Analizując okres wstępnej adaptacji dziecka nowo przyjętego do przedszkola na przełomie kilku lat wstecz można stwierdzić, iż ten czas jest okresem trudnym do przejścia, zarówno dla dzieci jak i dla rodziców. Jest źródłem wielu przykrych doznań emocjonalnych, co w efekcie utrudnia przystosowanie się dziecka do przedszkola.
Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, jak ważne w życiu każdego człowieka, a szczególnie małego dziecka jest zaspokojenie podstawowej potrzeby psychicznej - poczucia bezpieczeństwa. Dziecko najbezpieczniej czuje się przy mamie. Nadchodzi jednak moment, że trzeba się z nią na kilka godzin dziennie rozstać. Najczęściej dzieci, zwłaszcza młodsze, przeżywają to bardzo mocno, czują się porzucone i nieszczęśliwe. Gdy dziecko musi iść do przedszkola, dochodzi jeszcze lęk przed nieznanym - nowe miejsce, nieznani ludzie, obce dzieci. Dzieci na nowe sytuacje reagują: płaczem, wycofaniem, zaburzeniem funkcjonowania, które może prowadzić do lęku a nawet urazu.
Dlatego też ważne jest by moment przekroczenia progu dom - przedszkole przebiegał najłagodniej w atmosferze bezpieczeństwa i otworzenia na potrzeby dziecka. W chwili zapisania dziecka do przedszkola, placówka wspólnie z rodzicami bierze na siebie odpowiedzialność za bezstresowe wprowadzenie dziecka do przedszkola i uczynienie go przedszkolakiem. Żeby proces adaptacyjny dziecka do przedszkola przebiegał sprawnie, musi zaistnieć ścisła współpraca pomiędzy rodzicami a pracownikami przedszkola. Ich wspólny wysiłek ułatwi dzieciom przystosowanie się do nowego środowiska.
Założenia ogólne programu
1. Cel główny programu
• Tworzenie dzieciom warunków do łatwej adaptacji w przedszkolu
2. Cele ogólne programu
• Zaspokojenie poczucia bezpieczeństwa dzieci podczas adaptacji do przedszkola
• Eliminowanie stresu adaptacyjnego
3. Cele szczegółowe programu
• Zmniejszenie u dzieci trudnych napięć emocjonalnych w pierwszych kontaktach z przedszkolem
• Motywowanie dzieci do podejmowania działań i zachowań sprzyjających w integrowaniu się z przedszkolem
• Nawiązanie bliskiego, serdecznego kontaktu w relacjach: nauczyciel - dziecko, nauczyciel - rodzic
• Motywowanie rodziców oraz pracowników przedszkola do zapewnienia optymalnych warunków do łatwej adaptacji
• Integracja rodziców z przedszkolem w celu ułatwienia lepszej współpracy
• Pedagogizacja rodziców w zakresie zaspokajania potrzeb dziecka, jako warunku prawidłowego rozwoju
• Poznanie oczekiwań rodziców wobec przedszkola (ich upodobania, potrzeby dzieci)
• Zapoznanie rodziców z bazą i z osobami przedszkola, jego organizacją pracy
4. Realizatorzy programu adaptacyjnego
• Nauczyciele grupy dzieci 3-letnich rozpoczynających edukację przedszkolną
• Rodzice dzieci nowoprzyjętych do przedszkola
5. Termin realizacji programu
• Miesiące: marzec, czerwiec, sierpień, wrzesień

Aby ułatwić dzieciom i ich rodzicom przystosowanie się do nowej sytuacji w sposób możliwie najmniej bolesny, program adaptacyjny obejmuje kilka spotkań dla nowych przedszkolaków i ich rodziców. W tym czasie dzieci mają okazje poznać wszelkie aspekty życia przedszkolnego, swoje panie oraz całe otoczenie przedszkolne.

Działania zmierzające do osiągnięcia celów przy realizacji programu:

Pierwsze spotkanie z przedszkolem (Dzień otwarty – 4 marca 2013)
• Zwiedzanie przedszkola
• Oglądanie sal zabaw, kącików
• Udział rodziców i dzieci w zorganizowanych zajęciach prezentujących ofertę przedszkola
Spotkanie adaptacyjne dla dzieci, które rozpoczną edukację przedszkolną od września ( 6 czerwca 2013)
• Udział rodziców i dzieci w zorganizowanych zajęciach
• Zapoznanie z nauczycielami
• Zabawy swobodne dzieci w obecności rodziców
• Rozdanie rodzicom ulotek „Co każdy rodzic wiedzieć powinien”
Dni adaptacyjne dla dzieci, które rozpoczną edukację przedszkolną od września (28, 29, 30 sierpnia 2013)
• Udział dzieci w zorganizowanych zajęciach integracyjnych
• Zabawy swobodne dzieci
• Spotkanie z rodzicami – rozdanie ankiet informacyjnych o dziecku oraz ulotek „Dobre rady na pierwsze dni w przedszkolu”
Zajęcia i ćwiczenia integracyjne ułatwiające poznanie się dzieci i ich adaptację w przedszkolu (2 – 13 września 2013)
I TYDZIEŃ II TYDZIEŃ
• „Poznajmy się” • „Nasza sala”
• „Nasze imiona” • „Przedszkole – drugi dom”
• „Dobrze się znamy” • „Znaczki rozpoznawcze”
• „Bawimy się wspólnie” • „Nasze zabawki”
• „Mój przyjaciel miś” • „Trzeba tylko chcieć”

Ewaluacja

Dziecko, które w przedszkolu przechodzi okres adaptacji poddane jest ciągłej i wnikliwej obserwacji. Każde działanie nauczyciela musi być przemyślane
i zaplanowane. Nauczyciele muszą więc dostosować warunki otoczenia do potrzeb dziecka uwzględniając jego stopień rozwoju psychicznego, emocjonalnego
i społecznego. Ewaluacją końcową będą wyniki ankiet dla rodziców dotyczące przebiegu procesu adaptacyjnego dziecka w przedszkolu oraz analiza arkuszy obserwacji dzieci określająca osiągnięcie podstawowych umiejętności przystosowawczych dzieci.

Zakończenie

Mamy nadzieję, że program ten pozwoli dzieciom i ich rodzicom bezstresowo pokonać trudne chwile jakie pojawią się w pierwszych dniach nowego etapu w życiu dziecka i jego rodziny. Pomoże przygotować przyszłych przedszkolaków do uczestnictwa w życiu przedszkolnym. Stworzy warunki ku temu, by dziecko nie czuło się obco i jak najszybciej zaczęło aktywnie funkcjonować w społeczności przedszkolnej, a rodzice nabrali zaufania do fachowej opieki całego personelu przedszkolnego.

ZAŁĄCZNIKI:
„Dobre rady na pierwsze dni w przedszkolu”

• Nie przeciągaj pożegnania w szatni, pomóż dziecku rozebrać się, pocałuj je
i wyjdź, przekazując maluszka nauczycielowi.

• Nie zabieraj dziecka do domu, kiedy płacze przy rozstaniu; jeśli zrobisz to choć raz, będzie wiedziało, że łzami można wszystko wymusić.

• Nie obiecuj: jeśli pójdziesz do przedszkola, to coś dostaniesz; kiedy będziesz odbierać dziecko, możesz dać mu maleńki prezent, ale nie może to być forma przekupywania, lecz raczej nagrody. Z czasem ten bodziec stanie się zbędny.

• Kontroluj co mówisz. Zamiast: „już możemy wracać do domu”, powiedz: „teraz
możemy iść do domu”. To niby niewielka różnica, a jednak pierwsze zdanie ma
negatywny wydźwięk.

• Nie wymuszaj na dziecku, żeby zaraz po przyjściu do domu opowiedziało, co
wydarzyło się w przedszkolu – to powoduje niepotrzebny stres.

• Jeśli dziecko przy pożegnaniu płacze, postaraj się, żeby przez kilka dni odprowadzał je do przedszkola tata lub inna osoba, którą dziecko zna.

• Staraj się określać, kiedy przyjdziesz po dziecko, w miarę dokładnie: nie mów
„przyjdę, kiedy skończę pracę”, ponieważ dziecko nie wie, o której godzinie rodzice
kończą pracę. Lepiej powiedzieć: „odbiorę cię z przedszkola po obiedzie/po zupie”.
Jest to dla dziecka dobra miara czasu gdyż wie, kiedy są posiłki.
Najważniejsze jest to, by dotrzymywać słowa!

• Nie okazuj negatywnych emocji: nie płacz, nie wracaj pod drzwi, gdy słyszysz, że
dziecko płacze. Takie zachowania są u dziecka rozpoczynającego funkcjonowanie
poza środowiskiem rodzinnym zupełnie normalne! Jednak kiedy zobaczy, że rodzic
czuje się niepewnie w sytuacji pozostawiania go w przedszkolu, będzie miało
wrażenie, że dzieje się coś złego, a to spotęguje stres.

• Każde dziecko uspokaja się w zasadzie od razu po zamknięciu drzwi do sali, ponieważ absorbują je nowi koledzy, wielość zabawek, a życzliwa i uśmiechnięta pani zawsze dziecko przytuli, weźmie na kolana i uspokoi zajmując uwagę dziecka czymś miłym i pozytywnym.

• Tłumacz dziecku, że reguły obowiązujące w przedszkolu są dobre. Dzieci lubią,
gdy ich świat jest uporządkowany i ma swoją harmonię. Brak zasad i wymogów ze
strony nauczyciela sprawia, że dziecko odczuwa chaos, a to powoduje brak poczucia
stabilności i bezpieczeństwa w nowym miejscu.

• Wszystkie wątpliwości lub pytania kieruj do nauczyciela. To osoba, która spędza z dzieckiem większość dnia więc doskonale je zna i jest kompetentna w swoim zawodzie. Na pewno uzyskasz pomoc i osiągniesz porozumienie.

PAMIĘTAJ!

ŻEGNAJ I WITAJ SWOJE DZIECKO ZAWSZE Z UŚMIECHEM

.

PIERWSZEGO DNIA DO PRZEDSZKOLA NALEŻY PRZYNIEŚĆ:

Dziecko:

• łapcie, ( podpisane inicjałami dziecka),
• płaską poduszeczkę w poszewce ( podpisaną),
• mały kocyk
• ubranie na przebranie ( majteczki, bluzka, spodenki),
• kostium gimnastyczny ( biały podkoszulek, granatowe lub czarne spodenki zakrywające kolana)
• szczoteczkę do zębów, pastę i kubek ( podpisane),
• 2 pudełka chusteczek higienicznych wyciąganych,
• misia lub inną przytulankę, która będzie „wspomnieniem domu” i pomoże znieść rozstanie z mamą,
• uśmiech na buzi i dobry humor.

Szanowni Państwo !
Rodzice pierwszego dnia przynoszą ze sobą:

• pewność, że dziecko sobie poradzi,
• zaufanie do nauczycielek i personelu przedszkola,
• uśmiech na twarzy, która będzie bardzo uważnie obserwowana przez dziecko,
z której potrafi ono wyczytać dobre i złe emocje i dzięki nim nastroić się na cały dzień pozytywnie lub nie.

Powodzenia!

Ankieta dla rodziców

Prosimy o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

1. Czy uważają Państwo, że program adaptacyjny w przedszkolu jest potrzebny?
tak O
nie O
trudno powiedzieć O

2. Czy zdaniem Państwa program ten pomógł dziecku w przygotowaniu do przedszkola?
tak O
nie O
trudno powiedzieć O

3. Którą z form adaptacji cenią Państwo najbardziej i dlaczego?.
Dzień otwarty O
Zajęcia otwarte O
Dzień adaptacyjny (pobyt rodziców z dzieckiem w przedszkolu) O
Dni adaptacyjne ( samodzielny pobyt dziecka w przedszkolu) O
Inne, jakie:
........................................
........................................
........................................
........................................

4. Jakie są Państwa oczekiwania w stosunku do przedszkola pod względem opiekuńczo wychowawczym?
........................................
........................................
........................................
........................................

5. Jeśli chcielibyście Państwo podzielić się dodatkowymi uwagami na temat naszej pracy można zrobić to teraz:
........................................
........................................
........................................
........................................
Dziękujemy za wypełnienie ankiety

ANKIETA INFORMACYJNA O DZIECKU.

Imię i nazwisko dziecka:........................................

INFORMACJE O DZIECKU:

1. Samodzielność.
Proszę zaznaczyć te stwierdzenia, które charakteryzują Państwa dziecko:

Potrafi samo się ubrać.
Ubiera się z niewielką pomocą osób dorosłych.
Wymaga pomocy przy ubieraniu.
Samo radzi sobie z jedzeniem.
Wymaga niewielkiej pomocy przy jedzeniu.
Zgłasza swoje potrzeby, ale wymaga pomocy przy pójściu do toalety.
Trzeba je pilnować, bo zapomina o zgłaszaniu potrzeb fizjologicznych.

2. Jedzenie:
Proszę zaznaczyć te stwierdzenia, które charakteryzują Państwa dziecko:

Praktycznie je wszystko, nie ma specjalnych upodobań.
Jest wiele potraw, których dziecko nie lubi i nie chce jeść, wśród nich:
........................................
........................................
Jest po prostu niejadkiem.
Dziecko ma specjalne potrzeby związane z żywieniem. Jakie?
........................................
........................................
Jest alergikiem uczulonym na:
........................................
........................................

3. Inne informacje o dziecku:
Uprzejmie proszę o przekazanie tych informacji o dziecku, które
uznacie Państwo za ważne:
........................................
........................................
........................................
........................................
........................................

4. Ulubione zabawki mojego dziecka:
........................................
........................................
5. Moje dziecko lubi bawić się w:
........................................
........................................

6. Ulubiony rodzaj książek mojego dziecka to:
........................................
........................................

7. Moje dziecko ma szczególne zainteresowania, są nimi:
........................................
........................................

OCZEKIWANIA RODZICÓW:
........................................
........................................
........................................
........................................
........................................

Dziękujemy za wypełnienie ankiety