Referat
1. WSTĘP
Skuteczność nauczania, wyrażona powodzeniem ucznia w nauce, jest głównym celem dydaktycznym. Dlatego zadaniem szkoły, wychowawcy oraz każdego nauczyciela jest ustalenie istoty i treści niepowodzenia.
Niepowodzenia w nauce szkolnej mogą mieć charakter ukryty i jawny.
Niepowodzenia ukryte występują wówczas, gdy nauczyciele nie dostrzegają braków w wiadomościach i nawykach uczniów, mimo że braki tego rodzaju rzeczywiście istnieją. Niepowodzenia ukryte prowadza zazwyczaj do niepowodzeń jawnych.
Niepowodzenia jawne- nauczyciel stwierdza określone braki w opanowywanej przez ucznia wiedzy i w rezultacie ocenia wyniki jego pracy jako niedostateczne.
2. FAZY NIEPOWODZEŃ SZKOLNYCH
W początkowej fazie niepowodzeń szkolnych pojawiają się pierwsze, mało dostrzegalne braki w wiadomościach. Często nie wiedzą o nich nauczyciele, mogą nie wiedzieć rodzice i nie zdaje sobie z nich sprawy sam uczeń. Pojawiają się pierwsze objawy niezadowolenia ze szkoły. Są one wynikiem tego, że uczeń nie rozumie czegoś na zajęciach, nie może zdążyć za jej tokiem i stwierdza, że inni są od niego lepsi.
Druga faza niepowodzenia w nauce to już zaawansowane braki w wiadomościach. Braków tych jest już tak dużo, że uczeń nie jest w stanie sam ich wyeliminować. Dlatego ucieka się do różnych sposobów oszustwa:
- odpisywanie zadań domowych
- ucieczki z pojedynczych godzin lekcyjnych
Trzecia faza charakteryzuje się sporadycznym występowaniem stopni niedostatecznych. Na tym etapie rozwoju niepowodzeń w nauce wszyscy dostrzegają , że z danym uczniem nie jest najlepiej. Tu najczęściej rozpoczynają się pierwsze próby walki z niepowodzeniem:
- „zamykanie się w sobie”
- agresywne zachowanie
- wycofywanie się z aktywnego udziału w życiu klasy
- niechęć do szkoły granicząca z nienawiścią, a w konsekwencji wagary
Czwarta, ostatnia faza niepowodzenia szkolnego, to drugoroczność, a więc oficjalne stwierdzenie niepowodzenia ucznia w nauce
3. PRZYCZYNY NIEPOWODZEŃ SZKOLNYCH
a) społeczno- ekonomiczne:
- braki w wykształceniu rodziców
- niski poziom kulturalny rodziców
- niechętny stosunek do szkoły rodziców
- niekorzystna sytuacja materialna rodziny
- brak odpowiedniej opieki nad uczniami ze strony rodziców
- nadmierne obciążanie uczniów pracami domowymi
- rozpad struktury rodziny
b) pedagogiczne – tkwią w samym procesie dydaktycznym:
- brak pomocy dydaktycznych
- nadmierna liczba uczniów w klasie
- niedostateczna znajomość uczniów
- brak należytej opieki nad uczniami z trudnościami w nauce
- szybkie tempo pracy
- przeciążenia nadmiarem zajęć
- nierówny start dzieci
c) biopsycziczne:
- zły stan zdrowia
- niedorozwój umysłowy
- wady fizyczne.
Istotne przyczyny biopsychiczne niepowodzeń tkwiące w samych uczniach to:
o niska sprawność procesów myślowych ( analizy, syntezy, uogólniania)
o nie dostrzeganie związku pomiędzy obecną nauką a pracą w przyszłości
o stosowanie metod wywołujących konflikty z rówieśnikami i nauczycielami, a często uznawanych za normę:
- odpisywanie zadań domowych
- korzystanie z podpowiedzi
- sprawne organizowanie pomocy na sprawdzianach
- odpisywanie prac klasowych
o niechęć do wysiłku intelektualnego- nastawienie na zorganizowanie pracy przez rodziców, nauczycieli
o brak systematycznej pracy
o uczenie się bez zrozumienia- na pamięć
o czerpanie wiedzy z czasopism o wątpliwej jakości
o brak obcowania z książką powoduje ubogie słownictwo
o aspiracja na otrzymanie wysokich ocen – bez systematycznej pracy ( czasem mawianie: ”idę się kłócić o ocenę”
o opuszczanie z błahych powodów zajęcia szkolne
o brak umiejętności skupiania uwagi i słuchania
o niska motywacja do nauki
o brak umiejętności samodzielnego uczenia się
o niechęć do uczenia się z podręcznika
o przejawianie przez niektórych uczniów negatywnych zainteresowań i skłonności tj.:
- łamanie szkolnych regulaminów
- skupianie swoich zainteresowań poza szkołą poprzez uczestnictwo w grupach nieformalnych
- jawne prezentowanie negatywnego nastawienia do nauczycieli i szkoły
- nie utrzymywaniem kontaktów z zespołem klasowym.
Niepowodzenia szkolne są problemem nie tylko uczniów, ale i ich rodziców oraz nauczycieli. To nauczyciele w szkołach powinni być pedagogicznymi ekspertami, których zadania to:
- zdiagnozowanie potrzeb, zainteresowań , braków uczniów
- pomaganie uczniom w osiąganiu celów
- dopasowywanie ogólnych celów do indywidualnych ucznia