Spotkanie z wirusem HIV. Scenariusz dotyczący profilaktyki uzależnień

TEMAT: Spotkanie z wirusem hiv.

Cele:
Uczeń:
- zna skróty hiv, AIDS
- zna sposoby zarażania się wirusem hiv i możliwości ochrony przed nim
- zna objawy AIDS
- prowadzi dyskusje na dany temat
- kojarzy fakty
- przejawia odpowiedzialność o własne zdrowie

Środki dydaktyczne: pisaki, kartki, karteczki, duży arkusz papieru, tekst źródłowy

Przebieg zajęć:
1. Rundka wstępna;
Uczniowie kończą zdanie: Wirus hiv kojarzy mi się ...

2. Część realizacyjna
a) ustawienie krzeseł w kółku, uczniowie odgrywający rolę wirusów siedzą w środku koła, pozostali siedzą na krzesłach w kółku. Osoby odgrywające rolę wirusów maja na plecach przypięte napisy HIV i przygotowane informacje dotyczące wirusów hiv.
b) Nauczyciel zadaje uczniom pytanie dotyczące odległości uczniów od wirusów i prowadzona jest dyskusja.

Uczniowie otrzymują zadanie:
Dokończ zdanie: Boję się wirusa hiv, bo........................................
Wspólnie z nauczycielem analizowane są odpowiedzi.
c) Nauczyciel zapisuje na tablicy dużymi literami słowo AIDS a uczniowie określają, jakie uczucia kojarzą się z tym słowem:
Propozycje odpowiedzi:
 Ból
 Izolacja
 Rozpacz
 Wstyd
 Narkotyki
 Utrata pracy
 Ryzyko
 Wina
 Niepewność
 Lęk
 Seks
 Choroba itp.

AIDS

Grupujemy odczucia na dwie kategorie- pozytywne i negatywne. Uczniowie zastanawiają się nad rezultatem i wyciągają wnioski. ( AIDS kojarzy się społeczeństwu jako coś złego, negatywnego).
d) Uczniowie siedzący w kółku otrzymują zadanie rozszyfrowania skrótów:
AIDS oraz HIV.
A- acquired- nabyty
I- immune- immunologiczny
D- deficiency- niedobór odpornościowy spowodowany przez wirus
S- syndrom- zespół objawów chorobowych

AIDS- Zespół Nabytego Niedoboru Odporności

H- human- ludzki
I - immunodeficiency- niedobór odporności
V- virus- wirus

HIV- ludzki wirus niedoboru odporności

e) Nauczyciel rozdaje uczniom karty informacyjne:
 Całowanie w policzek 0
 Kontakt seksualny z nosicielem wirusa hiv +
 Robienie tatuaży 0
 Przekłuwanie uszu 0
 Transfuzja nietestowanej krwi +
 Używanie wspólnych igieł +
 Kontakty homoseksualne z nosicielami +
 Wizyta u dentysty 0
 Ukąszenie owada –
 Wspólne używanie ubrań i przedmiotów codziennego użytku –
 Pływanie z osobą chorą na basenie –
 Kichanie i kaszel-
 Udzielanie pierwszej pomocy 0
 Oddawanie krwi 0
 Uścisk dłoni –
 Pocałunek z osobą chorą 0
 Wspólne korzystanie z deski klozetowej –
 Obejmowanie chorego na AIDS
Na papierze rysujemy linie. To jest nasza linia ryzyka. Jeden koniec to „wysokie ryzyko”
( znak + ), drugi koniec to „brak ryzyka” ( znak -), pośrodku „niskie ryzyko” ( znak 0 ).
Uczniowie umieszczając kartę wyjaśniają grupie swoją decyzję.

f) Uczniowie dyskutują , co dzieje się z naszym organizmem po wtargnięciu do niego wirusa.
g) Nauczyciel rozdaje tekst źródłowy. Po przeczytaniu informacji uczniowie przekazują wiedzę koledze siedzącemu obok. W odpowiedzi na pytanie: „Jak ustrzec się przed zakażeniem...” piszą odpowiedzi na kartkach. Wszystkie odpowiedzi odczytujemy i układamy ranking trójkątny dla ustalenia najważniejszego sposobu. Najważniejsze wskazówki znajdują się na górze piramidy.

Rys. „ranking trójkątny”

Tekst źródłowy:
AIDS to zespół chorób wywołanych przez wirus HIV, który niszczy układ odpornościowy, co powoduje ciężkie zakażenie prowadzące często do śmierci lub powoduje rozwój niektórych nowotworów złośliwych.
Wirus hiv jest przenoszony trzema drogami:
 Poprzez stosunek seksualny
 Poprzez zakażoną krew lub produkty krwiopochodne, użycie zakażonych igieł i strzykawek lub zanieczyszczonych krwią innych ostrych przedmiotów, których używanie może powodować krwawienie np. żyletki, cążki itp.
 Od zakażonej matki na dziecko przed , w czasie lub po porodzie.

Wirus hiv nie jest przenoszony przez:
 Owady
 Kaszel, katar
 Oddawanie krwi
 Dotknięcie, uścisk
 Ślinę
 Pot
 Żywność i wodę
 Powietrze
 Toalety
 Ubrania i pościel
 Łzy.

HIV jest niezwykłym wirusem z tego względu, że należy do grupy tzw. „retrowirusów”. Wirusy te nie posiadają w swoim rdzeniu DNA, a tylko RNA, czyli kwas rybonukleinowy. W porównaniu z innymi wirusami, wirus hiv należy do stosunkowo trudno przenoszących się drobnoustrojów. Nie może on przetrwać poza organizmem nosiciela, pozbawiony ciepła i płynów, a zatem nie może unosić się w powietrzu. Oznacza to, że nie można zarazić się przez oddychanie. W normalnych okolicznościach hiv nie roznosi się podczas kaszlu i kichania, za pośrednictwem komarów, czy też w czasie wspólnego używania przedmiotów gospodarstwa domowego.
HIV atakuje pewne typy krwinek białych ( leukocytów). Kiedy układ immunologiczny
( odpornościowy ) zaczyna zawodzić, leukocyty nie są w stanie spełniać swoich normalnych zadań polegających na zwalczaniu chorób i zabijaniu zarazków. Mikroby, które normalnie zostałyby szybko usunięte, bez przeszkód rozmnażają się w organizmie. Objawy AIDS nie są wywoływane przez samego wirusa hiv, jak dzieje się w przypadku zwykłej infekcji wirusowej- ich bezpośrednią przyczyną jest niesprawność układu immunologicznego, który nie zwalcza infekcji.
Kolejną niezwykłą cechą wirusa hiv jest fakt, iż główne objawy dają o sobie znać po dłuższym czasie, kilka lat po wniknięciu wirusa do organizmu. Bywa tak, że w organizmie osoby zainfekowanej wirus zaczyna się gwałtownie rozmnażać.
Można go znaleźć we krwi i płynach otaczających mózg i rdzeń kręgowy. Jednakże na tym etapie pacjent często nie odczuwa żadnych objawów albo mogą u niego pojawić się dolegliwości przypominające grypę- katar, gorączka, wysypka skórna, bóle głowy. Po kilku tygodniach objawy te, jak również wysoki poziom hiv w organizmie, mijają. Człowiek znowu czuje się zdrowy. Wirus ciągle jest obecny w jego ustroju, ale nie jest aktywny. Jednak zarażona osoba może przez cały czas przekazywać wirusa innym. W końcu, często po wielu latach wirus hiv „budzi się” i zaczyna ponownie namnażać. Właśnie wtedy pojawia się AIDS.

S p o s ó b d z i a ł a n i a
Wiadomo, że wirus atakuje kilka różnych rodzajów komórek. Należą do nich między innymi krwinki białe, zwane pomocniczymi czyli T4, jak również inne komórki układu odpornościowego, które normalnie pomagają chronić organizm przed bakteriami, wirusami i innymi drobnoustrojami.
Kiedy jakiś rodzaj zarazka wnika do organizmu, układ immunologiczny produkuje specjalne substancje zwane przeciwciałami. Unoszą się one we krwi i płynach ustrojowych, unieszkodliwiając zarazki na różne sposoby.
Ten proces zachodzi w pewnym stopniu wtedy, kiedy organizm zostaje zaatakowany przez wirusa hiv. Układ odpornościowy wytwarza przeciwciała, dzięki czemu w tej fazie badanie krwi może wykazać, czy dana osoba jest nosicielem hiv. Test nie wykrywa żadnych wirusów, ale przeciwciała obecne w organizmie. Jeśli stwierdza się obecność przeciwciał hiv, wynik badania określa się jako pozytywny, co wskazuje na obecność wirusa. Tymczasem wirusy stopniowo przechodzą fazę zakażenia utajonego, podczas którego materiał genetyczny komórek ulega zmianie.
Po pewnym czasie wirus znów zaczyna się mnożyć- chory zdradza objawy AIDS ( gruczoły limfatyczne są obrzmiałe, pojawia się szereg objawów z nowotworami włącznie)
Chociaż naukowcy nie ustają w poszukiwaniach leku, jedynie obroną pozostaje unikanie sytuacji niosących ryzyko zakażenia.