Program koła biologiczno-chemicznego dla uczniów szkoły podstawowej

I. Wstęp.
Działalność koła jest ukierunkowana przede wszystkim na rozwój zainteresowań przyrodniczych uczniów. Dlatego zajęcia będą miały charakter badawczo - laboratoryjny. Głównymi punktami zajęć będą doświadczenia i obserwacje. Program ma na celu rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów w zakresie przedmiotów przyrodniczych. Uczniowie wdrażani będą do samodzielnego myślenia, wyciągania logicznych wniosków, rozwiązywania problemów oraz stosowania zdobytej wiedzy w życiu codziennym. W programie koła istotną rolę będzie odgrywało kształtowanie postaw proekologicznych i prozdrowotnych. Program koła jest adresowany do uczniów klas siódmych i ósmych szkoły podstawowej. Zawiera poszerzone treści zgodne z podstawą programową nauczania biologii i chemii w szkole podstawowej.

II. Cele edukacyjne:
1.Rozwijanie zainteresowań naukami przyrodniczymi
2.Nabywanie umiejętności bezpiecznego posługiwania się sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi
3. Wdrażanie uczniów do wykonywania prostych doświadczeń laboratoryjnych
4. Kształtowanie umiejętności wyciągania wniosków z przeprowadzonych doświadczeń
5.Wykorzystanie zdobytej wiedzy w życiu codziennym do rozwiązywania zadań problemowych
6.Kształtowanie umiejętności obserwacji zjawisk zachodzących w przyrodzie i ich interpretacja
7.Doskonalenie umiejętności pracy metodami aktywnymi
8.Mobilizowanie do działań mających na celu kształtowanie postaw prozdrowotnych i proekologicznych
9.Poznanie dodatkowej literatury biologicznej i chemicznej
10.Rozwijanie umiejętności korzystania z różnych źródeł
informacji naukowej

III.Metody i formy pracy:
Podczas pracy grupowej i indywidualnej stosowane będą następujące metody:
1.Badawcze - doświadczenia, modelowanie, pomiary wraz z obliczeniami
2.Ćwiczeniowe - wykonywanie i analizowanie rysunków, schematów oraz tabel, obliczenia chemiczne, zapisywanie równań reakcji chemicznych
3.Obserwacyjne - obserwacje mikroskopowe, obserwacje zjawisk zachodzących w przyrodzie
4.Słowne - pogadanka, gry dydaktyczne, praca z układem okresowym pierwiastków chemicznych

IV.Środki dydaktyczne:
- mikroskopy i preparaty mikroskopowe
- szkło i sprzęt laboratoryjny
- odczynniki chemiczne
- czasopisma, plansze, filmy
- przewodniki do oznaczania roślin
- zestawy do modelowania związków chemicznych
- układy okresowe pierwiastków chemicznych

V. Realizowana tematyka:
1.Metodyka badań naukowych. Szkło i sprzęt laboratoryjny. Przepisy BHP obowiązujące podczas pracy laboratoryjnej.
2.Budowa mikroskopu i zasady mikroskopowania. Obserwacje mikroskopowe tkanek roślinnych i zwierzęcych. Doskonalenie rysunku biologicznego.
3.Komórkowa budowa organizmu żywego. Porównanie komórki roślinnej, zwierzęcej, bakteryjnej i grzyba. Doskonalenie obserwacji mikroskopowych.
4.Budowa roślin. Cechy budowy roślin nasiennych. Rośliny lecznicze w najbliższej okolicy i ich znaczenie w medycynie.
5.Zakładanie zielnika - kształtowanie umiejętności korzystania z przewodników do oznaczania roślin.
6.Wpływ różnych czynników (np. wysiłku fizycznego) na wybrane parametry fizjologiczne organizmu człowieka (tętno, ciśnienie tętnicze, siła skurczu mięśni, temperatura ciała, pojemność życiowa płuc).
7.Narządy zmysłów u człowieka. Badanie rozmieszczenia receptorów smakowych na języku oraz współzależności między zmysłem smaku i węchu. Oznaczanie progu słuchu.
8. Odżywianie a zdrowie. Obliczanie BMI. Piramida zdrowego żywieniowa i aktywności fizycznej. Sporządzanie jadłospisów.
9.Składniki żywności - wykrywanie białek, tłuszczów i cukrów (skrobi) w produktach spożywczych.
10.Badanie właściwości fizycznych i chemicznych cukrów prostych i złożonych.
11. Substancje zanieczyszczające żywność. GMO. Korzystanie z różnych źródeł informacji biologicznej.
12.Zdrowie a cywilizacja. Choroby cywilizacyjne. Profilaktyka i działalność prozdrowotna. Filmy edukacyjne (cukrzyca, nowotwory).
13.Układ okresowy jako źródło informacji o pierwiastkach chemicznych. Gry planszowe.
14.Substancje chemiczne i ich właściwości. Badanie właściwości fizycznych i chemicznych wybranych substancji (np. sól kuchenna, cukier, mąka, żelazo, miedź, siarka i inne).
15.Badanie zdolności do rozpuszczania w wodzie różnych substancji (np. cukier, sól kuchenna, olej roślinny). Określanie wpływu różnych czynników (temperatura, mieszanie, stopień rozdrobnienia) na szybkość rozpuszczanie substancji stałych w wodzie.
16.Właściwości fizyczne i chemiczne wody. Zanieczyszczenia wód. Badanie próbek wody pobranych z pobliskiej rzeki Bzury.
17.Zanieczyszczenia powietrza. Skala porostowa. Badanie stanu czystości powietrza za pomocą skali porostowej w okolicy szkoły. Smog atmosferyczny.
18.Właściwości metali i niemetali. Stopy metali. Korozja - wpływ różnych czynników.
19.Mieszaniny jednorodne i niejednorodne. Sporządzanie mieszanin i sposoby ich rozdzielania.
20.Odczyn roztworu i skala pH. Oznaczanie pH różnych roztworów.
21.Wzory sumaryczne i strukturalne związków chemicznych - modelowanie.
22.Sole wokół nas. Badanie właściwości wybranych soli i ich praktyczne zastosowanie.
23.Otrzymywanie soli - równania reakcji cząsteczkowe i jonowe.
24.Typy reakcji chemicznych. Ćwiczenia w zapisywaniu równań reakcji chemicznych.
25.Stężenie procentowe roztworu - obliczenia chemiczne. Przygotowanie roztworów o określonym stężeniu.

VI.Ewaluacja programu.
Ewaluacja programu będzie prowadzona systematyczne. Oceniana będzie atrakcyjność zajęć dla uczniów oraz skuteczność metod pracy. Narzędziami do uzyskania informacji będą obserwacje uczniów podczas zajęć, kontrola zeszytów laboratoryjnych, ankiety i opinie uczniów oraz analiza frekwencji na zajęciach. Realizowana tematyka koła może być modyfikowana z uwzględnieniem zainteresowań i oczekiwań uczniów.