Scenariusz lekcji chemii w klasie II gimnazjum

Dział: Kwasy i wodorotlenki.
Temat: Kwas chlorowodorowy i kwas siarkowodorowy jako przykłady kwasów beztlenowych.

Cele operacyjne:
Uczeń wie:
- jak zbudowane są cząsteczki kwasów: solnego i siarkowodorowego,
- jak można otrzymać te kwasy,
- jakie jest zastosowanie i właściwości kwasów: solnego i siarkowodorowego - gdzie
w przyrodzie występują oba kwasy.

Uczeń umie:
- napisać wzory sumaryczne i strukturalne kwasów: solnego i siarkowodorowego,
- wskazać podobieństwa w budowie cząsteczek tych kwasów,
- zbudować modele cząsteczek obu omawianych kwasów,
- napisać równania reakcji otrzymywania tych kwasów.

Metody:
- naprowadzająca z elementami problemowej,
- ilustracyjna – pokaz,
- praktyczna – ćwiczenia uczniowskie.

Materiały, środki dydaktyczne:

- podręcznik,
- odczynniki: oranż metylowy, kwas solny, magnez, miedź,
- przyrządy i sprzęt laboratoryjny,
- plansze dydaktyczne,
- wystawka zastosowań HCl: cukier, nici, leki, metale.
- karty pracy.

Przebieg lekcji:

1. Część nawiązująca:
- przypomnienie wiadomości z poprzedniej lekcji dotyczących przewodzenia prądu elektrycznego przez roztwory wodne substancji chemicznych oraz zmiany barwy wskaźników pod wpływem różnych substancji chemicznych

2. Część właściwa:

- sformułowanie tematu lekcji,
- sformułowanie problemu: w jaki sposób przekonać się, że wodny roztwór chlorowodoru jest kwasem,
- omówienie budowy cząsteczki kwasu chlorowodorowego ( uczniowie zapisują wzór sumaryczny – na podstawie nazwy, wzór strukturalny oraz budują model cząsteczki),
- omówienie metody otrzymywania kwasu chlorowodorowego,
- badanie właściwości kwasu chlorowodorowego oraz zwrócenie uwagi na przepisy bezpiecznej pracy z kwasem solnym - pokaz doświadczeń,
- omówienie zastosowania kwasu chlorowodorowego ( prezentacja wystawki np.: cukier, nici, leki, metale),
- omówienie budowy, wzoru, otrzymywania i właściwości kwasu siarkowodorowego,
- rozmowa z uczniami o występowaniu kwasów solnego i kwasu siarkowodorowego
(ze szczególnym uwzględnieniem procesów trawiennych),
- określenie podobieństw w budowie cząsteczek omawianych kwasów, wprowadzenie pojęcia „reszta kwasowa”.

3. Część podsumowująca:

- rozwiązywanie zadań podsumowujących zagadnienia omawiane na lekcji (grupy dwuosobowe otrzymują karty pracy z zadaniami).
zad.1.Wyjaśnij dlaczego:
- nieświeże jaja mają charakterystyczny nieprzyjemny zapach?
- niektóre lecznicze wody mineralne, tzw. wody siarczane (np. w Busku) mają nikły, nieprzyjemny zapach?
- soki trawienne w żołądku mają odczyn kwaśny?
zad.2
W dwóch zlewkach umieszczone są dwie bezbarwne ciecze o nazwach kwas chlorowodorowy i siarkowodorowy. W jaki sposób można rozróżnić te kwasy?
zad.3
Dlaczego kwas chlorowodorowy nazywany jest potocznie solnym?
zad.4 Podaj nazwy kwasów o następujących wzorach sumarycznych: HBr, HF, HI – zaznacz reszty kwasowe.
4. Zadanie domowe:

Zad1. Oblicz: a) stosunek masowy,
b) skład procentowy ( % masowy) pierwiastków w kwasie siarkowodorowym.
Zad2. Oblicz ile gramów chlorowodoru i wody znajduje się w 0,54 kg 38% roztworu kwasu solnego.

Bibliografia
„Chemia Nowej Ery” (podręcznik dla gimnazjum cz.2, ćwiczenia cz.2)- J. Kulawik,
T. Kulawik, M. Litwin.
„ Zbiór zadań z chemii dla gimnazjum” - T. Kulawik, M. Litwin, Szarota Styka-Wlazło.
„Poradnik metodyczny – chemia dla gimnazjum cz.2” - T. Kulawik, M. Litwin.
„ Zadania od łatwych do trudnych”- K.M. Pazdro. M. Koszmider.