Program własny z zakresu gimnastyki korekcyjnej i profilaktyki wad postawy

Program
z zakresu gimnastyki korekcyjnej i profilaktyki wad postawy

„Biegam ,ćwiczę, podskakuję – jestem zdrowy nie żartuję”

PRZEDSZKOLE SAMORZĄDOWE NR 5
W KIELCACH

Rok szkolny 2018/2019

Opracowała mgr Renata Ciupińska

„ ... dobrze ukształtowanego dziecięcia trzeba pilnować, aby
równie dobrze rosło, aby tej pierwiastkowej budowy nie nadwerężało,
słabych zaś i źle utworzonych tak należy kierować i prowadzić,
aby te zboczenia sprostować i uchybienia ile można naprawić”
Jędrzej Śniadecki

WSTĘP

Okres przedszkolny jest szczególnie pomyślny dla prawidłowego kształtowania cech somatycznych i motorycznych dziecka. Głównym czynnikiem biologicznym stymulującym rozwój i sprawność fizyczną dziecka jest ruch, ponieważ aktywność ruchowa pociąga za sobą doskonalenie czynności i funkcji pracujących narządów. Wzmacnia organizm dziecka, kształtuje i usprawnia wszystkie jego układy, a przede wszystkim układ ruchowy, nerwowy, wegetatywny i dokrewny.
O zdrowiu dziecka w dużym stopniu decyduje jego postawa. Prawidłowa postawa nie powstaje sama, ale kształtuje się w miarę rozwoju dziecka przy korzystnym oddziaływaniu środowiska. Z obserwacji i badań wynika, że postęp cywilizacji przyczynia się do eliminowania wysiłku fizycznego, co prowadzi do dysfunkcji układu ruchu. Trzeba temu przeciwdziałać już w okresie przedszkolnym. Już na tym etapie rozwoju można zaobserwować pierwsze wady rozwojowe w postawie ciała. Jedne z nich wynikają ze słabej odporności organizmu, wątłości budowy czy niedożywienia, inne są skutkami przebytych chorób, a inne wywodzą się z błędów wychowawczych. Można je wyrównać i usunąć wzmacniając organizm poprzez stosowanie większej ilości ruchu, kształtujących ćwiczeń gimnastycznych oraz przyzwyczajając dziecko do zachowania poprawnej postawy. W tym celu, aby proces korygowania wad postawy był w pełni efektywny, należy ściśle współpracować z rodzicami. Zajęcia indywidualne w domu, które wchodzą w proces ciągłego usprawniania narządu ruchu mogą przynieść pozytywne efekty.
Korekcja wad postawy jest procesem długotrwałym i może trwać kilka lat, dlatego też powinna być przemyślana i konsekwentnie stosowana, aby dała oczekiwane rezultaty. Wady nie zauważone i nie korygowane nasilają się w miarę dojrzewania i dorastania dziecka. Zaniedbanie ćwiczeń korygujących wady mogą doprowadzić do zmniejszenia sprawności układów krążenia, oddechowego, narządu ruchu, a także zmian zwyrodnieniowych w życiu dorosłym.

CELE GIMNASTYKI KOREKCYJNO – KOMPENSACYJNEJ

CEL GŁÓWNY:
 Przeciwdziałanie istniejącym wadom i doprowadzenie jej , o ile jest to możliwe do stanu prawidłowego
 Niedopuszczanie do powstawania wad postawy

CELE SZCZEGÓŁOWE:
 Kształtowanie odruchu prawidłowej postawy ciała
 Kształtowanie świadomości dzieci i rodziców o istnieniu wady i jej skutkach w wyniku braku korekcji
 Wykształcenie świadomości własnego ciała
 Przeciwdziałanie nieprawidłowego nawyku i wytworzenie nawyku prawidłowego
 Kształtowanie zdolności do długotrwałego utrzymania postawy skorygowanej
 Usprawnianie motoryki dziecka, podnoszenie ogólnej sprawności i wydolności organizmu
 Korygowanie zaburzeń statyki ciała i przeciwdziałanie ich pogłębianiu się
 Zwiększenie wydolności narządów ruchu, krążenia i oddechowego
 Zwiększenie ruchomości w stawach, wydłużenie, skrócenie i wzmocnienie odpowiednich grup mięśniowych

WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU

1. Program przeznaczony jest do realizacji zadań z zakresu gimnastyki korekcyjnej i profilaktyki wad postawy w Przedszkolu Samorządowym nr 5 w Kielcach w roku szkolnym 2018/2019. Ma na celu likwidację wady lub zahamowanie jej dalszego rozwoju, a tym samym przywrócenie prawidłowej postawy ciała.
2. Adresatem programu są dzieci w wieku 5,6 lat, które wymagają postępowania korekcyjnego poświadczonego skierowaniem lekarskim.
3. Założenia organizacyjne: 2 razy w tygodniu
- wymiar godzin - 5 - 6 latki – 20 – 30 minut
- miejsce ćwiczeń – sala gimnastyczna
- liczebność – 10 – 15 dzieci
- baza – przybory i przyrządy dostępne w przedszkolu
- przygotowanie do zajęć – lekki i wygodny strój gimnastyczny

SYSTEMATYKA ĆWICZEŃ KOREKCYJNYCH OBEJMUJE:

- ćwiczenia ogólnorozwojowe,
- ćwiczenia specjalne – korygujące określoną wadę,
- ćwiczenia elongacyjne,
- ćwiczenia antygrawitacyjne – ćwiczenia z obciążeniem,
- ćwiczenia prawidłowej postawy ciała,
- ćwiczenia oddechowe,
- ćwiczenia Klappa.

SYSTEMATYKA ĆWICZEŃ GIMNASTYCZNYCH:

- ćwiczenia orientacyjno – porządkowe
- ćwiczenia kształtujące prawidłową postawę ciała
- ćwiczenia użytkowo – sportowe
- ćwiczenia uzupełniające.

METODY REALIZACJI ZADAŃ NA ZAJĘCIACH WSPOMAGAJĄCYCH ROZWÓJ AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ I GIMNASTYKI KOREKCYJNEJ

Metody realizacji zadań na zajęciach aktywności ruchowej służą do realizacji celów, do których należy: postawienie dziecka w sytuacji zadaniowej, w której dziecko pod kierunkiem nauczyciela zdobywa wiadomości, umiejętności i nawyki w zakresie aktywności fizycznej i korekcji wad postawy lub profilaktyki jej powstawania.
Metody prowadzenia zajęć z gimnastyki korekcyjnej:
- metoda zabawowo – naśladowcza
- metoda bezpośredniej celowości ruchu – zadaniowa
- metoda ścisła
- metody twórcze – ruchowej ekspresji twórczej R. Labana, C. Orffa – powiązanie ruchu z muzyką, ruchu rozwijającego W. Scherborne.

FORMY PROWADZENIA ZAJĘĆ

- zabawy ruchowe
- gry ruchowe
- forma stacyjna
- tor przeszkód
- współzawodnictwo indywidualne i zespołowe
- ćwiczenia indywidualne

ZASADY DYDAKTYCZNO – WYCHOWAWCZE

• Zasada aktywności i świadomości – uświadomienie dzieciom celowości wykonywanego ćwiczenia i motywowanie ich do aktywności ruchowej.
• Zasada wszechstronności – proponowane ćwiczenia wpływają na harmonijny rozwój dziecka .
• Zasada poglądowości i dostępności – stwarzanie wyobrażenia o nauczanym ruchu przez użycie odpowiednich środków:
- bezpośrednie: objaśnianie, dokładny i poprawny pokaz, prawidłowe polecenie
- pośrednie: kojarzenie ruchu z naśladowaniem czynności
• Zasada systematyczności i trwałości – zdobycie umiejętności ruchowych oraz ich utrwalenie.

TREŚCI KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA

• Dokładne poznanie dziecka: stan jego zdrowia, określenie odchyleń w postawie, badania kontrolne, zapoznanie z warunkami środowiskowymi dziecka.
• Nauka korygowania błędów: nauka przybierania pozycji wyjściowych, nauka obciążania dwóch stóp podczas stania, kształtowanie wyczucia prawidłowej postawy ciała w różnych pozycjach, w miejscu, w ruchu, Rozluźnianie i zwiększanie ruchomości w stawach, stopniowe zwiększanie intensywności ćwiczeń, nauka prawidłowego i pogłębionego oddechu, nauka ćwiczeń domowych.
• Kształtowanie nawyku prawidłowej postawy.
• Kontrola stopnia opanowania poszczególnych ćwiczeń.
• Kontrola dokładności ruchu wykonywanego w określonej płaszczyźnie.
• Prawidłowy dobór pozycji wyjściowych w celu właściwej lokalizacji ruchu.
• Utrwalenie pamięci ruchowej poprawnie wykonywanych ruchów oraz utrzymywanych pozycji przez dłuższą ilość powtórzeń.
• Wyrobienie czucia własnego ciała i nawyku utrzymania go w pozycji skorygowanej.
• Stałe korygowanie prawidłowej postawy we wszystkich pozycjach w czasie ćwiczeń oraz w różnych sytuacjach, w jakich znajduje się dziecko w przedszkolu, w domu i poza nim.

REALIZACJA PROGRAMU W ODNIESIENIU DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ:

Program jest oparty na założeniach PODSTAWY PROGRAMOWEJ WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO:
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego / Dz. U. z 24 lutego 2017 r. Poz. 356/

Zadania przedszkola
1. Wspieranie wielokierunkowej aktywności dziecka poprzez organizację warunków sprzyjających nabywaniu doświadczeń w fizycznym, emocjonalnym, społecznym i poznawczym obszarze jego rozwoju.
7. Tworzenie sytuacji sprzyjających rozwojowi nawyków i zachowań prowadzących do samodzielności, dbania o zdrowie, sprawność ruchową i bezpieczeństwo.
Osiągnięcia dziecka na koniec wychowania przedszkolnego
I. Fizyczny obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:
(.....)
4. komunikuje potrzebę ruchu, odpoczynku itp.;
5. uczestniczy w zabawach ruchowych, w tym rytmicznych, muzycznych, naśladowczych, z przyborami lub bez nich; wykonuje różne formy ruchu: bieżne, skoczne, z czworakowaniem, rzutne;
6. wykonuje podstawowe ćwiczenia kształtujące nawyk utrzymania prawidłowej postawy ciała;

SPOSÓB OSIĄGANIA CELÓW W ZALEŻNOŚCI OD POTRZEB I MOŻLIWOŚCI DZIECI

ĆWICZENIA STOSOWANE W PRZYPADKACH WAD POSTAWY CIAŁA
PLECY OKRĄGŁE
Kształtując nawyk prawidłowej postawy u dziecka z wadą pleców okrągłych szczególną uwagę zwracamy na to aby: głowa i barki były cofnięte do tyłu, łopatki ściągnięte, klatka piersiowa wysunięta do przodu.
ZADANIA:
- rozciąganie mięśni przykurczonych brzucha
- wzmocnienie mięśni karku, ściągających łopatki w pozycji zbliżenia ich do kręgosłupa
- rozciąganie mięśni odcinka piersiowego w pozycji zbliżenia przyczepów
- utrzymanie prawidłowej ruchomości kręgosłupa, celem zapobiegania jego usztywnieniu
- poprawa czynności oddechowych.
Ćwiczenia rozluźniające kręgosłup
W celu zmniejszenia sztywności kręgosłupa stosuje się ćwiczenia:
- odchylenie kręgosłupa w tył z przyłożeniem dodatkowych sił zewnętrznych,
- boczne wygięcia i ruchy skrętne w pozycjach horyzontalnych,
- ćwiczenia lordozujące, pogłębiające wygięcie kręgosłupa w przód w odcinku lędźwiowym,
- ćwiczenia w cofaniu głowy ku tyłowi z zachowaniem poziomego jej ustawienia
- ćwiczenia mięśni brzucha przez skłony tułowia w tył

PLECY WKLĘSŁE
W przypadku pleców wklęsłych należy zwrócić uwagę na elementy: zmniejszenie przodo-pochylenia miednicy, brzuch wciągnięty, pośladki wciągnięte, nogi lekko zgięte w kolanach, górna część tułowia wyprostowana, łopatki ściągnięte, głowa wyprostowana.
ZADANIA:
- rozciąganie mięśni nadmiernie napiętych, zwłaszcza biodrowo – lędźwiowych, grzbietu w odcinku lędźwiowym i towarzyszących,
- wzmocnienie mięśni brzucha, pośladkowych i kulszowo – goleniowych
- utrzymanie prawidłowej ruchomości kręgosłupa
- wzmocnienie mięśni karku i grzbietu odcinka piersiowego, ustalających łopatki
Ćwiczenia mięśni karku.
Celem tych ćwiczeń jest prawidłowe ustawienie głowy w pozycji strzałkowej. Wykonywane ruchy to głównie cofanie głowy ku tyłowi z zachowaniem poziomego jej ustawienia, pochylanie głowy w przód po uprzednim maksymalnym ściągnięciu brody.
Ćwiczenia mięśni grzbietu.
Celem tych ćwiczeń jest zmniejszenie nadmiernych wygięć kręgosłupa w odcinku piersiowym ku tyłowi przez wzmocnienie i skrócenie długości mięśni w odcinku lędźwiowym do przodu przez wydłużenie skróconych mięśni. Wykonywane ruchy to skłony tułowia w tył z pozycji leżenia przodem oraz opady tułowia w przód z pozycji stojącej, siadu lub klęku.
Ćwiczenia obręczy barkowej.
Ćwiczenia mają na celu wzmocnienie mięśni ustalających łopatki, czyli zbliżających je do kręgosłupa, a tym samym rozciągających mięśnie piersiowe, których skrócenie powoduje wysunięcie barków do przodu. Ruchy to głównie prostowanie, skręcanie na zewnątrz i odwodzenie ramion.
Ćwiczenia mięśni brzucha.
Mięśnie brzucha są synergistami mięśni prostujących uda w utrzymaniu miednicy we właściwym ustawieniu. Dlatego w celu zmniejszenia jej nadmiernego pochylenia do przodu mięśnie brzucha należy wzmocnić i skrócić.
Ćwiczenia mięśni obręczy biodrowej.
Ćwiczenia te mają na celu prawidłowe ustawienie miednicy. Dlatego należy wzmocnić i skrócić mięśnie prostujące udo, a rozciągnąć zginające. Są to ćwiczenia związane z wyprostem nóg.

PLECY PŁASKIE
Głównym celem jest wyrobienie nawyku prawidłowej postawy ze zwróceniem uwagi na: pogłębienie krzywizny piersiowej kręgosłupa, pogłębienie krzywizny lędźwiowej kręgosłupa.

ZADANIA:
- wzmocnienie mięśni unoszących barki, grzbietu w odcinku lędźwiowym,
- ogólne i wszechstronne wzmocnienie muskulatury,
Wydłużenie mięśni prostujących udo i mięśni brzucha.
Ćwiczenia mięśni grzbietu.
Wzmocnienie i skrócenie mięśni grzbietu w odcinku lędźwiowym ma na celu zwiększenie lordozy lędźwiowej. Zbliżenie przyczepów mięśni należy ograniczyć jedynie do tego odcinka , aby nie spowodować pleców wklęsłych na całej długości.
Ćwiczenia mięśni obręczy barkowej.
Celem ćwiczeń jest uzyskanie wysklepienia klatki piersiowej i wyższego ustawienia opadających w dół barków. Wskazane ruchy to unoszenie barków , nie za wysoko w górę.
Ćwiczenia mięśni brzucha.
To głównie skłony tułowia w tył, przy wykonywaniu których mięśnie się wydłużają.
Ćwiczenia mięśni obręczy biodrowej.
Wskazane ćwiczenia to zbliżanie ud do miednicy, celem znoszenia lordozy lędźwiowej, czemu należy przeciwdziałać przez podkładanie zwiniętego koca w okolicy kręgosłupa lędźwiowego.

BOCZNE SKRZYWIENIE KRĘGOSŁUPA – SKOLIOZY
Głównym celem leczenia skolioz 1 jest likwidacja lub zmniejszenie skrzywienia, zatrzymanie postępu skrzywienia, utrzymanie opracowanych wyników.
ZADANIA:
- wyrównywanie skrzywienia,
- wzmocnienie mięśni posturalnych,
- usunięcie przykurczów wiązadeł i mięśni –w obrębie grzbietu i miednicy,
- zrównoważenie sił układu mięśniowego,
- podniesienie ogólnej wydolności fizycznej, wyrobienie nawyku prawidłowej postawy ciała.
Ćwiczenia w wyrabianiu prawidłowej postawy ciała.
- ćwiczenia orientacji przestrzennej,
- ćwiczenia korygujące,
- ćwiczenia elongacyjne.

WADY STÓP
Podstawowym celem postępowania korekcyjnego w płaskostopiu jest przywrócenie prawidłowych warunków anatomicznych w stawach stóp oraz wyrobienie nawyku prawidłowego ich ustawienia i obciążenia.
ZADANIA:
- wzmocnienie mięśni stopy ( zginaczy podeszwowych, zginaczy palców, mięśni krótkich i długich)
- rozciągnięcie mięśni przykurczonych,
- zachowanie pełnej ruchomości we wszystkich stawach.
Ćwiczenia przeciw płaskostopiu.
Ćwiczenia polegają na wykonywaniu takich ruchów jak: zginanie podeszwowe, przywodzenie i odwracanie stóp, ruchów manipulacyjnych palców stóp. Wskazane jest również chodzenie we wspięciu oraz ćwiczenia równoważne.

SPODZIEWANE EFEKTY
• Dziecko chętnie uczestniczy w zajęciach w zajęciach z gimnastyki korekcyjnej.
• Dziecko zna na miarę swoich możliwości przyczyny i skutki powstawania wad postawy.
• Posiada motywację i pracuje nad korygowanie swoich wad.
• Potrafi przyjmować prawidłową postawę w pozycjach wyjściowych do ćwiczeń.
• Potrafi dokonać autokorekty postawy.
• Prawidłowo oddycha podczas wykonywanych ćwiczeń oddechowych.
• Dziecko przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się podczas gier, zabaw i ćwiczeń korekcyjnych.
EWALUACJA PROGRAMU
Przez cały czas realizacji programu prowadzona będzie ewaluacja, w której uwzględnione zostaną opinie wychowanków, rodziców i nauczycieli.
SPOSOBY EWALUACJI:
- analiza dokumentów – dziennik zajęć
- ankiety dla rodziców
- ocena realizacji programu na półrocznej i końcowej radzie pedagogicznej

OPRACOWAŁA
mgr Renata Ciupińska