Program adaptacyjny dla dzieci 2,5 - 3 letnich "Będę przedszkolakiem"

...Jest i mały domek, i kolorowe mebelki, dużo
zabawek, książek, uśmiechnięte twarze dzieci...
I nagle słyszysz:
„Już wiem, to będzie o moim przedszkolu!”
*****************************************************************

Przedszkole jest pierwszym ważnym ogniwem w procesie edukacji. Dziecko przekraczając po raz pierwszy próg placówki przedszkolnej rozpoczyna nowy etap w swoim rozwoju.
Moment ten należy do najbardziej trudnych i znaczących w jego życiu. Dla wielu dzieci oznacza on pierwsze kontakty z dużą grupą rówieśników, rozstanie się z najbliższymi osobami, zaistnienie i funkcjonowanie w nowym środowisku. Nowe środowisko, przysparza mu wiele trosk i trudności. Może powodować poczucie zagubienia, wywołać negatywne emocje. Dlatego ważne jest, by dziecko poznawało nowe otoczenie w poczuciu bezpieczeństwa.
Program adaptacji do przedszkola to działania pedagogiczne, które sprzyjają rozładowaniu negatywnych doznań dziecka, zapewniają mu poczucie bezpieczeństwa i prawidłowy rozwój we wszystkich sferach. Przedszkole nie zastąpi rodziców, nie zdejmie z nich odpowiedzialności za rozwój i wychowanie, ale może i powinno wspomagać ich w razie potrzeby, doradzać, kompensować braki. Wynika stąd konieczność uzgodnienia celu, zasad postępowania, określenia wspólnych oddziaływań. Wzbudzenia w rodzicach poczucia przynależności do wspólnoty przedszkolnej. Czynne włączenie się w ten proces najbliższych tj. rodziców, opiekunów dziecka w znacznym stopniu ułatwi dzieciom nawiązanie kontaktu z nauczycielem, rówieśnikami, personelem przedszkola w warunkach komfortu psychicznego.
Program adaptacji nie gwarantuje dobrej adaptacji dziecka do przedszkola, ale znacznie ją przyspiesza i ułatwia, nie wszystko już jest nieznane, nowe, nie wszystko budzi niepokój.

Problem dziecka rozpoczynającego edukację przedszkolną

Adaptacja jest to proces przystosowania się do nowego środowiska społecznego, sytuacji, warunków. Dla małego dziecka takim nowym środowiskiem jest przedszkole. Moment pójścia do przedszkola jest bardzo ważny zarówno dla dziecka jak i dla rodziców/opiekunów.
Nie wszystkie dzieci potrafią sobie poradzić z tą sytuacją. Mały przedszkolak idzie do nowego nieznanego środowiska, w niektórych budzi to lęk, w niektórych ciekawość i radość. Udane włączenie do grupy przedszkolnej ma ogromne znaczenie dla dalszego rozwoju małego człowieka. Jeżeli początkowy okres pobytu dziecka w przedszkolu wiąże się z przyjemnymi uczuciami i przeżyciami, wówczas jest ono pozytywnie nastawione na odbiór świata i ludzi. Jest ufne i nie reaguje lękiem, gdy poznaje coś lub kogoś nowego. Dziecko do tej pory było otoczone troską, miłością i uwagą rodziny, nagle znajduje się wśród nieznanych przestrzeni, gdzie nie zna osób, głosów, przedmiotów, rytmu dnia. Pozbawione najbliższej osoby, która do tej pory była niemal całym jego światem. Poczucie bezpieczeństwa dziecka zostaje w ten sposób zachwiane, narażone jest na ogromny stres wywołany strachem, niepewnością i utratą poczucia bezpieczeństwa.
Dzieci przychodzące do przedszkola znacznie różnią się od siebie poziomem zdolności przystosowawczych. Część dzieci adaptuje się szybko i łatwo, ale są tez tacy, którzy mają z tym duży problem. W pierwszych dniach września rodzice patrzą z przerażeniem na płacz swojego dziecka. Dzieci na nowe miejsce, sytuacje reagują w różny sposób np.: płaczem, krzykiem, ucieczką, wycofaniem, pozorną akceptacją, zaburzeniem funkcjonowania /moczenie nocne, jąkanie itp./.
Pragnąc maksymalnie zmniejszyć trudności adaptacyjne warto dostatecznie wcześnie przygotować dziecko do tej nowej sytuacji i stopniowo przyzwyczajać je do przebywania w nowym miejscu pod opieką osób trzecich. Do takich trudnych sytuacji trzeba przygotować dzieci i ich rodziców. W lepszej adaptacji pomoże atmosfera zaufania, zrozumienia i akceptacji. Pamiętajmy, ze to, co znane, nie budzi obawy i lęku.
Każdy nauczyciel przedszkola stara się, aby dzieci: czuły się w nim bezpieczne, radośnie spędzało czas, nauczyło się być dzielne, na miarę swoich możliwości i wieku , umiało obcować z innymi dziećmi, rozwijało swoje zdolności i zainteresowania, zdobywało nowe umiejętności.
Stopniowe przygotowanie dziecka do pójścia do przedszkola, oswajanie go z miejscem, rytmem dnia, zasadami, myślą o przedszkolu oraz usamodzielnianie – rodzi w nim początki tożsamości przedszkolaka.
ZAŁOŻENIA PROGRAMU
Programem objęte są wszystkie dzieci, które po raz pierwszy idą do przedszkola, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci 2,5 - 3letnich.

CEL GŁÓWNY:
- stworzenie warunków organizacyjnych, wychowawczych i edukacyjnych do właściwej adaptacji dziecka w przedszkolu;
- nawiązanie współpracy między nauczycielkami a rodzicami w celu określenia wspólnych działań odnośnie adaptacji i stworzenia atmosfery wzajemnego zaufania i akceptacji.

CELE SZCZEGÓŁOWE:
w stosunku do dziecka:
- skrócenie jego adaptacji do warunków przedszkolnych,
- zmniejszenie lęku przed rozstaniem z rodzicami,
- poznanie nauczycielek i innych pracowników przedszkola,
- poznanie sal i otoczenia przedszkola,
- rozwijanie umiejętności społecznych,
- rozumienie i stosowanie norm i zasad życia w grupie
- wspomaganie dziecka w opanowaniu czynności samoobsługowych,
- przystosowanie dziecka do nowego środowiska
-- nabywanie przez dziecko poczucia własnej wartości.
- motywowanie dzieci do podejmowania działań i zachowań sprzyjających integrowaniu się z przedszkolem

w stosunku do rodziców:
- zmniejszenie lęku rodziców związanego z koniecznością oddania dzieci pod opiekę personelu przedszkola,
- ukazanie rodzicom mocnych stron, możliwości i sukcesów dziecka,
- uczulenie rodziców na sytuacje trudne, spotykane przez dziecko w przedszkolu,
- poznanie przez rodziców nauczycielek ich dziecka i personelu przedszkola,
- integracja rodziców między sobą w celu ułatwieni a dalszej współpracy;
- zapoznanie rodziców z ramowym rozkładem dnia oraz pomieszczeniami przedszkola,
- zaproszenie rodziców do współpracy z nauczycielkami, budowanie wzajemnej więzi między nauczycielkami, a rodzicami i dziećmi, opartej na zaufaniu.
SPOSÓB REALIZACJI:

Działania zmierzające do osiągnięcia celów są skierowane na rodziców i dzieci. Program został podzielony na kilka etapów:

I. Pierwsze spotkanie z przedszkolem - (m-c czerwiec)
Zebranie z rodzicami dzieci nowo przyjętych o charakterze edukacyjno – informacyjnym
• zapoznanie rodziców przez nauczycielki rozpoczynającymi pracę od września w grupach dzieci nowoprzyjętych z zasadami organizacji pracy przedszkola,
• przedstawienie harmonogramu dnia w przedszkolu;
• rozmowy indywidualne z rodzicami i dziećmi;
• zwiedzanie budynku przedszkolnego;
• wręczenie rodzicom ulotek z potrzebną wyprawką dla dziecka,

Dobre rady dla rodziców - których dziecko pierwszy raz przekracza próg przedszkola (załącznik 1)
Co może pomóc dziecku , - aby przeszyło mniejszy stres w nowym środowisku przedszkolnym? (załącznik 2)
Co do przedszkola - żeby dziecko czuło się bezpieczne i było samodzielne? (załącznik 3)

II . Drugie spotkanie z przedszkolem – organizacyjne (m-c wrzesień)
• Udział rodziców w zebraniu organizacyjnym
• Zapoznanie rodziców z wszystkimi informacjami dotyczącymi przedszkola
• Programem nauczania „Kocham Przedszkole”, Podstawą Programową, Programem Adaptacyjnym i nauczycielami.
• wypełnienie przez rodziców ankiety ,,Informacyjnej o dziecku” (załącznik 4)

III. Trzecie spotkanie – zajęcia otwarte (m-c listopad)
• Wspólne zabawy integracyjne dzieci z rodzicami,
• Uczestniczenie w pierwszych wspólnych zabawach z kolegami, i z rodzicami,
• Obserwacja przez rodziców zachowań dzieci w środowisku przedszkolnym
• Poznanie rodziców w działaniu i zabawie z własnym dzieckiem co daje wspaniałą okazję do obserwacji rodziny dziecka i panujących w niej stosunkach;
• Wspólne wykonanie pracy: rodzic z dzieckiem,
• Rozmowy indywidualne rodziców z nauczycielami,
• Integrowanie się rodziców między sobą,
• w miesiącu listopadzie wypełnienie przez rodziców ankiety„ Przedszkole mojego dziecka” (załącznik 5) - w celu ukazania samopoczucia ich dziecka w przedszkolu;

IV. Uroczystość po wstępnej adaptacji:
Spotkanie z Mikołajem (m-c grudzień)
• Obserwacja przez rodziców adaptacji i zachowania dziecka podczas pierwszej uroczystości, relacji między kolegami.
• Obserwacja przez rodziców zachowań dziecka podczas pierwszego występu publicznego dziecka oraz pierwszego spotkania z Mikołajem w przedszkolu.
• Wspólne zabawy integracyjne dzieci z rodzicami.

V. Ewaluacja Programu Adaptacyjnego

1. ,,Ankieta informacyjna o dziecku” (mc wrzesień)
2. Ankieta dla rodziców „Przedszkole mojego dziecka”( mc listopad)

Korzyści dla dzieci, rodziców i nauczycieli wynikające z wprowadzenia programu:.
• dzieci i rodzice maj ą możliwość zapoznania się z nowym otoczeniem jakim jest przedszkole, do którego zapisali swoje dziecko;
• dzieci i rodzice oraz nauczyciele grup maj ą możliwość wzajemnego poznania się, nawiązania serdecznego kontaktu;
• dzieci i rodzice maj ą możliwość zapoznania się z organizacją pracy tego przedszkola, formami i metodami pracy;
• mogą uczestniczyć w zabawach ze swoim dzieckiem w sali i na placu przedszkolnym;
• rodzice uzyskuj ą fachową pomoc w przezwyciężaniu trudnego okresu, jakim jest adaptacja ich dziecka do przedszkola;
• nauczycielki mają możliwość rozpoznania potrzeb i oczekiwań rodziców poprzez wywiady i ankietowanie;

Załącznik 1

DOBRE RADY DLA RODZICÓW - których dziecko pierwszy raz przekracza próg przedszkola

1. Kompletuj wyprawkę wspólnie z dzieckiem i ciesz się ile będzie korzystać z niej w przedszkolu.

2. Pomóż dziecku rozebrać się w szatni.
3. Nie przeciągaj pożegnania w sali, pocałuj je i wyjdź, nie okazuj zdenerwowania.

4. Nie zabieraj dziecka do domu, kiedy płacze przy rozstaniu; jeśli zrobisz to, choć raz, będzie wiedziało, że łzami można wszystko wymusić.

5. Nie obiecuj; jeśli pójdziesz do przedszkola to co ś dostaniesz; kiedy będziesz odbierać dziecko, możesz dać mu maleńki prezent, ale nie może być to forma przekupywania.

6. Nie wymuszaj na dziecku, żeby zaraz po przyjściu do domu opowiedziało, co wydarzyło się w przedszkolu, to powoduje niepotrzebny stres.

7. Jeśli dziecko przy pożegnaniu płacze, postaraj się żeby przez kila dni odprowadzał je do przedszkola tato, rozstania z tatą są mniej bolesne.

8. Pamiętaj: żegnaj i witaj swoje dziecko zawsze uśmiechem!

Załącznik 2

CO MOŻE POMÓC DZIECKU , - aby przeżyło mniejszy stres w nowym środowisku przedszkolnym?

• wcześniejsze przyzwyczajanie dziecka do przebywania w nowym miejscu pod opieką osób trzecich, kontaktowanie dziecka z rówieśnikami, np. na placu zabaw,

• uczenie dziecka poprzez zabawę czynności związanych z samoobsługą,

• informowanie dziecka o tym, że czas w przedszkolu będzie spędzało w towarzystwie innych dzieci, bez rodziców,

• ważne jest, aby rodzice podczas rozstania z dzieckiem byli spokojni (dziecko wyczuwa niepokój dorosłych),

• zabawy z dzieckiem ,,w przedszkole”, przedstawianie jego realnych zalet, m.in. obecność rówieśników, wielość zabawek,
• akceptacja płaczu dziecka przez rodziców - naturalnej, zdrowej reakcji na nową sytuację (nie należy dziecka zawstydzać) - duża labilność uczuć dziecka powoduje, że za chwilę jest wesołe i świetnie się bawi,

• wcześniejsze poznanie przedszkola - spacery w kierunku placówki, krótkie wizyty w ogrodzie przedszkolnym

Załącznik 3

WYPRAWKA MAŁEGO PRZEDSZKOLAKA-

• PIŻAMKA (PODPISANA);
• KAPCIE;
• RĘCZNIK (PODPISANY)
• DUŻA PACZKA CHUSTECZEK DO NOSA;
• UBRANIE NA ZMIANĘ, SZCZEGÓLNIE MAJTKI, RAJSTOPKI I SPODENKI;
ANKIETA INFORMACYJNA O DZIECKU

Imię dziecka:........................................

INFORMACJE O DZIECKU:

1. Samodzielność.

Proszę zaznaczyć te stwierdzenia, które charakteryzuj Państwa dziecko:
- Potrafi samo się ubrać.

- Ubiera się z niewielką pomocą osób dorosłych.

- Wymaga pomocy przy ubieraniu.

- Samo radzi sobie z jedzeniem.

- Wymaga niewielkiej pomocy przy jedzeniu.

- Trzeba je karmić.

- Pamięta o potrzebach fizjologicznych i radzi sobie samo.

- Zgłasza swoje potrzeby, ale wymaga pomocy przy pójściu do toalety.

- Trzeba je pilnować, bo zapomina o zgłaszaniu potrzeb fizjologicznych.

- inne uwagi dotyczące samodzielności dziecka:

........................................
........................................
........................................

2. Jedzenie:

Proszę zaznaczyć te stwierdzenia, które charakteryzują Państwa dziecko:
□ Praktycznie je wszystko, nie ma specjalnych upodobań.

□ Jest wiele potraw, których dziecko nie lubi i nie chce jeść,wśród nich:
........................................
........................................
........................................

-

-

Jest po prostu niejadkiem.

Dziecko ma specjalne potrzeby związane z żywieniem. Jakie?

........................................
........................................
........................................
- Jest alergikiem uczulonym na:

........................................
........................................

3. Inne informacje o dziecku.
Uprzejmie proszę o przekazanie tych informacji o dziecku, które uznacie Państwo za ważne:
........................................
........................................
........................................

4. Ulubione zabawki mojego dziecka
........................................
........................................
........................................

5. Moje dziecko lubi bawić się w:
........................................
........................................
........................................

6. Ulubiony rodzaj książek mojego dziecka to:
........................................
........................................
........................................

7. Moje dziecko ma szczególne zaciekawienia, zainteresowania, są nimi:
........................................
........................................
........................................

OCZEKIWANIA RODZICÓW:
........................................
........................................
........................................
........................................
........................................
........................................

Dziękujemy za wypełnienie ankiety

Ankieta dla rodziców „PRZEDSZKOLE MOJEGO DZIECKA” (Załącznik 5)

Prosimy znakiem „x” zaznaczy ć wybraną odpowiedź lub podkreślić

1. Czy jest Pan(i) zadowolony(a) z przedszkola, do którego uczęszcza dziecko?

tak nie trudno powiedzieć

2. Czy Pana(i) dziecko chętnie uczęszcza do przedszkola?

tak nie raczej tak raczej nie

3. Czy Pana(i) dziecko miało trudności z adaptacją w przedszkolu?

tak nie trudno powiedzieć

4. Czy Pana(i) zdaniem przedszkole pomaga dzieciom w adaptacji do przedszkola?

tak nie tylko niektórzy pracownicy

5. Czy ma Pan(i) zaufanie do nauczycielek opiekujących się dzieckiem?

tak nie trudno powiedzieć

6. Jak ocenia Pan(i) sposób przekazywania informacji w sprawach dotyczących pobytu dziecka w przedszkolu?

a) informacja jest rzetelna i wyczerpująca

b) najczęściej dowiaduję się jedynie o niedociągnięciach w postępowaniu mojego dziecka

c) praktycznie nie jestem informowany o zachowaniu mojego dziecka

d) Jest jeszcze inaczej: jak?
........................................
........................................
........................................
........................................
........................................

Dziękujemy za wypełnienie ankiety.