Opis i analiza przypadku - dziecko agresywne w wieku przedszkolnym

Opis i analiza przypadku – dziecko agresywne w wieku przedszkolnym

I. IDENTYFIKACJA PROBLEMU
Problem, którego opisem postanowiłam się zająć dotyczy wychowanka grupy przedszkolnej. Chłopczyk ma 5 lat. Prowadząc obserwację dziecka zauważyłam , że chłopczyk ma trudności w skupieniu się, czasami nie rozumie poleceń nauczyciela oraz ich nie przestrzega. Podczas pracy w zeszytach ćwiczeń często się rozpraszał, gubił się w poleceniach nauczyciela. Na niepowodzenia przedszkolne reaguje krzykiem, płaczem i agresją. Dziecko ma trudności w dostosowaniu się do reguł panujących w grupie, rzuca przedmiotami, zabawkami, podobne zachowanie okazuje wobec personelu, rówieśnicy boją się jego agresywnego sposobu bycia. Zachowanie chłopca dezorganizuje pracę w grupie. Oskar wyraźnie przejawiał problemy wychowawcze związane z nadpobudliwością psychoruchową, trudnościami
z koncentracją uwagi, w nawiązaniu prawidłowych kontaktów z rówieśnikami, oraz przejawami agresji.

II. GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKA
Chłopczyk wychowuje się w pełnej rodzinie. Matka nie jest czynna zawodowo, natomiast ojciec pracuje za granicą. Chłopczyk ma starszą siostrę. Do przedszkola uczęszcza pierwszy rok. Jego mowa jej czysta ma duży zasób słownictwa jednak niechętnie nawiązuje kontakty z rówieśnikami. Ponieważ w czasie zabaw przejawiały się elementy zachowań agresywnych, nie był lubiany wśród rówieśników. Z wywiadu z mamą dziecka wynika, że nie radzi sobie z dzieckiem w domu. Agresywne zachowanie przejawia również w stosunku do siostry i mamy, jedyną osobą wobec której czuje respekt jest stale nieobecny ojciec, który pracuje w Niemczech. Z rozmowy z dzieckiem wnioskuje, iż bardzo tęskni za tatą i brakuje mu męskiego wzorca. Swoją frustrację przejawia używając wulgaryzmów, często niszczy zabawki, rysuje po ścianach itp. Sąsiedzi twierdzą, że jest dzieckiem trudnym, pozbawionym właściwej opieki i zainteresowania ze strony rodziców. Dziecko dużo czasu spędza przed telewizorem. Zajęcia w przedszkolu traktuje wybiórczo, jest aktywny wtedy, gdy coś wzbudza jego zainteresowanie. Nie lubi wykonywać prac plastycznych ani ćwiczeń
w kartach pracy. Często podczas zajęć reaguje agresywnie rzuca książką kredkami twierdząc, że to jest głupie i nie będzie tego robił. Bardzo lubi bawić się samochodami oraz wznosić różne konstrukcje z klocków. Chłopczyk nie uznaje krytyki a w czasie niepowodzeń bardzo często się obraża. W grupie nie ma wielu przyjaciół, dzieci stronią od zabawy z nim.

III. ZNACZENIE PROBLEMU
Problem agresywnego zachowania się dziecka sukcesywnie narasta, jego zachowanie jest nieprzewidywalne w skutkach. Brak akceptacji ze strony rówieśników może mieć destrukcyjny wpływ na jego samoocenę, co w przyszłości może prowadzić do niepowodzeń szkolnych a tym samym mieć wpływ na wzmożenie zachowań agresywnych. Sposób postępowania Oskara podczas zajęć powoduje ich całkowitą dezorganizację, oraz zaburza poczucie bezpieczeństwa rówieśników.

IV. PROGNOZA
a) negatywna
- Dziecko nie będzie potrafiło przestrzegać przyjętych zasad w przedszkolu, nie będzie potrafiło skoncentrować się na wykonywaniu określonych czynności lub zadań co w przyszłości może spowodować duże problemy w nauce
- Nieumiejętność kontrolowania emocji może spowodować wzrost agresywnych zachowań. W miarę upływu czasu Oskar nie będzie umiał poradzić sobie z problemem, a przejawy agresji u niego staną się reakcją trwałą
- U chłopca utrwalą się złe wzory zachowań. Chłopiec będzie miał coraz większe problemy z przystosowaniem się do życia w społeczności przedszkolnej, przez co poczuje się samotny, wyobcowany i nielubiany. To z kolei może prowadzić do uczucia niechęci do przedszkola a później do szkoły.

b) pozytywna
Nastąpią pozytywne zmiany w zachowaniu chłopca
- nauczy się poprawnych kontaktów z rówieśnikami
- panowania nad swoimi emocjami
- zacznie stosować się do norm i reguł panujących w grupie, wówczas zdobędzie lepszy kontakt z otoczeniem
- Dziecko będzie potrafiło dłużej skupiać uwagę na stawianych przed nim zadaniami i lepiej będzie przyswajało wiedzę i umiejętności
- Zostanie zaspokojona potrzeba akceptacji społecznej chłopiec zyska nowych
przyjaciół, a także wzbogaci swój system wartości oparty na wzajemnym szacunku
- Zabawy ruchowe wprowadzą radosny nastrój i dobre samopoczucie , dając dziecku możliwość zaspokojenia naturalnej potrzeby ruchu
- Wzrośnie poziom wiary we własne siły i możliwości

V. PROPOZYCJE ROZWIĄZANIA
Cele:
- Ukierunkowanie dziecka do życia w grupie rówieśniczej, do prawidłowego
funkcjonowania w społeczeństwie.
- Wdrażanie do przestrzegania przyjętych norm i zasad panujących w grupie
- Umiejętność panowania nad emocjami i rozwiązywania konfliktów bez użycia agresji
- Umiejętność koncentracji uwagi
- Podniesienie wiary we własne siły i możliwości
Zadania:
- Nawiązanie kontaktu z Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną, postawienie diagnozy.
- Systematyczna współpraca z matką dziecka.
- Umożliwienie zaprezentowania mocnych stron chłopca na forum grupy.
- Wzmacnianie wiary we własne siły i możliwości
- Słuchanie muzyki relaksacyjnej w celu wyciszenia emocji.
- Praca z grupą zmierzająca do rozwijania prawidłowych relacji pomiędzy dzieckiem, a rówieśnikami.

VI.WDRAŻANIE ODDZIAŁYWAŃ
Wdrożenie działań mających na celu adaptację dziecka w środowisku rówieśniczym zaczęłam od analizy środowiska w jakim wychowuje się Oskar. Nawiązałam współprace z mama podopiecznego. Po uzyskaniu informacji na temat zachowań dziecka w środowisku domowym skierowałam dziecko do Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej, w celu ustalenia kierunków dalszej pracy na płaszczyźnie nauczyciel - psycholog, rodzice -personel placówki. W pracy z dzieckiem zaczęłam stosować następujące techniki
o muzykoterapii
o dramy
o bajkoterapii
o metody Weroniki Scherborn’e
o praca w małych zespołach, wdrażanie do współpracy z małą grupą
Po opracowaniu planu pomocy przystąpiłam do jego realizacji. W czasie wdrażania działań, byłam w stałym kontakcie z rodziną chłopca. Przekazałam informacje dotyczące moich spostrzeżeń, starałam się uzmysłowić matce jakie problemy ma chłopiec i jak ważne jest prawidłowe stosowanie obranego planu działań. Jednocześnie uświadomiłam jak istotna jest nasza współpraca, nakreśliłam jakiego rzędu konsekwencje mogą wyniknąć w momencie zaniedbania, a są to m.in.: zaburzenia emocjonalne mogące się pogłębiać, natomiast narastające trudności w panowaniu nad emocjami mogą się przerodzić w agresję mogącą doprowadzić do problemów wychowawczych w przedszkolu i później w szkole.
Z ojcem dziecka nie udało mi się nawiązać kontaktu. W pracy z chłopczykiem stosowałam bajkoterapię. Bardzo często czytałam Oskarowi bajki o negatywnym zachowaniu, przez co chciałam uzmysłowić chłopczykowi, że agresywne zachowania nie są społecznie respektowane. Bajki miały na celu uświadomienie, że istnieją inne sposoby rozwiązania danego problemu a nie koniecznie stosowanie agresji. Ponieważ Oskar był bardzo ruchliwym dzieckiem, miał problemy z wyciszeniem w związku z tym w czasie pracy stosowałam muzykoterapię, której celem miało być wyciszenie chłopca. W sali wyznaczyłam również miejsce na kącik wyciszający. Gdy Oskar był zmęczony, niespokojny pełen emocji których nie potrafił z siebie wyrzucić kącik był miejscem, które miało mu w tym pomóc. Często wręczałam chłopczykowi folię bąbelkową i prosiłam aby za pomocą pęcherzyków powietrza „wystrzelał” wszystkie negatywne emocje. Zabawy z folią sprawiały mu radość a jednocześnie pozwoliły się dać upust negatywnym emocjom. Aby utrwalić nawyk pozytywnych zachowań bardzo często chwaliłam, nagradzałam chłopca i jednocześnie zachęcałam do tego by starał się jeszcze bardziej. Starałam się angażować dziecko do zadań, które ujawniały jego mocne strony. Dzięki czemu Oskar nabierał wiary we swoje siły i możliwości. Chłopiec często był wybierany jako dyżurny, co dawało mu poczucie odpowiedzialności za powierzone mu zadania.

VII. EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ
Działania podjęte w stosunku do chłopca przyniosły zadawalające rezultaty , niemniej jednak w dalszym ciągu należy kontynuować dobre praktyki. Efektem wprowadzonych działań jest większa integracja z grupą, umiejętność skupienia uwagi na powierzonym zadaniu, a także koncentracja na jego realizacji. Oskar stał się dzieckiem bardziej otwartym, wierzącym we własne siły i możliwości, a jago agresywne zachowania zostały w znacznym stopniu opanowane. Dzieci z grupy zaczęły okazywać mu większą sympatię zapraszając go do wspólnej zabawy.