Rola książki w rozwoju i wychowaniu dziecka w wieku przedszkolnym- kształtowanie postaw czytelniczych

Kształtowanie postawy przyszłego czytelnika to ważny element w wychowaniu dziecka. W pierwszych kontaktach dziecka z literaturą i książką buduje się podstawy przyszłych upodobań czytelniczych, buduje się „przyjaźń” z książką. Najwcześniejsze w życiu małego dziecka są kontakty z ustnym przekazywaniem tekstu literackiego -kołysanką, piosenką , wierszem – przez bliską osobę dorosłą. Początkowo książka w rękach małego dziecka jest tylko pewnego rodzaju zabawką. Dziecko przewraca kartki, robi z niej domek lub daszek. Stopniowo zaczyna interesować się obrazkami, nazywa je. Dopiero osoba dorosła może zainteresować dziecko treścią książki. W ten sposób, obok zabawki, książka zaczyna zajmować coraz więcej miejsca w życiu małego dziecka.
Ważnym czynnikiem w wyborze książki dla dziecka jest to, aby wydobyć z niej istotne wartości, np.
- wychowawcze, które mogą dotyczyć poprawnego zachowania się, postępowania, właściwego stosunku do innych,
- wartości dydaktyczne, wzbogacające wiadomości dziecka o najbliższym społecznym i przyrodniczym otoczeniu dziecka,
- wartości artystyczne, które zmierzają do umiejętnego operowania słowem, aby wywołać reakcje emocjonalne u dziecka, aby można stworzyć właściwą atmosferę przekazywania utworu.
Książka przybliżona dzieciom w atrakcyjny sposób, gdy np. ilustracja i słowa tekstu łączą się z działaniem, staje się nieodłącznym towarzyszem zabaw i zajęć dziecka. Książka zachęca dziecko do działania i budzi jego aktywność umysłową. Wiersze, opowiadania, baśnie sprzyjają rozwijaniu wyobraźni i zachęcają dzieci do odtwarzania ich treści w zabawach i różnych formach twórczości. Treść książki, która poruszyła wyobraźnię , inspiruje dzieci do zabaw inscenizowanych, do zabaw w teatr. Przeżycia literackie często wyzwalają u dziecka różne formy ekspresji; słowne, plastyczne, muzyczne, ruchowe. Książka pomaga wzbogacać i utrwalać wiadomości dziecka o otaczającym je świecie.
Przyswojenie treści utworów literackich wspomaga rozwój uwagi i pamięci oraz wpływa na rozwój mowy u dzieci. Często książka zachęci dziecko nieśmiałe do pierwszych wypowiedzi. Książka, ukazując wzory społecznych zachowań, pomaga lepiej zrozumieć innych ludzi. Dzieci chętnie identyfikują się z ulubionymi postaciami z książek. W utworach literackich, szczególnie w baśniach, przedstawione są w sposób dla dzieci zrozumiały problemy dobra i zła. Znajduje w nich wyraz potrzeba sprawiedliwości – dobro powinno być wynagrodzone, a zło ukarane. Zachęca to dzieci do oceny postępowania bohaterów.
Tak szerokie oddziaływanie na dziecko książki jest możliwe przy udziale ludzi dorosłych. Wczesny kontakt dziecka z książką jest cenny, gdyż wtedy kształtują się jego nawyki i upodobania czytelnicze. Zainteresowanie małego dziecka książką, ukazanie bogactwa przeżyć, jakie mu ona może przynieść, przyzwyczajenie do stałego z nią obcowania wpłynie pozytywnie na budowanie „przyjaźni” z książką.

Opracowała: Jolanta Marszałek

Literatura:
Ratyńska H., Literatura dziecięca w pracy przedszkola. WSiP, Warszawa.
Papuzińska J., Czytania domowe. Nasza Księgarnia. Warszawa.