Innowacja pedagogiczna pt. "Jesteśmy bezpieczni" - wychowanie komunikacyjne z elementami bezpieczeństwa

Innowacja pedagogiczna
pt. „Jesteśmy bezpieczni”

wychowanie komunikacyjne
z elementami bezpieczeństwa

oddziały przedszkolne – 6 latków

Autor: Aneta Misio
Typ innowacji: Innowacja programowa.
Miejsce realizacji: Zespół Szkolno – Gimnazjalny w Będkowie
Zasięg: oddział przedszkolny – dwie grupy 6 latków
Czas realizacji: wrzesień 2017 r– czerwiec 2018 r
Koszty i żródła realizacji: dofinansowanie z rady rodziców

Wstęp

„Nie bądźmy bezradni ...oby Wasze dzieci nigdy nie miały wypadku. ”

Każdy człowiek, niezależnie od wieku ma bezpośredni kontakt z ruchem drogowym, różnymi środkami lokomocji oraz każdy doskonale wie, że nieszczęśliwy wypadek może zdarzyć się każdemu i wszędzie. Nawet sala zabaw oraz korytarz szkolny może stać się miejscem niebezpiecznym jeżeli dzieci nie będą znały zasad bezpieczeństwa oraz nie nabędą nawyków bezpiecznego poruszania się na terenie szkoły.
W wychowaniu komunikacyjnym obowiązują stałe reguły i zasady, ujęte w przepisy prawne. Im wcześniej podejmuje się działania zmierzające do ukształtowania nawyków, kultury zachowań, czy wiedzy o tematyce komunikacyjnej, tym łatwiej i bezpieczniej będzie można korzystać w wieku dojrzałym z środków lokomocji i być świadomym użytkownikiem drogi.
Zgodnie z kodeksem drogowym dzieci, które ukończyły 7 lat mogą samodzielnie poruszać się po drogach.
Jednak zanim dzieci staną się pełnoprawnymi uczestnikami ruchu drogowego należy wyrobić w nich odpowiednie postawy oraz przyzwyczajenia. Dzieci w wieku przedszkolnym mają szerokie zainteresowania co do otaczającego świata. Należy, zatem wykorzystać tę wrodzoną ciekawość i wszelkie nadarzające się okazje do zapoznania dzieci z wychowaniem komunikacyjnym oraz z zasadami bezpieczeństwa.
Pamiętajmy jednak, że dzieci:
- żyją w świecie fantazji,
- mają ograniczone spostrzeganie wzrokowe,
- nie potrafią przewidywać skutków określonej sytuacji w ruchu drogowym,
- na wiele sytuacji reagują zbyt emocjonalnie,
- nie potrafią określić odległości, prędkości i zagrożenia.
Ostrzeżenie: „Bądź ostrożny” jest dla dziecka pustym słowem, niemówiącym nic konkretnego. Takie rady na ulicy są dla dziecka bezużyteczne. Umiejętność świadomego kierowania uwagi na pewne sytuacje zaczyna się rozwijać u dzieci dopiero w wieku wczesnoszkolnym. Należy pamiętać również, że na bezpieczeństwo dzieci w ruchu drogowym ma również wpływ ich rozwój fizyczny np. sprawność wytrzymałość i odporność na zmęczenie. Uwzględniając wskazane cech dzieci, pod kątem uczestnictwa w ruchu drogowym, każdy nauczyciel powinien tak organizować zajęcia z wychowania komunikacyjnego, by były one skuteczne. A warunkiem zapewniającym ich skuteczności są odpowiednio dobrane treści, metody, formy i środki dydaktyczne.
Aby Wasze dzieci nigdy nie miały wypadku.
A co jeśli jednak mimo zdobytej wiedzy oraz umiejętności ktoś obok nas ma jednak wypadek i... potrzebuje pomocy?
Co jeśli od nas zależy ludzkie życie ?
Czy potrafię prawidłowo zareagować?
Uważam, że bezpieczeństwo i umiejętność udzielania pierwszej pomocy jest nieoderwalną częścią wychowania komunikacyjnego. Z tego też powodu w programie zamieszczam również podstawowe treści z zakresu ratownictwa. Sądzę, że należy być przygotowanym na każdą ewentualność, która zapewni dziecku i jego rodzicom poczucie bezpieczeństwa. Życie ludzkie jest przecież potrzebą nadrzędną każdego człowieka. Opierając się na wiedzy zdobytej na kursie z zakresu pierwszej pomocy wynika, iż każdy może nauczyć się podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy. Nawet skomplikowanie brzmiąca resuscytacja, to w rzeczywistości kilka prostych czynności. Od tego, czy znajdzie się ktoś, kto je prawidłowo wykona, może zależeć czyjeś życie ...więc czemu nie spróbować? Pamiętajmy, że może to dotyczyć nas i naszych bliskich! Od tego, czy nie stracimy głowy i bez wahania zaczniemy pomagać, może zależeć wiele.. Ważne jest, by działać sprawie, zachowując spokój i opanowanie. Aby pomóc należy przede wszystkim nabyć umiejętności jak to zrobić tj. poznać podstawowe czynności ratujące życie.
Gdyby, co dziesiąty mieszkaniec Ziemi potrafił udzielać pierwszej pomocy, ocaliłoby to MILION ludzi rocznie!
Poczucie bezpieczeństwa dzieci, ich świadomość komunikacyjna i umiejętność radzenia sobie w sytuacji trudnej warunkują ...ogólnie pojęte zaufanie w płaszczyźnie rodzic – dziecko – wychowawca... co dodatkowo zmotywowało mnie do podjętych przeze mnie działań zawartych w poniższej innowacji pedagogicznej. Aby zawsze nasze dzieci czuły i mogły powiedzieć: „Jestem bezpieczny”.

Diagnoza
- mała świadomość rodziców na temat psychiki dziecka w wieku przedszkolnym;
- brak wiązania teorii o ruchu drogowym z praktyką wśród społeczności dziecięcej.
- brak wiedzy oraz umiejętności udzielania pierwszej pomocy wśród rodziców i dzieci.

Cele programu
Hasło programu „Jesteśmy bezpieczni”

Głównym celem innowacji pedagogicznej jest organizowanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających zdobywaniu wiedzy, umiejętności, nawyków i przyzwyczajeń z zakresu wychowania komunikacyjnego, bezpieczeństwa oraz udzielania pierwszej pomocy. Poznanie i przestrzeganie zasad bezpieczeństwa na terenie szkoły i poza nią - ze szczególnym uwzględnieniem elementarnych zasad bezpiecznego poruszania się po drogach oraz umiejętności udzielania pierwszej pomocy. Realizacja wyżej wymienionego zadania wymaga od nauczyciela przedszkola podejmowania działań wspomagających rozwój dziecka, zarówno w sferze fizycznej, emocjonalnej, jak też umysłowej i społecznej.
Cele szczegółowe:
- przestrzeganie ogólnych zasad bezpieczeństwa,
- kształtowanie świadomości własnego ciała,
- rozwijanie orientacji w przestrzeni;
- zapoznanie się z zasadami poruszania się pieszego po drodze;
- zapoznanie z wybranymi znakami drogowymi;
- zapoznanie z różnymi środkami lokomocji;
- rozumienie świadomości zagrożenia oraz radzenia sobie w sytuacji trudnej;
- zapoznanie z zasadami udzielania pierwszej pomocy.
Procedury osiągania celów:
Innowacja pedagogiczna realizowana będzie w oddziałach dzieci 6 letnich w ciągu całego roku szkolnego na zajęciach różnego typu, w różnych częściach dnia. Z uwagi na wytyczne Ministerstwa Edukacji Narodowej innowacja pedagogiczna obejmuje wszelkie formy aktywności dziecka: taniec, zabawy ruchowe, ćwiczenia gimnastyczne i inne rodzaje aktywności ruchowej. Zagadnienia dotyczące wychowania komunikacyjnego będą częstym elementem zajęć integrujących różne obszary edukacji: w zakresie mowy i myślenia, w zakresie przygotowania do pisania i czytania, edukacji przyrodniczej, matematycznej, ruchowej, muzycznej, kulturowo- estetycznej i technicznej. Innowacja pedagogiczna zakłada kontrolę i ocenę wiadomości dzieci. Dzieci korzystać będą z kart pracy, które ułatwiają realizację programu. Zakłada się również współpracę z Policją oraz ze Służbą Zdrowia. Prowadzenie zajęć będzie odbywać się wg zamieszczonych treści programowych
oraz ciekawych pomysłów nauczycieli
Podstawowym założeniem prezentowanej innowacji pedagogicznej jest wyposażenie dzieci w niezbędne sprawności, umiejętności i wiadomości. Dlatego osiąganie zamierzonych celów uwarunkowane będzie:
- dobrą organizacją i warunkami przebiegu procesu edukacyjnego,
- dostosowaniem zadań do potrzeb, możliwości i zainteresowań dzieci;
- stworzeniem dziecku warunków umożliwiających indywidualne tempo rozwoju;
- rozwijaniem serdecznej atmosfery między wychowankami;
- tworzenie sytuacji umożliwiających poznanie samego siebie.
Jednym z wielu ważnych uwarunkowań jest również stosowanie atrakcyjnych form i metod pracy opartych na:
- różnorodnych zabawach;
- obserwacji i pokazie;
- prezentacji filmowej;
- samodzielnym doświadczeniu dziecka;
- spontanicznej, swobodnej aktywności dziecka;
- grach dydaktycznych;
- zajęciach dramowych;
- przykładzie osobistym;
- praktycznym działaniu;
- wycieczkach z poszukiwaniu znaków drogowych;
- spotkaniach z policjantem, pielęgniarką,
- pobycie w „miasteczku ruchu”,
- konkursach.

Treści programowe
I. MOJE BEZPIECZEŃSTWO
1. Bezpieczeństwo zabawy – przestrzeganie przez dzieci zakazów.
Wspólne opracowanie kontraktu:
- ostrożne i uważne poruszanie się po sali i innych pomieszczeniach szkoły.
- nie oddalanie się samodzielne z budynku szkoły oraz placu zabaw.
- przestrzeganie ustalonych zasad zachowania się w szkole oraz w czasie pobytu na placu zabaw.
2. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa dotyczących - zabaw zimowych na śniegu i lodzie:
Przestrzeganie wyznaczonych miejsc (sztuczne lodowiska, tereny zjazdowe z dala od tras komunikacyjnych).
3. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa dotyczących - zabaw letnich:
Przestrzeganie wyznaczonych miejsc do zabawy (place zabaw, parki, ogrody ) z dala od dróg, zbiorników wodnych.
Korzystanie z rowerków dziecięcych, deskorolek, łyżworolek itp.(bezpieczeństwo własne i kolegów)
Przebywanie na powietrzu w czasie burzy:
Unikanie schronień pod konarami drzew.
3. Przestrzeganie przez dzieci zakazów dotyczących:
- zabawy zapałkami,
- dotykania obcych zwierząt (
- zabawy w miejscach niedozwolonych (np. w pobliżu jezdni, zbiorników wodnych)’
- zimowych zabaw na zmarzniętych jeziorach, stawach czy rzekach
- przyczepianie sanek do pojazdów,
- używanie telefonów oraz tabletów na ulicy,
- rzucanie śnieżkami w nadjeżdżające pojazdy.
II. BEZPIECZEŃSTWO PODRÓŻOWANIA
A. Rodzaje środków transportu:
- lądowe (np. rower, motocykl, autobus, tramwaj, pociag, metro)
- wodne(np. łódż, statek, prom itp.)
- powietrzne (np. samolot, śmigłowiec, balon)
B. Zasady korzystania ze środków komunikacji publicznej:
- właściwe zachowanie się na przystankach (nieblokowanie chodnika, oczekiwanie z dala od jezdni).
- prawidłowe wsiadanie i wysiadanie (stanie z dala od drzwi, reagowanie na polecenia opiekuna, dbałość o wygląd oraz czystość pojazdu).
C. Zasady korzystania ze środków komunikacji indywidualnej:
- przewóz dzieci na rowerze (specjalny fotelik).
- zajęcie bezpiecznego miejsca w samochodzie (fotelik ochronny).
- wsiadanie i wysiadanie od strony chodnika lub pobocza.
- wybór bezpiecznych miejsc na postój.
- przestrzeganie zasady nie wychodzenia zza stojących środków lokomocji na drogę.

D. Motoryzacja a ochrona środowiska.
- hałas.
- nadmierna emisja spalin,
- wyrzucanie śmieci podczas jazdy środkami lokomocji.
III.ZASADY PORUSZANIA SIĘ PIESZYCH NA DRODZE
A. Pieszy użytkownikiem drogi:
- poruszanie się prawą stroną chodnika,
- opieka osób dorosłych (trzymanie za rękę, dziecko idzie od wewnętrznej strony chodnika),
- przechodzenie przez jezdnię w miejscach wyznaczonych:
- przejście bez sygnalizacji świetlnej:
- zatrzymanie się na chodniku w bezpiecznej odległości od jezdni w miejscu o dobrej widoczności,
- zasada „spójrz w lewo, prawo, lewo”
- przechodzenie przez jezdnię prostopadle do jej krawędzi.
B. Przejście z sygnalizacją świetlną:
- zatrzymanie się w bezpiecznej odległości od jezdni,
- stosowanie się do sygnałów świetlnych,
- upewnienie się przed wejściem na jezdnię czy można przejść na drugą stronę.
C. Pieszy poza miastem:
- poruszanie się lewym poboczem drogi,
- ruch uporządkowany tzw. parami,
- przechodzenie przez jezdnię w miejscach bezpiecznych (na odcinku prostym, przy dobrej widoczności),
- stosowanie elementów odblaskowych.
D. Sygnały nadawane przez policjanta:
- postawa tyłem lub przodem – stój,
- uniesiona ręka – uwaga,
- postawa bokiem – idź.

IV.ZAPOZNANIE Z WYBRANYMI ZNAKAMI DROGOWYMI
A. Znaki informacyjne:
- miejsce przejścia dla pieszych,
- strefa zamieszkania,
- przystanek autobusowy,
- przystanek tramwajowy,
- szpital,
-parking.
B. Znaki ostrzegawcze:
- niebezpieczny zakręt w prawo,
- niebezpieczny zakręt w lewo,
- przejazd kolejowy z zaporami,
- przejazd kolejowy bez zapór,
- uwaga dzieci,
C. Znaki zakazu:
- zakaz ruchu pieszych,
- zakaz wjazdu rowerów,
- stop.
D. Znaki nakazu:
- droga dla pieszych,
- droga dla rowerów.
C. Znaki poziome:
- przejście dla pieszych (zebra).
V.KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI WŁASNEGO CIAŁA I ORIENTACJI W PRZESTRZENI.
- określanie położenia ciała w przestrzeni, używanie zwrotów „to jest z przodu”, „to jest z tyłu”, „z boku” itp.
- określanie lewej i prawej strony ciała (uświadomienie symetrii oraz jaj braku: góra – dół),
- dostrzeganie przez dzieci relacji typu: „Ja i przestrzeń” oraz „ Ja i inna osoba”.
- prawidłowe określanie położenia przedmiotów w przestrzeni względem dziecka lub innych przedmiotów,
- nazywanie i wskazywanie kierunków w przestrzeni: w przód, w tył, do góry, na dół, w prawo, w lewo,
- wytyczanie kierunków od danego przedmiotu („na lewo od...”, „na prawo od...”),
- określanie kierunków podczas wykonywania ruchu.
IV.UDZIELANIE PIERWSZEJ POMOCY.
1.Łańcuch przeżycia:
- wezwanie pomocy,
- wczesna resuscytacja,
- wczesna defibrylacja,
- wczesna pomoc specjalistyczna;
Schemat pierwszej pomocy:
1. Bezpieczeństwo – pamiętaj dziecko jako ratownik jest zawsze najważniejsze!
2. Sprawdzenie przytomności,
3. Wezwanie pomocy:
a) telefony alarmowe:
- telefon ratunkowy - 112;
- pogotowie ratunkowe – 999;
- straż pożarna – 998;
- policja – 997.
b) rozmowa z dyspozytorem.
4. Sprawdzenie oddechu:
a) jest oddech - pozycja boczna;
b) brak oddechu – wdechy ratownicze, uciskanie klatki piersiowej.

V. WSPÓŁPRACA ZE ŚRODOWISKIEM I RODZICAMI
- organizowanie spotkań z przedstawicielami policji, pielęgniarką, psychologiem,
- organizacja zajęć otwartych,
- organizacja konkursu wiedzy tematycznej oraz konkursu plastycznego pt „Jesteśmy bezpieczni”,
- osobisty przykład na drodze – rodziców i opiekunów,
- uświadomienie komunikacyjne rodziców pt „Moje dziecko jest bezpieczne”.

PRZEWIDYWANE EFEKTY
Dziecko:
- zna ogólne zasady bezpieczeństwa,
- ma świadomość własnego ciała,
- orientuje się w przestrzeni,
- zna zasady poruszania się pieszego po drodze,
- zna podstawowe znaki drogowe,
- zna środki lokomocji,
- jest świadome zagrożeń oraz potrafi zachować się w sytuacji trudnej,
- zna zasady udzielania pierwszej pomocy,
- zna numery alarmowe.
EWALUACJA
Ewaluacja ma na celu sprawdzenie skuteczności stosowanych metod, form pracy z dzieckiem, pogłębioną refleksję nad sobą i programem oraz, co najważniejsze, dalszą chęć do planowania kolejnych działań oraz odniesienia do zamierzonych celów. Do zaproponowanych przez nas działań ewaluacyjnych, które możliwie najlepiej określą osiągnięcia (wiadomości i umiejętności) dzieci należą:
- obserwacja zachowań dzieci w ruchu ulicznym,
- obserwacja zachowań dzieci w ogrodzie przedszkolnym,
- obserwacja zachowań dzieci w sali przedszkolnej
- analiza wytworów prac dzieci,
- konkurs plastyczny,
- ankieta dla rodziców,
- konkurs wiedzy tematycznej.

LITERATURA:
1. Cz. Janczarski „Gromadka misia Uszatka”.
2. H. Łochocka „Jak wróbelek Elemelek leśną dróżką szedł w niedzielę”.
3. J.  Wasilewski „Jak paw przez jezdnię przechodził”.
4. M. Terlikowska „Draka o drogowych znakach”.
5. Wyd. „Klakson” „Jeżdżę bezpiecznie rowerem”.
6. B. Szafarczyk „Z Agatką na drodze”.
7. R. Jaworska „Poradnik wychowania zdrowotnego cz. I – bezpieczeństwo”.
8. J. Pytalrczyk Program Wychowania Przedszkolnego „W kręgu zabawy”.
9. Program autorski Marzeny Hryć i Małgorzaty Sprzączak– Program wychowania komunikacyjnego realizowany Gminnym Przedszkolu w Zbuczynie.
10. Program edukacyjny z zakresu wychowania komunikacyjnego „Będę bezpiecznym kierowcą”, Elżbieta Chrzanowska, mgr Krystyna Starzec, mgr Bożena Wojtal, Przedszkole Nr 6 w Tychach.
11. Płytoteka przedszkolna.
12. Jasiński, W. Kotowski, M. Wasiak „Nowy kodeks drogowy z komentarzem”.
13. Program MEN „Bezpieczeństwo ruchu drogowego” – Program Wychowania Komunikacyjnego w Przedszkolu Warszawa 1996.
14. M. Staniek „Muzyczna Akademia Przedszkolaka” cz. II.
15. E. Pałłasz, A. Nosalski „ Fiacik” – „ Szkoła sześciolatka” cz. I.
16. „ Uwaga – czerwone światło” – K. Przybylska, „ Moje 5 lat” wyd. MAC.
17. „ Ważne pytania” – K. Marzec, A. Grabowski,  „ Już w szkole” cz. II.
18. D. Klus – Stańska, M. Nowicka: „Bezpieczeństwo dzieci”, Oficyna Wydawnicza „Impuls” Kraków 1999r.
19. „Podręcznik do nauki pierwszej pomocy dla nauczycieli” – WOŚP
20. Portal internetowy www.wosp.org.pl
21. Portal internetowy www .interklasa.pl
22. Portal internetowy www.profesor.pl
23. Portal edukacyjny http://wychowaniekomunikacyjne.org/index.php?page=nauczyciele

Załączniki:
Załącznik 1 – Literatura dziecięca.
Załącznik 2 – Zabawy: dydaktyczne, ruchowe, matematyczne, rytmiczne.
Załącznik 3 - Scenariusze zajęć.
Załącznik 4 - Konkurs wiedzy z wychowania komunikacyjnego pt. „Jesteśmy bezpieczni”.
Załącznik 5 - Ankieta dla rodziców.
Załącznik 6 – Rady dla dzieci i rodziców.

Załącznik 1.
Literatura dziecięca.

„Pięć zasad” H. Łochocka
 - poznanie zasad dotyczących prawidłowego i bezpiecznego poruszania się po ulicach i drogach,
- dz. zna podstawowe zasady prawidłowego i bezpiecznego poruszania się po ulicach i drogach

Chcesz przejść na drugą stronę? Miej otwarte oczy.
Stań na skraju chodnika nim na jezdnię wskoczysz.
Spójrz najpierw bacznie w lewo. O tak, właśnie – brawo!
Teraz z kolei szybko zwróć oczy na prawo.
Jeszcze raz popatrz w lewo, świetnie! Doskonale!
Jezdnia wolna? Idź szybko i nie bój się wcale.

"Światła na skrzyżowaniu" W. Faber
- utrwalanie zasad prawidłowego i bezpiecznego przechodzenia przez jednię z zastosowaniem sygnalizacji świetlnej.
- dz. wie co oznaczają kolory na sygnalizacji świetlnej; wie jak prawidłowo przechodzić przez ulicę

Niech każdy stanie przed skrzyżowaniem
 palą się światła - popatrzmy na nie.
 Światło zielone jak małe listki
 na drugą stronę zaprasza wszystkich.
 A światło żółte jak liść jesieni
 ostrzega spiesz się bo ruch się zmieni.
 Światło czerwone jak mak, jak ogień
 wszystkim przechodniom zamyka drogę.

„Kolorowe znaki” K. Wiśniewski
- zapoznanie ze  znakami ostrzegawczymi, informacyjnymi, nakazu i zakazu , porównywanie
ich do figur geometrycznych,
-dz. wskazuje i nazywa wybrane znaki drogowe, segreguje je ze względu na kształt; omawia ich wygląd i znaczenie

Tatusiu , powiedz czemu na drogach
po obu stronach są ustawione
te dziwne znaki w różnych kolorach
żółte , niebieskie, białe, czerwone

Widzisz , mój synku- słyszysz odpowiedź-
znaki dla ciebie tak zagadkowe
wszyscy kierowcy znają na pamięć,
bo to są właśnie ZNAKI DROGOWE.

Ich kształt i barwa oraz rysunek
namalowany na znaku tarczy
na wszystkich drogach całego świata
zawsze i wszędzie to samo znaczy.

Trójkąty żółte z brzegiem czerwonym
z rysunkiem czarnym jak pióra kawcze
mówią : „ Uważaj na mój rysunek !"
bo są to ZNAKI OSTRZEGAWCZE.

A prostokąty oraz kwadraty,
te z tłem niebieskim ,stojące z gracją
INFORMACYJNE są to ZNAKI,
bo zawsze służą informacją.

Wiesz już dlaczego duzi i mali
znaki drogowe widują co dzień?
Żeby bezpiecznie z dróg korzystali:
każdy kierowca i każdy przechodzień .

Te duże koła z brzegiem czerwonym ,
które z daleka widać od razu,
„Nie wolno!” – krzyczą głosem donośnym,
bo to są właśnie ZNAKI ZAKAZU.

Mniejsze zaś koła z niebieską twarzą
i białą strzałką jak ptasi pazur ,
mówią stanowczą : „ Jedź, jak ci każę !”
Dlatego są to ZNAKI NAKAZU .

„Wizyta Pana policjanta w przedszkolu Zuzi” M. Pohoryło. Książeczka z Nauczycielki Przedszkola, nr 84, październik 2013
- zapoznanie z pojazdami uprzywilejowanymi oraz numerami alarmowymi i uświadomienie ich znaczenia;
-dz. zna pojazdy specjalistyczne ratujące życie; wie jakie znaczenie dla bezpieczeństwa ma znajomość numerów alarmowych.

„O przechodzeniu przez ulicę” sł. i muz.A. Jędrzejewska- Stachura
- zapoznanie z melodią i słowami piosenki,
- dz. zapamiętuje tekst piosenki i potrafi ją zaśpiewać

1. Zanim ulicę przekroczysz,
otwórz szeroko swe oczy,
bo to bardzo ważna jest rzecz
by się na baczności wciąż mieć.
Najpierw w lewo, w prawo potem,
jeszcze w lewo spójrz z powrotem,
jeśli droga jest wolna już,
swe kroki pewnie skieruj w przód.

2. Sprawa jest o tyle łatwa,
jeśli są na przejściu światła,
one drogę pokazują,
czy przechodzić informują.
Gdy zielone sygnał dało,
wnet przed siebie ruszaj śmiało,
lecz czerwone daje znać,
że nadal w miejscu musisz stać.

Załącznik 2

Zabawy dydaktyczne, ruchowe, matematyczne, rytmiczne:

„Przechodzimy przez ulicę”
- określanie kierunków prawo, lewo; nauka prawidłowego sposobu przechodzenia przez jezdnię

Na dywanie umieszczone zostają pasy i znak przejścia dla pieszych. Dzieci otrzymują opaski na lewe ręce. N. demonstruje prawidłowy sposób przejścia przez ulicę. Następnie, dz. pojedynczo podchodzą do przejścia i prawidłowo przechodzą przez jezdnię. Nauczyciel kontroluje przestrzegania zasad przechodzenia przez „ulicę” przez uczestników ruchu wraz z pozostałymi dziećmi – korygowanie błędnych zachowań.

„Badanie kształtów” – praca z klockami Dinesa
- rozróżnianie i nazywanie podstawowych figur geometrycznych; porównywanie ich z rodzajami znaków

„Pomyśl i stań przy ...”
- rozwijanie umiejętności oceny sytuacji i rozpoznawania zachowań niebezpiecznych dla życia i zdrowia,

N. stawia na sali dwa znaki ze słowami TAK i NIE – zadaniem dzieci jest wysłuchać informacji i stanąć i przy którymś z nich.
Informacje:
- Czy przechodzimy przez ulicę na czerwonym świetle?
- Czy dzieci mogą same poruszać się po ulicy?
- Wyskoczyła na ulicę piłka nożna, można za nią pobiec czy nie można?
- Czy chłopiec na rowerze dobrze się sprawuje, kiedy czepia się traktora i za nim pedałuje?
- Przez jezdnię sobie przebiegnę, bo mnie się bardziej śpieszy, niech inni sobie szukają przejścia dla pieszych?
- W ZOO i na jezdni ją zobaczyć możesz, przejść po niej krokiem śmiałym możesz czy nie możesz?
- Nie można bawić się na jezdniach i w ich pobliżu.
- Żółte światło zezwala pieszym na przejście przez jezdnię.
- Czy bezpiecznie jest zjeżdżać na sankach z górki na ulicę?

„Co to za pojazd” – zagadki słuchowe
- identyfikowanie pojazdów uprzywilejowanych na podstawie wydawanych dźwięków; wyjaśnienie pojęcia pojazdy uprzywilejowane

„Na pomoc”- praca z obrazkiem
- rozwijanie umiejętności rozwiązywana zagadek słownych
- zapoznanie z wyglądem pojazdów uprzywilejowanych
- rozwijanie umiejętności dopasowania numerów alarmowych i postaci do pojazdów

Policjant

Kto na skrzyżowaniu
bez obawy staje,
bo ręką zatrzyma auta i tramwaje?
Bystrym okiem, dobrym słuchem, kieruje drogowym ruchem.

- Odszukanie wśród ilustracji policjanta i przyklejenie na tablicy.
- Jak nazywa się pojazd, którym jeżdżą policjanci?
- Odszukanie radiowozu i przyklejenie na tablicy pod postacią policjanta.
- Naśladowanie sygnału radiowozu.
- Jaki jest numer telefonu na Policję? 997
- Dopasowanie numeru do odpowiedniej ilustracji.
- W jakich sytuacjach dzwonimy na Policję?

Strażak
Pożar, pożar, straszna sprawa
dym widać w oddali.
Kto tak szybko drogą jedzie
kiedy dom się pali.

- Odszukanie wśród ilustracji strażaka i przyklejenie na tablicy.
- Jak nazywa się pojazd, którym jeżdżą strażacy?
- Odszukanie wozu strażackiego i przyklejenie na tablicy pod postacią strażaka.
- Naśladowanie sygnału wozu strażackiego.
- Jaki jest numer telefonu na Straż Pożarną? 998
- Dopasowanie numeru do odpowiedniej ilustracji.
- W jakich sytuacjach dzwonimy na Straż Pożarną?

Ratownik medyczny/lekarz
Kto tak prędko, na sygnale
do chorego jedzie.
Jeśli trzeba do szpitala
prędko go zawiezie.

- Odszukanie wśród ilustracji lekarza/ratownika medycznego i przyklejenie na tablicy.
- Jak nazywa się pojazd, którym jeżdżą lekarze/ratownicy medyczni?
- Odszukanie karetki pogotowia i przyklejenie na tablicy, pod postacią lekarza.
- Naśladowanie sygnału karetki.
- Jaki jest numer telefonu na Pogotowie Ratunkowe? 999
- Dopasowanie numeru do odpowiedniej ilustracji.
- W jakich sytuacjach dzwonimy na Pogotowie Ratunkowe?

„Ważne telefony”

Podział na grupy – koła w trzech kolorach: czerwonym, niebieskim, żółtym. Każda grupa otrzymuje ilustrację, jako znak rozpoznawczy.
- I grupa: strażacy – kolor czerwony
- II grupa: policjanci – kolor niebieski
- III grupa: lekarze – kolor żółty

Każdy zespół ma numer alarmowy i koła z podziału na grupy jako kierownice.
- Nauczycielka – telefonistka odbiera zgłoszenia. Dzieci ustalają, który grupa – pogotowie, straż pożarna czy policja powinien wyjechać, aby udzielić pomocy. Odpowiednie dzieci podnoszą do góry swoje koła, jako kierownice, wchodzą do środka koła, okrążają je z odpowiednim sygnałem. Gdy n-lka podniesie do góry lizak policjanta, dzieci zatrzymują się i wracają na miejsca.
Zgloszenia:

1. Halo! Tak rozumiem. Małe dziecko weszło na wysokie drzewo i nie może zejść. Już wysyłam pomoc.
- Która drużyna powinna wyjechać do wezwania? – straż pożarna
2. Halo! Mały chłopiec stoi sam na przystanku i płacze. Chyba zgubił się rodzicom. - policja
3. Halo! Dziewczynka przewróciła się podczas jazdy rowerem. Nie może się podnieść. Skarży się, że boli ją noga. - pogotowie ratunkowe
4. Halo! Została pani okradziona? Już wysyłam pomoc. - policja
5. Halo! Nad lasem unosi się gęsty dym. – straż pożarna
6. Halo! Na drodze doszło do wypadku samochodowego, są ranni. - pogotowie ratunkowe

„Ważne telefony”- zabawa z rekwizytem
- utrwalenie numerów alarmowych

N. prezentuje dzieciom aparat telefoniczny. Chętne przedszkolaki, wystukują na nim odpowiedni numer i inscenizują rozmowę z operatorem- zgłaszają sytuację kryzysową do odpowiednich służb. 

Zabawy ruchowe:

„Czerwone stój – zielone – idź" – zabawa orientacyjno-porządkowa.
Dz. poruszają się po Sali w dowolnych kierunkach, w podanym przez N. rytmie:podskoki, bieg. W przerwie, reagują na sygnał słowny (czerwone i zielone), a później na wzrokowy (koła w kolorze czerwonym i zielonym). Zielony- chodzą po sali, czerwone- stoją w miejscu.

„ Gramy w zielone, żółte czerwone” – zabawa orientacyjno – porządkowa
Dzieci szukają u siebie lub w sali zajęć przedmiotów w kolorze, w jakim pali się światło sygnalizatora drogowego (światło zielone, czerwone, żółte).

„Ruch uliczny”
Dz. podzielone są na dwie grupy. Jedna z nich to piesi, druga to pojazdy. N. wyznacza ulicę i pasy. N. wciela się w role policjanta, kierującego ruchem drogowym. Na pojedynczy sygnał dźwiękowy- gwizdnięcie, pojazdy poruszają się po ulicy, a piesi stoją przy pasach. Na podwójny sygnał dźwiękowy, pojazdy się zatrzymują a piesi przechodzą po pasach.

„Znaki”
N. ustala z dz. gesty, które będą odpowiadały poszczególnym grupom znaków:palec uniesiony do gór- znaki informacyjne; „grożący palec”- znaki ostrzegawcze, wyciągnięta przed siebie ręka z palcem wskazującym- znaki nakazy, skrzyżowane ręce- znaki zakazu. Podczas trwania muzyki, dz. swobodnie poruszają się po Sali. Na pauzę w muzyce- N. unosi dany znak do góry, a zadaniem dz. jest określenie za pomocą gestu, do jakiej grupy znaków on przynależy.

Zabawy matematyczne

„ Figuraki”
Klasyfikowanie znaków drogowych ze względu na kształt i kolor.

„Gdzie jest najwięcej, a gdzie jest najmniej”
Przeliczanie sylwet znaków. Ustalanie, których znaków jest najwięcej, a których jest najmniej. Określanie, o ile więcej/mniej jest poszczególnych znaków.

„Świetlne rytmy”
Kontynuowanie rytmów z kół w 3 kolorach:czerwony,żółty,zielony.

Zabawy rytmiczne

„Ula stoi przy ulicy”- rytmizacja treści wiersza wg MDS
Wyklaskiwanie treści wiersza; wytupywanie treści wiersza.
Rytmiczne uderzanie w woreczki: pięściami, kantem dłoni, palcami.
Rytmizowanie treści wiersza z użyciem instrumentów.

„Kwadratowe rytmy”
N. przywiesza na tablicy kwadraty w prostych układach. Dzieci odtwarzają rytm za pomocą klaskania, tupania, uderzeń na bębenku i tamburynie.

Załącznik 3.
Scenariusze zajęć:
1. Temat: Bezpieczeństwo
Cele:
- Dziecko powinno pamiętać, że aby zacząć kogoś ratować musi zapewnić sobie bezpieczeństwo;
- Dziecko wie, że nie będzie mogło pomóc, jeśli samo nie będzie bezpieczne;
- Pamięta o zapewnieniu bezpieczeństwa osobie poszkodowanej;
- Potrafi wskazać przedmioty, które są niebezpieczne.
Propozycje zajęć;
1. Przygotuj postawę (KIM).
Niech dzieci spośród różnych przedmiotów zapamiętają te, które mogą być niebezpieczne.
2. Podziel dzieci na grupy. Każda niech odegra jedną ze scenek: a) pomagają sąsiadce w jej domu, gdzie znajdują się ostre przedmioty; b) Pomagają komuś na ulicy; c) pomagają w sytuacji, w której istnieje możliwość porażenia prądem.
Pozwól dzieciom komentować każdą ze scenek.
3. Przeprowadź „burzę mózgów” na temat, jakie zachowania są pożądane, aby zapewnić sobie i osobie poszkodowanej bezpieczeństwo.
4. Niech dzieci odnajdą na terenie szkoły przedmioty, które są niebezpieczne.
5. Niech dzieci wykonają wśród dorosłych wywiad, jak zadbać o bezpieczeństwo.
6. Wykonaj z dziećmi na dużym papierze rysunek dotyczący bezpieczeństwa w razie wypadku.(kolorowanka)
7. Niech dzieci przejdą między ławkami z zawiązanymi oczami, następnie niech pokonają tę samą trasę po usunięciu z niej przeszkód: (ławek). Pozwól im dojść do wniosku, że łatwiej jest, gdy niebezpieczeństwa są usunięte.

2. Temat „ Sprawdzenie przytomności”

Cele:
- Dziecko powinno umieć zdefiniować terminy: osoba przytomna, osoba nieprzytomna;
- Wie, jak sprawdzić stan przytomności;
- Potrafi prawidłowo ocenić stan przytomności poszkodowanego;
- potrafi udrożnić drogi oddechowe.

Propozycje zajęć:

1. Wytłumacz dzieciom, kiedy mamy do czynienia z osobą przytomną a kiedy z nieprzytomną;
2. Zróbcie „burzę mózgów” i wytłumaczcie najlepszy sposób na zapytanie czy można komuś pomóc.
3. Wytłumacz dzieciom, dlaczego należy słuchać tego, co mówi osoba poszkodowana;
4. Wytłumacz dzieciom jak sprawdzić, czy osoba na pewno jest nieprzytomna (potrząśnij za ramię).
5. Zapytaj dzieci, co zrobią w sytuacji, kiedy osoba będzie nieprzytomna. (Niech przedstawią to za pomocą rysunku)
6. Napisz na tablicy numer 112, przeprowadź z dziećmi rozmowę, do czego może być potrzebny ten numer.
7. Zaprezentuj dzieciom jak wezwać pomoc.
8. Wspólne omówienie wykonanych prac. Zaproponuj dzieciom, by za pomocą scenek zaprezentowały to, co dowiedziały się na zajęciach.
9. Sprawdź, czego dowiedziały się dzieci na zajęciach za pomocą krótkiego kuizu.

3. Temat: Wezwanie pomocy.
Cele:
- dziecko potrafi wymienić numery alarmowe;
- potrafi prawidłowo przeprowadzić rozmowę z dyspozytorem pogotowia;
- wie, w jakich sytuacjach niezbędne jest wezwanie fachowej pomocy;
- wie, jak ważne jest szybkie wezwanie pomocy;
- wie, jak szybko wezwać pomoc, kiedy w pobliżu nie ma telefonu.
Propozycje zajęć:
1. Daj dzieciom kartki z wypisanymi numerami alarmowymi. Niech dzieci dorysują to, co kojarzy im się z danym numerem. Omów prace z dziećmi i zrób wystawę.
2. Zaprezentuj dzieciom prawidłową rozmowę z dyspozytorem i pozwól im ją komentować. Porozmawiaj o tym, o czym należy rozmawiać. Wytłumacz, dlaczego ważne jest zachowanie kolejności.
3. Pozwól dzieciom w parach prowadzić taką rozmowę.
4. Pobawcie się w „Głuchy telefon”. Zwróć uwagę na to, że dzwoniący musi usłyszeć potwierdzenie dyspozytora – pierwsza osoba musi potwierdzić hasło.
5. Powiedz dzieciom jak wezwać pomoc, gdy w pobliżu nie ma telefonu.
6. Zaproponuj zabawę w” mur”. Podziel dzieci na 4 grupy. Pierwsza grupa musi trzeciej grupie przekazać hasło, a druga grupa grupie czwartej. Grupy ustawione są kolejno od 1 do 4. Zabawa polega na tym, aby dwie różne informacje zostały przekazane w tym samym czasie. Omów zabawę. Wytłumacz, że nie zawsze dzieci muszą zostać usłyszani przez innych, dlatego najlepiej samemu pobiec o pomoc.

4. Temat: Pozycja boczna.

Cele:
- Dziecko potrafi ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej;
- Wie, kiedy stosuje się taka pozycję;
- wie, że należy kontrolować oddech poszkodowanego w pozycji bocznej;
- wie, że należy okryć poszkodowanego, jeżeli jest taka możliwość.

Propozycje zajęć:

1. Przypomnij dzieciom, kiedy mamy do czynienia z osoba nieprzytomną.
2. Przypomnij jak prawidłowo udrożnić drogi oddechowe i sprawdzić oddech u poszkodowanego.
3. Przeprowadź z dziećmi sondę, jak pomóc osobie nieprzytomnej.
4. Podsumuj rozmowę z dziećmi.
5. Pokaż dzieciom jak należy położyć poszkodowanego w pozycji bocznej. Omów wykonane czynności.
6. Podziel dzieci w pary, niech na sobie przećwiczą te pozycję. Kontroluj czy dzieci prawidłowo wykonują wszystkie czynności.
7. Przypomnij dzieciom o konieczności zapewnienia bezpieczeństwa osobie poszkodowanej.
8. Niech dzieci z plasteliny wykonają rzeźbę osoby w pozycji bocznej.
9. Niech dzieci wykonają rysunek, na którym będzie osoba w pozycji bocznej.

5. Temat: Wdechy ratownicze.

Cele:
- dziecko potrafi ocenić, kiedy należy wykonać wdechy ratownicze;
- dziecko potrafi prawidłowo wykonać wdechy ratownicze;
- wie, że wdechy należy wykonywać powoli i spokojnie;
- pamięta, aby patrzeć na klatkę piersiowa poszkodowanego;
- pamięta, że należy udrożnić drogi oddechowe poszkodowanego;
- wie, że wdechy ratownicze można ćwiczyć tylko na manekinie.

Propozycje zajęć:
1. Przypomnij dzieciom jak prawidłowo udrożnić drogi oddechowe i sprawdzić oddech.
2. Zaprezentuj dzieciom manekiny, pokaż jak należy wykonać prawidłowe wdechy ratownicze.
3. Zapytaj dzieci, dlaczego tak ważne jest zachowanie oddechu.
4. Rozdaj dzieciom baloniki. Niech dzieci je nadmuchają. Wytłumacz, że właśnie tak należy wykonywać wdechy ratownicze.
5. Podziel dzieci w pary. Niech każda para ćwiczy na jednym manekinie wzajemnie się kontrolując. Uważnie obserwuj poprawność wykonania.
6. Podsumowanie. Pozwól dzieciom powiedzieć, co dla nich było najtrudniejsze.

7. Temat: Uciskanie klatki piersiowej.
Cele:
- Dziecko rozumie potrzebę wykonywania tej czynności;
- Dziecko wie, że uciski należy wykonywać mocno i szybko;
- wie, że uciskanie klatki piersiowej można wykonywać tylko na manekinie.

Propozycje zajęć:
1. Rozdaj dzieciom manekiny. Przypomnij, jak prawidłowo wykonać wdechy ratownicze. Przypomnienie czynności.
2. Wytłumacz, że aby wydychane powietrze mogło dotrzeć do wszystkich części ciała, musi zostać rozprowadzone.
3. Pokaż dzieciom, jak prawidłowo znaleźć miejsce ucisku i jak prawidłowo wykonywać same uciski. Pozwól dzieciom przećwiczyć tę czynność. Kontroluj czynności wykonane przez dzieci.
4. Zaprezentuj dzieciom, jak należy połączyć te dwie czynności (Oddechy ratownicze i uciśnięcia klatki piersiowej).
5. Niech dzieci na dużym papierze odrysują osobę i rozprowadzą farbę tak jakby to była krew, która dociera do każdej części ciała człowieka.
6. Omówienie wspólnie wykonanych czynności. Upewnij się, że każde dziecko potrafi wykonać czynności ratujące życie.

7. Temat: Łańcuch przeżycia.
Cele;
- dziecko wie, co to jest „łańcuch przeżycia”;
- potrafi wymienić wszystkie czynności, które składają się na łańcuch;
- wie, które czynności wchodzące w skład łańcucha można wykonać samodzielnie;
- wie, że dwa pierwsze ogniwa mogą ocalić poszkodowanego;
- pamięta o szybkim wezwaniu pomocy

Propozycje zajęć:
1. Zaprezentuj dzieciom łańcuch, wytłumacz, że każda z czynności, których się nauczyli to kawałek łańcucha.
2. Przypomnienie jak wezwać pomoc.
3. Poćwicz raz jeszcze na manekinie oddechy ratownicze i uciski klatki piersiowej.
4. Powiedz dzieciom, że kolejnym ogniwem łańcucha jest defibrylacja. Wytłumacz, że defibrylatora może używać tylko osoba przeszkolona.
5. Poinformuj, że kolejnym ogniwem łańcucha jest przyjazd wyspecjalizowanych służb ratowniczych. Zwróć uwagę na to, że jeżeli nie wezwą pogotowia czwarte ogniwo łańcucha nie zaistnieje.
6. Wykonajcie scenkę dotyczącą przyjazdu karetki pogotowia do poszkodowanego.
7. Podsumowanie.

Załącznik 4.
Konkurs wiedzy z wychowania komunikacyjnego pt. „Jesteśmy bezpieczni”

Grupa: 6-latki

Prowadząca: Aneta Misio
Temat zajęć: Jesteśmy bezpieczni
 Cel ogólny:
- Sprawdzenie umiejętności i stanu wiedzy dzieci w zakresie bezpiecznego poruszania się po drogach i odpowiedniego zachowania się w różnych sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu dziecka.
Cele szczegółowe:
Dziecko:
- Potrafi, podać swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania;
- Wie, komu i w jakiej sytuacji może ujawnić swoje dane;
- Zna i przestrzega zasady bezpiecznej zabawy w sali, ogrodzie przedszkolnym i w parku;
- Potrafi rozpoznać podaną sytuację jako zagrażającą zdrowiu i bezpieczeństwu;
- Potrafi wymienić kilka niebezpieczeństw z jakimi może spotkać się w środowisku przyrodniczym;
- Potrafi wymienić kilka niebezpiecznych miejsc i urządzeń z jakimi może spotkać się w środowisku przedszkolnym i domowym;
- Zna i prawidłowo wykonuje pozycję obronną przed oszczekującym psem i atakującym psem;
- Zna zasady bezpiecznego zachowania na ulicy;
- Wie jak zachować się w kontakcie z nieznajomym;
- Szybko reaguje na polecenia;
Metody:
- metoda słowna, 
- metoda oglądowa,
- metoda działań praktycznych, 
- metody aktywizujące.  
Formy: 
- indywidualna,
- zespołowa,
- zbiorowa.
Pomoce:
- Postać - Pan Mądra Główka.
- kartoniki: zielone, pomarańczowe i czerwone do podziału grupy na trzy zespoły.
- piłka, tamburyno.
- nalepka dla każdego dziecka z napisem: Jestem bezpieczny
- płyta CD z nagraniem sygnałów alarmowych,
- ilustracje pojazdów ratowniczych oraz  wydrukowane  numery alarmowe,
- historyjki obrazkowe dla każdej grupy według stopnia trudności
- eksponaty do scenek sytuacyjnych (świeczka, telefon, pudełko zapałek- atrapa, kuchenka gazowa, zabawki, ściereczka, deska do prasowania),
- białe i czarne karteczki,
- tabliczki ostrzegawcze,
- plansze edukacyjne prawidłowych i nieprawidłowych zabaw,
- puzzle- „Znaki drogowe”,
- makieta „Bezpieczna ulica” wraz z elementami,
- zagadki.

Przebieg zajęć:
Powitanie. Dzieci ustawione w kole łapią piłkę i wg hasła nauczycielki mówią o czym pamiętają bawiąc się na: huśtawkach, drabinkach, zjeżdżalniach, w piaskownicy, biegając po trawie, grają c w piłkę.
1. Dzieci spacerują po kole recytując rymowankę: „Kipi kasza”. Po zakończeniu podnoszą z ziemi kartonik, przy którym się zatrzymali. Podział na trzy grupy wg kolorów kartoników: czerwonego, zielonego, pomarańczowego. Przypomnienie przez dzieci, co kolory te oznaczają na sygnalizatorze świetlnym..
2. Prezentacja dzieci: Dzieci mówią swoje imię, nazwisko, miejsce zamieszkania.
3. Zabawa dźwiękonaśladowcza „Syreny alarmowe”.
Wysłuchanie sygnałów alarmowych z płyty CD wydawanych przez pojazdy służb ratowniczych. Rozpoznawanie słuchowe przez poszczególne grupy:
- straż pożarna
- średniaki- karetka pogotowia
- starszaki-  samochód policyjny. 
4.  „Numery alarmowe”.
Zadanie dzieci polega na dopasowaniu kartek z wydrukowanymi numerami alarmowymi do odpowiedniego pojazdu ratunkowego - Grupy losują koperty.
5 .    Historyjka obrazkowa „Niebezpieczne sytuacje”.
Zadaniem dzieci jest ułożenie obrazków historyjki obrazkowej według właściwej kolejności, opowiedzenie jej, a następnie próba oceny postępowania bohaterów. Losowanie historyjek.
6.     „ Scenki sytuacyjne- jak się zachować ”- przedstawiają chętne dzieci, pozostałe oceniają zachowanie dzieci ze scenek, proponują inne rozwiązania.
Przedstawiciele poszczególnych grup grają scenki. Dzieci z pozostałych dwóch grup oceniają postępowanie mamy i dziecka.
- Nieznajomy puka do drzwi
- Nieznajomy daje cukierka
- Nieznajomy prosi o podanie imienia i nazwiska oraz adresu
- Jak wykonać pozycję boczną
- Nieznajomy proponuje podwiezienie
- W domu zasłabła mama
- Zauważenie dymu lub ognia itp. Mama prasuje ściereczkę.  Nagle ktoś puka do drzwi. Mama zostawia żelazko i idzie otworzyć drzwi. Zosia podchodzi do deski i ......(dotyka żelazka, chce sprawdzić, czy jest gorące. Oparzyła się i zaczyna płakać, może położyć żelazko na wykładzinę i spowodować pożar albo położyć żelazko na ściereczce. W jaki sposób należy udzielić Oli pierwszej pomocy? Pod jaki numer powinna zadzwonić, aby wezwać pomoc do pożaru.). Oceń postępowanie Zosi i jej mamy.
7.    Ustalenie w grupach:
▪ I grupa: jakie zachowania dzieci mogą być niebezpieczne
▪ II grupa: które miejsca na naszej sali mogą być niebezpieczne
▪ III grupa: jakie zabawki mogą być niebezpieczne

Prezentacja ustaleń poszczególnych grup.
8. Zabawa sytuacyjna „Tak lub nie”. Podnoszenie białej lub czarnej karteczki. 
Nauczycielka rozdaje karteczki w białym i czarnym kolorze. Zadaniem dzieci jest wysłuchanie opisywanej przez prowadzącą sytuacji i podniesienie karteczki w białym kolorze, kiedy odczyta prawidłowe zachowanie (TAK), a czarnej karteczki dla niewłaściwego zachowania (NIE).

Sytuacja 1
Do drzwi  puka nieznajomy pan. Przez wizjer widzimy, że jest to obcy nam człowiek i prosi o otwarcie, bo ma coś dla mamy. Mama śpi. Czy otworzysz? (nie)
Sytuacja 2
Rodzice poszli na chwilę do piwnicy, a do drzwi puka człowiek ubrany w policyjny mundur i żąda ich otworzenia. Grzecznie przepraszasz, mówisz, że rodzice zamknęli drzwi na klucz i prosisz, aby na nich poczekał. Czy otworzysz drzwi? (nie)
Sytuacja 3
W drzwi uderza ktoś obcy i krzyczy, by mu otworzyć. Jesteś w domu z młodszym rodzeństwem, bo mama wyszła na chwilę do sąsiadki. Czy otworzysz drzwi? (nie)
 9.     Układanie puzzli
– znaki drogowe złożone z sześciu elementów. Praca w grupach.
10.    Zagadki
- Stoją przy drodze na jednej nodze
wszystkim kierowcom ku przestrodze.
Obrazki na nich rozmaite
czyta kierowca zamiast liter. /ZNAKI DROGOWE/
- Jest przy każdej jezdni po to,
by chodzić po nim piechotą. /CHODNIK/
- Składam się z kierownicy,
ramy i kół z oponami.
Może na mnie jechać człowiek,
ruszając nogami. /ROWER/
- Czujnym okiem, bystrym słuchem
kieruje ulicznym ruchem. /POLICJANT/
- W kostiumiku czarno-białym
w ZOO ją zobaczyć możesz.
Przejść przez jezdnię krokiem śmiałym
także ci pomoże. /ZEBRA/
- Mam zielone, piękne oko,
zielone jak liść,
kiedy nim zaświecę,
to możecie iść. /SYGNALIZATOR ŚWIETLNY/
- Powiedz głośno hasło bezpiecznych przedszkolaków.
- Jaką pozycję przyjmiesz, gdy zaatakuje cię pies?
- Co oznacza zebra na drodze?
- Co możesz robić w domu, gdy jesteś sam, by nie przydarzyło Ci się nic złego:
a) bawić się zabawkami
b) używać nożyczek
c) oglądać telewizję
d) rysować
e) używać zapałek
f) wyglądać przez okno
g) otwierać drzwi, gdy ktoś puka.
- Jesteś sam w domu, komu otworzysz drzwi?
a) mamie, tacie, rodzeństwu
b) babci, dziadkowi
c) ładnej, miłej pani, sąsiadce.

- Kiedy musisz przejść przez jezdnię:
a) szukasz „zebry” lub sygnalizacji świetlnej,
b) przechodzisz tam gdzie jesteś, bo tak jest wygodnie,
c) patrzysz w lewo, w prawo i znów w lewo, a potem przebiegasz między jadącymi samochodami.

- Co zrobisz gdy piłka kopnięta z boiska wypadnie na ulicę?
a) pobiegniesz szybko za nią,
b) poprosisz kogoś dorosłego aby pomógł ci ją odzyskać,
c) poprosisz kolegów i razem wbiegniecie na jezdnię

- Gdy musisz przejść przez jezdnię w miejscu nie oznaczonym trzeba:
a) spojrzeć w lewo, a gdy nic nie jedzie – przejść,
b) przebiec szybko na drugą stronę,
c) spojrzeć w lewo, w prawo i znów w lewo, a gdy nic nie jedzie – przejść.

- W samochodzie zawsze należy zapiąć:
a) kieszenie
b) kurtkę
C) pasy

- Dzieci noszą światła odblaskowe aby:
a) ładnie wyglądać
b) być z daleka dobrze widocznym na drodze
c) pochwalić się przed kolegami
11. Podsumowanie wyników-wręczenie dyplomów.

12.Rozdanie nalepek „Jesteśmy bezpieczni”.

Załacznik 5
Ankieta dla rodziców
1. Czy, znasz założenia innowacji pedagogicznej pt „Jesteśmy bezpieczni”?
Tak Raczej tak Nie

2. Co jest głównym założeniem innowacji pedagogicznej „Jesteśmy bezpieczni”?
........................................
3. Czy, rozmawiasz z dzieckiem na temat jego bezpieczeństwa na drodze?

Tak Raczej tak Nie Raczej nie

4. Czy, Twoje dziecko przestrzega zasady bezpieczeństwa?

Tak Raczej tak Nie Raczej nie

5. Czy Twoje dziecko posiada odblaski przy plecaku?

Tak Nie

6. Czy, Twoje dziecko wie jak należy zachować się w sytuacji zagrożenia (burza, pożar, wypadek)?
Tak Raczej tak Nie Raczej nie

7. Czy, Twoje dziecko potrafi udzielić pierwszej pomocy medycznej?

Tak Raczej tak Nie Raczej nie

8. Czy, Ty znasz ogniwa łańcucha przeżycia? Jeśli tak – napisz.
........................................
9. Czy, uważasz, że wprowadzenie innowacji pedagogicznej przyczyniło się do poczucia bezpieczeństwa Państwa oraz Państwa dzieci?

Tak Raczej tak Nie Raczej nie

Dziękuję z wypełnienie ankiety.

Załącznik 6

Rady dla dzieci:

1. Do szkoły idź zawsze główną drogą. Nie przechodź "na skróty” przez miejsca ustronne, którymi chodzi mało osób.
2. Jeśli nie ma chodnika idź poboczem z lewej strony jezdni.
3. Przez ulicę przechodź w miejscach wyznaczonych, na pasach, zawsze na zielonym świetle.
4. Jeśli jesteś zaczepiany przez nieznajomego powiadom o tym niezwłocznie rodziców lub opiekunów.
5. Nie przyjmuj od nieznajomych żadnych prezentów w postaci słodyczy, zabawek, pieniędzy itp.
6. Nie ufaj obcym. Nie oddalaj się z nimi od miejsca zamieszkania czy zaprzyjaźnionej grupy osób.
7. Klucze od mieszkania noś w miejscu niewidocznym dla obcego.
8. Jeśli nieznajomy zapyta cię o drogę, pod żadnym pozorem nie wsiadaj z nim do samochodu, którym jedzie.

Rady dla rodziców:

1. Pamiętaj, aby Twoje dziecko zawsze było widoczne na drodze i nosiło odblaski.
2. Zapoznaj dziecko z podstawowymi zasadami bezpieczeństwa ruchu drogowego (aby zachowało szczególną ostrożność na pasach, podczas przechodzenia przez ulicę czy na przystanku autobusowym).
3. Korzystaj z auta w sposób bardzo odpowiedzialny. Pamiętaj, że zachowanie dziecka często bywa trudne do przewidzenia. Zwolnij gdy zbliżasz się do miejsca, w którym znajduje się szkoła, przedszkole czy plac zabaw.
4. Dowożąc dziecko do szkoły w wieku do 12 roku życia pamiętaj o przepisach dotyczących używania urządzeń ochronnych. Na przednim siedzeniu dziecko do 12 lat może być przewożone wyłącznie w foteliku ochronnym.
5. Dowożąc dziecko do szkoły należy zatrzymać się w miejscu dozwolonym tak, aby nie ograniczyć widoczności dla innych kierujących i pieszych przechodzących przez jezdnię. Nigdy nie parkuj w zatoczce autobusowej. Zapewnij dziecku bezpieczeństwo kiedy wsiada i wysiada z samochodu.