Ćwiczenia słuchowe

Ćwiczenia słuchowe – odgrywają bardzo ważną rolę, gdyż w procesie komunikowania się odbiór mowy jest równie istotny jak przekazywanie informacji. Celem ćwiczeń słuchowych, inaczej zwanych ćwiczeniami słuchu fonematycznego, jest zdolność różnicowania głosek oraz umiejętność ich wyodrębniania i scalania w wyrazy. Ogromną rolę odgrywa tu również słuch fizyczny, który porządkuje świat dźwięków: pozwala nam słyszeć, odbierać określone fale dźwiękowe oraz muzyczny, który pozwala określić natężenie dźwięków, różnice w wysokości tonów, odpowiada też za płynność mowy, jej akcent, intonację, rytm.
Ćwiczenia słuchowe rozpoczynamy od zabaw, których podstawą jest słych fizyczny i muzyczny, dopiero później przechodzimy do ćwiczeń słuchu fonetycznego, odpowiednio stopniując trudności. Dzieci 3, 4 – letnie ćwiczą rozpoznawanie naturalnych dźwięków otoczenia i porównują je ze sobą. Mogą również wyodrębniać wyrazy w zdaniu.
4, 5 – latki – wyodrębniają sylaby otwarte w wyrazie (np.rzeka,kura,ryba,mama). Z dziećmi pięcioletnimi ćwiczymy wyodrębnianie głosek w wyrazie, naśladowanie zasłyszanych głosów i ich porównywanie. U dzieci 6 – letnich wprowadza się pojęcie głoski, ćwiczymy więc z nimi wyróżnianie głosek w wyrazie.

Przykłady ćwiczeń słuchowych:
☺ rozpoznawanie odgłosu darcia papieru, stukania, wysypywania klocków, szumy wody, itp.,
☺ dziecko z zasłoniętymi oczami wskazuje źródło dźwięku;
☺ dziecko (z zasłoniętymi oczami) chodzi „za głosem” - rozpoznaje kolegów po głosie (po usłyszeniu głosu kolegi wypowiada jego imię i idzie w jego kierunku);
☺ rozpoznawanie różnych instrumentów muzycznych, np.: trąbka, bębenek, trójkąt – wystukiwanie rytmu, klaskanie;
☺ naśladowanie głosów zwierząt – dzieci odgadują „czyj to głos?”;
☺ zabawy z rozpoznawaniem dźwięków wydawanych przez różne przedmioty – najpierw z patrzeniem, później – bez patrzenia na źródło dźwięku;
☺ rozróżnianie natężenia dźwięku, długości jego trwania, wysokości i tempa. Dzieci odgadują, który dźwięk jest: głośny – cichy, krótki – długi, szybki – wolny?
☺ naśladowanie dźwięków, jakie wydają pojazdy;
☺ rozpoznawanie dźwięków i głosów odtwarzanych z taśmy magnetofonowej (zwierząt, przyrody, ludzi, dźwięków z najbliższego otoczenia);
☺ dzieci 5,6 - letnie: „Co słychać na początku wyrazu; na końcu wyrazu (np.: Ania, Ola, Kuba?”), „Zgadnij, co mówię: ko – sa, sa – la; ma – ma; ba – nan, ku – la, ta – ta?”, itd.

Na podstawie :
Kozłowska K., Zabawy logopedyczne i łatwe ćwiczenia, Kielce 2005
Skorek E.M., Z logopedią na ty, Kraków 2005