Program badawczy "Mali badacze i odkrywcy eksperymentują"

PROGRAM BADAWCZY ,,MALI BADACZE I ODKRYWCY EKSPERYMENTUJĄ”

Program własny opracowany przez mgr Elżbietę Kowalewską

Miejskie Przedszkole Numer 7
im. Marii Montessori w Sochaczewie
rok szkolny 2018/2019

Podstawa prawna:
• Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2017 r., poz. 2198).
• Ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r., poz. 59 ze zm.).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r., poz. 356).

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE

I. Ogólne założenie programu
II. Czas i miejsce realizacji programu
III. Cele programu
IV. Procedury osiągania celów
V. Rola nauczyciela w rozwijaniu postawy badawczej dzieci
VI. Sposób realizacji programu
VII. Obszary tematyczne
VIII. Przewidywane efekty
IX. Sposoby ewaluacji programu

LITERATURA
Załączniki:
1. Kwestionariusz ankiety dla rodziców
2. Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli
3. Scenariusze zajęć i zabaw badawczych

„Powiedz mi, a zapomnę,
pokaż - a zapamiętam,
pozwól mi działać, a zrozumiem!"
Konfucjusz
Wprowadzenie

Powszechnie wiadomo, iż dzieci przedszkolne charakteryzuje naturalna ciekawość tego co je otacza. Najlepszym sposobem zaspokojenia naturalnej ciekawości dzieci są zabawy badawcze i eksperymenty o charakterze badawczym. Zabawy te stanowią podstawę wielokierunkowego rozwoju dzieci. Rozwijając umiejętność krytycznego myślenia, myślenia przyczynowo - skutkowego, porównywania i uogólniania badania i eksperymenty przyczyniają się do rozszerzenia horyzontów myślowych przedszkolaków. I chociaż niektóre eksperymenty wydają się trudne, bo związane z dziedzinami, takimi jak fizyka lub chemia, to dają dzieciom okazję do odkrywania i zgłębiania fascynującego świata przyrody i techniki a wiedza i umiejętności zdobywane we wczesnym dzieciństwie staną się inspiracją i pomostem do wiedzy zdobywanej na kolejnych szczeblach edukacji. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego uwzględnia treści dla wszechstronnego rozwoju dziecka i zagadnienia związane z przyrodą nieożywioną i dziecięcymi eksperymentami w dziedzinie techniki.
Właściwości zabawy badawczej można rozpatrywać uwzględniając ogólne cechy zabaw. A zatem zabawa badawcza jest działaniem swobodnym, spontanicznym, gdyż dziecko podejmuje ją z własnej woli, aby zaspokoić potrzeby poznawcze. Jest działaniem bezinteresownym, dla dziecka najważniejsze jest samo działanie, a korzyścią może być zaspokojenie potrzeby poznawczej. Czas w zabawie badawczej jest ściśle uwarunkowany zjawiskiem, które dziecko bada, a rodzaj badanego zjawiska określa teren zabawy. W zabawie uwidacznia się też cecha powtarzalności. Dziecko nie tylko powtarza, i zapamiętuje określone czynności, lecz także zdobyte doświadczenia wykorzystuje w innych sytuacjach. Badaniu, obserwacji i odkrywaniu właściwości rzeczy i zjawisk towarzyszy napięcie, które dostarcza dziecku różnorodnych przeżyć: zadowolenia, satysfakcji, radości z tego, że coś poznało, odkryło, doszło do jakiegoś wniosku. Ten ładunek pozytywnych emocji, jakie niesie ze sobą zabawa badawcza, sprawia, że ma ona ogromny wpływ na rozwój i wychowanie dziecka. W trakcie zabawy badawczej dziecko odkrywa nieznane mu dotychczas właściwości przedmiotów i zjawisk.
Ważnym elementem nauki poprzez zabawę jest rozwój u dzieci ich naturalnej pasji odkrywania świata poprzez min. ciekawe eksperymenty fizyczne jak i chemiczne, które pokażą zjawiska z najbliższego otoczenia. Po realizacji zajęć mam nadzieję, że dzieci rozwiną swoje talenty, możliwości, zwiększając tym samym poczucie własnej wartości i pewności siebie.

I. Ogólne założenie programu

1. Program powstał, aby rozwijać sferę poznawczą, intelektualną i emocjonalną.
2. Program został opracowany dla grupy dzieci 5 letnich.
3. Program rozwija samodzielność, myślenie praktyczne i kreatywne, spostrzegawczość, koncentrację uwagi, uczy wiedzy przyrodniczej, geograficznej, biologicznej itp. Ćwiczy umiejętność współpracy w grupie.
4. Proponowane przez nauczycieli zabawy badawcze pozostają w zgodzie
z celami wychowania przedszkolnego zawartego w nowej podstawie programowej i obejmują:
• Poznawanie świata barw
• Zabawy z powietrzem
• Zabawy z magnesami
• Tajemnice wody
• Zjawiska przyrodnicze
• Zabawy z piaskiem
• Zabawy z bursztynem
• Zjawiska przyrodnicze, fizyczne ,chemiczne i wiele innych obszarów tematycznych.
1. Koncepcja programu dostosowana jest do założeń nowej Podstawy programowej wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych
w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego, wynika z treści realizowanego w oddziale programu wychowania przedszkolnego oraz zadań wynikających z Koncepcji Pracy Przedszkola.
2. Realizacja programu umożliwia każdemu dziecku poszerzenie i pogłębienie wiadomości zgodnie z indywidualnymi możliwościami, przy wykorzystaniu różnorodnych środków, form i metod pracy.

II. Czas i miejsce realizacji programu

Program skierowany jest do dzieci uczęszczających do Miejskiego Przedszkola Numer 7 im. Marii Montessori w Sochaczewie. Realizowany będzie w roku szkolnym 2018/2019, raz w tygodniu w wymiarze 30 minut, w ramach zajęć w oddziale dzieci 5 letnich ,,Krasnale” a także w ramach kółka badawczego z dziećmi z całego przedszkola zainteresowanymi tematyką.
Program zakłada rozwijanie aktywności poznawczej dzieci przez organizowanie warunków do prowadzenia działań badawczych, rozwijania zainteresowań poznawczych, do czerpania radości z odkrywania nowych zjawisk. Zabawy są tak organizowane, aby były ciekawe, pobudzały dziecko do myślenia, poszukiwania, a przede wszystkim do działania.

III. Cele programu

Cel główny:
Rozbudzanie u dzieci ciekawości otaczającym światem przyrody, oraz nauczenie ich prowadzenia obserwacji, wyciągania trafnych wniosków z przeprowadzonych doświadczeń, eksperymentów i zjawisk przyrodniczych.
Cele ogólne:
• budzenie i aktywizowanie ciekawości oraz aktywności poznawczej dzieci,
• rozwijanie zainteresowań technicznych i przyrodniczych,
• zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych przez wpieranie ich samodzielności;
• stawianie i rozwiązywanie problemów, dostrzeganie związków między przyczyną, a skutkiem,
• poznanie prostych zjawisk przyrodniczo-fizycznych poprzez przeprowadzanie prostych doświadczeń,
• odkrywanie piękna i złożoności środowiska przyrodniczego,
• inicjowanie samodzielnych działań dzieci w naturalnym środowisku,
• przestrzeganie zasad współdziałania przy pracy,
• kształtowanie postaw proekologicznych w różnych sytuacjach,
• podniesienie jakości pracy przedszkola w zakresie stosowania nowoczesnych metod zabawowych, twórczych z elementami doświadczania, obserwowania, czy eksperymentowania,
• doskonalenie pracy nauczycieli, umiejętność wdrażania do praktyki programu autorskiego „Mali badacze i odkrywcy eksperymentują”
Cele szczegółowe:
• stymulowanie rozwoju, kreatywności, myślenie i ekspresji,
• poszerzanie wiedzy, poznanie nowych pojęć,
• sprawianie radości z możliwości eksperymentowania i działania,
• przestrzeganie ustalonych zasad w zabawach,
• kształtowanie zdolności do analizowania, ciekawości badawczej,
• poszukiwanie wiedzy o świecie,
• formułowanie spostrzeżeń i wniosków,
• posługiwanie się prostymi narzędziami,
• poprawne nazywanie badanych przedmiotów i zjawisk,
• rozumienie rzeczywistości w sposób uważny i otwarty,
• zainteresowanie otaczającym światem,
• poznawanie wielorakości, złożoności i bogactwa świata,
• pomoc w odkrywaniu potencjału dzieci,
• rozwijanie spostrzegawczości, twórczości i kreatywności.

IV. Procedury osiągania celów

Osiągnięcie zamierzonych celów jest uwarunkowane właściwym doborem treści i ich dopasowaniem do możliwości dzieci. Ważny jest odpowiedni dobór treści, form, metod i środków dydaktycznych. Ogromną rolą jest odpowiednia organizacja i przebieg procesu edukacyjnego. Nauczyciel pełni rolę inicjatora sytuacji dydaktycznych, dobiera odpowiednie metody działań, rozbudza zainteresowania problemem, prowokuje dzieci do myślenia i zadawania pytań.

V. Rola nauczyciela w rozwijaniu postawy badawczej dzieci

Rolą nauczyciela jest zapewnienie dzieciom możliwości poznawania otaczającego je świata poprzez aktywny i bezpośredni kontakt z nim i zjawiskami w nim występującymi. Dzieci mają szansę poznawania otaczającej ich rzeczywistości poprzez oglądanie, poszukiwanie, porównywanie, obserwowanie, badanie, eksperymentowanie. Tylko dzięki tym działaniom, przy wykorzystaniu wszystkich zmysłów, poznają świat. Obserwując, badacz dokonuje szeregu operacji umysłowych, takich jak: analiza, synteza, porównywanie, poszukiwanie cech wspólnych i różnych, aż wreszcie dochodzi do uogólnień.
Zadaniem nauczyciela realizującego program badawczy jest:
- nauczenie dzieci dokładnego obserwowania za pomocą zmysłów, - stworzenie warunków do dokładnej obserwacji, kształtowanie uwagi dzieci (koncentracji, zainteresowania, właściwego zachowania), -wspomaganie w dokonywaniu właściwych spostrzeżeń oraz dostosowanie posiadanej wiedzy do możliwości percepcyjnych dzieci, - stwarzanie warunków stymulujących aktywność badawczą, -rozbudzanie ciekawości dziecka otoczeniem. Nauczyciel pobudza dzieci do aktywności, uczy, jak obserwować wybrany obiekt, zwraca uwagę na szczegóły, motywuje do myślenia.

VI. Sposób realizacji programu

Sposób realizacji programu:
Program realizowany będzie przez cały rok szkolny przy wykorzystaniu różnych form i metod pracy.

Metody:
• słowne: rozmowa, instrukcja, objaśnienia, społecznego porozumiewania się,
• czynne: samodzielnych doświadczeń; kierowana własna działalnością, zadań stawianych dziecku, ćwiczeń,
• oglądowe : obserwacja, pokaz, demonstracja.
Formy:
• praca indywidualna – dziecko samodzielne wykonuje czynność;
• praca zbiorowa, wszystkie dzieci pracują wspólnie;
• praca zespołowa, dzieci pracują w stałych zespołach;
• praca grupowa, dzieci pracują w jednorazowych grupach.

VII. Obszary tematyczne

ZABAWY Z WODĄ
Oczekiwane efekty:
- poznanie właściwości fizycznych wody: wrzenie, parowanie, skraplanie,
zamarzanie, rozpuszczanie
- zwrócenie uwagi na występowanie wody w środowisku i jej znaczenia
- obieg wody w przyrodzie
- zainteresowanie dzieci sposobami oczyszczania wody, np. filtrowanie
- rozumienie wpływu temperatury na stany skupienia wody
-pobudzanie aktywności twórczej
- zapoznanie z formami występowania wód na ziemi, np. morza, rzeki, jeziora,
stawy, kałuże, chmury, opady
- omówienie różnych postaci występowania wody: para wodna, rosa, szron,
deszcz, śnieg, grad.
- obserwowanie pływania i tonięcia ciał w trakcie zabawy z woda
- obserwowanie rozpuszczania różnych substancji w wodzie

CO TO JEST POWIETRZE?
Oczekiwane efekty:
-uświadomienie dzieciom, ze wokół nas istnieje powietrze
-wyjaśnienie znaczenia wiatru w przyrodzie
-uświadomienie dzieciom znaczenia czystego powietrza dla życia na Ziemi
-uświadomienie konsekwencji zanieczyszczenia naszej planety
- badanie siły wiatru, kierunku, używanie stosownych nazw: huragan, wichura,
wietrzyk, zefirek
- poznanie roli wiatru: żaglówka, latawce, wiatraki, rozsiewanie nasion, suszenie
- porównywanie temperatury powietrza w otoczeniu, przewodnictwo cieplne
- poznawanie istot lądowych i wodnych, zapoznanie z procesem oddychania
- omawianie zachowania się ciał w powietrzu, zabawy z wiatrem
- wspólne przeprowadzanie eksperymentów, wyciąganie wniosków
-tworzenie sytuacji wzbudzających zainteresowania dzieci ruchem powietrza
-tworzenie warunków do samodzielnego poznawania rzeczywistości
Przyrodniczej

PRZYRODA WOKÓŁ NAS
Oczekiwane efekty:
- poznawanie właściwości piasku, np. suchy, mokry, ciężar, grubość, kolor,
wznoszenie budowli, przesypywanie
- budowanie z naturalnych materiałów (piasek, śnieg), konstruowanie z tworzywa przyrodniczego, z korka, drutu, papieru, wełny
- poznawanie właściwości ziemi, np. kolor, wilgotność, uprawa roślin
- poznawanie właściwości gliny, np. barwa, konsystencja, lepienie
- poznawanie właściwości skały, np. kamyki, gładkość, kształt, kolor,
porównywanie
- poznanie właściwości lodu, np. kruchy, szary, przezroczysty,
- zakładanie kącika przyrodniczego, hodowla roślin
-zapoznanie dzieci ze zjawiskiem załamywania się światła (np. podczas
korzystania za szkła powiększającego) i odbijania się światła (np. zabawa w „puszczanie zajączków”)
- wyprawy badawcze kosmonautów i nurków
- poznawanie wybranych przyborów, narzędzi potrzebnych do obserwowania i badania otoczenia, np. lornetek, mikroskopów
- wskazywanie zjawisk atmosferycznych charakterystycznych dla poszczególnych
pór roku, dostrzeganie ich skutków oraz wskazywanie sposobów zabezpieczenia przed nimi roślin, zwierząt i ludzi, np. mróz, zamarzanie szyb, zabezpieczanie skóry kremem, ochrona roślin
-rozwijanie poczucia troski i odpowiedzialności za obecną i przyszła jakość życia
na Ziemi

DO CZEGO POTRZEBNY JEST NAM PRAD?
Oczekiwane efekty:
- rozumienie siły prądu elektrycznego i zagrożeń, które może stwarzać
- poszarzenie słownika o takie pojęcia jak obwód otwarty, obwód zamknięty,
przewód, wyłącznik
- przyswajanie umiejętności korzystania z wybranych urządzeń technicznych
(np. posługiwanie się latarką)
- bezpieczne korzystanie z wybranych urządzeń technicznych, np. telewizor,
komputer, DVD
- poznawanie w sposób bezpośredni lub pośredni różnych form zastosowania
techniki w życiu ludzi, np. korzystanie z telefonu stacjonarnego lub
komórkowego, komputera
- poznawanie współczesnych środków łączności: radia, telewizji, Internetu
- rozumienie znaczenia wyrzucania zużytych baterii oraz zepsutego sprzętu
elektrotechnicznego do oznakowanych pojemników
- rozumienie konieczności oszczędnego gospodarowania prądem

JAK DZIAŁA MAGNES?
Oczekiwane efekty:
- odkrywanie właściwości magnesu
- inicjowanie doświadczeń związanych z posługiwaniem się magnesem i elektromagnesem
- zapoznanie z elektrycznością statyczną
- kształtowanie umiejętności wnioskowania i uogólniania
- klasyfikowanie przedmiotów za pomocą magnesu,
- zapoznanie ze zjawiskiem przyciągania i odpychania,
- zapoznanie z budową i działaniem kompasu,
- poznanie zastosowania kompasu,

KACIK MAJSTERKOWICZA
Oczekiwane efekty:
- budowanie z klocków urozmaiconych budowli
- składanie zabawek z oddzielnych części
- wykonywanie różnych prac z papieru, kartonu, sznurka, drutu i tzw.
„nieużytków”,
- stosowanie różnych sposobów łączenia elementów i używanie odpowiednich
przyborów (nożyczek, szczypiec do ciecia i wyginania drutu)
-pobudzanie wyobraźni i wyzwalanie inwencji twórczej
-rozwijanie umiejętności wypowiadania swojego osobistego stosunku do
rzeczywistości za pomocą, np. kształtu, budowli,

CO Z CZEGO POWSTAJE?
Oczekiwane efekty:
- zapoznanie dzieci ze zjawiskiem załamywania się światła
- poznanie różnych kształtów, wielkości i faktur: papieru, drewna, kamyków
- samodzielne używanie wybranych narzędzi, przyborów,
-wybieranie materiałów, organizowanie sobie stanowisk pracy
- uczestniczenie w zabawach konstrukcyjno- technicznych wykorzystując
doświadczenia zbierane podczas poznawania środowiska technicznego, np.
składanie zabawek z oddzielnych części, budowanie różnych konstrukcji z klocków,
- przezywanie radości z pozytywnych efektów swoich działań
- poznawanie etapów otrzymywania wybranych produktów, przedmiotów, np.
cukru, papieru, chleba z wykorzystaniem literatury i ilustracji
- eksperymentowanie z użyciem różnych substancji i materiałów pod kierunkiem nauczyciela, zgodnie z tematyką: w krainie dźwięków, w krainie papieru, kolorowy świat itp.

VIII. Przewidywane efekty

Korzyści i spodziewane efekty:
-poszerzenie wiadomości dzieci o zjawiskach chemicznych, fizycznych i przyrodniczych
-motywowanie dzieci do samodzielnych obserwacji i własnych odkryć
-wyrabianie umiejętności organizowania i planowania sobie pracy, wdrażanie
nawyku wykonywania jej do końca
-zwiększenie częstotliwości prowadzenia zajęć o charakterze badawczym i eksperymentalnym
-czerpanie korzyści i radości podczas odkrywania nieznanych zjawisk przyrodniczych i pobudzanie ciekawości dzieci
-utworzenie kącika badawczo- konstrukcyjnego w przedszkolu, wyposażenie go
w potrzebne materiały i narzędzia
-wzbogacenie biblioteki przedszkolnej o fachowa literaturę
-zakup dodatkowej materiałów potrzebnych do przeprowadzania eksperymentów

IX. Sposoby ewaluacji programu

Ewaluacja programu pozwoli ocenić stopień realizacji założonych działań, skuteczność form i metod pracy, przyrost wiedzy i umiejętności dzieci.
Ewaluacja programu będzie dokonywana na bieżąco przez cały rok szkolny. Pozyskiwanie informacji będzie przebiegało w trakcie wdrażania programu (ewaluacja roczna) oraz po jego zakończeniu (ewaluacja końcowa). Będzie prowadzona dokumentacja na podstawie, której
podsumowane będą wnioski dotyczące realizacji założonych celów i uzyskania przewidywanych efektów. W celu prowadzenia skutecznej ewaluacji będą zbierane informacje dotyczące pozytywnych zmian wychowawczych i sukcesów dzieci jak tez opinie rodziców. Badania opierać się będą o rozmowy, obserwacje oraz ankiety dla rodziców i nauczycieli. Osiągnięte rezultaty wdrożonego programu będą przedstawiane Dyrektorowi
Przedszkola, Radzie Pedagogicznej, Radzie Rodziców.

Dzieci w ramach podsumowania spotkań będą dzielić się wrażeniami, co im się podobało, a co nie, a także wskazywać najbardziej interesujące ich zagadnienia.
Ewaluacja niniejszego programu odbywać się będzie poprzez obserwację zaangażowania dzieci podczas zajęć oraz wykorzystanie metod i technik, które pozwolą dzieciom wyrazić, jak czuły się podczas zajęć badawczych. W tym celu dzieci będą wrzucać do koszyka emblematy wesołych lub smutnych buziek, w zależności od tego czy zajęcie im się podobało czy też nie. Ewaluacja pomoże ocenić stopień realizacji zaplanowanych działań, skuteczność form i metod pracy. Uzyskane dane pomogą we wprowadzeniu zmian w realizacji programu, zaś zdobyte doświadczenie pomoże udoskonalać organizację pracy w zakresie przestrzeni, wyposażenia, posiadanych pomocy, materiałów i czasu.

NARZEDZIA BADAWCZE ADEKWATNE DO CELÓW PROGRAMU
Narzędziami ewaluacji będą:
- Obserwacja dzieci w czasie działań,
- Rozmowy z dziećmi,
- Wystawy prac
- Kwestionariusz ankiety skierowany do nauczycieli i rodziców. Celem tego badania będzie pozyskiwanie informacji na temat realizowanego programu, realizacji założonych celów i uzyskanych przewidywanych efektów.

ZAŁĄCZNIKI:
1.Kwestionariusz ankiety dla rodziców
2.Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli
3. Scenariusze zajęć badawczych

LITERATURA
1. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów
przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania
przedszkolnego.
2. Elbanowska S. „Jak zadziwić przedszkolaka tym, co świeci, pływa, lata” WIOSNA,
LATO, JESIEN, ZIMA wyd. MEDIUM
3. Wojciechowski J. „Zbliżamy dzieci przedszkolne do techniki” WSiP 1977r.
4. Wilkes A. „Odkrycia”, POLSKA OFICYNA WYDAWNICZA „BGW” Warszawa 1990r.
5. Ir E. „Ten piękny, tajemniczy świat” [w:] „Wychowanie w przedszkolu” Nr 2 2001r
6. Suchanek I. „Zabawy badawcze” [w:] „Wychowanie w przedszkolu” Nr 10 1999r
7. Red. Bogdanowicz Z., Horn D. „Pomoce do zajęć i zabaw dla przedszkoli” Warszawa
1957
8. Kmicińska H. „Kacik majsterkowania terenem ciekawej pracy” [w:] „Wychowanie w
przedszkolu” Nr 3 1969r.
9. Kielar M. „Wpływ środowiska wychowawczego i technicznego na rozwój i myślenie
dziecka” [w:] „Wychowanie w przedszkolu” Nr 5 1981r.
10. Lany S. „O kontaktach dzieci z otoczeniem technicznym” [w:] „Wychowanie w
przedszkolu” Nr 5 1981r
11. Politowicz A. Różycka U. „Technika i my” [w:] „Wychowanie w przedszkolu” Nr 5
1981r [w:] „Wychowanie w przedszkolu” Nr 10 1988r
12. Puslecki W. „Uczenie sie przez odkrywanie” [w:] „Wychowanie w przedszkolu” Nr
10 1985r
13. Wilk S. „Zabawka techniczna rozwija dziecko wszechstronnie” [w:] „Wychowanie w
przedszkolu” Nr 6 1981r
14. Dudek D. „Otoczenie techniczne treścią zajęć z dziećmi pięcio i sześcioletnimi” [w:]„Wychowanie w przedszkolu” Nr 9 1983r

ZAŁĄCZNIKI

Załącznik nr 1
Kwestionariusz ankiety dla rodziców
Prosimy o wypełnienie ankiety, która posłuży nam do podsumowania realizacji programu „Mali badacze i odkrywcy eksperymentują”. Prosimy o zaznaczenie właściwej odpowiedzi.
1. Czy zapoznano Państwa z założeniami programu „Przedszkolni badacze"?
a. TAK b. NIE
2. Czy zwiększyło się zainteresowanie Państwa dzieci zjawiskami w przyrodzie i otoczeniu?
a. TAK b. NIE 3.
Czy Państwa dzieci chętnie uczestniczyły w zajęciach w ramach programu?
a. TAK b. NIE 4. Czy oczekujecie Państwo kontynuacji programu „Przedszkolni badacze” w następnych latach?
a. TAK b. NIE DZIĘKUJEMY

Załącznik nr 2
ANKIETA DLA NAUCZYCIELI
Prosimy o udzielenie odpowiedzi, które posłużą nam do podsumowania programu „Mali badacze i odkrywcy eksperymentują”. 1. Czy realizowany program przyniósł oczekiwane rezultaty w zakresie podniesienia jakości pracy przedszkola?
a. TAK b. NIE
2. Czy realizacja programu wpłynęła na umiejętności dzieci?
a. TAK b. NIE
3. Czy Pani zdaniem dzieci chętnie uczestniczyły w działaniach założonych w programie „Mali badacze i odkrywcy eksperymentują”?
a. TAK b. NIE 4.
Czy realizacja programu wpłynęła na podniesienie umiejętności nauczyciela w zakresie planowania, stosowania nowatorskich rozwiązań oraz ewaluowania prowadzonych działań?
a. TAK b. NIE
5. Czy oczekuje Pani kontynuacji realizacji programu w następnych latach?
a. TAK b. NIE DZIĘKUJEMY